بحث:یاران خاص امام مهدی چه کسانی هستند؟ (پرسش)
نویسنده: آقای سالاری
پاسخ اجمالی
یاران حضرت مهدی(ع)
- حکومت مهدوی، حکومت کامل عدل الهی بر روی زمین خواهد بود و امام مهدی(ع) در دوران پس از ظهور با همراهی یاران خویش، پرچم عدالت را در سراسر گیتی به اهتزاز درمی آورد. در بررسی روایات با دوگونه از یاران برای حضرت روبرو می‌‌شویم، یاران خاص و یاران عام که به بررسی آنها می‌‌پردازیم:
یاران خاص
- اخیار به معنای نیکان، از جمله یاران خاص حضرت مهدی(ع)[۱] هستند که تعداد آنان براساس روایات ۳۱۳ تن، به عدد اصحاب بدر دانسته شده است[۲].[۳] این معنا در چند حدیث ذکر شده است. آنان به عنوان فرماندهان نظامی ارشد و یا کارگزارن بزرگ حکومتی در اولین وهلۀ قیام، ندای آسمانی امام(ع) را لبیک می‌گویند[۴] و بین رکن و مقام با ایشان بیعت میکنند[۵].
- امام سجاد(ع) می‌فرماید: «وقتی در ابتدای امر مردم جمع میشوند تا حضرت را به قتل برسانند، این ۳۱۳ نفر قهرمانانه در نهایت فداکاری از آن حضرت دفاع کنند و آنان را در راه رسیدن به هدف شومشان ناکام می‌گذارند»[۶]. روایت نشان دهندۀ آن است که آنان در حدی از ایثار و فداکاری و شجاعت و سلحشوری هستند که در برابر آن همه دشمن مردانه می‌ایستند و امام را از گزند آنان مصون نگه می‌‌دارند[۷].
- باتوجه به روایتی از امام صادق(ع) که فرمودند: «کَأَنِّی أَنْظُرُ إِلَی الْقَائِمِ عَلَی مِنْبَرِ الْکُوفَةِ وَ حَوْلَهُ أَصْحَابُهُ ثَلَاثُمِائَةٍ وَ ثَلَاثَةَ عَشَرَ رَجُلًا عِدَّةَ أَهْلِ بَدْرٍ وَ هُمْ أَصْحَابُ الْأَلْوِیَةِ وَ هُمْ حُکَّامُ اللَّهِ فِی أَرْضِهِ عَلَی خَلْقِهِ»[۸]، شاید بتوان حدس زد در هنگام برقراری حکومت واحد جهانی حضرت مهدی(ع) تمامی جهان به ۳۱۳ ایالت و استان تقسیم می‌شود که در هر یک از آن ایالت‌ها یکی از مردان بزرگ رهبری را به عهده می‌گیرند و همگان جزء کارگزاران و حاکمان حضرت مهدی هستند[۹].
یاران عام
- در برخی از روایات[۱۰] تعداد اصحاب امام(ع) ده هزار یا دوازده و یا پانزده هزار نفر[۱۱] دانسته شده است. این روایات ناظر به توده و عموم سپاهیان امام(ع) است. این عده اگرچه پس از پیوستن سیصد و سیزده نفر به امام(ع) ملحق شده‌اند، اما جلوتر از دیگران هستند و وجود آنها برای علنی کردن نهضت و خروج از مکه لازم است و از این رو، ایشان نیز از یاوران امام محسوب میشوند[۱۲].
ویژگی‌های یاران خاص
- برای شناخت یاران خاص امام مهدی(ع)، ویژگی‌های برای ایشان در روایات ذکر شده است که برخی از آنها عبارتند از اینکه این یاران بیشتر جوان و به ندرت کهن‌سال‌اند و در قوت بدن مانند چهل مرد و در قوت روح، دل‌هایشان مانند پاره‌های پولاد و جگرشان جگر شیر است. در عرصه نبرد، دلاور و شجاع و سهمناک و در پیشگاه خداوند شب‌زنده‌دارند. ایشان درندگان زمین و آسمان را نیز به اطاعت در می‌آورند؛ اما خود در برابر امام(ع) از برده در برابر مالکش فرمان‌بردارترند. در یک کلام، ایشان همان اولیای الهی بی خوف و حزن و گنج‌های نهان خدا در زمین اویند که با ولی اعظم خدا، پیمان جان می‌بندند[۱۳].
