حدیث ولایت چیست و چه ارتباطی با امامت امام مهدی دارد؟ (پرسش)

حدیث ولایت چیست و چه ارتباطی با امامت امام مهدی دارد؟
موضوع اصلی	بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل بالاتر	مهدویت / امامت و ولایت امام مهدی / امامت امام مهدی
مدخل اصلی	حدیث ولایت
تعداد پاسخ	۲ پاسخ

حدیث ولایت چیست و چه ارتباطی با امامت امام مهدی دارد؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.

پاسخ نخست

جواد محدثی

حجت الاسلام و المسلمین جواد محدثی، در کتاب «فرهنگ غدیر» در این‌باره گفته است:

«ولایت که به معنای "اولی به تصرّف"، سرپرستی، زعامت و پیشوایی است، در قرآن و حدیث برای حضرت علی (ع) و امامان قرار داده شده است. عنوان ولیّ، مولی و ولایت بارها از زبان پیامبر خدا (ص) دربارۀ امیر المؤمنین (ع) اطلاق شده و او را ولیّ مؤمنین و مولای مسلمین قرار داده است. آنچه در غدیر خم مطرح شده، یکی از آن موارد است.

قرآن کریم هم در آیۀ ولایت ﴿إِنَّمَا وَلِيُّكُمُ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَالَّذِينَ آمَنُواْ الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلاةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَهُمْ رَاكِعُونَ﴾ آن را بیان کرده و اطاعت اولی الأمر هم در آیۀ دیگری واجب شمرده شده است. در حدیث ولایت که با تعابیر مختلف بیان شده است، حضرت علی (ع) به عنوان ولی مؤمنین پس از پیامبر و برخوردار از اطاعت واجب و اینکه ولایت او ولایت پیامبر است و تصدیق به ولایت او تصدیق ولایت رسول است و شرط درستی ایمان به خدا پذیرش ولایت علوی است مطرح گشته است. مورد روشن آن‌که به تواتر نقل شده، در روز غدیر خم و در بازگشت از حجّة الوداع بود که رسول خدا (ص) در جمع انبوه مسلمانان پس از ایراد خطبه‌ای مفصّل، فرمود: "من کنت مولاه فعلىّ مولاه، اللّهمّ وال من والاه و عاد من عاداه" بر هرکس که من مولا بودم، علی (ع) مولای اوست، خداوندا، هرکه با او دوستی کند دوستش بدار و هرکه با او دشمنی کند دشمنش باش. در جای دیگر فرمود: "یا علىّ! أنت ولىّ النّاس بعدى فمن أطاعک فقد أطاعنى و من عصاک فقد عصانى"، و فرمود: "علىّ أولى المؤمنین بالمؤمنین بعدى"، علی (ع) سزاوارترین مؤمنان به مؤمنین پس از من است. اشاره شد که این حدیث (من کنت مولاه. . .) از احادیث متواتر است و در کتب شیعه و اهل سنت از اصحاب و تابعین بسیاری روایت شده و جای هیچ انکار نیست، هرچند برخی از مورّخان در نقل تاریخ واقعۀ غدیر، با بی‌مهری یا عناد از کنار موضوع گذشته یا آن را تکذیب کرده‌اند. دربارۀ این حدیث، از جهات گوناگونی بحث شده است، هم از نظر راویان و سلسله سند حدیث، هم از نظر معنای ولایت و مولی، هم استدلالی که به این حدیث شده، هم احتجاجاتی که أئمه (ع) و اصحاب و متکلمین برای مسأله امامت به حدیث ولایت کرده‌اند، هم عبارت‌ها و نقل‌های مختلفی که از متن حدیث در منابع مختلف وجود دارد.»

پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه

۱. حجت الاسلام و المسلمین سلیمیان؛

خدامراد سلیمیان حجت الاسلام و المسلمین خدامراد سلیمیان، در کتاب «فرهنگنامه مهدویت» در این‌باره گفته است: «روایتی بشارت‏‌دهنده به حضرت مهدی (ع)‏، پیامبر اسلام (ص) در واپسین ماه‌‏های عمر خود، در محل غدیر خم، ضمن پافشاری بر امامت نخستین‏ پیشوای مسلمانان، درباره آخرین پیشوا چنین فرمود: " ای مردمان! همانا به درستی که من پیامبرم و علی جانشین من است. آگاه باشید! ختم‌‏کننده پیشوایان از ما است. او قائم مهدی است. آگاه باشید! همو است که دین را برتری خواهد بخشید و انتقام ‏گیرنده از ستمگران است».

پرسش‌های وابسته

1. آیا خداوند برای امامت امام مهدی‏ زمینه ‏سازی کرده است؟ (پرسش)
2. آیا نص متواتر بر امامت امام مهدی‏ از امام عسکری رسیده است؟ (پرسش)
3. آیا انتقال امامت به دو برادر بعد از حسنین جایز است؟ (پرسش)
4. امامت امام مهدی از چه زمانی آغاز شده است؟ (پرسش)
5. آیا فضایل و کرامات امامان ناشی از نبوغ فکری آنها بوده است؟ (پرسش)
6. امام عسکری‏ برای تثبیت امامت فرزندش چه تدابیری اندیشید؟ (پرسش)
7. میان نظام امامت و غیبت امام مهدی چه ارتباطی وجود دارد؟ (پرسش)
8. پس از شهادت امام حسن عسکری چه اختلاف‌‌هایی بر سر مسئله امامت به‌وجود آمد؟ (پرسش)
9. چرا امام عسکری اقدام به معرفی و نشان دادن فرزندش به برخی از شیعیان نمودند؟ (پرسش)
10. امام مهدی در پاسخ سعد بن عبدالله قمی دلیل عدم انتخابی بودن امام را چگونه بیان فرموده است؟ (پرسش)
11. جریان تحویل وجوهات و هدایای شیعیان به امام عسکری توسط محمد بن اسحاق چیست؟ (پرسش)
12. امام حسن عسکری درباره جانشین بعد از خود چه فرموده است؟ (پرسش)
13. چه کسانی بر جنازه امام حسن عسکری نماز خوانده‌اند؟ (پرسش)
14. مقام علمی امام مهدی در روایات چگونه بیان شده است؟ (پرسش)
15. حدیث ولایت چیست و چه ارتباطی با امامت امام مهدی دارد؟ (پرسش)
16. چه ارتباطی میان حدیث معراج و امامت امام مهدی وجود دارد؟ (پرسش)