دین و وجدان (کتاب)

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

نسخه‌ای که می‌بینید، نسخهٔ فعلی این صفحه است که توسط Hosein (بحث | مشارکت‌ها) در تاریخ ‏۲۴ اکتبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۱:۴۷ ویرایش شده است. آدرس فعلی این صفحه، پیوند دائمی این نسخه را نشان می‌دهد.

(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)
دین و وجدان
(أقدام العلم و أنوار المعرفة)
زبانفارسی
نویسندهعباس طهرانی
موضوععقاید
مذهبشیعه
ناشرانتشارات انصاریان
محل نشرقم، ایران
سال نشر۱۳۷۱ ش
چاپاول
تعداد صفحه۴۱۶
شابک۹۷۸-۹۶۴-۴۳۸-۸۸۲-۸‬
شماره ملی‭م‌۷۲-۴۱۷۷

دین و وجدان (قدام العلم و أنوار المعرفة)، کتابی است که با زبان فارسی به بررسی مسائل اعتقادی، علمی، عرفانی، اخلاقی، اجتماعی و انسانی می‌پردازد. این کتاب اثر عباس طهرانی است و انتشارات انصاریان نشر آن را به عهده داشته‌ است

دربارهٔ کتاب

در معرفی این کتاب آمده است: «این اثر بازنویسی سلسله دروس و سخنرانی‌‏های اخلاقی و معنوی حاج شیخ عباس طهرانی از شخصیت‌‏های اخلاقی شیعه در سده چهاردهم است. در این کتاب در کنار مثال‏های روشن و داستان‏های عبرت‌‏آموز اخلاقی، دلایل و مباحث عقلی و نقلی گسترده‏‌ای در تشریح و تبیین اصول عقاید، تعریف معجزه، اعجاز قرآن و ماهیت شیطان صورت گرفته است. مبانی و مقامات اهل ‏بیت (ع) و دلایل ولایت و نیز مبحث مهدویت با تفصیل بیشتری بیان و در هر بحث شبهات عقیدتی پاسخ داده شده و نکات معنوی و پندهای اخلاقی تأثیرگذاری ذکر گردیده است».

فهرست کتاب

بخش اول: پیرامون مبدء اعلی‏

  1. اولین مرتبه ایمان به غیب‏؛
  • قدم دوم: آیا می‌‏توان بکنه واجب الوجود رسید؟
  1. ادراک هر چیزی نمونه‌‏ای از آن چیز می‌خواهد؛
  1. دو نوع وجود و دو نوع آثار؛
  2. چرا وجود خدا ذاتی و سرمدی است نه عرضی و فانی‏؛
  3. چرا مرکب نیست؟
  4. چرا محدود نیست؟
  5. چرا جسم نیست؟
  6. چرا مرئی نیست؟
  7. چرا متعدد نیست؟
  8. چرا حال و محل نیست؟
  9. چرا جوهر و عرض نیست؟
  • قدم پنجم: صفات کمال خدا چگونه ثابت می‌‏شود
  • قدم ششم: صفات کمال خدا را از چه راهی بشناسیم!
  1. علم و قدرت شبه طبیعی یا نخستین اثر حیات‏؛
  2. پیدایش اختیار یا مزیت اولی و اصلی انسان‏؛
  3. چگونگی استقلال یا مبدء بلوغ و تکامل انسان‏؛
  4. ریشه این صفات کمال کجاست؟
  5. چرا حق تعالی بی‌‏معانی است؟
  • قدم هفتم: صفت اختیار حق تعالی چگونه ثابت می‌شود
  1. صفت اختیار خدا قدیم است ولی اراده‏اش حادث است؛ ‏
  • قدم هشتم: کمالات خدا به‌طور کلی چگونه است؟
  • قدم نهم: صفت حکمت خدا و مفهوم وسیع و حیرت‏‌انگیز آن‏
  1. صفت حکمت صفات دیگر را محدود می‌کند؛
  1. مطالب وجدانی منحصر به این نیست‏؛
  1. فاسدترین عقاید باطل‏؛
  2. معنای حقیقی عدالت و ظلم‏؛
  3. فرق بین حکمت و عدالت‏؛
  • قدم چهاردهم: چگونگی انتساب صفات حق بذات حق‏
  • قدم پانزدهم: صفات فعل و صفات ذات‏

