تفسیر عصر تابعین

این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

مقدمه

تفسیر عصر تابعین را باید سومین مرحله از مراحل تفسیر دانست. در این عصر که از پایان عهد صحابه آغاز می‌شود، فتوحات اسلامی گسترش یافت و بسیاری از صحابه در سرزمین‌های مختلف اسلامی پراکنده شدند؛ مثلاً ابن‌عباس به مکه و ابن‌مسعود به کوفه روانه شدند. این صحابه بزرگوار به تعلیم قرآن و حدیث به تابعین - که پیرامونشان گرد آمده بودند - پرداختند و به این طریق، سه مدرسه معروف تفسیری مکه، کوفه و مدینه شکل گرفت.

ویژگی‌های تفسیر در عصر تابعین:

وارد شدن اسرائیلیات در تفسیر قرآن، به دلیل گرویدن بسیاری از اهل‌کتاب در این دوران به اسلام.
استوار بودن تفسیر بر مدار برداشت شخصی مفسر. هر مفسری تفسیر خویش را از یک صحابی می‌گرفت.
جدا شدن حدیث از تفسیر در این دوره.
فزونی اختلاف در تفسیر بین تابعین در مقایسه با عصر صحابه. گرچه همین اختلاففهم نسبت به بعد از دوره تابعین اندک بود.
پیدا شدن اختلافات کلامی پیدا شد و به تبع آن، استفاده از تفسیر قرآن برای اثبات حقانیت مذاهب و آرای کلامی.
نگه داشتن آنچه تفسیر می‌شد به حسب ترتیب مصحف؛ هر چند لازم نبود یک مفسر همه قرآن را تفسیر کند^[۱].^[۲]

↑ عک، خالد عبد الرحمان،الفرقان والقرآن،صفحه (۳۴۵-۳۴۹)؛ کمالی دزفولی، علی، تاریخ تفسیر،صفحه (۳۷-۹۷)؛ ذهبی، محمد حسین، التفسیروالمفسرون،جلد۱،صفحه (۱۰۳-۱۳۵)؛ معرفت، محمد هادی، التفسیروالمفسرون فی ثوبه القشیب،جلد۱،صفحه ۳۱۱
↑ فرهنگ نامه علوم قرآنی، ج۱، ص۱۷۸۹.