آزادی در معارف و سیره علوی
مقدمه
از نظر امام علی(ع)، انسانها باید آزادی تکوینی و الهی خود را پاس دارند و قید بندگی دیگران را بر گردن خویش ننهند: «لَا تَكُنْ عَبْدَ غَيْرِكَ وَ قَدْ جَعَلَكَ اللَّهُ حُرّاً»[۱]؛ اما این آزادی تکوینی که به اراده و تکوین الهی برای انسانها فراهم شده، مقید به رعایت موازین عدل و حق است و در عملکرد خویش، جایگاهی مسئولانه در برابر پروردگار دارد.
امام علی(ع)، چه در دوران خلفای سهگانه و چه در دوران حکومت خود، از سویی بر رعایت آزادی تکوینی و الهی انسانها پای میفشرد و از سوی دیگر، بهرهبرداری از این آزادی را برای هدایت جامعه به سوی موازین عدالت و حق، ضروری میدانست، و انحراف آزادی انسانها را به سوی حرکت در مسیر باطل برنمیتافت. در نتیجه، آزادی مسئولانه در الگوی علوی، «آزادی مرحلهای» است. بدین صورت که لازم است انسانها با بهرهگیری از آزادی تکوینی خود، ظرفیت خویش را برای حرکت به سوی موازین عدل و حق نشان دهند و مادامی که در این مسیر حرکت میکنند، بهرهبرداری از آزادی تکوینی آنان باید افزایش یابد و اگر به مسیر باطلگراییدند، باید با هواهای باطل آنان مقابله شود و راه بر گسترش باطل مسدود گردد[۲]
جستارهای وابسته
- آزادی اجتماعی
- آزادی اخلاقی
- آزادی اسلامی
- آزادی اقتصادی
- آزادی اندیشه
- آزادی انسانی
- آزادی اپیکوری
- آزادی بیان
- آزادی تبلیغات
- آزادی تشریعی
- آزادی تصعید شده
- آزادی تکوینی
- آزادی حیوانی
- آزادی خواهی
- آزادی دینی
- آزادی سیاسی
- آزادی طبیعی محض
- آزادی طبیعی
- آزادی عقیده
- آزادی غربی
- آزادی غیر معقول
- آزادی فردی
- آزادی قلم
- آزادی مثبت
- آزادی مذموم
- آزادی مسئولانه
- آزادی مشروع
- آزادی مطبوعات
- آزادی معقول
- آزادی معنوی
- آزادی منفی
- آزادی نامعقول
- اباحه
- اباحیگری
- حدود آزادی
- حریت
منابع
پانویس
- ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۶، ص۹۳.
- ↑ نبوی، سید عباس، مقاله «جامعه آرمانی»، دانشنامه امام علی ج۶، ص ۱۷۷.