پیشینه نظریه ولایت فقیه در تاریخ چگونه است؟ (پرسش)
| پیشینه نظریه ولایت فقیه در تاریخ چگونه است؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت |
| مدخل بالاتر | مهدویت / غیبت امام مهدی / عصر غیبت کبری / ولایت فقیه در عصر غیبت |
| تعداد پاسخ | ۱ پاسخ |
پیشینه نظریه ولایت فقیه در تاریخ چگونه است؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.
پاسخ نخست
حجت الاسلام و المسلمین عبدالمجید زهادت، در کتاب «معارف و عقاید ۵ ج۲» در این‌باره گفته است:
«بعضی تصور می‌کنند که ولایت فقیه پدیده تازه‌ای است که هیچ سابقه‌ای در فقه و فقاهت اسلامی نداشته و از اندیشه سیاسی امام خمینی سرچشمه گرفته است؛ در حالی که ولایت فقیه ریشه در کلمات معصومان دارد. آن بزرگواران به دلیل ضرورت‌های دینی و اجتماعی، ولایت و اختیاراتی را برای فقها بیان کرده‌اند و پس از ایشان، پیوسته ولایت فقیه در آرای فقیهان بزرگ اسلام مطرح بوده است که نمونه‌هایی را می‌آوریم: شیخ مفید می‌گوید: هنگامی که سلطان عادل[۱] برای ولایت –در آنچه در ابواب فقه ذکر کردم– وجود نداشت، بر فقیهان اهل حق عادل صاحب رأی و عقل و فضل است که ولایت آنچه را بر عهده سلطان عادل است، برعهده گیرند[۲].
شیخ طوسی می‌گوید: صدور حکم میان مردم، اقامه حدود و قضاوت میان کسانی که با یکدیگر اختلاف پیدا کرده‌اند، جایز نیست، مگر برای کسی که از طرف سلطان حق،[۳] اجازه داشته باشد. چنین کارهایی، در زمانی که خودشان [[[امامان]]] امکان انجام آن را ندارند، بدون تردید به فقیهان شیعه، واگذار شده است[۴]. محقق ثانی مشهور به محقق کرکی می‌گوید: فقیهان امامیه، اتفاق کرده‌اند بر اینکه فقیه عادل شیعه که جامع شرایط فتوا باشد، و از او در احکام شرعی به مجتهد تعبیر می‌شود، در زمان غیبت، نایب امامان هدایت (ع) است، در تمام آنچه که قابلیت نیابت را داشته باشد[۵].
ملا احمد نراقی معروف به فاضل نراقی می‌گوید: هرآنچه که پیامبر و امام که حاکمان و حافظان اسلام می‌باشند و بر آن ولایت و اختیار دارند، فقیه نیز همان ولایت و اختیار را دارد، مگر جایی که دلیلی بر خلاف آن وجود داشت باشد.[۶] آیت الله گلپایگانی از فقهای بزرگ معاصر می‌گوید: محدوده اختیار فقها، محدوده‌ای عام است... محدوده ولایت فقیه جامع شرایط در امور مربوط به ریاست و اداره اجتماع، مانند محدوده اختیارات ائمه (ع) است، مگر در موردی که دلیل، خارج کند[۷].
این‌ها تنها نمونه‌هایی از کلمات فقهای شیعه در قرون مختلف است. صدها نمونه روشن دیگر نیز وجود دارد که نشان می‌دهد مسئله ولایت فقیه، همیشه در اندیشه و گفتار علمای شیعه مطرح بوده است[۸]»[۹].
پاسخ‌های دیگر
| ۱. نویسندگان کتاب نگین آفرینش؛ |
|---|
|
نویسندگان کتاب «نگین آفرینش» در این باره گفته‌اند:
«بعضی تصور می‌کنند که "ولایت فقیه" پدیده تازه‌ای است که هیچ سابقه‌ای در فقه و فقاهت اسلامی نداشته و از اندیشه سیاسی امام خمینی سرچشمه گرفته است؛ در حالی که این، خطایی بزرگ است که به دلیل بی‌اطلاعی از "فقه" و نیز آثار معصومان (ع) است.در بخش بعد خواهد آمد که ولایت فقیه ریشه در کلمات معصومان (ع) دارد. آن بزرگوار به دلیل ضرورت‌های دینی و اجتماعی، ولایت و اختیاراتی را برای فقها بیان کرده‌اند و پس از ایشان پیوسته ولایت فقیه در آرای فقیهان بزرگ اسلام مطرح بوده است که نمونه‌هایی را می‌آوریم:
|
پرسش‌های وابسته
- فقیه به چه کسی گفته می‌شود؟ (پرسش)
- ولایت فقیه به چه معناست؟ (پرسش)
- پیشینه نظریه ولایت فقیه در تاریخ چگونه است؟ (پرسش)
- وظایف و اختیارات ولی فقیه چیست؟ (پرسش)
- فقیه جامع الشرائط چه ویژگی‌هایی باید داشته باشد؟ (پرسش)
- چرا در عصر غیبت باید به ولی فقیه مراجعه کرد؟ (پرسش)
- آیا نظریه ولایت فقیه نوعی دیکتاتوری به‌شمار می‌آید؟ (پرسش)
- امام مهدی میفرماید در زمان غیبت ما به راویان حدیث ما یعنی فقها رجوع کنید. آیا منظور از ولایت فقیه ولایت فقه است یا ولایت شخص فقیه؟ (پرسش)
- مطابق توقیع امام مهدی، راویان حدیث ائمه چه کسانی هستند؟ (پرسش)
- در دوران غیبت حاکم چگونه انتخاب می‌شود؟ (پرسش)
منبع‌شناسی جامع مهدویت
پانویس
- ↑ سلطان عادل در بیان ایشان همان امام معصوم است.
- ↑ المقنعه، ص ۶۷۵.
- ↑ منظور از سلطان حق، امام معصوم (ع) است.
- ↑ النهایة و نکتها، ج ۲، ص ۱۷.
- ↑ رسائل، المحقق الکرکی، ج ۱، ص ۱۴۲.
- ↑ عوائد الأیام، ص ۱۸۷ و ۱۸۸.
- ↑ الهدایة الی من له الولایة، ص ۴۶ و ۴۷.
- ↑ ر.ک: فقیهان امامی و عرصه‌های ولایت فقیه، محمد علی قاسمی و همکاران؛ تحول نظریه دولت در اسلام، احمد جهان بزرگی؛ حکمت حکومت فقیه، حسن ممدوحی.
- ↑ زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵ ج۲، ص۲۱۱-۲۱۳.
- ↑ «سلطان عادل» در بیان ایشان همان امام معصوم (ع) است.
- ↑ المقنعه، ص ۶۷۵.
- ↑ منظور از «سلطان حق»، امام معصوم است.
- ↑ النهایة و نکتها، ج ۲، ص ۱۷.
- ↑ رسائل، المحقق الکرکی، ج ۱، ص ۱۴۲.
- ↑ عوائد الأیّام، ص ۱۸۷ و ۱۸۸.
- ↑ الهدایة الی من له الولایة، ص ۷۹.
- ↑ ر.ک: فقیهان امامی و عرصه‌های ولایت فقیه، محمد علی قاسمی و همکاران؛ تحول نظریه دولت در اسلام، احمد جهان بزرگی؛ حکمت حکومت فقیه، آیت الله ممدوحی.
- ↑ بالادستان، محمد امین؛ حائریپور، محمد مهدی؛ یوسفیان، مهدی، نگین آفرینش، ج۲، ص ۱۰۹ - ۱۱۱.
[[رده:پرسش‌های جامع امامت و ولایت]]