آیا بعد از امام مهدی پسرشان امام می‌شوند؟ (پرسش)
| آیا بعد از امام مهدی پسرشان امام می‌شوند؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت |
| مدخل بالاتر | مهدویت / عصر پس از ظهور / فرجام زندگی امام مهدی / وضعیت جهان پس از امام مهدی |
| تعداد پاسخ | ۲ پاسخ |
آیا بعد از امام مهدی (ع) پسرشان امام می‌شوند؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. در ذیل، پاسخ به این پرسش را بیابید. تلاش بر این است که پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه این پرسش، در یک پاسخ جامع اجمالی تدوین گردد. پرسش‌های وابسته به این سؤال در انتهای صفحه قرار دارند.
پاسخ نخست
آیت الله نجم‌الدین طبسی در «درس گفتارهای مهدویت» در این‌باره گفته است:
«علامه مجلسی جلد 53 بحارالأنوار ص۱۴۹ مطلبی منقول از شیخ مفید و شیخ طبرسی آورده و پیرامون آن نظر خود را هم بیان می کند، مطلب این است که اولاد امام زمان (ع) حکومت ایشان را دنبال می‌کند اما این روایت قطعی و صحیح نیست و بیشتر روایات می‌گویند امام زمان (ع) ۴۰ روز قبل از قیامت از دنیا می‌روند. مدعیان حکومت مهدیین باید ثابت کنند که زمانی برای حکومت پس از امام زمان (ع) وجود دارد. مسأله رجعت یکی از مسلمات عقاید تشیع است، روایات بسیار زیادی برای آن وجود دارد و جزء ضروریات مذهب ما است و منکر آن منکر ضرورت مذهب محسوب می‌شود. اما پیرامون رجعت دو موضوع وجود دارد، یکی اعتقاد به اصل رجعت و بحث دیگر اعتقاد به تفصیلات رجعت است، برای اصل رجعت بین ۲۰۰ تا ۶۰۰ روایت وجود دارد اما مسأله تفصیلات رجعت موضوع دیگری است، اینکه ائمه معصومین (ع) پس از رجعت حکومت خواهند کرد متواتر است و ۳ روایت بیشتر در این زمینه نداریم و جزئیات آن به درستی و کامل مشخص نیست.
تثبیت حکومت، عظمت دادن و.. از علل رجعت ائمه اطهار (ع) است؛ البته در عالم تکوین همه علل به درستی مشخص نیست، ما اطلاع درستی از بسیاری از مسائل در عالم تشریع و تکوین نداریم و علل و حکمت بسیاری از مسائل را نمی دانیم، رجعت ائمه معصومین (ع) نیز یکی از این موضوعات است. چند روایت صریح داریم که زمان رجعت همزمان با ظهور امام زمان (ع) است.[۱].
ادله محکم و مستدلی پیرامون حاکمیت ائمه معصومین (ع) پس از امام زمان (ع) ندیده ام. شیخ مفید می‌فرمایند روشن نیست پس از حکومت امام زمان (ع) حکومتی وجود داشته باشد، همین موضوع را مرحوم طبرسی در کتاب «اعلام الوراء باعلام الهدی» که کتابی بسیار مهم و مفید است مطرح می‌کنند و می‌فرماید: چیزی که صحیح است این است که پس از دولت امام زمان (ع) حکومتی نیست اما به استناد یک روایتی فرزند ایشان حکومتی خواهد داشت که این موضوع قطعیت ندارد و اکثر روایات بر این است که پایان حکومت امام زمان (ع) ۴۰ روز پیش از قیامت است. منظور از حکومت بعد از امام زمان (ع) از منظر رتبه است نه زمان. علامه مجلسی پس از اینکه روایات پیرامون حکومت فرزندان امام زمان (ع) را ذکر می‌کند، می‌فرماید این اخبار مخالف مشهور است، سپس می‌فرماید که منظور از دوازده مهدی پس از امام زمان (ع) پیامبر اکرم (ص) و ائمه اطهار (ع) هستند. اگر چه می‌توان در اینجا به جای بعد زمانی بعد رتبه‌ای را در نظر گرفت تا دیگر نیاز به توجیهات و دلایل نداشته باشیم این توجیه هم حرف من نیست بلکه حرف بزرگانی نظیر شیخ حر عاملی است.