بخش دوم: پیرامون ارتباط مبدأ اعلی با انسان و سایر مخلوقات

  • قدم شانزدهم: دستگاه تولید و تأثیر موجودات بی‌‏اراده و اختیار
  1. موجود مضطر همانطوری که از خودش اراده‌‏ای ندارد همینطور از خودش فعلی ندارد؛
  2. فاعل‌های طبیعی مانند ماشین‌های صنعتی است‏؛
  3. ملائکه یا قوای زنده و با اراده‏؛
  4. برهان نمی‌تواند با وجدان معارضه کند؛
  • قدم هفدهم: اقسام اراده در موجودات با اراده و اختیار
  1. چهار احتمال‏؛
  2. احتمال درست قابل قبول‏؛
  • قدم هیجدهم: اشکال و پاسخ‏
  1. حل اشکال مهم‏؛
  2. مثال روشن بحث‏؛
  3. در مورد خدا نیز چنین است‏؛
  4. اراده تبعی ثانوی اشکالات دیگر را هم حل می‌کند؛
  • قدم نوزدهم: تذکر چند موضوع لازم‏
  1. ملاک پیروزی و شکست‏؛
  • قدم بیستم: نتیجه چند * قدم گذشته این بخش‏
  • قدم بیست و یکم: مدارک بحث حدیث‌های روشن‏
  1. فقط دو راه افراط و تفریط را می‌‏پیمایند؛
  2. حدیث‌های مورد نظر؛
  1. اختلاف صفت‌ها و طبیعت‌ها و اختلاف آثار آنها؛
  2. منشأ اختلاف طینت‌ها و طبیعت‌ها؛
  3. مطلب دوم آیا ملکات و صفات انسان قابل تغییر هست یا ذاتی و قابل تغییر نیست‏؛
  4. طینت ذاتی نبوده و قابل تغییر است‏؛
  5. معنای خبر معروف الشقی شقی فی بطن امه، و السعید سعید فی بطن امه پیچیده و مجمل نیست؛
  6. طینت باعث اضطرار و سلب اختیار نیست‏؛
  • قدم بیست و سوم: درباره روایات طینت؛ و مفهوم محکم و متشابه‏
  1. معنای محکم و متشابه چیست‏؛
  2. تقیه یا یک علت روایات متشابه‏؛
  3. روایات طینت نوعا از روی تقیه بوده‏؛
  4. سه نوع طینت‏؛
  1. مصداق اول امر بین الامرین؛ در ارتباط واجب و ممکن‏؛
  2. حساب خلقت از حساب صنعت جداست‏؛
  3. تعبیرهای جالب در سخنان امام علی (ع)؛
  4. مصداق دوم امر بین الامرین در ارتباط صفات ممکن با صفات واجب‏؛
  5. مصداق سوم امر بین الامرین در توصیف ذات حق بصفات؛
  6. مصداق چهارم امر بین الامرین در ترکیب ماده و صورت و اتحاد جنس و فصل‏؛
  7. معیت در عین غیریت و غیریت در عین معیت‏؛
  8. مصداق پنجم امر بین الامرین در قوه که مرتبه ضعیف از وجود است؛
  9. مصداق ششم امر بین الامرین در امور اعتقادی و اخلاقی و عبادی‏؛
  10. سه دسته از صراط مستقیم منحرف‌اند.

بخش سوم پیرامؤمن عوالم ماوراء الطبیعه و اثبات نبوت عامه و خاصه‏

  1. اشاره‌‏ای به تاریخچه اجنه و شیاطین‏؛
  2. خواسته‌‏های شیطان‏؛
  3. گفتگوئی که در هنگام خلقت آدم شد؛
  4. عذرهای مغلطه آمیز شیطان‏؛
  5. دسته‌‏های مختلف موجودات نامرئی‏؛
  6. پاره‌‏ای از خصوصیات اجنه و شیاطین‏؛
  7. مرحله‌‏های گوناگون وساوس شیطانی‏؛
  8. توهم عجیب‏؛
  9. مقصر اصلی انسانست نه شیطان‏؛
  10. راه برطرف کردن اذیت‏های اجنه دیگر؛
  11. آیا هر چه محسوس نیست موجود نیست‏؛
  12. پیرامون ارتباط با موجودات نامرئی‏؛
  13. نظری به علم تنویم و نظائرش‏؛
  14. نتیجه علم تنویم و نظائرش‏؛
  15. آیا احضار ارواح قابل قبول است‏؛
  16. چند نمونه از علم تسخیر؛
  17. علم شیاطین از چه راهی است‏؛
  • قدم بیست و هفتم‏
  1. در اثبات نبوت عامه علت اصلی لزوم پیغمبر (ص)؛
  2. بشر نم‌ی‏تواند قوانین سودمند کامل وضع کند؛
  3. چرا به همه افراد وحی نمی‏‌شود؛
  4. چرا مقام پیغمبری را بافراد خاصی می‌‏دهد؛
  1. دلیل نبوت خاصه؛ اعجاز است‏؛
  1. معجزه کار خداست و پیغمبر مجرا است؛
  2. موجودات تدریجی برای ما تدریجی است ولی برای خدا دفعی است‏؛
  3. هر موجودی هم بعلت محدثه احتیاج دارد و هم به علت مبقیه‏؛
  4. مادیین بیچاره هستند؛
  1. قرآن یا معجزه زنده جاویدان‏؛
  2. اول جهت فصاحت و بلاغت آنست‏؛
  3. دوم از جهت معارف و معانی قرآنست‏؛
  4. سوم از جهت قوانین جامع و محکم قرآنست‏؛
  5. حقیقت تمدن چیست؟
  6. و اگر نبود افکار دینی‏؛
  7. نقش عظیم علمای دینی‏؛

