وظایف امت نسبت به اهل بیت

متن این جستار آزمایشی و غیرنهایی است. برای اطلاع از اهداف و چشم انداز این دانشنامه به صفحه آشنایی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت مراجعه کنید.

مقدمه

• در قرآن کریم و روایات علاوه بر شمردن فضایل اهل‌ بیت(ع)، وظیفۀ عموم مسلمانان را نیز در برابر آنان تعیین کرده است، وظایفی مانند مودت، تمسّک به آنان، ولایت، مقدم دانستن آنان، اقتدا به ایشان، تکریم، پرداخت خمس، صله و پیوند، صلوات بر آنان، یاد ایشان، ذکر مصائب، زیارت و.... برخی از این وظایف عبارت است از:

پرسش در امور دینی

خداوند در قرآن کریم می‌فرماید: ﴿فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِنْ كُنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ﴾ با توجه به اینکه ذکر در قرآن کریم درباره پیامبر اکرم(ص): ﴿قَدْ أَنْزَلَ اللَّهُ إِلَيْكُمْ ذِكْرًا رَسُولًا يَتْلُو عَلَيْكُمْ آيَاتِ اللَّهِ﴾ و قرآن کریم: ﴿وَإِنَّهُ لَذِكْرٌ لَكَ وَلِقَوْمِكَ﴾ به کار رفته است، می‌توان "اهل الذکر" را با "اهل‌البیت" برابر انگاشت، زیرا آنان نه تنها اهل و خاندان پیامبرند، بلکه به گواهی روایاتی چون متواتر ثقلین در صدر همه قرآن شناسان "اهل‌ القرآن" جای دارند، از همین رو رسول خدا(ص) در برخی از احادیث، اهل ذکر را بر "ائمه" منطبق می‌سازد و در سخنان امامان معصوم(ع) تعبیراتی از این دست فراوان به چشم می‌خورد: «نَحْنُ‏ أَهْلُ‏ الذِّکْرِ وَ نَحْنُ‏ الْمَسْئُولُون‏‏‏».

• در نگاه امام علی(ع) اهل بیت، درهای دانش و کلیدداران علوم الهی هستند. از این رو، فرمود: "به خدا سوگند، رساندن پیام‌ها و وفای به وعده‌ها و معنای کلمات را به من آموختند. ابواب حکمت نزد ما اهل‌بیت است و چراغ دین به‌دست ما افروخته. بدانید که راه‌های دین همه یک راه است، راهی هموار و مستقیم. هر که قدم در آن نهد به مقصد رسد و غنیمت برد و هر که بدان راه نرود گمراه شود و پشیمانی برد"

مودت نسبت به اهل بیت

• بنابر نص قرآن کریم، محبت اهل بیت بر هر مسلمانی واجب است. روایاتی فراوان بر این حقیقت گواهی می‌دهند؛ از آن جمله است روایتی از پیامبر اسلام(ص) که می‌فرماید: «من دوست دارم هر کس را که آنان را دوست بدارد و دشمنم با کسی که آنان را دشمن بدارد». در روایات فریقین، همانند قرآن کریم به طور صریح بر محبت اهل بیت(ع) تأکید شده است مانند: رسول الله(ص) می‌فرمایند: «اولاد خود را بر سه خصلت تربیت کنید:دوستی پیامبرتان، دوستی اهل بیتش و قرائت قرآن»؛ «خدا را دوست بدارید به جهت آنکه از نعمت‌هایش به شما روزی می‌دهد و مرا نیز به جهت دوستی خدا دوست بدارید، و اهل بیتم را به جهت دوستی من دوست بدارید». در وجوب محبّت اهل بیت پیامبر(ص) نمی‌توان تردید کرد. در آیۀ ﴿قُلْ لَا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَى﴾. مقصود از ﴿الْقُرْبَی﴾ "خویشاوندان" در این آیه همان کسانی‌اند که آیه تطهیر در مورد آنان نازل شده است. به نقل خوارزمی‌ از ابن عباس، هنگامی‌ که آیه «الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبَی» نازل شد، کسانی به پیامبر(ص) گفتند: این خویشاوندان تو که مودت آنان بر ما واجب شده، چه کسانی‌اند؟ پیامبر(ص) پاسخ داد: «علی(ع)، فاطمه(س) و دو پسر آنها».

تأمین منابع مالی

• قرآن کریم در کنار نام خدا و رسول، ترکیب "ذِی الْقُرْبَی" را ذکر کرده است و اموالی چون خمس ﴿وَاعْلَمُوا أَنَّمَا غَنِمْتُمْ مِنْ شَيْءٍ فَأَنَّ لِلَّهِ خُمُسَهُ وَلِلرَّسُولِ وَلِذِي الْقُرْبَى﴾ را بر مسلمانان واجب کرده است.