منظور از ۱۲ مهدی را ۱۲ کارگزار امام زمان (ع) است؛ روایات مربوط به مهدیین را همه ضعیف می‌دانند، اما مدعیان دروغین به دنبال تثبیت موضع خود هستند و به همین دلیل حتی به احادیث و روایات ضعیف و غیر معتبر متوسل می‌شوند، توسل به استخاره یکی از کارهایی است که مدعیان دروغین و طرفداران اینها انجام می‌دهند در حالی که استخاره در فروع دین هم جایگاهی ندارد، خواب نیز موضوع دیگری است که این مدعیان دروغین به آن متوسل می‌شوند در حالی که خواب هرگز به عنوان ادله نبوده است، گاهی نیز به همین روایات ضعیف و غیرمستدل متوسل می‌شوند.
مدعیان دروغین به روایتی مشهور به وصیت برای اثبات حکومت مهدیین، توسل کرده‌اند؛ در صفحه ۱۵۰ کتاب غیبت طوسی، روایتی ذکر شده است مبنی بر اینکه از امام علی (ع) ذکر شده است که پیامبر اکرم (ص) در لحظه فوتشان فرمودند: بعد از من ۱۲ امام خواهند آمد و بعد از ایشان 12 مهدی خواهند آمد، پس ای علی تو نخستین از دوازده امام هستی. این روایت تسلیم کردن امامت را از هر امامی به امام دیگر ذکر می‌کند و در نهایت امام حسن عسکری امامت را باید به فرزندشان تسلیم کنند، پس از امام دوازدهم نیز 12 مهدی خواهد آمد و او امامت را به پسرش در هنگامی که وفاتش رسیده است تحویل خواهد داد. این روایت یکی از استنادات افرادی است که مدعی فرزند داشتن امام زمان (ع) هستند در حالی که این روایت مربوط به بعد از ظهور است و نمی‌توان از آن برای وجود فرزند امام زمان (ع) در پیش از ظهور استناد کرد.
برخی راویان روایت وصیت مهمل هستند عمده استدلالات مدعیان دروغین روایت وصیت است، علی ابن سنان موصلی عدل کسی است که نامی از او در کتب رجالی وجود ندارد و تنها در میان معاصرین آقایان خویی و مامقانی و شوشتری از او نام بردند، آقای خویی می‌گویند کلمه عدل که در نام علی موصلی ذکر شده است نشان دهنده این است که وی از علمای اهل سنت است، در علم درایه مجهول کسی است که نام او در کتب رجالی آمده اما وصفی برای او ذکر نشده برخلاف مهمل که اصلا نامی از شخص در کتب رجالی ذکر نشده است. نتیجه اینکه آقای موصلی یک راوی مهمل است.
مرحوم مامقانی در کتاب خود می‌گوید از موصلی در کتب رجالی نامی برده نشده است، آقای شوشتری در جلد ۷ کتاب قاموس می‌فرماید: از اینکه موصلی توصیف به عدل شده است، استفاده می‌کنیم که او از اهل سنت است. نتیجه اینکه این علی موصلی عدل شناخته شده نیست و به همین دلیل نمی‌توانیم در یک مسأله مهم اعتقادی به روایتی که از او ذکر شده است استناد کنیم.
