ادله روایی نصب پیامبر خاتم از سوی خداوند در منابع شیعه چیست؟ (پرسش)

ادله روایی نصب پیامبر خاتم از سوی خداوند در منابع شیعه چیست؟
موضوع اصلی	بانک جامع پرسش و پاسخ فقه سیاسی
مدخل اصلی	نصب الهی پیامبر خاتم در حدیث
تعداد پاسخ	۱ پاسخ

ادله روایی نصب پیامبر خاتم از سوی خداوند در منابع شیعه چیست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث فقه سیاسی است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی فقه سیاسی مراجعه شود.

پاسخ نخست

محسن اراکی

آیت‌الله محسن اراکی، در کتاب «فقه نظام سیاسی اسلام ج۴» در این‌باره گفته است:

«روایاتی که در منابع حدیثی شیعه بر نصب رسول خدا (ص) از سوی خدای متعال برای حاکمیت و فرمانروایی دلالت دارند فراتر از حد و حصر است، در اینجا تنها به نمونه‌هایی از این روایات در ضمن چند دسته اشاره می‌کنیم:

• دسته اول: روایاتی که با مضمون تفویض امر دین به رسول الله (ص) برای سیاست مردم آمده است؛ نظیر:

روایت عیاشی از امام صادق (ع) که فرمود: «إِنَّ اللَّهَ أَدَّبَ نَبِيَّهُ عَلَى مَحَبَّتِهِ فَقَالَ: ﴿إِنَّكَ لَعَلَى خُلُقٍ عَظِيمٍ﴾ قَالَ: ثُمَّ فَوَّضَ إِلَيْهِ الْأَمْرَ فَقَالَ: ﴿مَا آتَاكُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَمَا نَهَاكُمْ عَنْهُ فَانْتَهُوا﴾ وَ قَالَ: ﴿مَنْ يُطِعِ الرَّسُولَ فَقَدْ أَطَاعَ اللَّهَ﴾ وَ إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ (ص) فَوَّضَ إِلَى عَلِيٍّ (ع) وَ ائْتَمَنَهُ...»؛

همانا خداوند پیامبر خود را بر محبت خویش ادب فرمود و گفت: "همانا تو را خلق و خوی عظیم است"، گفت: سپس خداوند فرمان را به رسول خدا تفویض کرد و فرمود: "به آنچه رسول به شما فرمان داد عمل کنید و از آنچه شما را از آن باز داشت بپرهیزید" و نیز فرمود: "آن کس که از رسول خدا (ص) فرمان بَرَد، از خدا فرمان برده است" و همانا رسول خدا (ص) فرمان را به علی و امامان از فرزندان او واگذار نمود....

• دسته دوم: روایاتی که با مضمون اخذ پیمان از همه خلق بر ولایت و اطاعت رسول و امامان بعد از او آمده است: شیخ مفید روایت می‌کند به سندش از ابی الهیثم التیهان: «قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ خَلَقَ الْأَرْوَاحَ قَبْلَ الْأَجْسَادِ بِأَلْفَيْ عَامٍ وَ عَلَّقَهَا بِالْعَرْشِ وَ أَمَرَهَا بِالتَّسْلِيمِ عَلَيَّ وَ الطَّاعَةِ لِي وَ كَانَ أَوَّلُ مَنْ سَلَّمَ عَلَيَّ وَ أَطَاعَنِي مِنَ الرِّجَالِ رُوحَ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ (ع)»؛