- امام عصر در انتظار آنان به سر می‌برد؛ مدافعان مخصوص و حافظان ویژه امام هستند؛ همچنین پرچم‌داران و حاکمان روی زمین‌اند و...[۱۴].
پاسخ تفصیلی
یاران حضرت مهدی(ع)
حکومت مهدوی، حکومت کامل عدل الهی بر روی زمین خواهد بود و امام مهدی(ع) در دوران پس از ظهور با همراهی یاران خویش، پرچم عدالت را در سراسر گیتی به اهتزاز درمی آورد. در بررسی روایات با دوگونه از یاران برای حضرت روبرو می‌‌شویم، یاران خاص و یاران عام که به بررسی آنها می‌‌پردازیم:
یاران خاص
- اخیار به معنای نیکان، از جمله یاران خاص حضرت مهدی(ع)[۱۵] هستند که تعداد آنان را ۳۱۳ تن، به عدد اصحاب بدر دانسته‌اند[۱۶].[۱۷] این معنا در چند حدیث[۱۸] که میان آنها حدیث صحیح السند[۱۹] نیز موجود است، ذکر شده است که با توجه به جهانی و همه جانبه بودن و گستردگی بی‌نظیر قیام، شگفت به نظر می‌آید.
- این۳۱۳ تن، به تعبیری، گنج‌های نهفته و پنهان و یا نقبایی‌‌اند[۲۰] که به عنوان فرماندهان نظامی ارشد و یا کارگزارن بزرگ حکومتی، در اولین مرحلۀ قیام، ندای آسمانی امام(ع) را لبیک می‌گویند[۲۱]. ایشان بین رکن و مقام با حضرت بیعت میکنند[۲۲]. این دسته، مجاهدانی مانند مالک اشتر و ابو دجانه انصاری و یا وزیرانی مانند مؤمن خاندان فرعون و یوشع وصی حضرت موسی(ع) هستند[۲۳] که فرماندهی صدها و گاه هزاران نفر را به عهده دارند. در این صورت، صفات والا و گاه خارق‌العاده‌ای که یاوران امام مهدی(ع) به آنها توصیف شده‌اند، ناظر به همین عدۀ اندک و یاران ویژه و خاص امام مهدی(ع) هستند[۲۴].
- امام صادق(ع) به یکی از شاگردان مخصوص خود به نام مفضل بن عمر فرمود: «وقتی که امام قائم از سوی خدا اجازه خروج و ظهور بگیرد، خدا را به اسم اکبر در لغت عبرانی بخواند و ۳۱۳ نفر از اصحابش که از افراد نخستین در مورد قبول ولایت امام هستند، مانند پاره‌های ابر پاییزی به سوی او می‌شتابند»[۲۵].
- یکی از اصحاب امام باقر(ع) می‌گوید: در مسجد الحرام در حضور امام باقر(ع) بودم، آن حضرت دستم را گرفت و فرمود: «به زودی خداوند متعال ۳۱۳ نفر را در همین مسجد حاضر کند. همراه آنان شمشیرهایی است که بر هر شمشیری نام شخص و نام پدر و اوصاف و نسبتش نوشته شده و سپس به دستور امام، شخصی اعلام می‌کند: این مهدی(ع) همچون داود و سلیمان قضاوت و حکم می‌کند و گواهی نمی‌خواهد»[۲۶]. همچنین فرمودند: «امام قائم دارای ۳۱۳ یاور است»[۲۷].
- امام سجاد(ع) می‌فرماید: «وقتی در ابتدای امر مردم جمع میشوند تا حضرت را به قتل برسانند، این ۳۱۳ نفر قهرمانانه در نهایت فداکاری از آن حضرت دفاع کنند و آنان را درراه رسیدن به هدف شومشان ناکام می‌گذارند»[۲۸]. این نشان می‌دهد که آنان در حدی از ایثار و فداکاری و شجاعت و سلحشوری هستند که در برابر آن همه دشمن مردانه می‌ایستند و امام را از گزند آنان مصون نگه می‌‌دارند[۲۹].
