ادله امامت امام صادق کدامند؟ (پرسش)
| ادله امامت امام صادق کدامند؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جمع پرسش و پاسخ امامت |
| مدخل اصلی | صلح امام حسن مجتبی |
ادله امامت امام صادق (ع) کدامند؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث امامت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی امامت مراجعه شود.
پاسخ نخست
- حجت الاسلام و المسلمین عبدالمجید زهادت، در کتاب «معارف و عقاید ۵» در این‌باره گفته است:
- «أبوخالد کابلی از امام صادق (ع) درباره امام بعد از امام پنجم حضرت محمد بن علی (ع) پرسید و آن حضرت در پاسخ فرمود: "مِنْ بَعْدِ مُحَمَّدٍ ابْنُهُ جَعْفَرٌ وَ اسْمُهُ عِنْدَ أَهْلِ السَّمَاءِ الصَّادِقُ". ابوخالد می‌پرسد: سرورم شما که همگی صادق هستید چرا اسم او صادق شده است؟
امام سجاد (ع) می‌فرماید: "حدثنی أبی عن أبیه أن رسول الله قال: إذا ولد ابنی جعفر بن محمد بن علی بن الحسین بن علی بن أبی طالب فسموه الصادق فإن الخامس من ولده الذی اسمه جعفر یدعی الإمامة اجتراء علی الله و کذبا علیه فهو عند الله جعفر الکذاب المفتری علی الله المدعی لما لیس له بأهل المخالف علی أبیه و الحاسد لأخیه"[۱].
- جابر بن یزید جعفی از امام باقر (ع) درباره امام بعد از آن حضرت سوال می‌کند. امام باقر (ع) با ست به فرزند خود جعفر بن محمد می‌زند و او را نشان می‌دهد[۲].
- عبدالاعلی از امام صادق (ع) نقل می‌کند که فرمود وقتی که پدرم امام باقر (ع) می‌خواست وصیت کند ودایع امامت را به من بسپارد چهار نفر از قریش را به عنوان شاهد طلبید بعد از این که وصیت و سفارش لازم را انجام داد و شهود رفتند سوال کردم برای این کار شاهد خواستید؟ فرمود: "يَا بُنَيَّ كَرِهْتُ أَنْ تُغْلَبَ وَ أَنْ يُقَالَ لَمْ يُوصَ إِلَيْهِ فَأَرَدْتُ أَنْ تَكُونَ لَكَ اَلْحُجَّةُ"[۳]. پسر جانم! نخواستم که تو در امر امامت و کارهای وصیت مغلوب باشی و مردم بگویند به او وصیت نکرده است، خواستم که تو حجت و دلیل داشته باشی.
- ابونضره گوید: زمانی که وفات امام باقر (ع) فرا رسید و حضرت در حال احتضار بودند فرزند خود، حضرت صادق (ع) را فراخواندند تا به ایشان وصیت کنند، زید بن علی، برادر امام باقر (ع) گفت: اگر در مورد من به روش حسن و حسین (ع) رفتار می‌کردی، به گمانم، کار بدی نبود. یعنی بعد از خود مرا امام می‌کردی همان طور که بعد از امام حسن (ع) برادر آن حضرت امام حسین (ع) به امامت رسیدند. حضرت به او فرمودند: "إن الأمانات لیست بالمثال و لا العهود بالرسوم و إنما هی أُمور سابقة عن حجج الله عزوجل"[۴]. سپس جابر بن عبدالله را فراخوانده، به او فرمودند تا درباره صحیفه‌ای که نزد فاطمه زهرا (س) دیده بود و در آن اسامی امامان دوازده‌گانه با خصوصیات آنان ثبت شده بود توضیح دهد.
- هشام بن سالم از امام صادق (ع) نقل می‌کند: "لما حضرت أبی الوفاة قال یا جعفر أوصیک بأصاحبی خیرا. قلت: جعلت فداک و الله لادعنهم و الرجل منهم یکون فی المصر فلا یسأل أحدا"[۵].
- همام بن نافع می‌گوید روزی امام باقر (ع) به اصحابش فرمود: "إذا افتقدتمونی فاقتدوا بهذا فهو الإمام و الخلیفة بعدی و أشار إلی أبی عبدالله (ع)"[۶].