کلینی به سندش از داوود رقّی - در ضمن حدیثی - از امام صادق (ع) روایت می‌کند: «فَلَمَّا أَرَادَ اللَّهُ أَنْ يَخْلُقَ الْخَلْقَ نَثَرَهُمْ بَيْنَ يَدَيْهِ فَقَالَ لَهُمْ مَنْ رَبُّكُمْ فَأَوَّلُ مَنْ نَطَقَ- رَسُولُ اللَّهِ (ص) وَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ (ع) وَ الْأَئِمَّةُ (ع)، فَقَالُوا: أَنْتَ رَبُّنَا، فَحَمَّلَهُمُ الْعِلْمَ وَ الدِّينَ ثُمَّ قَالَ لِلْمَلَائِكَةِ: هَؤُلَاءِ حَمَلَةُ دِينِي وَ عِلْمِي وَ أُمَنَائِي فِي خَلْقِي وَ هُمُ الْمَسْئُولُونَ، ثُمَّ قَالَ لِبَنِي آدَمَ: أَقِرُّوا لِلَّهِ بِالرُّبُوبِيَّةِ وَ لِهَؤُلَاءِ النَّفَرِ بِالْوَلَايَةِ وَ الطَّاعَةِ، فَقَالُوا: نَعَمْ رَبَّنَا أَقْرَرْنَا، فَقَالَ اللَّهُ لِلْمَلَائِكَةِ: اشْهَدُوا، فَقَالَتِ الْمَلَائِكَةُ: شَهِدْنَا...»؛

آنچه در این روایت آمده تفسیری بر مضمون آیه ﴿وَإِذْ أَخَذَ رَبُّكَ مِنْ بَنِي آدَمَ﴾ است و بر ثبوت مقام وجوب اطاعت و فرمانروایی برای رسول اکرم (ص) و ائمه طاهرین (ع) - بر جمیع خلق خدا - دلالت صریح دارد.

• دسته سوم: روایاتی است که در تفسیر آیه ﴿النَّبِيُّ أَوْلَى بِالْمُؤْمِنِينَ مِنْ أَنْفُسِهِمْ﴾ به فرمانروایی و حاکمیت رسول خدا بر مردم آمده است.

کلینی به سند صحیح روایت می‌کند: «عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ (ع) فِي قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ ﴿النَّبِيُّ أَوْلَى بِالْمُؤْمِنِينَ مِنْ أَنْفُسِهِمْ وَأَزْوَاجُهُ أُمَّهَاتُهُمْ وَأُولُو الْأَرْحَامِ بَعْضُهُمْ أَوْلَى بِبَعْضٍ فِي كِتَابِ اللَّهِ﴾ فِيمَنْ نَزَلَتْ؟ فَقَالَ: نَزَلَتْ فِي الْإِمْرَةِ إِنَّ هَذِهِ الْآيَةَ جَرَتْ فِي وُلْدِ الْحُسَيْنِ (ع) مِنْ بَعْدِهِ فَنَحْنُ أَوْلَى بِالْأَمْرِ وَ بِرَسُولِ اللَّهِ (ص) مِنَ الْمُؤْمِنِينَ وَ الْمُهَاجِرِينَ وَ الْأَنْصَارِ...»؛

در این روایت، اولویت در آیه ﴿النَّبِيُّ أَوْلَى بِالْمُؤْمِنِينَ مِنْ أَنْفُسِهِمْ﴾ به معنای فرمانروایی یا "إمرة" تفسیر شده که تأکیدی بر دلالت آیه بر نصب رسول خدا به منصب فرمانروایی و حاکمیت و مُلک از سوی خداوند است.

در این روایت واژه ﴿أَوْلَى﴾ در ذیل آیه ﴿وَأُولُو الْأَرْحَامِ بَعْضُهُمْ أَوْلَى بِبَعْضٍ فِي كِتَابِ اللَّهِ﴾ نیز به معنای حاکمیت و فرمانروایی تفسیر شده است که مطابق با کاربری واژه ﴿أَوْلَى﴾ در صدر آیه است، و دلیلی روشن بر نصب ائمه طاهرین از اهل بیت رسول الله (ص) برای حاکمیت و فرمانروایی از سوی خداوند شمرده شده است.