ابن حجر عسقلانی در لسان المیزان یکی دیگر از راویان حدیث وصیت به نام مصری را جاعل حدیث عنوان می‌کند و دیگر نامی از این شخص در کتب رجالی وجود ندارد، نتیجه این است که این روایت از نظر سند مشکل دارد، به همین دلیل است که مدعیان دروغین وارد بحث رجالی نمی‌شوند، آنها استناد به روایاتی می‌کنند که سندیت آن مشکل دارد و تنها راه آنها فرار از بحث رجالی است. حتی اگر این روایت را بپذیریم ربطی به یمانی ندارد، روایت می‌گوید پسر امام زمان (ع) آنهم بعد از ظهور و وفات ایشان حکومت را در دست خواهد گرفت، مدعیانی که می‌گویند یمانی فعلا حضور دارد و ظهور نکرده است باید پاسخ دهند که آیا ما تکلیفی نسبت به حضور یمانی داریم؟ تکلیف ما در زمان ظهور است، نه کمی پیروان دلیل بر بطلان است و نه زیادی جمعیت دلیل بر حقانیت، اول اینکه باید مدعیان یمانی و حامیان وی اثبات کنند در زمان حضور باید از یمانی تبعیت کرد ضمن اینکه حتی برای زمان ظهور یمانی نیز برای تبعیت از وی حرف‌ها داریم و این‌طور نیست که تبعیت از وی را به همین سادگی بپذیریم»[۲].
پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه
| ۱. پژوهشگران مؤسسه آینده روشن؛ |
|---|
|
پژوهشگران مؤسسه آینده روشن، در کتاب «مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها» در این‌باره گفته‌اند:
«خیر، امام مهدی (ع) آخرین امام است و طبق روایات، وقتی امام زمان (ع) قیام کند و جهان را پر از عدل و داد بگستراند، به قدر یک عمر طبیعی هفتاد سال حکومت می‌کند[۳]. آنگاه امام حسین (ع) در اواخر عمر شریف امام مهدی (ع)، رجعت می‌فرماید؛ زنده می‌شود و به دنیا برمی‌گردد و هنگامی که همه مردم از بازگشت امام حسین (ع) آگاه شدند، امام زمان (ع) رحلت می‌کند. امام حسین (ع) مراسم دفن ایشان را انجام می‌دهد و حکومت را عهده‌دار می‌شود[۴]. آنگاه امام حسین (ع) نیز چهل سال زندگی می‌کند[۵]. در مورد ترتیب رهبری حکومت بعد از امام حسین (ع) به صراحت چیزی نقل نشده و معلوم نیست بعد از امام حسین (ع) چه کسی حکومت را ادامه می‌دهد. در روایات به رجعت پیامبر (ص) و امیرالمؤمنین (ع) نیز اشاره شده است، یعنی پیامبر بزرگ اسلام نیز به دنیا بازخواهد گشت[۶]. همچنین امیرالمؤمنین (ع) نیز به دنیا باز خواهند گشت و مدت بسیار طولانی حکومت خواهد کرد[۷]»[۸]. |
پرسش‌های وابسته
پانویس
- ↑ ۴۲ سال قبل کتابی پیرامون رجعت و حقانیت رجعت نوشته‌ام و یک سال هم درس رجعت داشته‌ام و همه اینها در اثبات رجعت است، اما تفصیلات رجعت را نیاز به ادله محکم و مستدل داریم
- ↑ طبسی، نجم الدین، درس گفتارهای مهدویت
- ↑ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۹۱، ح ۳۵. البته در مورد حکومت ایشان روایات مختلفی وجود دارد که بعضی به کمتر از این مدت و بعضی به بیشتر از این مدت دلالت می‌کنند، اما روایت هفتاد سال قوی‌تر به نظر می‌رسد
- ↑ همان، ج ۵۳، ص ۹۳، ح ۱۰۳
- ↑ همان، ص ۶۳، ح ۵۴
- ↑ همان، ص ۴۶، ح ۱۹
- ↑ همان، ص ۴۲، ح ۱۲
- ↑ مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها، ص ۴۸۰.