نثار صلوات

• یکی از شیوه‌هایی که می‌تواند مردم را با پیشوایان معصوم پیوند دهد، بزرگداشت یاد و نام آنان است، ازاین‌رو، خداوند در قرآن کریم از مؤمنان می‌خواهد که بر رسول گرامی‌او سلام دهند و صلوات نثارش کنند: ﴿إِنَّ اللَّهَ وَمَلَائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَى النَّبِيِّ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَيْهِ وَسَلِّمُوا تَسْلِيمًا﴾. پس از نزول آیه، گروهی از مسلمانان نزد پیامبر(ص) آمدند و از چگونگی صلوات بر ایشان پرسیدند. نکته در خور توجه در پاسخ آن حضرت آن است که درود بر آل‌محمد نیز جزئی از صلوات گردیده‌است: «اللَّهُمَ‏ صَلِ‏ عَلَی‏ مُحَمَّدٍ وَ عَلَی‏ آلِ‏ مُحَمَّدٍ کَمَا صَلَّیْتَ‏ عَلَی إِبْرَاهِیمَ وَ عَلَی آلِ إِبْرَاهِیم‏‏».

مقدمه

• وظایف امّت پیامبر اسلام درباره پیامبر و اهل بیت(ع) او را می‌توان در سه بخش معرفتی، عاطفی و رفتاری دسته‌بندی کرد:

وظایف معرفتی

• وظایف معرفتی آن است که یک انسان مسلمان، بینش درستی از شخصیت، جایگاه حقوق و معارف اهل بیت(ع) داشته باشد تا در مقام عمل و رفتار نسبت به آنها درست عمل نماید.
• مهم‌ترین وظایف معرفتی درباره اهل بیت(ع) چند چیز است:

وظایف قلبی و عاطفی با اهل بیت

• پیوند قلبی و عاطفی با اهل بیت(ع) به این معناست که ما قلب‌ها و احساساتمان را با اهل بیت(ع) پیوند بزنیم، به گونه‌ای که همه اعمال قلبی و عاطفی ما در راستای خواست خدای متعال و اهل بیت(ع) باشد. برخی از مهمترین اعمال قلبی و عاطفی ما درباره اهل بیت(ع) چند چیز است:

وظایف رفتاری و عملی

• مهم‌ترین وظیفه امت نسبت به اهل بیت عصمت و طهارت(ع)، عمل به دستورات و آموزه‌های آنهاست، وظایف معرفتی و عاطفی ما مسلمانان مقدمه‌ای برای وظایف عملی است. چنانچه معرفت، عواطف و احساسات ما، جامه عمل نپوشاند، راه به‌جایی نمی‌برد. از این‌رو، در ادامه به مهم‌ترین وظایف عملی نسبت به اهل بیت عصمت و طهارت(ع) اشاره می‌شود:

جستارهای وابسته

• وظایف معرفتی
• جایگاه اهل بیت
• شناخت شخصیت اهل بیت
• شناخت جایگاه اهل بیت
• خلافت اهل بیت
• نصب اهل بیت
• ولایت اهل بیت
• شهادت اهل بیت
• مقام شهادت
• عصمت اهل بیت
• حکومت اهل بیت
• رهبری اهل بیت
• مقام حکومت
• مقام رهبری
• شناخت حقوق اهل بیت
• شناخت سیره اهل بیت
• شناخت معارف اهل بیت
• وظایف قلبی
• وظایف عاطفی
• ایمان به اهل بیت
• کفر به دشمنان اهل بیت
• پذیرش ولایت اهل بیت
• تولی اهل بیت
• بیزاری از دشمنان اهل بیت
• تبری ز دشمنان اهل بیت
• محبت به اهل بیت
• بغض به دشمنان اهل بیت
• مودت اهل بیت
• عداوت با دشمنان اهل بیت
• صلوات بر اهل بیت
• لعن دشمنان اهل بیت
• وظایف رفتاری
• وظایف عملی
• تمسک به اهل بیت
• اعتصام به اهل بیت
• تبعیت از اهل بیت
• اطاعت از اهل بیت
• معیت با اهل بیت
• وفاداری در بیعت
• اجابت دعوت اهل بیت
• پرداخت حقوق مالی
• تسلیم اهل بیت
• تسلیم امر اهل بیت
• انتظار فرج اهل بیت
• پیمان با خدا

منابع

• پرونده:34532.jpg وظایف امت نسبت به قرآن و عترت

پانویس

 با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید: