انتظار فرج چه فضیلتی دارد؟ (پرسش)
| انتظار فرج چه فضیلتی دارد؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت |
| مدخل بالاتر | مهدویت / غیبت امام مهدی / وظایف و تکالیف مسلمانان در عصر غیبت / فضیلت انتظار |
| مدخل اصلی | فضیلت انتظار |
انتظار فرج چه فضیلتی دارد؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.
عبارت‌های دیگری از این پرسش
- جایگاه انتظار در فرهنگ شیعه چیست؟ (پرسش)
پاسخ جامع اجمالی
* پاسخ جامع به این پرسش، برگرفته از تمامی پاسخ‌ها ودیدگاه‌های متفرقه اندیشمندان و نویسندگانی است که تصویر و متن سخنان آنان در ذیل دیده میشود:
 |
 |
 |
 |
 |
|
| رجالی تهرانی | صمدی | سلیمیان | تونه‌ای | شفیعی سروستانی | پژوهشگران مسجد مقدس جمکران |
انتظار فرج در معنای عام و خاص
- انتظار، آدمی را متعهد می‌سازد که برای تحقق هدف‌های اسلامی و آرمان‌های انسانی، بدون هیچ‌گونه ضعف و یأس، تلاش کند و به سوی مقاصد متعالی اسلام گام بردارد و پیوسته مقاوم و استوار، به وظایف دینی و اسلامی خود عمل نماید. از همین جهت است که "انتظار" در روایات، از جهات گوناگونی با ارزش‌ترین اعمال به شمار آمده است[۱]. البته با اندکی تأمل و توجه به فلسفۀ انتظار و وظایف منتظران واقعی سِرّ این همه فضیلت روشن خواهد شد. چه اینکه در نبوی شریف آمده است: «"أَفْضَلُ الْأَعْمَالِ أَحْمَزُهَا"»[۲] و شاید سِرّ این فضیلت بزرگ، سختی و مشقتی باشد که در انتظار واقعی نهفته است و الا صرف ادعای انتظار که مشکل و دشوار نیست[۳].
فضایل انتظار
- بر اساس روایات به برخی از فضایلی اشاره میشود که برای منتظران بقیة الله الأعظم (ع) بیان شده است:
انتظار، در زمرۀ عبادات
- عبادت و بندگی[۴]: قرآن و اهل بیت(ع)، به ما می‌آموزند هدف از آفرینش، بندگی خداوند است[۵]. و رسول گرامی اسلام(ص) یکی از نمودهای این بندگی را انتظار گشایش دانسته است[۶]: «"انْتِظَارُ الْفَرَجِ عِبَادَةٌ"»[۷] و امام صادق(ع) میفرماید[۸]: «بدانید کسی که منتظر ظهور حضرت مهدی(ع) باشد، پاداش کسی را دارد که شب‌ها را برای انجام عبادت بیدار، و روزها روزه‌دار باشد».[۹]
انتظار، برترین عبادت ها
- برترین عبادت[۱۰]: برخی عبادتها بر برخی دیگر برتری دارد؛ از این رو انجام آنها افزون بر آنکه مورد تأکید آموزه‌های دینی است، از پاداش افزون تری نیز برخوردار است. رسول گرامی اسلام(ص) میفرماید[۱۱]: «"أَفْضَلُ الْعِبَادَةِ انْتِظَارُ الْفَرَجِ"»[۱۲]
انتظار، برترین اعمال
- امیر المؤمنین(ع) فرمود[۱۵]: «منتظر فرج باشید و از رحمت خدا ناامید نشوید، به درستی که بهترین عمل نزد خداوند عزّ و جلّ انتظار فرج است».[۱۶]
- رسول گرامی اسلام(ص) فرمودند[۱۷]: «"أَفْضَلُ أَعْمَالِ أُمَّتِی انْتِظَارُ الْفَرَجِ مِنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ"»[۱۸]
- امام جواد(ع) فرمودند[۱۹]: «برترین اعمال شیعیان ما انتظار فرج (مهدی موعود(ع)) است».[۲۰] و... [۲۱].
انتظار، برترین جهاد
- برترین جهاد[۲۲]: درباره اهمیت انتظار فرج ـ افزون بر آنچه مورد اشاره قرار گرفت ـ به روایتی بر می‌خوریم که بسی شگفتی آور است که انتظار را نه فقط عبادت که "برترین جهاد" دانسته است[۲۳]:
- رسول گرامی اسلام(ص) فرمودند[۲۴]: «"أَفْضَلُ جِهَادِ أُمَّتِی اِنْتِظَارُ اَلْفَرَجِ"»[۲۵]
- امام صادق(ع) فرمودند[۲۶]: «هرکس از شما بمیرد، در حالیکه منتظر این امر (ظهور مهدی(ع)) باشد، همانند کسی است که با حضرت قائم (ع) در خیمه‌اش بوده باشد. سپس چند لحظه‌ای درنگ کرده و آنگاه فرمود: نه، بلکه مانند کسی است که در خدمت آن حضرت شمشیر بزند. سپس فرمود: نه به خدا، همچون کسی است که در رکاب رسول خدا (ص) شهید شده باشد».[۲۷]
- منتظران ظهور چنان ارجمند خوانده شده‌اند که مردن در حال انتظار همانند حضور در رکاب مقدس قائم(ع) شمرده است[۲۸]: «"مَنْ مَاتَ مِنْکُمْ عَلَی هَذَا الْأَمْرِ مُنْتَظِراً لَهُ کَانَ کَمَنْ کَانَ فِی فُسْطَاطِ الْقَائِمِ"»[۲۹] و... [۳۰].
سایر فضایل انتظار فرج از کلام معصومان(ع)
- از روایات انتظار ظهور حضرت مهدی(ع) به دست می‌آید انتظار ظهور نه فقط راه رسیدن به جامعۀ موعود است که خود نیز موضوعیت دارد؛ بدان معنا که اگر کسی در انتظار راستین به سر برد، تفاوتی ندارد به مورد انتظار خویش دست یابد، یا نه[۳۱]. امام باقر(ع) ـ آنگاه که دین مورد خشنودی خداوند را تعریف می‌کند ـ پس از شمردن اموری میفرماید[۳۲]: «"... وَ اَلتَّسْلِیمُ لِأَمْرِنَا وَ اَلْوَرَعُ وَ اَلتَّوَاضُعُ وَ اِنْتِظَارُ قَائِمِنَا...."»[۳۳] چنانکه ابوبصیر می‌گوید: به امام صادق(ع) عرض کردم[۳۴]: فدایت شوم، فرج شما کی فرامی‌رسد؟ فرمود: «گویی که تو از فرج، جنبه دنیوی آن را می‌خواهی؛ خیر، هرکس که در خط ولایت باشد، همان انتظار فرج، برای او فرج است[۳۵].
پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه
با کلیک بر «ادامه مطلب» پاسخ باز و با کلیک بر «نهفتن» بسته میشود:
| ۱. حجت الاسلام و المسلمین رجالی تهرانی؛ |
|---|
|
| ۲. حجت الاسلام و المسلمین صمدی؛ |
|---|
|
| ۳. حجت الاسلام و المسلمین سلیمیان؛ |
|---|
|
| ۴. آقای تونه‌ای (پژوهشگر معارف مهدویت)؛ |
|---|
|
| ۵. آقای دکتر شفیعی سروستانی (پژوهشگر معارف مهدویت)؛ |
|---|
|
| ۶. پژوهشگران مسجد مقدس جمکران؛ |
|---|
|
پرسش‌های وابسته
منبع‌شناسی جامع مهدویت
پانویس
با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:
- ↑ ر.ک. تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۵۴۳.
- ↑ طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ص ۲۹۷؛ العمیدی، سید ثامر هاشم حبیب، در انتظار ققنوس، ص ۲۷۸.
- ↑ ر.ک. پژوهشگران مسجد مقدس جمکران، انتظار چیست منتظر کیست؟، ص ۱۹-۲۲.
- ↑ ر.ک. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت ج۲، ج۲، ص۲۰۴-۲۰۷، انتظار و منتظران، ص ۱۸۹-۱۹۳.
- ↑ سورۀ ذاریات، آیه ۵۶.
- ↑ «انتظار فرج عبادت است». اربلی،علی بن عیسی، کشف الغمة فی معرفة الأئمة، ج ۲، ص ۱۰۱؛ طوسی، محمد بن حسن، امالی، ص ۴۰۵.
