آیه سقایة الحاج چگونه بر امامت امام علی دلالت می‌کند؟ (پرسش)
| آیه سقایة الحاج چگونه بر امامت امام علی دلالت می‌کند؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ امامت |
| مدخل بالاتر | اثبات امامت امام علی در قرآن - نصب الهی امام در قرآن |
| مدخل اصلی | آیه سقایة الحاج |
| تعداد پاسخ | ۱ پاسخ |
آیه سقایة الحاج چگونه بر امامت امام علی دلالت می‌کند؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث امامت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی امامت مراجعه شود.
پاسخ نخست
آقای دکتر محمد ساعدی در کتاب «آیات امامت و ولایت در تفسیر المنار» در این‌باره گفته است:
«پیروان مکتب اهل بیت (ع) در تقریر استدلال خویش بر ترجیح و برتری امیرمؤمنان علی (ع) نسبت به دیگر صحابه در ولایت و جانشینی پیامبر (ص) ضمن اقامه ادله‌ای از عقل و نقل و نص بر به آیات فضائل امیرمؤمنان علی (ع) نیز استناد و تأکید کرده‌اند.
در این زمینه آیه کریمه مورد بحث نیز حاوی فضیلت دیگری همچون سبقت در ایمان و جهاد در حق علی (ع) است. در واقع امیرمؤمنان علی (ع) مصداق اتم و اکمل این آیه است. بنابراین علی (ع) به دلیل مضمون این آیه شریفه و روایات متواتر مربوط به آن از مسلمانان افضل است و روشن است که اگر خداوند بخواهد جانشینی برای پیغمبرش نصب کند با وجود افضل به سراغ مفضول و حتی «فاضل» نمی‌رود؛ زیرا تقدیم مفضول بر فاضل و فاضل بر افضل برخلاف حکمت خداوند است.
چراکه این مطلب مستلزم اهانت به افضل و بالابردن مرتبه مفضول است و قرآن کریم آشکارا این گمان را انکار نموده، می‌فرماید: ﴿...أَفَمَنْ يَهْدِي إِلَى الْحَقِّ أَحَقُّ أَنْ يُتَّبَعَ أَمَّنْ لَا يَهِدِّي إِلَّا أَنْ يُهْدَى فَمَا لَكُمْ كَيْفَ تَحْكُمُونَ﴾[۱]
همچنین اگر مسئله خلافت «انتخابی» باشد نیز عقلاء با وجود افضل فاضل یا مفضول را مقدم نمی‌دارند[۲].
در کتاب دلائل الصدق پیرامون وجه استدلال به آیه یاد شده بر امامت علی (ع) آمده است: «دلالت آیه شریفه بر امامت علی (ع) به ضمیمه روایات کامل می‌شود؛ زیرا امیرمؤمنین (ع) خود را به دلیل داشتن خصوصیتی، برتر از اشخاص نامبرده معرفی می‌نماید که در واقع به سبب همان خصوصیت بر تمام امت برتری می‌یابد»[۳].
امیرمؤمنان علی (ع) می‌فرماید: «من اولین کسی هستم که ایمان آوردم و بیش از همه جهاد نمودم». خداوند متعال نیز بر این ادعای علی (ع) مبنی بر برتری وی بر دیگران گواهی و اقرار می‌نماید و کسانی را که این برتری علی (ع) را نمی‌بینند، انکار می‌کند. پس علی برترین شخص این امت برای منصب امامت است.
آیات قرآن برای علی (ع) رحمت و رضوان و زندگی جاوید در بهشت را بیان می‌دارد و این در صورتی است که در آیه سی و دوم همین سوره آمده است که لازمه بشارت دادن کسی به بهشت و زندگی جاوید آن است که وی معصوم یا نزدیک به معصوم باشد؛ بنابراین علی (ع) از دیگر خلفا برای امامت سزاوارتر است[۴].
علامه مجلسی در بحارالانوار در تقریر این استدلال می‌نویسد: غالب مفسران از متقدمین و متأخرین متعصب مانند بیضاوی و زمخشری و رازی و دیگران در نزول این آیه شریفه در شأن امیرمؤمنان علی (ع) اتفاق نظر دارند.
این آیه شریفه بر این مطلب دلالت می‌نماید که ملاک فضیلت و برتری ایمان و جهاد است و تردیدی نیست که علی (ع)در این دو صفت بر دیگر صحابه، سبقت دارد؛ لذا به حکم بداهت عقول در قبح برتری دادن مفضول [بر افضل]، ایشان در امر خلافت و جانشینی رسول خدا (ص) بر دیگران اولی و مقدم است[۵]»[۶]
منبع‌شناسی جامع امامت
پانویس
- ↑ «آیا آنکه به حقّ رهنمون می‌گردد سزاوارتر است که پیروی شود یا آنکه راه نمی‌یابد مگر آنکه راه برده شود؟ پس چه بر سرتان آمده است؟ چگونه داوری می‌کنید؟» سوره یونس، آیه ۳۵.
- ↑ آیات ولایت در قرآن، ص۲۹۹.
- ↑ ر.ک: الحلی، کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد، ص۳۹۲؛ نهج الحق و کشف الصد، ص۱۶۸.
- ↑ دلائل الصادق، ج۲، ص۱۰۳.
- ↑ بحار الانوار، ج۳۶، ص۴۰.
- ↑ ساعدی، محمد، آیات امامت و ولایت در تفسیر المنار، ص ۴۲۱.