بخش چهارم: اعجاز قرآن

  1. امتیاز خاص پیشگوئی‌های پیغمبران‏؛
  1. خبرهای حیرت انگیزی که پیغمبر (ص) به سلمان فرموده‏؛
  1. رمز اختلاف درجات پیغمبران‏؛
  • قدم سی و سوم: لزوم اعلمیت پیغمبران‏
  1. چرا پیغمبر (ص) هر زمانی باید از همه مردم آن زمان اعلم باشد؛
  2. کیفیت علم انبیاء؛
  3. تمدن، هدف پیغمبران نیست بلکه وسیله است‏؛
  1. نمونه‌‏ای از فضیلت‌های پیغمبر اسلام (ص)؛
  2. اهمیت انفاق در اسلام‏؛
  3. چرا اسلام زکوه را اجباری، و انفاق‌های دیگر را اختیاری کرده است‏؛
  4. امتیاز قوانین معتدل اسلام‏؛
  • قدم سی و پنجم: اسلام دارای سلطنت هست نه دولت‏
  1. قوانین اسلام برای یک دسته سودمند نیست‏؛
  2. علت مهم پیشروی مسلمین‏؛
  3. نه زور سرنیزه و نه نظام تمدن کاذب‏؛
  1. تحریفی که به قرآن نسبت می‌دهند چگونه و بچه معنی است؟؛
  2. تلاش مذبوحانه، یا یکی از موجبات اختلاف بین مسلمین‏؛
  3. قرآن با شرح و قرآن بی‏شرح‏؛
  4. دومین قیام منافقین ریاست پرست برای نابودی حقیقت اسلام‏؛
  5. اولین قیام اختلاف آور منافقین ریاست برای نابودی باطن اسلام‏؛
  • قدم سی و هفتم: اصل امامت و علل اختلاف در آن‏
  1. شفاعت مقام‌ایست برای شفاعت کنندگان‏؛
  2. آثار و برکات زیارت و توسل به اولیای حق‏؛
  3. آیا توبه بشفاعت احتیاج دارد؛
  1. امام (ع) نیز لازم است‏؛
  2. هر پیغمبری موظف است جانشین تعیین کند؛
  3. امام باید کرامت و عصمت داشته باشد؛
  4. امامت منصبی جعلی و جزافی نیست‏؛
  5. سر غیبت امام زمان‏؛
  6. حالت انتظار برای مسلمان‌های با ایمان، طبیعی است‏؛
  7. کشف و کرامت دلیل بر حقانیت نیست‏؛
  8. چرا دعاهای کافرها و گنهکارها مستجاب می‌شود؛

بخش پنجم: پیرامون آخر الزمان

  • قدم سی و نهم: درباره مفهوم آخر الزمان، و منشأ آن‏
  1. آخر الزمان یعنی چه؟
  2. آخر الزمان از چه وقت شروع شده‏؛
  3. علت انحطاط رو بسقوط مسلمین‏؛
  1. اجتماعی بودن دین اسلام در همه شرائط نیست‏؛

دربارهٔ پدیدآورنده

عباس طهرانی
آیت‌الله عباس طهرانی (متولد ۱۲۶۹ ش، تهران)، تحصیلات حوزوی خود را نزد اساتیدی همچون حضرات آیات: سید محمد تنکابنی، محمد رضا مازندرانی، اسماعیل محلاتی، محمد حسن نائینی، سید ضیاء‌الدین عراقی، جواد آقا ملکی تبریزی و عبدالکریم حائری یزدی به اتمام رساند. او علاوه بر تدریس در حوزه‏‌های علمیه، به تألیف مقالات و کتب علمی و دینی پرداخته است. «دیوان اشعار در معارف الهی و اخلاقی»و «دین و وجدان» برخی از این آثار است[۱].

پانویس

دریافت متن