- باتوجه به روایتی از امام صادق(ع) که فرمودند: «کَأَنِّی أَنْظُرُ إِلَی الْقَائِمِ عَلَی مِنْبَرِ الْکُوفَةِ وَ حَوْلَهُ أَصْحَابُهُ ثَلَاثُمِائَةٍ وَ ثَلَاثَةَ عَشَرَ رَجُلًا عِدَّةَ أَهْلِ بَدْرٍ وَ هُمْ أَصْحَابُ الْأَلْوِیَةِ وَ هُمْ حُکَّامُ اللَّهِ فِی أَرْضِهِ عَلَی خَلْقِهِ»[۳۰]، شاید بتوان حدس زد در هنگام برقراری حکومت واحد جهانی حضرت مهدی(ع) تمامی جهان به ۳۱۳ ایالت و استان تقسیم می‌شود که در هر یک از آن ایالت‌ها یکی از مردان بزرگ رهبری را به عهده می‌گیرند و همگان جزء کارگزاران و حاکمان حضرت مهدی هستند[۳۱].
یاران عام
- در برخی از روایات[۳۲] تعداد اصحاب امام(ع) ده هزار یا دوازده و یا پانزده هزار نفر[۳۳] دانسته شده است. این روایات ناظر به توده و عموم سپاهیان امام(ع) است. این عده اگرچه پس از پیوستن طبقه نخست و سیصد و سیزده پیش‌قدم در این باره، به امام(ع) ملحق شده‌اند، اما جلوتر از دیگران هستند و وجود آنها برای علنی کردن نهضت و خروج از مکه لازم است و از این رو، ایشان را نیز از یاوران امام می‌شماریم.
- مطابق با برخی احادیث، ۳۱۳ تن، حداقل نیروی لازم برای حرکت گسترده و قیام جهانی قائم(ع) است و این بدان معناست که امام مهدی(ع) مانند هر پیشوای پیشرو، در هر جا و هر لحظه بر پیروان خود می‌افزاید و مشتاقان بیشتری را به زیر پرچم توحید فرا می‌خواند. در این حرکت توفنده و برق‌آسا، امام(ع) بر سر راهش در کوفه، هفتاد هزار یاور راستین (صدیق) را با خود همراه می‌کند. امام(ع) از میان یاران اولیه و اصلی و نیز مؤمنان ناب که رجعت نموده و با او همراه شده‌اند، فرمانده و حاکم بر می‌گزیند و بر خیل یاران خود می‌گمارد[۳۴].
ویژگی‌های یاران خاص
- برای شناخت یاران خاص امام مهدی(ع)، ویژگی‌های برای ایشان در روایات ذکر شده است که برخی از آنها عبارتند از اینکه این یاران بیشتر جوان و به ندرت کهن‌سال‌اند و در قوت بدن مانند چهل مرد و در قوت روح، دل‌هایشان مانند پاره‌های پولاد و جگرشان جگر شیر است. در عرصه نبرد، دلاور و شجاع و سهمناک و در پیشگاه خداوند شب‌زنده‌دارند. ایشان درندگان زمین و آسمان را نیز به اطاعت در می‌آورند؛ اما خود در برابر امام(ع) از برده در برابر مالکش فرمان‌بردارترند. در یک کلام، ایشان همان اولیای الهی بی خوف و حزن و گنج‌های نهان خدا در زمین اویند که با ولی اعظم خدا، پیمان جان می‌بندند[۳۵].
- در مجموع ویژگی‌های خاصی که در روایات برای آنان ذکر شده عبارت است از:
- امام عصر در انتظار آنان به سر می‌برد؛
- از اقصی نقاط عالم جمع میشوند؛
- نخستین بیعت‌کنندگان با امام زمانند؛
- مدافعان مخصوص و حافظان ویژه امام زمانند؛
- پرچم‌داران و حاکمان روی زمین‌اند؛
- همچون پاره‌های ابرهای متراکم هستند؛
- آنان همان امت معدوده‌ای هستند که برای دشمنان عذاب و نقمت‌اند؛
- کسانی هستند که در یک ساعت از اطراف عالم به محضر امام زمان می‌رسند؛
- آنان ارکان و پایه‌های خلل‌ناپذیر و پشتیبان محکم حکومت مهدی(ع) هستند؛
- با نام و نسب و نام پدر در نزد اولیای دین معروفند؛
- به دلیل اینکه دست خدا بالا سر آنهاست، همیشه پیروز و ثابت قدم‌اند.
