بحث:اثبات وجود امام مهدی در کلام اسلامی
مقدمه
- اعتقاد به ظهور ناجی انسان ویژه مسلمانان نیست. پیروان همه ادیان معتقدند که در عصری سیاه و سرشار از بیدادگری و تباهی، ناجی موعود ظهور می‌کند و جهان را به صلاح می‌آورد. پیروان هر آیینی او را از خود می‌دانند و به نامی او را می‌خوانند. زردشتیان، او را سوشیانس می‌نامند و یهودیان سرور میکائیلی و مسیحیان، مسیح موعود و مسلمانان مهدی منتظَر(ع). این نوید را می‌توان در متون مقدس ادیان گوناگون بازیافت؛ در متون زردشتی همانند زند و پازند و جاماسبنامه، در تورات یهودیان، انجیل مسیحیان و بلکه در کتب دینی براهمه و بودائیان[۱]. مسلمانان نیز از همان آغاز به ظهور منجی جهان حضرت مهدی(ع) معتقد بوده‌اند. پیامبر اسلام(ص) بارها از او یاد کرده و اوصاف و ویژگی‌هایش را برشمرده است. احادیث مربوط به حضرت مهدی(ع) را شیعه و سنی نقل کرده‌اند و هر دو به تواتر آنها گواهی داده‌اند. بسیاری از علمای بزرگ اهل سنت هیچ تردیدی در این تواتر روا نداشته‌اند؛ همانند ابن حجر هیثمی در الصواعق المحرقة، شبلنجی در نور الابصار، ابن صباغ در الفصول المهمة، محمد بن الصبان در اسعاف الراغبین و ابوعبدالله کنجی شافعی در البیان[۲][۳].
- ابوعبدالله کنجی شافعی در این باره گفته است: "احادیث پیامبر(ص) درباره مهدی به دلیل روایات بسیاری که دارد، به تواتر رسیده است"[۴]. علمای اهل سنت در بسیاری از کتب خویش بدین روایات پرداخته‌اند و برخی از آنان آثار ویژه‌ای در این باره آفریده‌اند و از خصائص حضرت مهدی(ع) و صورت و سیرت و چگونگی ظهورش سخن گفته‌اند. برخی از این آثار عبارت‌اند از: ابراز الوهم المکنون من کلام ابن خلدون، نوشته احمد محمد صدیق مغربی؛ اخبار المهدی، نوشته حماد بن یعقوب؛ الاذعة نوشته محمد صدیق خان نجاری هندی؛ مناهب المهدی، نوشته حافظ ابو نعیم اصفهانی؛ المهدی، نوشته شمس الدین ابن قیم الجوزیة[۵][۶].
- امامان معصوم(ع) درباره حضرت مهدی(ع) و ویژگی‌های وی سخن گفته‌اند. عالمان و محدثان شیعه این سخنان را جمع کرده و کتاب‌های فراوانی در این باره قبل از تولد حضرت مهدی(ع) و پس از آن نگاشته‌اند. اعتقاد به وجود امام مهدی(ع) و قیام جهانی وی به اعتقاد شیعه دنباله خط اصیل امامت و ولایت است و از این گذر از ضروریات مذهب شیعه است و حتی برخی علمای شیعه آن را از ضروریات اسلام شمرده‌اند[۷][۸].
- مهم‌ترین دلیل بر وجود امام مهدی(ع) روایات پیامبر اسلام(ص) و امامان معصوم(ع) است. نظریه غالب اهل تسنن این است که حضرت مهدی(ع) هنوز به دنیا نیامده است؛ ولی برخی علمای اهل سنت همانند شیعیان معتقدند که او به دنیا آمده و هم اکنون زنده است[۹][۱۰].
ضرورت وجود امام نزد متکلمان امامیه
- متکلمان امامیه ضرورت وجود امام زمان(ع) را همانند ضرورت نبوت از راه قاعده لطف ثابت می‌کنند[۱۱]. خواجه نصیر الدین طوسی، از متکلمان بزرگ امامیه در این باره گفته است، مصداق دیگر لطف الهی پس از نبوت، امامت است تا جامعه انسانی بی معلم و مربی نشود و کتاب خدا و سنت پیامبر(ص) بی مفسر نمانَد و اگر امام معصوم(ع) در غیبت است، سبب غیبت، اعمال و رفتار مردم است[۱۲]. در دیدگاه شیعه امام معصوم(ع) جز مناصب ظاهری در تبیین احکام دینی و قضاوت و حکومت، دارای مناصب باطنی نیز هست. او خلیفه و حجت خدا در زمین است و واسطه فیض الهی. بدین روی، ممکن نیست لحظه‌ای زمین از او خالی مانَد[۱۳]. اگر زمین از حجت خدا بی نصیب گردد، وصول فیض الهی به زمینیان پایان می‌پذیرد و هر چه در زمین است از میان می‌رود. خدای متعال در خلقت آدم(ع) پیش از اینکه بندگانش را بیافریند حجتش را آفرید؛ چنان‌که امام صادق(ع) فرمود: "حجت خدا قبل از خلق با خلق و بعد از خلق است"[۱۴]. امام معصوم(ع) هدایت باطنی مردم را نیز بر عهده دارد و اعمال مکلفان بر پیامبر(ص) و امامان معصوم(ع) عرضه می‌گردد و آنان به علم الهی از آنچه مردم می‌کنند، باخبرند[۱۵][۱۶].