- ↑ ر.ک. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت ج۲، ج۲، ص۲۰۴-۲۰۷، انتظار و منتظران، ص ۱۸۹-۱۹۳.
- ↑ کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج ۲، ص ۲۲۲.
- ↑ ر.ک. تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۵۴۳.
- ↑ ر.ک. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت ج۲، ج۲، ص۲۰۴-۲۰۷، انتظار و منتظران، ص ۱۸۹-۱۹۳.
- ↑ «برترین عبادت انتظار فرج است». محمد بن علی بن بابویه، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۲۸۷؛ ترمذی، ابو عیسی محمد، سنن، ج ۵، ص ۵۶۵.
- ↑ ر.ک. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت ج۲، ج۲، ص۲۰۴-۲۰۷، انتظار و منتظران، ص ۱۸۹-۱۹۳؛ شفیعی سروستانی، ابراهیم، چشم به راه، ص۵۰؛ پژوهشگران مسجد مقدس جمکران، انتظار چیست منتظر کیست؟، ص ۱۹-۲۲.
- ↑ ر.ک. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت ج۲، ج۲، ص۲۰۴-۲۰۷، انتظار و منتظران، ص ۱۸۹-۱۹۳.
- ↑ ر.ک. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت ج۲، ج۲، ص۲۰۴-۲۰۷، انتظار و منتظران، ص ۱۸۹-۱۹۳.
- ↑ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۲۳.
- ↑ ر.ک. رجالی تهرانی؛علی رضا، یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص۲۴۳؛ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۵۴۳.
- ↑ «برترین کارهای امت من، انتظار فرج از جانب خداوند است». محمد بن علی بن بابویه، عیون اخبار الرضا(ع)، ج ۲، ص ۳۶ و کمال الدین وتمام النعمة، ج ۲، ص ۶۴۴.
- ↑ ر.ک. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت ج۲، ج۲، ص۲۰۴-۲۰۷، انتظار و منتظران، ص ۱۸۹-۱۹۳.
- ↑ «"... أَفْضَلُ أَعْمَالِ شِیعَتِنَا انْتِظَارُ الْفَرَجِ..."» محمد بن علی بن بابویه، کمال الدین و تمام النعمه، ج ۲، ص ۷۱، ادامه حدیث ۱، باب ۳۶.
- ↑ ر.ک. شفیعی سروستانی، ابراهیم، چشم به راه، ص۵۰.
- ↑ ر.ک. تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۵۴۳.
- ↑ ر.ک. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت ج۲، ج۲، ص۲۰۴-۲۰۷، انتظار و منتظران، ص ۱۸۹-۱۹۳.
- ↑ ر.ک. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت ج۲، ج۲، ص۲۰۴-۲۰۷، انتظار و منتظران، ص ۱۸۹-۱۹۳.
- ↑ «برترین جهاد امت من انتظار گشایش است». حرانی، ابن شعبه، تحف العقول، ص ۳۷؛ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۷۴، ص ۱۴۳.
- ↑ ر.ک. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت ج۲، ج۲، ص۲۰۴-۲۰۷، انتظار و منتظران، ص ۱۸۹-۱۹۳؛ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۵۴۳.
- ↑ ثبات الهداة، حرّ عاملی، محمد بن حسن، ج ۷، ص ۴۰؛ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۲۶: «"هُوَ بِمَنْزِلَةِ مَنْ کَانَ مَعَ اَلْقَائِمِ فِی فُسْطَاطِهِ ثُمَّ سَکَتَ هُنَیْئَةً ثُمَّ قَالَ هُوَ کَمَنْ کَانَ مَعَ رَسُولِ اَللَّهِ"»، برقی، احمد بن محمد بن خالد، محاسن، ج ۱، ص ۱۷۳. محمد بن علی بن بابویه، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۶۴۵.
- ↑ ر.ک. رجالی تهرانی؛علی رضا، یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص۲۴۳؛ سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت ج۲، ج۲، ص۲۰۴-۲۰۷، انتظار و منتظران، ص ۱۸۹-۱۹۳؛ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۵۴۳؛ شفیعی سروستانی، ابراهیم، چشم به راه، ص۵۰؛ پژوهشگران مسجد مقدس جمکران، انتظار چیست منتظر کیست؟، ص ۱۹-۲۲.
