افضلیت امام از منظر عقل و نقل (کتاب)
افضلیت امام از منظر عقل و نقل، کتابی است که با زبان فارسی به بررسی برتری امام از دیدگاه عقل و نقل می‌پردازد. این کتاب اثر محمد حسین فاریاب است و مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی نشر آن را به عهده داشته است.[۱]
| افضلیت امام از منظر عقل و نقل | |
|---|---|
 | |
| زبان | فارسی[[رده:کتاب به زبان فارسی]] |
| نویسنده | محمد حسین فاریاب |
| موضوع | افضلیت امام |
| مذهب | [[شیعه]][[رده:کتاب شیعه]] |
| ناشر | [[:رده:انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی|انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی]][[رده:انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی]] |
| محل نشر | قم، ایران |
| سال نشر | ۱۳۹۶ ش |
| شماره ملی | ۴۹۵۶۰۱۱ |
دربارهٔ کتاب
در معرفی این کتاب آمده است: «وجوب امامت، مورد اجماع امت اسلامی است؛ چنان‌که ادلّه عقلی و نقلی آن را اثبات می‌کند. از نگاه عقل و نیز از منظر آیات و روایات، افضلیت در صفات کمال انسانی و دینی از شرایط لازم امامت است. این نوشتار معناشناسی افضلیت امام در اندیشه متکلمان، لزوم یا عدم لزوم افضلیت امام، گستره افضلیت امام و پیامدهای نظریه لزوم افضلیت امام را مورد بررسی قرار داده است».[۱]
فهرست کتاب
فصل اول: معناشناسی افضلیت امام در اندیشه متکلمان
- مذاهب اهل سنت و مقصود از افضلیت امام
- زیدیه و مقصود از افضلیت امام
- امامیه و مقصود از افضلیت امام
- ۱. شیخ مفید (۴۱۳ق)
- ۲. سید مرتضی علم الهدا (۴۳۶ق)
- ۳. ابوالفتح کراجکی (۴۴۹ق)
- ۴. شیخ طوسی (۴۶۰ق)
- ۵. ابوالحسن حلبی (قرن ششم هجری)
- ۶. سدیدالدین حمصی (قرن ششم هجری)
- ۷. ابراهیم نوبختی (حدود قرن هفتم)
- ۸. نصیرالدین طوسی (۶۷۲ق) و همفکران
- ۹. فاضل مقداد (۸۲۶ق)
- ۱۰. ملاعبدالرزاق لاهیجی (۱۰۷۲ق)
- ۱۱. محمدجعفر استرآبادی (۱۲۶۳ق)
- جمع‌بندی دیدگاه‌های متکلمان شیعه
- نسبت و رابطه دیدگاه‌های شش‌گانه
- خلاصه فصل
فصل دوم: لزوم یا عدم لزوم افضلیت امام
- مروری بر دیدگاه‌ها
- بررسی ادله موافقان و شبهات مخالفان لزوم افضلیت امام
- ۳ـ ۲. ادله نقلی
- شبهه اول: سیره نبوی
- بررسی
- شبهه دوم: اجماع و سیره صحابه و تابعین
- بررسی
- شبهه سوم: محال بودن شناخت افضل
- بررسی
- شبهه چهارم: عدم وجود افضل
- بررسی
- شبهه پنجم: عدم لزوم رعایت افضلیت در امام جماعت
- بررسی
- شبهه ششم: توجه به رضایت عمومی
- بررسی
- شبهه هفتم: تأمل در معنای «قبح»
- بررسی
- شبهه هشتم: برتری مردم بر امام
- بررسی
- جمع‌بندی
- دیدگاه برگزیده
- نقش مقبولیت مردمی در تعیین امام
- نقش مقبولیت و عدم مقبولیت در انجام وظایف امام
- نظریه صحیح بر اساس مبانی اهل سنت
- نظریه صحیح بر اساس مبانی شیعه
- یک پرسش مهم
- خلاصه فصل
فصل سوم: گستره افضلیت امام
- ۱. دیدگاه‌ها در یک نگاهپ
- ۲. نقاط ابهام دیدگاه‌های پنج‌گانه
- دیدگاه اول: برتری در داشتن بیشترین ثواب
- دیدگاه دوم: برتری در شرایط لازم برای امامت به طور مطلق
- دیدگاه سوم: برتری در تمام کمالات نفسانی به طور مطلق
- دیدگاه چهارم: برتری در (...) نفسانی و بدنی و آنچه در ریاست بر مردم به آن نیاز است
- دیدگاه پنجم: برتری در تمام جهات دین و دنیا
- دیدگاه برگزیده
- ۱. عدم لزوم افضلیت در همه چیز در کلام شیعه
- ۲. قرآن چه می‌گوید؟
- ۳.تاریخ زندگانی معصومان(ع)
- ۴. کلید حل مسئله
- گستره افضلیت از منظر روایات
- روایت اول
- روایت دوم
- روایت سوم
- روایت چهارم
- روایت پنجم
- افضلیت مطلق یا افضلیت نسبی
- نگاه عقلی به مسئله
- گام اول
- گام دوم
- گام سوم
- گام چهارم
- نگاه نقلی به مسئله
- دلیل اول
- دلیل دوم
- ادله افضلیت مطلق امامان شیعه
- ۱. خلفت نخستین
- ۲. زیارت جامعه کبیره
- خلاصه فصل
فصل چهارم: پیامدهای نظریه لزوم افضلیت امام
- پیامد اول: لزوم منصوص بودن امام
- پیامد دوم: مشروعیت نداشتن امامت مفضول
- پیامد سوم: افضلیت امام ناطق نسبت به امام صامت
- پیامد چهارم: برتری امام ناطق بر امام صامت تا پایان دوران امامت
- پیامد پنجم: لزوم افضلیت امام تنها در دوران امامت
- پیامد ششم: عدم لزوم افضلیت امام در تمام دوران قبل از امامت
- پیامد هفتم: تفاوت رتبه امامان(ع)
- پیامد هشتم: تفاوت در هدایت بندگان از سوی امامان(ع)
- منابع
- نمایه‌ها
دربارهٔ پدیدآورنده
حجت الاسلام و المسلمین دکتر محمد حسین فاریاب (متولد ۱۳۵۵ ش، گناوه) علاوه بر تحصیلات حوزوی، تحصیلات آکادمیک خود را در مقطع دکتری کلام اسلامی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی پیگیری کرد. عضو هیئت علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام و تدریس در جامعة المصطفی العالمیة ازجمله فعالیت‌های وی است. او تاکنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشته تحریر درآورده است. «معنا و چیستی امامت در قرآن سنت و آثار متکلمان»، «بررسی انطباق شئون امامت در کلام امامیه بر قرآن و سنت»، «عصمت امام در تاریخ تفکر امامیه تا پایان قرن پنجم»، «یادگاران ماندگار»، «بررسی دیدگاه متکلمان امامیه دربارۀ گسترۀ علم امام با تکیه بر روایات»، «سیری در مسئلۀ حدوث و قدم جهان در فلسفه اسلامی»، «اثبات و تحلیل شأن وساطت فیض امامان»، «امامت در مکتب صادق آل محمد»، «بازخوانی ادلۀ عقلی عصمت امام»، «تأملی در نظریه علامه طباطبایی در مفهوم امامت در آیه ابتلا» و «جستاری در شأن ولایت تکوینی امامان» برخی از این آثار است[۲]