- عالمان شیعه در بیان فوائد وجود امام در عصر غیبت به این نکته توجه کرده‌اند و آن را از فوائد مهم وجود و بقای امام به شمار آورده‌اند[۱۷]. امام زمان(ع) با داشتن مقام ولایت باطنی و وساطت فیض، صاحب شب قدر در روزگار ما است. طبق آیاتِ نخستینِ سوره دخان و سوره قدر، فرشتگان در شب قدرِ هر سال بر قلب مبارک آن جناب نازل می‌شوند و تقدیرات یکساله را نزد وی می‌آورند. وجود شب قدر در هر سال و نزول ملائکه را همه مسلمانان پذیرفته‌اند. از این رو امامان معصوم(ع) به شیعیان سفارش کرده‌اند که برای اثبات امامت امامان به آیات سوره قدر و دخان استدلال کنند[۱۸][۱۹].
وجود امام زمان(ع) در نظرگاه روایات شیعه و سنی
- شیعه و سنی روایاتی نقل کرده‌اند که به صراحت یا اشارت بر وجود امام زمان(ع) دلالت می‌کنند. از آن جمله است روایتی متواتر از پیامبر(ص) که بنابر آن، دوازده تن، خلیفه اویند و امام مسلمانان. در این روایت پیامبر(ص) از حضرت مهدی(ع) یاد می‌کند و او را دوازدهمین وصی و خلیفه خویش می‌خواند. از این روایت می‌توان دریافت که آن امام همام(ع) هم اکنون زنده است[۲۰][۲۱].
روایات و اثبات وجود امام زمان(ع)
- به جز آنچه پیامبر اکرم(ص) و امامان معصوم(ع) درباره حضرت مهدی(ع) گفته‌اند، روایات دیگری نیز وجود دارد که نشانگر وجود امام زمان(ع) و حیات وی است. از این جمله روایاتی است که شیعه و سنی به تواتر نقل کرده‌اند که پیامبر(ص) فرموده است که خلفا و ائمه مسلمین بعد از ایشان دوازده نفرند. پس از اثبات امامت حضرت مهدی(ع) حیات او طبق این روایات ثابت می‌گردد[۲۲]. دیگر از احادیث، حدیث ثقلین است که شیعه و سنی به تواتر روایت کرده‌اند[۲۳].
- پیامبر(ص) در این حدیث، عترت خویش را قرین قرآن ساخته است و به صراحت فرموده است که آنها از یکدیگر جدایی ناپذیرند و تا قیامت با یکدیگرند. این حدیث افزون بر آنکه بر خلافت بلافصل علی بن ابی طالب(ع) و امامت امامان معصوم(ع) دلالت می‌کند، بر وجود امام زمان(ع) نیز گواهی می‌دهد؛ زیرا همان سان که هم اکنون قرآن، زنده و باقی است، قرین او نیز باید زنده باشد[۲۴]. حدیث متواتر دیگری نیز از پیامبر(ص) نقل کرده‌اند که "هر کس بمیرد و امام زمان خویش را نشناخته باشد، به مرگ جاهلیت مرده است"[۲۵] از این روایت برمی‌آید که هر روزگاری را امامی معصوم است هر چند از دیدگان غایب باشد[۲۶].
تشرفات و وجود امام زمان(ع)
- در عصر غیبت بسیاری از علما و مؤمنین به خدمت آن حضرت رسیده‌اند و این خود دلیلی بر وجود آن حضرت است[۲۷].
پانویس
با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:
- ↑ دادگستر جهان، ۹۳ و ۹۴؛ خورشید مغرب، ۵۸- ۵۲.
- ↑ دادگستر جهان، ۳۲.
- ↑ فرهنگ شیعه، ص 63.
- ↑ البیان فی اخبار صاحب الزمان، ۱۲۶.
- ↑ خورشید مغرب، ۶۸- ۶۰.
- ↑ فرهنگ شیعه، ص 63.
- ↑ انیس الموحدین، ۲۱۳.
- ↑ فرهنگ شیعه، ص 64.
- ↑ المهدی، ۱۵۱- ۱۴۹.
- ↑ فرهنگ شیعه، ص 64.
- ↑ انیس الموحدین، ۱۰۵- ۱۰۱.
- ↑ کشف المراد، ۳۸۸ و ۳۸۹.
- ↑ الاصول من الکافی، ۱/ ۱۳۶ و ۱۳۷.
- ↑ همان؛ کمال الدین و تمام النعمة، ۴.
- ↑ الاصول من الکافی، ۱/ ۱۷۱.
- ↑ فرهنگ شیعه، ص 64.
- ↑ انیس الموحدین، ۱۰۸؛ شیعه در اسلام، ۱۵۲.
- ↑ الاصول من الکافی، ۱/ ۱۹۳.
- ↑ فرهنگ شیعه، ص 65.
- ↑ المهدی، ۱۴۸؛ انیس الموحدین، ۱۹۳- ۱۹۰.
- ↑ فرهنگ شیعه، ص 65.
- ↑ المهدی، ۱۴۸؛ انیس الموحدین، ۱۹۳- ۱۹۰.
- ↑ فرهنگ شیعه، ص 66.
- ↑ خورشید مغرب، ۱۳۵.
- ↑ الاصول من الکافی، ۱/ ۳۰۸؛ انیس الموحدین، ۱۱۲.
- ↑ فرهنگ شیعه، ص 66.
- ↑ فرهنگ شیعه، ص 66.