• دسته چهارم: روایاتی است که با مضمون فرمان خداوند به وجوب طاعت رسول و وجوب اتّباع امر او آمده است: صدوق در امالی به سند خویش از امیرالمؤمنین (ع) روایت می‌کند: «قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): إِنَّ اللَّهَ فَرَضَ عَلَيْكُمْ طَاعَتِي وَ نَهَاكُمْ عَنْ مَعْصِيَتِي وَ أَوْجَبَ عَلَيْكُمُ اتِّبَاعَ أَمْرِي وَ فَرَضَ عَلَيْكُمْ مِنْ طَاعَةِ عَلِيٍّ بَعْدِي مَا فَرَضَهُ مِنْ طَاعَتِي وَ نَهَاكُمْ عَنْهُ مِنْ مَعْصِيَتِي... وَ هُوَ مَوْلَى مَنْ أَنَا مَوْلَاهُ وَ أَنَا مَوْلَى كُلِّ مُسْلِمٍ وَ مُسْلِمَةٍ وَ أَنَا وَ إِيَّاهُ أَبَوَا هَذِهِ الْأُمَّةِ»؛

کلینی به سند خویش از امام باقر (ع) روایت می‌کند: «أَوْحَى اللَّهُ تَعَالَى إِلَى مُحَمَّدٍ (ص) أَنِّي خَلَقْتُكَ وَ لَمْ تَكُ شَيْئاً وَ نَفَخْتُ فِيكَ مِنْ رُوحِي كَرَامَةً مِنِّي أَكْرَمْتُكَ بِهَا حِينَ أَوْجَبْتُ لَكَ الطَّاعَةَ عَلَى خَلْقِي جَمِيعاً فَمَنْ أَطَاعَكَ فَقَدْ أَطَاعَنِي وَ مَنْ عَصَاكَ فَقَدْ عَصَانِي وَ أَوْجَبْتُ ذَلِكَ فِي عَلِيٍّ وَ فِي نَسْلِهِ مِمَّنِ اخْتَصَصْتُهُ مِنْهُمْ لِنَفْسِي»؛

• دسته پنجم: روایات وارده به این مضمون که ولایت رسول خدا (ص) ولایت خدا و اینکه این ولایت به معنای فرمانروایی است:

صدوق در امالی به سندش از جابر بن عبدالله انصاری روایت می‌کند: «قَالَ: خَطَبَنَا النَّبِيُّ (ص) فَقَالَ فِي خُطْبَتِهِ: مَنْ آمَنَ بِي وَ صَدَّقَنِي فَلْيَتَوَلَّ عَلِيّاً مِنْ بَعْدِي، فَإِنَّ وَلَايَتَهُ وَلَايَتِي، وَ وَلَايَتِي وَلَايَةُ اللَّهِ، أَمَرَ عَهْدَهُ إِلَيَّ رَبِّي وَ أَمَرَنِي أَنْ أُبَلِّغَكُمُوهُ، أَلَا هَلْ بَلَّغْتُ؟ فَقَالُوا: نَشْهَدُ أَنَّكَ قَدْ بَلَّغْتَ. قَالَ (ص): أَمَا إِنَّكُمْ تَقُولُونَ: نَشْهَدُ أَنَّكَ قَدْ بَلَّغْتَ، وَ إِنَّ مِنْكُمْ لَمْنْ يُنَازِعُهُ حَقَّهُ، وَ يَحْمِلُ النَّاسَ عَلَى كَتِفِهِ. قَالُوا: يَا رَسُولَ اللَّهِ، سَمِّهِمْ لَنَا. قَالَ (ص): أُمِرْتُ بِالْإِعْرَاضِ عَنْهُمْ، وَ كَفَى بِالْمَرْءِ مِنْكُمْ مَا يَجِدُ لِعَلِيٍّ فِي نَفْسِهِ»؛

در این روایت ضمن اعلام اینکه ولایت علی بن ابی طالب (ع) ولایت رسول الله (ص) است و ولایت رسول الله (ص) ولایت خداست که خود ظهور روشنی بر اراده ولایت به معنای فرمانروایی و صاحب الامری دارد، مطالب بعدی وارد در روایت از جمله «أَمَرَ عَهْدَهُ إِلَيَّ رَبِّي» و «وَ إِنَّ مِنْكُمْ لَمْنْ يُنَازِعُهُ حَقَّهُ» و سایر جمل وارده در روایت جایی برای تشکیک در اراده فرمانروایی و صاحب الامری از واژه "ولایت" باقی نمی‌گذارد.

