معارف و عقاید ۳ (کتاب)
معارف و عقاید ۳، جلد سوم از مجموعه پنج جلدی معارف و عقاید با زبان فارسی به بررسی عقاید کلام شیعه امامیه، شیعه، عقاید، پرسش‌ها و پاسخ‌ها، اصول دین و... می‌پردازد. این مجموعه اثر محمد تقی سبحانی و رضا برنجکار می‌باشد و انتشارات مرکز مدیریت حوزه علیمه قم انتشار آن را به عهده داشته است[۱]
| معارف و عقاید ۳ | |
|---|---|
 | |
| زبان | فارسی |
| نویسندگان | محمد تقی سبحانی؛ رضا برنجکار |
| مذهب | [[شیعه]][[رده:کتاب شیعه]] |
| ناشر | [[:رده:انتشارات انتشارات مرکز مدیریت حوزه علیمه قم|انتشارات انتشارات مرکز مدیریت حوزه علیمه قم]][[رده:انتشارات انتشارات مرکز مدیریت حوزه علیمه قم]] |
| محل نشر | قم، ایران |
| سال نشر | ۱۳۹۶ ش |
| شابک | ۹۷۸-۶۰۰-۷۵۵۰-۳۱-۱ |
| شماره ملی | ۵۰۰۰۹۰۲ |
دربارهٔ کتاب
در معرفی این کتاب آمده است: «کتاب حاضر، سومین مجلد از مجموعه معارف و عقاید است. این کتاب به مرحله دوم از آموزش علم کلام اختصاص دارد و تلاش شده یک دوره نسبتاً جامع از مباحث توحید و عدل در این اثر گنجانده شود. مباحث این مجلد در چهل و نه درس تنظیم شده است. تعریف و موضوع علم کلام، ضرورت و اهداف علم کلام، روش علم کلام، نسبت علم کلام با سایر علوم، تاریخچه علم کلام، مذاهب مهم کلامی، معرفت و اقسام آن، اصول عام علم کلام، اهمیت و فواید خداشناسی، امکان و حدود شناخت خداوند، راه‌های شناخت خداوند، برهان نظم، برهان حرکت، برهان امکان، صفات الهی، دلایل عدل خدا، اختیار انسان و سرنوشت از جمله مباحث مطرح شده در این اثر است[۱].
فهرست کتاب
درس یکم: تعریف و موضوع علم کلام
درس دوم: ضرورت و اهداف علم کلام
درس سوم: روش علم کلام
درس چهارم: نسبت علم کلام با سایر علوم
درس پنجم: تاریخچه علم کلام
درس ششم: مذاهب مهم کلامی
درس هفتم: معرفت و اقسام آن
درس هشتم: ضرورت و امکان معرفت
درس نهم: اصول عام علم کلام (۱)
درس دهم: مبادی عام علم کلام (۲)
- قاعده بطلان دور
- تعریف دور
- اقسام دور
- دليل بطلان دور
- قاعده بطلان تسلسل
- تعریف تسلسل
- دلیل بطلان تسلسل
درس یازدهم: اهمیت و فواید خداشناسی
- خاستگاه خداشناسی
- قلمرو خداشناسی
- جایگاه و اهمیت خداشناسی
- كمال معرفت (شناخت والاترین حقیقت هستی)
- خداشناسی، نقطه آغازین دین
- آثار و فواید خداشناسی
- نگرش مثبت به هستی و زندگی
- تأمین پشتوانه نظری برای شناخت‌ها و گرایش‌های متعالی
- تقویت اخلاق و تهذیب نفس
- پایبندی به دستورات الهی
درس دوازدهم: ضرورت شناخت خداوند
درس سیزدهم: امکان و حدود شناخت خداوند
- محدودیت ذاتی بشر در شناخت خداوند
- امکان‌ناپذیری شناخت حقیقت خداوند
- امکان شناخت خداوند
درس چهاردهم: راه‌های شناخت خداوند
راه‌های درست و نادرست
درس پانزدهم: دلیل فطرت (۱)
درس شانزدهم: دلیل فطرت (۲)
- همگانی و دائمی بودن
- قلبی بودن
- شخصی و مستقیم
- غیراکتسابی و خدادادی بودن
- نیازمندی به تذکر و یادآوری
درس هفدهم: برهان نظم (۱)
درس هجدهم: برهان نظم (۲)
- اثبات نظم در جهان
- قانونمندی در پدیده‌ها
- هماهنگی در سراسر جهان
- هدفمندی در منظومه جهانی
- اثبات نظام بخش جهان
- نقش عقل در برهان نظم
- دلالت عقلی نشانه‌ها
- قانون حساب احتمالات
- برهان نظم و شبهات منکران
درس نوزدهم: برهان حرکت
- معنای حرکت
- حرکت مطلق و حرکت نسبی
- حرکت در عَرَض و حرکت در جوهر
- جهان متحرک
- نیازمندی متحرک به محرّک
- محرک نامتحرک
- استحاله تسلسل و دور
- نتیجه برهان حرکت
- دلیل حرکت در سنت انبیا و اولیا
درس بیستم: برهان حدوث
- مفهوم حدوث
- اثبات حدوث جهان
- حدوث جهان از دیدگاه عقل
- حدوث جهان از دیدگاه علم
- اثبات محدث قدیم و ازلی
- فرق برهان حدوث و برهان حرکت
- دستاورد برهان حدوث
- برهان حدوث در سنت انبیا و اولیای الهی