- ↑ برقی، احمد بن محمد بن خالد، المحاسن، ج۱، ص۱۷۳؛ محمد بن علی بن بابویه، کمال الدین و تمام النعمه، ص۶۴۴؛ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج۷۴، ص۱۲۶.
- ↑ ر.ک. صمدی، قنبر علی، آخرین منجی، ص۱۲۲ - ۱۲۳.
- ↑ ر.ک. صمدی، قنبر علی، آخرین منجی، ص۱۲۲ – ۱۲۳؛ شفیعی سروستانی، ابراهیم، چشم به راه، ص۵۰.
- ↑ ر.ک. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت ج۲، ج۲، ص۲۰۴-۲۰۷، انتظار و منتظران، ص ۱۸۹-۱۹۳.
- ↑ «... و تسلیم به امر ما، و پرهیزکاری و فروتنی، و انتظار قائم ما...». کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج ۲، ص ۲۳، ح ۱۳.
- ↑ ر.ک. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت ج۲، ج۲، ص۲۰۴-۲۰۷، انتظار و منتظران، ص ۱۸۹-۱۹۳.
- ↑ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۴۷، ص ۶۰-ج ۵۱، ص ۱۵۶.
- ↑ ر.ک. تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۵۳۵.
- ↑ کمال الدّین و تمام النّعمة، شیخ صدوق، ص ۳۷۸
- ↑ اثبات الهداة، شیخ حرّ عاملی، ج ۷، ص ۴۰
- ↑ بحار الانوار، علّامه مجلسی، ج ۵۲، ص ۱۲۶.
- ↑ بحار الانوار، علّامه مجلسی، ج ۵۲، ص ۱۲۳
- ↑ رجالی تهرانی؛علی رضا، یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص ۲۴۳.
- ↑ الخصال، ص ۶۲۶؛ کمال الدین و تمام النعمه، ص۶۴۵؛ شرح الاخبار، ج۳، ص۵۶۰؛ تحف العقول، ص۱۱۵؛ معجم احادیث الامام المهدی (ع)، ج۳، ص۷۵.
- ↑ المحاسن، ج۱، ص۱۷۳؛ کمال الدین و تمام النعمه، ص۶۴۴؛ بحار الانوار، ج۷۴، ص۱۲۶.
- ↑ الغیبة، نعمانی، ص۹۲؛ کمال الدین و تمام النعمه، ص ۳۳۵-۶۴۷؛ الصراط المستقیم، ج۲، ص۲۲۸.
- ↑ صمدی، قنبر علی، آخرین منجی، ص۱۲۲ - ۱۲۳.
- ↑ ذاریات، آیه ۵۶
- ↑ انتظار فرج عبادت است؛ اربلی، کشف الغمة في معرفة الأئمة، ج ۲، ص ۱۰۱ و شیخ طوسی، امالی، ص ۴۰۵
- ↑ برترین عبادت انتظار فرج است؛ شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۲۸۷ و ر.ک: ترمذی، سنن، ج ۵، ص ۵۶۵
- ↑ برترین کارهای امت من، انتظار فرج از جانب خداوند است؛ شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا(ع)، ج ۲، ص ۳۶ و شیخ صدوق ، کمال الدین وتمام النعمة، ج ۲، ص ۶۴۴
- ↑ برترین جهاد امت من انتظار گشایش است حرانی، تحف العقول، ص ۳۷
- ↑ ر.ک: یوسف، آیه ۸۷
- ↑ ... و تسلیم به امر ما، و پرهیزکاری و فروتنی، و انتظار قائم ما...؛ شیخ کلینی، الکافی، ج ۲، ص ۲۳، ح ۱۳
- ↑ بر شما باد به تسلیم و رد امور به ما و انتظار امر ما و امر خودتان و فرج ما و فرج خودتان؛کشی، رجال کشی، ص ۱۳۸.
- ↑ «" هُوَ بِمَنْزِلَةِ مَنْ كَانَ مَعَ اَلْقَائِمِ فِي فُسْطَاطِهِ ثُمَّ سَكَتَ هُنَيْئَةً ثُمَّ قَالَ هُوَ كَمَنْ كَانَ مَعَ رَسُولِ اَللَّهِ "»؛ برقی، محاسن، ج ۱، ص ۱۷۳ و بحارالأنوار، ج ۵۲، ص ۱۲۵
- ↑ سلیمیان، خدامراد، انتظار و منتظران، ص ۱۸۹-۱۹۳.