نتیجه‌ای که در اینجا از این روایت منظور ماست این است که رسول خدا (ص) ولایت خود را که به معنای فرمانروایی و صاحب الامری است - چنان که توضیح دادیم - ولایت خدا می‌داند، و خود را به عنوان منصوب به مقام ولایت امری و فرمانروایی از سوی خداوند معرفی می‌کند.

• دسته ششم: روایاتی است که با مضمون: امامت و رهبری جامعه مسلمین و مدیریّت سیاسی آمده است و اینکه این امامت از سوی خداست و مقام انبیا و رسول اکرم (ع) است و پس از آنان مقام اوصیای آنان است.

صدوق به سند متصل از حضرت رضا (ع) - در ضمن روایت مفصلی درباره صفات امام و رهبر سیاسی منصوب از سوی خدا- روایت می‌کند: «إِنَّ الْإِمَامَةَ هِيَ مَنْزِلَةُ الْأَنْبِيَاءِ وَ إِرْثُ الْأَوْصِيَاءِ إِنَّ الْإِمَامَةَ خِلَافَةُ اللَّهِ وَ خِلَافَةُ الرَّسُولِ (ص) وَ مَقَامُ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ (ع) وَ مِيرَاثُ الْحَسَنِ وَ الْحُسَيْنِ (ع) إِنَّ الْإِمَامَةَ زِمَامُ الدِّينِ وَ نِظَامُ الْمُسْلِمِينَ وَ صَلَاحُ الدُّنْيَا وَ عِزُّ الْمُؤْمِنِينَ إِنَّ الْإِمَامَةَ أُسُّ الْإِسْلَامِ النَّامِي وَ فَرْعُهُ السَّامِي بِالْإِمَامِ تَمَامُ الصَّلَاةِ وَ الزَّكَاةِ وَ الصِّيَامِ وَ الْحَجِّ وَ الْجِهَادِ وَ تَوْفِيرُ الْفَيْ‏ءِ وَ الصَّدَقَاتِ وَ إِمْضَاءُ الْحُدُودِ وَ الْأَحْكَامِ وَ مَنْعُ الثُّغُورِ وَ الْأَطْرَافِ»؛

تا آنجا که می‌فرماید: «فَكَيْفَ لَهُمْ بِاخْتِيَارِ الْإِمَامِ وَ الْإِمَامُ عَالِمٌ لَا يَجْهَلُ وَ رَاعٍ لَا يَنْكُلُ»

تا آنجا که فرمود: «نَامِي الْعِلْمِ كَامِلُ الْحِلْمِ مُضْطَلِعٌ بِالْإِمَامَةِ عَالِمٌ بِالسِّيَاسَةِ مَفْرُوضُ الطَّاعَةِ قَائِمٌ بِأَمْرِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ نَاصِحٌ لِعِبَادِ اللَّهِ حَافِظٌ لِدِينِ اللَّهِ».

تا آنجا که فرمود: «وَ إِنَّ الْعَبْدَ إِذَا اخْتَارَهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ لِأُمُورِ عِبَادِهِ شَرَحَ صَدْرَهُ لِذَلِكَ وَ أَوْدَعَ قَلْبَهُ يَنَابِيعَ الْحِكْمَةِ...»؛

دلالت روایت بر الهی بودن منصب امامت روشن است و نیز صراحت دارد در اینکه مقام امامت به معنای رهبری و فرمانروایی سیاسی جامعه است، و اینکه پس از رسول (ص)، اوصیای او که از سوی خدا معیّن شده‌اند رهبران سیاسی امت و جانشینان رسول (ص) در حکومت و فرمانروایی‌اند.