درس بیست و یکم: برهان امکان
- معنای وجوب و امکان
- تبیین نخست برای برهان امکان
- تبیین دیگری از برهان امکان
- دستاوردهای برهان امکان
- برهان وجوب و امکان در منابع وحیانی
درس بیست و دوم: صفات الهی (مقدمات)
- اهمیت و جایگاه صفات الهی
- صفات الهی در منابع وحیانی
- امکان شناخت صفات
- راه‌های شناخت صفات خدا
- راه حسی
- راه عقلی
- راه وحی
- راه فطرت
درس بیست و سوم: تعریف و اقسام صفات
- تعریف اسم و صفت
- اقسام صفات الهی
- صفات ثبوتی و سلبی
- صفات ذاتی و صفات فعلی
- صفات خبری
درس بیست و چهارم: اثبات صفات الهی
- دلیل‌های عام بر اثبات صفات
- اثبات از طریق عليت
- اثبات از طریق وجوب
- نسبت صفات با ذات الهی
- نسبت صفات با ذات در قرآن و روایات
درس بیست و پنجم: شیوه شناخت صفات
- نه تشبیه و نه تعطیل
- نظریه تشبيه
- نظریه تعطیل
- معرفت بین حدين
- شناخت صفات از طریق معانی عام
- شناخت صفات از طریق مفاهیم سلبی
- توقیفی بودن صفات الهی
درس بیست و ششم: جایگاه و اهمیت توحید
- اصل توحید در دانش کلام
- اهمیت و نقش والای توحید
- توحید سرلوحه آموزه انبيا
- توحید پایه و اساس دینداری
- شرک، لغزشگاه بزرگ بشر
- توحید سامان بخش زندگی
درس بیست و هفتم: ریشه‌ها و پیامدهای شرک
- ریشه‌های شرک‌گرایی
- نادانی و کوته‌بینی
- میل به معبود محسوس
- تقلید کورکورانه
- شخصیت پرستی
- جباران و قدرتمندان
- پیامدها و آثار شرک‌ورزی
- محروم شدن از حقایق و معارف هستی
- تفرقه و جنگ
- ناکامی و فرجام شوم
- اهمیت آموزش توحید و شرک
درس بیست و هشتم: تعریف توحید و حقیقت آن
- معنای توحید در لغت
- معنای توحید در کتاب و سنت
- معنا و حقیقت توحید در کتاب و سنت
- معنای الله
- مفهوم توحید در نزد متکلمان
درس بیست و نهم: توحید ذاتی و صفاتی
- توحید نظری
- توحید ذاتی
- توحید صفاتی
درس سی‌ام: توحید افعالی
درس سی و یکم: توحید عملی
- تعریف توحید عملی
- اهمیت توحید عملی
- جلوه‌های توحید عملی
- توحید عبادی
- ادله توحید عملی
درس سی و دوم: علم الهی (۱)
درس سی و سوم: علم الهی (۲)
درس سی و چهارم: گستره و مراتب علم الهی
درس سی و پنجم: قدرت الهی
- تعریف قدرت
- اثبات قدرت الهی
- ویژگی‌های قدرت الهی
- نامحدود بودن
- قدرت بدون اکتساب و ابتدا
- قدرت بدون ابزار
درس سی و ششم: حیات الهی
- معنای لغوی حیات
- معنا و مفهوم حیات الهی
- ویژگی‌های حیات الهی
- ذاتی بودن حیات
- نامحدود بودن
- اثبات حیات الهی
درس سی و هفتم: صفات سلبی
- اهمیت صفات سلبی
- تعداد صفات سلبی
- تبیین صفات سلبی
- جسم و جسمانی نبودن
- مرئی نبودن
- مرکب نبودن
- عدم اتحاد و حلول
درس سی و هشتم: اراده الهی
- اهمیت صفات فعلی و اراده
- معنای اراده
- اثبات اراده الهی
- اراده تکوینی و اراده تشریعی
درس سی و نهم: جایگاه و اهمیت صفات فعلی و عدل الهی
- ارتباط افعال خدا و عدل الهی
- اهمیت عدل در قرآن کریم
- اهمیت عدل از منظر روایات
- اهمیت عدل در علم کلام
- دلیل اهمیت عدل الهی
درس چهلم: تعریف عدل الهی
درس چهل و یکم: ادامه تعاریف اصطلاحی عدل و حسن و قبح عقلی
- تعریف اصطلاحی وضع كل شیء فی موضعه
- تعریف اصطلاحی تنزيه الباری عن فعل القبيح
- حسن و قبح عقلی
درس چهل و دوم: دلایل عدل خدا
درس چهل و سوم: تعریف و دلایل حکمت خدا
- معنای حکمت
- حکمت در قرآن و احادیث
- دلایل حکمت خدا
- دلیل نظم جهان
- دلیل كمال الهی
- دلیل نفی مبدأ فعل غیر حکیمانه
- دلیل نبوت
- دلیل معاد
درس چهل و چهارم: ارتباط عدل الهی با اختیار انسان
درس چهل و پنجم: حقیقت اختیار انسان
درس چهل و ششم: اختیار انسان و سرنوشت
درس چهل و هفتم: مسئله شر
درس چهل و هشتم: حکمت شرور
درس چهل و نهم: تفاوت‌ها و تبعیض‌ها
دربارهٔ پدیدآورندگان
| رضا برنجکار (پدیدآورنده) |
|---|
 |
| محمد تقی سبحانی (پدیدآورنده) |
|---|
 |