- ↑ سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت ج۲، ص۲۰۴-۲۰۷.
- ↑ شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۴۸۳؛ غیبة طوسی، ص ۱۷۶.
- ↑ بحار الانوار، ج ۴۷، ص ۶۰-ج ۵۱، ص ۱۵۶.
- ↑ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۵۳۵.
- ↑ شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۲۸۷.
- ↑ بحار الانوار، ج ۷۴، ص ۱۴۳.
- ↑ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۲۳.
- ↑ شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۶۴۵.
- ↑ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۲۶.
- ↑ کافی، ج ۲، ص ۲۲۲.
- ↑ کافی، ج ۱، ص ۳۷۲.
- ↑ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۵۴۳.
- ↑ بحارالأنوار ، ج ۵۲، ص ۱۲۲، ح ۴.
- ↑ کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۶۴۵، ح ۶.
- ↑ همان، ص ۳۵۷، ح ۵۴.
- ↑ بحارالأنوار، ج ۵۲، ص ۱۲۶، ح ۱۸.
- ↑ شفیعی سروستانی، ابراهیم، چشم به راه، ص۵۰.
- ↑ «"... أَفْضَلُ أَعْمَالِ شِيعَتِنَا انْتِظَارُ الْفَرَجِ..."»؛ کمال الدین و تمام النعمه، ج ۲، ص ۷۱، ادامه حدیث ۱، باب ۳۶.
- ↑ مجمع البحرین، ص ۲۹۷؛ در انتظار ققنوس، ص ۲۷۸.
- ↑ «"اَفْضَلُ اْلعِبادَه اِنْتِظارُ اْلفَرَجِ..."»؛ کمال الدین و تمام النعمه، ج ۱، ص ۵۳۷، ح ۶، باب ۲۵.
- ↑ «"...يَا أَبَا خَالِدٍ إِنَّ أَهْلَ زَمَانِ غَيْبَتِهِ الْقَائِلِينَ بِإِمَامَتِهِ وَ الْمُنْتَظِرِينَ لِظُهُورِهِ أَفْضَلُ مِنْ أَهْلِ كُلِّ زَمَان..."»؛ منتخب الاثر فی الامام الثانی عشر(ع)، ص ۳۰۵.
- ↑ «"... الْمُنْتَظِرُ لِلثَّانِي عَشَرَ مِنْهُمْ كَالشَّاهِرِ سَيْفَهُ بَيْنَ يَدَيْ رَسُولِ اللَّهِ(ص) يَذُبُّ عَنْه..."»؛ کمال الدین و تمام النعمه، ج ۲، ص ۶، ح ۵، باب ۳۳.
- ↑ «"... يَا أَبَا بَصِيرٍ طُوبَى لِشِيعَةِ قَائِمِنَا(ع) الْمُنْتَظِرِينَ لِظُهُورِهِ فِي غَيْبَتِهِ وَ الْمُطِيعِينَ لَهُ فِي ظُهُورِهِ أُولَئِكَ أَوْلِيَاءُ اللَّهِ الَّذِينَ لا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَ لا هُمْ يَحْزَنُون"»؛ کمال الدین و تمام النعمه، ج ۲، ص ۳۹، ح ۵۴، باب ۳۳.
- ↑ «"مَنْ مَاتَ مِنْكُمْ وَ هُوَ مُنْتَظِرٌ لِهَذَا الْأَمْرِ كَمَنْ هُوَ مَعَ الْقَائِمِ فِي فُسْطَاطِهِ قَالَ ثُمَّ مَكَثَ هُنَيْئَةً ثُمَّ قَالَ لَا بَلْ كَمَنْ قَارَعَ مَعَهُ بِسَيْفِهِ ثُمَّ قَالَ لَا وَ اللَّهِ إِلَّا كَمَنِ اسْتُشْهِدَ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ(ص)"»؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۲۶، ح ۱۸.
- ↑ انتظار چیست منتظر کیست؟، ص 19-22.
- ↑ کمال الدین، ۶۴۴/۲ باب ۵۵ ح ۱.
- ↑ کمال الدین، ۲۸۶/۱.
- ↑ کمال الدین، ۶۴۵/۲.
- ↑ آیین انتظار، ص 198-199.