- به هر حال، از روایات استفاده می‌شود اینان یاران جانباز و مخلص و آگاه و متعهد و محبوب خود حضرت ولی عصر(ع) هستند[۳۶].
پانویس
با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:
- ↑ ر.ک: مجتبی تونه‌ای، موعودنامه، ص۸۰.
- ↑ یک حدیث از اهل سنت، این تعداد را ۳۱۴ دانسته است؛ م‍ح‍م‍دی ری‌ش‍ه‍ری، محمد، دانشنامهٔ امام مهدی، ج۸، ص ۲۹۹، ح ۱۶۰۸.
- ↑ ر.ک: م‍ح‍م‍دی ری‌ش‍ه‍ری، محمد، دانشنامهٔ امام مهدی، ج۸، ص ۲۹۱، ح ۱۵۹۷.
- ↑ ر.ک: م‍ح‍م‍دی ری‌ش‍ه‍ری، محمد، دانشنامهٔ امام مهدی، ج۸، ص ۳۶۸ - ۳۷۱.
- ↑ ر.ک: سلیمیان، خدامراد،فرهنگ‌نامه مهدویت، ص۴۰.
- ↑ «فَیَقُومُونَ إِلَیْهِ لِیَقْتُلُوهُ فَیَقُومُ ثَلَاثُمِائَةٍ وَ یُنِیفُ عَلَی الثَّلَاثِمِائَةِ فَیَمْنَعُونَهُ مِنْهُ خَمْسُونَ مِنْ أَهْلِ الْکُوفَةِ وَ سَائِرُهُمْ مِنْ أَفْنَاءِ النَّاسِ لَا یَعْرِفُ بَعْضُهُمْ بَعْضاً اجْتَمَعُوا عَلَی غَیْرِ مِیعَادٍ»؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۳۰۶.
- ↑ ر.ک: طاهری، حبیب‌الله، سیمای آفتاب، ص ۲۳۵ - ۲۳۸.
- ↑ بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۳۲۶.
- ↑ ر.ک: طاهری، حبیب‌الله، سیمای آفتاب، ص ۲۳۵ - ۲۳۸.
- ↑ م‍ح‍م‍دی ری‌ش‍ه‍ری، محمد، دانشنامهٔ امام مهدی، ج۸، ص ۲۹۳، ح ۱۵۹۸ (شمار یاران عمومی امام).
- ↑ م‍ح‍م‍دی ری‌ش‍ه‍ری، محمد، دانشنامهٔ امام مهدی، ج۸، ص ۲۹۵، ح ۱۶۰۱ و، ح ۱۶۰۲.
- ↑ ر.ک: م‍ح‍م‍دی ری‌ش‍ه‍ری، محمد، دانشنامهٔ امام مهدی، ج۸، ص ۳۶۸ ـ ۳۷۱.
- ↑ ر.ک: م‍ح‍م‍دی ری‌ش‍ه‍ری، محمد، دانشنامهٔ امام مهدی، ج۸، ص ۳۶۸ ـ ۳۷۱.
- ↑ ر.ک: طاهری، حبیب‌الله، سیمای آفتاب، ص ۲۳۵ ـ ۲۳۸.
- ↑ ر.ک: مجتبی تونه‌ای، موعودنامه، ص۸۰.
- ↑ م‍ح‍م‍دی ری‌ش‍ه‍ری، محمد، دانشنامهٔ امام مهدی، ج۸، ص ۲۹۹، ح ۱۶۰۸.
- ↑ م‍ح‍م‍دی ری‌ش‍ه‍ری، محمد، دانشنامهٔ امام مهدی، ج۸، ص ۲۹۱، ح ۱۵۹۷.