• دسته هفتم: مضمون روایاتی که در تفسیر آیه ﴿أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَأُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ﴾ وارد شده است؛ نظیر:

روایتی که طبرسی در اعلام الوری و ابن شهرآشوب در مناقب روایت کرده‌اند از جابر انصاری: «قَالَ: سَأَلْتُ النَّبِيَّ (ص) عَنْ قَوْلِهِ تَعَالَى: ﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَأُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ﴾ عَرَفْنَا اللَّهَ وَ رَسُولَهُ، فَمَنْ أُولِي الْأَمْرِ؟ قَالَ: هُمْ خُلَفَائِي يَا جَابِرُ وَ أَئِمَّةُ الْمُسْلِمِينَ بَعْدِي، أَوَّلُهُمْ عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ...»؛

• دسته هشتم: مضمون روایاتی است که در تفسیر آیه ﴿وَآتَيْنَاهُمْ مُلْكًا عَظِيمًا﴾ آمده و رسول خدا و اهل بیت او را صاحبان مُلک عظیم الهی معرفی نموده است؛ نظیر:

صحیحه برید عجلی از امام باقر (ع) که کلینی آن را در کافی روایت می‌کند: «فِي قَوْلِ اللَّهِ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى ﴿فَقَدْ آتَيْنَا آلَ إِبْرَاهِيمَ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَآتَيْنَاهُمْ مُلْكًا عَظِيمًا﴾ قَالَ: جَعَلَ مِنْهُمُ الرُّسُلَ وَ الْأَنْبِيَاءَ وَ الْأَئِمَّةَ، فَكَيْفَ يُقِرُّونَ فِي آلِ إِبْرَاهِيمَ (ع) وَ يُنْكِرُونَهُ فِي آلِ مُحَمَّدٍ (ص)؟ قَالَ: قُلْتُ: ﴿وَآتَيْنَاهُمْ مُلْكًا عَظِيمًا﴾، قَالَ: الْمُلْكُ الْعَظِيمُ أَنْ جَعَلَ فِيهِمْ أَئِمَّةً مَنْ أَطَاعَهُمْ أَطَاعَ اللَّهَ وَ مَنْ عَصَاهُمْ عَصَى اللَّهَ فَهُوَ الْمُلْكُ الْعَظِيمُ»؛

نظیر این روایت به اسانید متعدد نقل شده است از جمله محمد بن الحسن صفار در بصائر الدرجات همین روایت را نقل کرده است.

• دسته نهم: مضمون روایاتی که رسول خدا (ص) را به عنوان وارث جمیع نبیّین معرفی نموده و اینکه تمام آنچه را خداوند به نبیّین پیش از رسول خدا (ص) عطا کرده است - که شامل مُلک و فرمانروایی الهی است - به رسول خدا (ص) عطا کرده است؛ نظیر: صحیحه ابی بصیر، از امام صادق (ع)، روایت می‌کند: «قَالَ لِي: يَا أَبَا مُحَمَّدٍ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ لَمْ يُعْطِ الْأَنْبِيَاءَ شَيْئاً إِلَّا وَ قَدْ أَعْطَاهُ مُحَمَّداً (ص)، قَالَ: وَ قَدْ أَعْطَى مُحَمَّداً جَمِيعَ مَا أَعْطَى الْأَنْبِيَاءَ...»؛

کلینی به سندش از امام کاظم (ع) روایت می‌کند: «عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ حَمَّادٍ عَنْ أَخِيهِ أَحْمَدَ بْنِ حَمَّادٍ عَنْ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ أَبِي الْحَسَنِ الْأَوَّلِ (ع) قَالَ: قُلْتُ لَهُ جُعِلْتُ فِدَاكَ أَخْبِرْنِي عَنِ النَّبِيِّ (ص) وَرِثَ النَّبِيِّينَ كُلَّهُمْ! قَالَ: نَعَمْ، قُلْتُ: مِنْ لَدُنْ آدَمَ حَتَّى انْتَهَى إِلَى نَفْسِهِ؟ قَالَ: مَا بَعَثَ اللَّهُ نَبِيّاً إِلَّا وَ مُحَمَّدٌ (ص) أَعْلَمُ مِنْهُ. قَالَ: قُلْتُ: إِنَّ عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ كَانَ يُحْيِي الْمَوْتَى بِإِذْنِ اللَّهِ، قَالَ: صَدَقْتَ وَ سُلَيْمَانَ بْنَ دَاوُدَ كَانَ يَفْهَمُ مَنْطِقَ الطَّيْرِ وَ كَانَ رَسُولُ اللَّهِ (ص) يَقْدِرُ عَلَى هَذِهِ الْمَنَازِلِ...»؛