- عبدالغفار بن القاسم گوید بر امام باقر (ع) وارد شدم در حالی که جمعی از اصحابش حضور داشتند و سوال کردم بعد از شما به که رجوع کنیم؟ فرمود: " اِلَی جَعْفَرٍ وَ هُوَ سَیِّدُ اَوْلَادِی وَ ابوالْاَئِمَّةِ صَادِقٌ فِی قَوْلِهِ وَ فِعْلِهِ وَ لَقَدْ سَاَلْتَ عَظِیماً یَا عَبْدَ الْغَفَّارِ وَ اِنَّکَ لَاَهْلُ الْاِجَابَة"[۷].
- محمد بن مسلم گوید: نزد امام باقر (ع) بودم که فرزندش جعفر وارد شد امام باقر (ع) او را در آغوش خود فشرد و خطاب به من فرمود: "یَا مُحَمَّدُ هَذَا اِمَامُکَ بَعْدِی فَاقْتَدِ بِهِ وَ اقْتَبِسْ مِنْ عِلْمِهِ وَ اللَّهِ اِنَّهُ لَهُوَ الصَّادِقُ الَّذِی وَصَفَهُ لَنَا رَسُولُ اللَّهِ (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) وَ اِنَّ شِیعَتَهُ مَنْصُورُونَ فِی الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ وَ اَعْدَاءَهُ مَلْعُونُونَ فِی الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ عَلَی لِسَانِ کُلِّ نَبِیٍّ"[۸].
- افضیلت: نصوص فراوانی بر افضلیت و برتری امام صادق (ع) دلالت دارد که به برخی از آنها اشاره می‌شود: سدیر صیرفی می‌گوید از امام باقر (ع) شنیدم که می‌فرمود: "إِنَّ مِنْ سَعَادَةِ الرَّجُلِ أَنْ يَكُونَ لَهُ الْوَلَدُ يـَعـْرِفُ فـِيـهِ شـِبْهَ خَلْقِهِ وَ خُلُقِهِ وَ شَمَائِلِهِ وَ إِنِّی لَأَعْرِفُ مِنِ ابْنِی هَذَا شِبْهَ خَلْقِی وَ خُلُقِی وَ شَمَائِلِی يَعْنِی أَبَا عَبْدِ اللَّهِ (ع)"[۹]. در روایات دیگری امام باقر (ع) در جمع اصحابش نسبت به امام صادق (ع) به خیر البریة تعبیر فرموده است[۱۰].
- دیگران نیز در برتری و افضلیت و تقدم امام صادق (ع) سخن گفته‌اند[۱۱] که به سبب کثرت و فراوانی این کلمات به چند نمونه اکتفا می‌کنیم: از زید بن علی بن حسین (ع) نقل است که گفت: "فی کل زمان رجل منا أهل البیت یحتج الله به علی الخلقه و حجة زماننا ابن أخی جعفر بن محمد لا یضل من تبعه و لا یهتدی من خالفه"[۱۲].
- مالک بن انس پیشوای مذهب مالکی در توصیف امام صادق (ع) می‌گوید: چند گاهی نزد جعفر بن محمد آمد و شد می‌کردم و همواره او را در یکی از سه حالت یافتم، یا در نماز بود یا روزه داشت و یا قرآن تلاوت می‌کرد بیهوده سخن نمی‌گفت و از دانشمندان و بندگان خداوند بود که نسبت به خداوند تعالی خوف و خشیت داشت[۱۳]. ابو حنفیه ثابت بن نعمان پیشوای حنفیان به استفاده‌های فراوان علمی از امام صادق (ع) اعتراف دارد از جمله ماجرای بحث‌های فقهی در حضور منصور عباسی است[۱۴] تا جائی که نقل شده که گفته است: "لولا السنتان لهلک النعمان"[۱۵].
- شهرستانی متکلم اهل سنت درباره امام صادق (ع) می‌نویسد: جعفر بن محمد صادق صاحب دانش سرشار و ادب کامل در حکمت و زهد در دنیا و ورع تام از شهوات بود. او مدتی را در مدینه اقامت کرده و شیعیان منسوب به خود را بهره‌مند ساخته و بر دوستداران خود اسرار علوم را افاضه می‌نمود. آنگاه به عراق درآمد و مدتی در آنجا درنگ کرد او هرگز در پی ریاست نبود و با احدی در امر امامت و خلافت به کشمکش نپرداخت و آنکه در دریای معرفت غرق گشته دیگر او را چه کار به جویبار و آن را که بر بلندای حقیقت صعود کرده چه بیم از پستی[۱۶].