- ↑ م‍ح‍م‍دی ری‌ش‍ه‍ری، محمد، دانشنامهٔ امام مهدی، ج۸، ص ۲۸۳.
- ↑ م‍ح‍م‍دی ری‌ش‍ه‍ری، محمد، دانشنامهٔ امام مهدی، ج۸، ص ۲۸۴، ح ۱۵۹۴ و، ص ۲۹۲، ح ۱۵۹۹.
- ↑ م‍ح‍م‍دی ری‌ش‍ه‍ری، محمد، دانشنامهٔ امام مهدی، ج۸، ص ۲۳۱، ح ۱۵۳۸.
- ↑ ر.ک: م‍ح‍م‍دی ری‌ش‍ه‍ری، محمد، دانشنامهٔ امام مهدی، ج۸، ص ۳۶۸ - ۳۷۱.
- ↑ ر.ک: سلیمیان، خدامراد،فرهنگ‌نامه مهدویت، ص۴۰.
- ↑ م‍ح‍م‍دی ری‌ش‍ه‍ری، محمد، دانشنامهٔ امام مهدی، ج۸، ص ۲۳۳، ح ۱۵۴۲ و ۱۵۴۳.
- ↑ ر.ک: م‍ح‍م‍دی ری‌ش‍ه‍ری، محمد، دانشنامهٔ امام مهدی، ج۸، ص ۳۶۸ ـ ۳۷۱.
- ↑ «إِذَا أُذِنَ الْإِمَامُ دَعَا اللَّهَ بِاسْمِهِ الْعِبْرَانِیِّ فَأُتِیحَتْ لَهُ صَحَابَتُهُ الثَّلَاثُمِائَةِ وَ ثَلَاثَةَ عَشَرَ قَزَعٌ کَقَزَعِ الْخَرِیف»؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۳۶۸.
- ↑ حرعاملی، محمد بن حسن، اثبات الهدی، ج ۷، ص ۹۰.
- ↑ «أَصْحَابُ الْقَائِمِ ثَلَاثُمِائَةٍ وَ ثَلَاثَةَ عَشَرَ رَجُلًا»؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۳۷۰.
- ↑ «فَیَقُومُونَ إِلَیْهِ لِیَقْتُلُوهُ فَیَقُومُ ثَلَاثُمِائَةٍ وَ یُنِیفُ عَلَی الثَّلَاثِمِائَةِ فَیَمْنَعُونَهُ مِنْهُ خَمْسُونَ مِنْ أَهْلِ الْکُوفَةِ وَ سَائِرُهُمْ مِنْ أَفْنَاءِ النَّاسِ لَا یَعْرِفُ بَعْضُهُمْ بَعْضاً اجْتَمَعُوا عَلَی غَیْرِ مِیعَادٍ»؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۳۰۶.
- ↑ ر.ک: طاهری، حبیب‌الله، سیمای آفتاب، ص ۲۳۵ ـ ۲۳۸.
- ↑ بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۳۲۶.
- ↑ ر.ک: طاهری، حبیب‌الله، سیمای آفتاب، ص ۲۳۵ ـ ۲۳۸.
- ↑ م‍ح‍م‍دی ری‌ش‍ه‍ری، محمد، دانشنامهٔ امام مهدی، ج۸، ص ۲۹۳، ح ۱۵۹۸.
- ↑ م‍ح‍م‍دی ری‌ش‍ه‍ری، محمد، دانشنامهٔ امام مهدی، ج۸، ص ۲۹۵، ح ۱۶۰۱ و، ح ۱۶۰۲.
- ↑ ر.ک: م‍ح‍م‍دی ری‌ش‍ه‍ری، محمد، دانشنامهٔ امام مهدی، ج۸، ص ۳۶۸ ـ ۳۷۱.
- ↑ ر.ک: م‍ح‍م‍دی ری‌ش‍ه‍ری، محمد، دانشنامهٔ امام مهدی، ج۸، ص ۳۶۸ ـ ۳۷۱.
- ↑ ر.ک: طاهری، حبیب‌الله، سیمای آفتاب، ص ۲۳۵ ـ ۲۳۸.