به قرینه ذکر احیای موتی از سوی عیسی (ع) و اینکه رسول الله (ص) این منزلت را نیز از او به ارث برده است، وارث النبیّین بودن رسول خدا (ص) مخصوص به موضوع علم و دانش نبوده بلکه همه منازل و مراتب و اختیاراتی که از سوی خداوند به انبیای سابق بر رسول خدا (ص) عطا شده به رسول خدا نیز عطا گردیده است بلکه از سایر آیات و روایات استفاده می‌شود که آنچه به رسول خدا داده شده است، بیش از آن است که به انبیای دیگر داده شده است.

بنابراین مُلک و اختیارات حکومتی و فرمانروایی که بنا به صریح آیات قرآن کریم به انبیای پیشین داده شده به رسول اکرم (ص) نیز داده شده است. بنابراین آنچه در آیاتی؛ نظیر: ﴿أُولَئِكَ الَّذِينَ آتَيْنَاهُمُ الْكِتَابَ وَالْحُكْمَ وَالنُّبُوَّةَ﴾ یا ﴿إِنَّ اللَّهَ قَدْ بَعَثَ لَكُمْ طَالُوتَ مَلِكًا﴾ که درباره فرمانروایی طالوت آمده: و همچنین: ﴿وَشَدَدْنَا مُلْكَهُ وَآتَيْنَاهُ الْحِكْمَةَ﴾ و ﴿إِنَّا جَعَلْنَاكَ خَلِيفَةً فِي الْأَرْضِ فَاحْكُمْ بَيْنَ النَّاسِ بِالْحَقِّ﴾ که درباره داوود نبی (ع) آمده، و جز آن از آیاتی که بر مقام فرمانروایی انبیا دلالت دارد آمده است، برای رسول خدا نیز به مقتضای وراثت انبیای پیشین ثابت است.

• دسته دهم: روایاتی که سلاح رسول الله (ص) را نشانه و علامت فرمانروایی اعلام کرده، و نگاهدارنده آن را دارای منصب ولایت امر وسلطنت الهی معرفی نموده است، نظیر: صحیحه عبدالله بن ابی یعفور: «قَالَ: سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ (ع) يَقُولُ: إِنَّمَا مَثَلُ السِّلَاحِ فِينَا مَثَلُ التَّابُوتِ فِي بَنِي إِسْرَائِيلَ، حَيْثُمَا دَارَ التَّابُوتُ دَارَ الْمُلْكُ فَأَيْنَمَا دَارَ السِّلَاحُ فِينَا دَارَ الْعِلْمُ»؛

از متن روایت معلوم است که مراد از علم آن علمی است که شرط فرمانروایی و مُلک است زیرا مقتضای آنکه سلاح همانند تابوت بنی اسرائیل باشد همین است.

دسته یازدهم: روایاتی که رسول الله (ص) را سید وُلد آدم معرفی نموده، به ضمیمه روایات دیگری که در آنها سید به معنای واجب الطّاعة تفسیر شده است، نظیر: شیخ طوسی در امالی به سندش از سلمان فارسی - در ضمن روایتی - نقل کرده است: « عَنْ رَسُولِ اللَّهِ (ص) -في حَديثٍ- أَنَّهُ قَالَ لِابْنَتِهِ‏ فَاطِمَة: إِنَّ اللَّهَ تَعَالَى خَلَقَ الْخَلْقَ فَجَعَلَهُمْ قِسْمَيْنِ، فَجَعَلَنِي... ثُمَّ جَعَلَ القَبَائِلَ بُيُوتاً، فَجَعَلَنَا فِي خَيْرِهَا بَيْتاً فِي قَوْلِهِ سُبْحَانَهُ: ﴿إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا﴾، ثُمَّ إِنَّ اللَّهَ تَعَالَى اخْتَارَنِي مِنْ أَهْلِ بَيْتِي وَ اخْتَارَ عَلِيّاً وَ الْحَسَنَ وَ الْحُسَيْنَ وَ اخْتَارَكِ، فَأَنَا سَيِّدُ وُلْدِ آدَمَ وَ عَلِيٌّ سَيِّدُ الْعَرَبِ وَ أَنْتِ سَيِّدَةُ النِّسَاءِ وَ الْحَسَنُ وَ الْحُسَيْنُ سَيِّدَا شَبَابِ أَهْلِ الْجَنَّةِ وَ مِنْ ذُرِّيَّتِكُما الْمَهْدِيُّ يَمْلَأُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ بِهِ الْأَرْضَ عَدْلًا كَمَا مُلِئَتْ مِنْ قَبْلِهِ جَوْراً»؛

از روایاتی که در آینده متعرض خواهیم شد استفاده می‌شود مراد از عَرَب در جمله «عَلِيٌّ سَيِّدُ الْعَرَبِ» امت رسول خدا (ص) است.

• دسته سیزدهم: روایاتی که از ائمه اطهار با ضمیر «نَحْنُ» یا نظیر آن وارد شده است که مراد از آن محمد و آل محمد (ع) است و لذا به طریق اولی وجود مقدس نبی اعظم (ص) را شامل است. در این روایات بر مقام فرمانروایی و منصب وجوب اطاعت رسول اکرم (ص) و ائمه از اهل بیت او (ع) تأکید شده است؛ نظیر: صحیحه ابن ابی یعفور: «قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ (ع): يَا ابْنَ أَبِي يَعْفُورٍ إِنَّ اللَّهَ وَاحِدٌ مُتَوَحِّدٌ بِالْوَحْدَانِيَّةِ مُتَفَرِّدٌ بِأَمْرِهِ، فَخَلَقَ خَلْقاً فَقَدَّرَهُمْ لِذَلِكَ الْأَمْرِ، فَنَحْنُ هُمْ يَا ابْنَ أَبِي يَعْفُورٍ فَنَحْنُ حُجَجُ اللَّهِ فِي عِبَادِهِ، وَ خُزَّانُهُ عَلَى عِلْمِهِ، وَ الْقَائِمُونَ بِذَلِكَ»؛

در این روایت به صراحت صاحب الامر بودن رسول خدا (ص) و ائمه از اهل بیت او (ع) بیان شده و أمر همان‌گونه که معلوم است و در گذشته نیز به تفصیل بیان کردیم همان فرمان است و صاحب الامر الهی بودن به معنای فرمانروای الهی بودن و منصوب بودن از سوی خداوند برای فرمانروایی است. کلینی به سندش از عبدالرحمان بن کثیر روایت می‌کند: «سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ (ع) يَقُولُ: نَحْنُ وُلَاةُ أَمْرِ اللَّهِ وَ خَزَنَةُ عِلْمِ اللَّهِ وَ عَيْبَةُ وَحْيِ اللَّهِ»‏؛

کلینی به سند صحیح روایت می‌کند: «عَنْ أَسْوَدَ بْنِ سَعِيدٍ قَالَ: كُنْتُ عِنْدَ أَبِي جَعْفَرٍ (ع) فَأَنْشَأَ يَقُولُ ابْتِدَاءً مِنْهُ مِنْ غَيْرِ أَنْ أَسْأَلَهُ: نَحْنُ حُجَّةُ اللَّهِ وَ نَحْنُ بَابُ اللَّهِ وَ نَحْنُ لِسَانُ اللَّهِ وَ نَحْنُ وَجْهُ اللَّهِ وَ نَحْنُ عَيْنُ اللَّهِ فِي خَلْقِهِ وَ نَحْنُ وُلَاةُ أَمْرِ اللَّهِ فِي عِبَادِهِ»؛

در این روایت رسول اکرم (ص) و ائمه از اهل بیت او ولات امر خداوند در میان بندگان خدا معرفی شده‌اند و معلوم است که مراد از ولات امر فرمانروایان است.».