تفسیر موضوعی

این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

تفسیر موضوعی در قرآن - تفسیر موضوعی در علوم قرآنی

مقدمه

تفسیر موضوعی ترکیبی وصفی است که «موضوعی» بودن وصف تفسیر و ویژگی آن است، بنابراین در تفسیر موضوعی مفسر به تفسیر آیات قرآن راجع به موضوعی خاص می‌‌پردازد. ^[۱]

تفسیر موضوعی در برابر تفسیر ترتیبی شیوه‌ای در تفسیر آیات قرآن کریم است که مفسر از طریق آن به استنباط دیدگاه قرآن درباره موضوعی مرتبط با انسان و جهان هستی می‌‌پردازد. شهید صدر از تفسیر موضوعی به عنوان اتجاهی در تفسیر در برابر اتجاه تجزیه ای (ترتیبی) یاد کرده است. ^[۲] محمد ابراهیم شریف با این تلقی از منهج تفسیری که ظرفی است مشتمل بر اندیشه‌های یک گرایش تفسیری و وسیله‌ای است برای تحقق یک گرایش در تفسیر، تفسیر موضوعی را در شمار مناهج تفسیری قرار داده است؛ در کنار سه منهج سنتی کهن، موضوعیِ سنتی و گفتار تفسیری (المقال التفسیری). ^[۳] بعضی هم از آن به عنوان اسلوبی در تفسیر در کنار سه اسلوب دیگر یعنی تفسیر اجمالی (خلاصه)، تفسیر تحلیلی (ترتیبی) و تفسیر مُقارَن (تطبیقی) یاد کرده‌اند. ^[۴] البته روشن است که این ۴ نوع یا اسلوب تفسیر قرآن در عرض هم نیستند و در واقع به دو نوع تفسیر ترتیبی و موضوعی بازمی گردند؛ زیرا تفسیر اجمالی زیرمجموعه تفسیر ترتیبی است و تفسیر تطبیقی نیز می‌‌تواند به یکی از دو شکل ترتیبی یا موضوعی انجام گیرد.^[۵]

تعریف

گونه‌های تفسیر موضوعی

ویژگی‌های تفسیر موضوعی

خاستگاه تفسیر موضوعی

پیشینه

ضرورت تفسیر موضوعی

مبانی تفسیر موضوعی

جستارهای وابسته

منابع

طیب حسینی، سید محمود، مقاله « تفسیر موضوعی»، دائرة المعارف قرآن کریم ج۸

پانویس

↑ المدرسة القرآنیه، ص۲۳؛ مباحث فی التفسیر الموضوعی، ص۱۵ - ۱۶.
↑ المدرسة القرآنیه، ص۱۹ ـ ۲۵.
↑ اتجاهات التجدید، ص۶۸.
↑ التفسیر الموضوعی، ص۲۷ - ۲۸.
↑ طیب حسینی، سید محمود، مقاله « تفسیر موضوعی»، دائرة المعارف قرآن کریم، ج۸.

[1] المدرسة القرآنیه، ص۲۳؛ مباحث فی التفسیر الموضوعی، ص۱۵ - ۱۶.

[2] المدرسة القرآنیه، ص۱۹ ـ ۲۵.

[3] اتجاهات التجدید، ص۶۸.

[4] التفسیر الموضوعی، ص۲۷ - ۲۸.

[5] طیب حسینی، سید محمود، مقاله « تفسیر موضوعی»، دائرة المعارف قرآن کریم، ج۸.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]