- کمال الدین، محمد بن طلحه شافعی او را اینگونه می‌ستاید: جعفر بن محمد از عالمان و سادات اهل بیت، دارای علوم انباشته و عبادت‌های فراوان بود، پیوسته زبان به ذکر گشوده داشت زهدش آشکار و قرآن بسیار تلاوت کرده و در معانی آن تدبر و از دریای معارف آن گوهرها صید کرده و شگفتی‌ها بیرون می‌کشید. نظر در سیمایش یادآور آخرت و شنیدن سخنش مایه زهد در دنیا و اقتدا به هدایتش میراث بهشت بود. درخشش چهره‌اش گواه بر آن بود که او از نسل نبوت و طهارت است و افعالش فاش می‌ساخت که او از نسل پیامبری است. از او حدیث روایت شده و گروهی از شخصیت‌های امت امثال یحیی بن سعید انصاری، ابن جریح، مالک بن انس، سفیان ثوری، ابن عیینه و ایوب سجستانی و دیگران از او دانش آموخته و این را برای خود شرافت و افتخار می‌شمردند[۱۷]»[۱۸].
پاسخ‌های دیگر
پرسش‌های وابسته
- ادله امامت امام حسن کدامند؟ (پرسش)
- دلیل صلح امام حسن با معاویه چه بود؟ (پرسش)
- آیا امام حسن ازدواج و طلاق بسیار داشت؟ (پرسش)
- آیا امام حسن معجزه و کرامات داشتند؟ (پرسش)
- آیا فضائل امام حسن در قرآن آمده است؟ (پرسش)
- ادله امامت امام حسین کدامند؟ (پرسش)
- آیا فضائل امام حسین در قرآن آمده است؟ (پرسش)
- القاب امام حسین چیستند؟ (پرسش)
- آیا امام حسین معجزه و کرامات داشتند؟ (پرسش)
- ادله امامت امام سجاد کدامند؟ (پرسش)
- آیا امام سجاد معجزه و کرامات داشتند؟ (پرسش)
- چرا امام سجاد در برابر بنی امیه قیام نکرد؟ (پرسش)
- ادله امامت امام باقر کدامند؟ (پرسش)
- آیا امام باقر معجزه و کرامات داشتند؟ (پرسش)
منبع‌شناسی جامع امامت
پانویس
با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:
- ↑ الإحتجاج علی أهل اللحجاج، ج ۲، ص ۳۱۸ و کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۳۱۹. پدرم از پدرانش از رسول خدا روایت فرموده است: آنگاه که فرزندم جعفر بن محمد بن علی ابن حسین بن علی بی أبی طالب متولد شد نامش را صادق بگذارید که پنجمین از سلاله او فرزندی است که نامش جعفر است که از روی تجری بر خدای تعالی و دروغ بستن بر او ادعای امامت می‌کند و او نزد خدا جعفر کذاب و مفتری بر خدای تعالی است و مدعی مقامی است که آهل آن نیست و مخالف پدرش خویش و حسود بر برادر خود است.
- ↑ ر.ک: کافی، ج ۱، ص ۳۰۷ و ارشاد، ج ۲، ص ۱۸۱ و اعلام الوری، ج ۱، ص ۵۱۸.
- ↑ کافی، ج ۱، ص ۳۰۷.
- ↑ عیون أخبار الرضا (ع)، ج ۱، ص ۴۰ و بحار الأنوار، ج ۴۷، ص ۱۲ امانات الهی از روی قیاس کردن و تشبیه نمودن افراد به یک دیگر صورت نمی‌گیرد، و اوامر او بستگی به شباهت‌ها ندارد، اینها مسائلی است که قبل از میلاد حجج الهی (ع) مشخص شده است.
- ↑ کافی، ج ۱، ص ۳۰۶ و الإرشاد، ج ۲، ص ۱۰۸ و بحار الأنوار، ج ۴۷، ص ۱۲. چون وفات پدرم نزدیک شد، فرمود: ای جعفر! خیر خواهی اصحابم را بتو سفارش می‌کنم. گفتم: قربانت گردم: بخدا آنها را بمقامی از علم رسانم که هر مردی از آنها در هر شهری که باشد، محتاج بسؤال از هیچ کس نباشد.
- ↑ کفایة الأثر، ص ۲۲۴ و بحار الأنوار، ج ۴۷، ص ۱۵.
- ↑ کفایة الأثر فی النص الأئمة الإثنی عشر، ص ۲۵۱.
- ↑ همان، ص ۲۵۳.
- ↑ الکافی، ج ۱، ص ۳۰۶.
- ↑ کافی، ج ۱، ص ۳۰۷. از جمله سعادت مرد اینست که او را فرزندی باشد که شباهتی از خلقت و اخلاق و شمائلش در او درک شود و من شباهت خلقت و اخلاق و شمائلم را از این پسرم یعنی ابا عبدالله درک می‌کنم.
- ↑ ر.ک: الإمام الصادق و المذاهب الأربعة، ج ۱، ص ۵۵، أقوال العلماء فی الإمام الصادق (ع).
- ↑ الأمالی، ص ۵۴۳؛ بحار الأنوار، ج ۴۶، ص ۱۷۳.
- ↑ "و قد کنت أختلف إلیه زمانا فما کنت أراه إلا علی ثلاث خصال إما مصلیا و إما صامتا و إما یقرا القرآن و لا یتکلم فیما لا یعنیه و کان من العلماء و العباد الذین یخشون الله عزوجل"؛ از منابع اهل سنت مثل الشفاء بعتریف حقوق المصطفی (ص)، ج ۲، ص ۹۴ و نیز ر.ک: بحار الأنوار، ج ۱۷، ص ۳۳.
- ↑ ر.ک: سیر اعلام النبلاء، ج ۶، ص ۲۸۵، "ثم أتیت أبا جعفر، و جعفر جالس عن یمینه، فلما بصرت بهما، دخلنی لجعفر من الهیبة ما لا یدخلنی لابی جعفر، فسلمت و أذن لی، فجلست. ثم التفت إلی جعفر، فقال: یا أبا عبدالله، تعرف هذا؟ قال: نعم. هذا أبو حنیفة ثم قال أبوحنیفة ألیس قد روینا أن أعلم الناس أعلمهم باختلاف الناس؟"
- ↑ ر.ک: آلوسی مختصر تحفه اثنا عشریه، ص ۸. و إحقاق الحق و إزهاق الباطل، ج ۲۸، ص ۴۸۶.
- ↑ "وَ هُوَ ذُو عِلْمٍ غَزيرٍ فِي الدِّينِ، وَ أدَبٍ كَامِلٍ فِي الْحِكْمَةِ، وَ زُهْدٍ بَالِغٍ فِي الدُّنْيَا، وَ وَرَعٍ تَامٍّ عَنِ الشَّهَوَاتِ. قَالَ: وَ قَدْ أقَامَ بِالْمَدِينَةِ مُدَّةً يُفِيدُ الشِّيعَةَ الْمُنْتَمِينَ إلَيْهِ، وَ يُفِيضُ عَلَي الْمُوَالِينَ لَهُ أسْرَارَ الْعُلُومِ. ثُمَّ دَخَلَ الْعِرَاقَ وَ أقَامَ بِهَا مُدَّةً. مَا تَعَرَّضَ لِلاْءمَامَةِ - أيْ لِلسَّلْطَنَةِ - قَطُّ ، وَ لاَ نَازَعَ أحَداً فِي الْخِلاَفَةِ. (قَالَ): وَ مَنْ غَرِقَ فِي بَحْرِ الْمَعْرَفَةِ لَمْ يَطْمَعْ فِي شَطٍّ، وَ مَنْ تَعَلَّي إلَي ذِرْوَةِ الْحَقِيقَةِ لَمْ يَخَفْ مِنْ حَطٍّ ". محمد بن عبدالکریم شهرستانی الملل و النحل، ج ۱، ص ۱۹۴.
- ↑ "هو من عظماء أهل البیت و ساداتهم (ع) ذو علوم جمة و عبادة موفورة و أوراد متواصلة و زهادة بینة و تلاوة کثیرة یتتبع معانی القرآن الکریم و یستخرج من بحره جواهره و یستنتج عجائبه و یقسم أوقاته علی أنواع الطاعات بحیث یحاسب علیها نفسه و رؤیته تذکر باالآخرة و استماع کلامه یزهد فی الدنیا و القتداء بهداه یورث الجنة نور قسماته شاهد أنه من سلالة النبوة و طهارة أفعاله تصدع بأنة من ذریة الرسالة نقل عنه الحدیث و استفاذ منه العلم جماعة من أعیان الأئمة و أعلامهم مثل یحیی بن سعید الأنصاری و ابن جریج و مالک بن أنس و الثوری و ابن عیینة و أبی حنیفة و شعبة و أیوب السختیانی و غیرهم و عدوا أخذهم منه منقبة شرفوا بها و فضیلة اکتسبوها". مطالب السوول، ص ۲۳۸.
- ↑ زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵، جلد ۲ ص ۵۱-۵۴.