مسجد کوفه در فقه اسلامی

این مدخل زیرشاخهٔ بحث مسجد کوفه است. مسجد کوفه از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: مسجد کوفه در معارف مهدویت - مسجد کوفه در حدیث - مسجد کوفه در تاریخ اسلامی - مسجد کوفه در فقه اسلامی - پرسش مرتبط ندارد

مسجد کوفه: مسجد معروف کوفه

فضیلت

بنابر آنچه در روایات آمده مسجد کوفه پس از مسجد الحرام و مسجد النبی(ص) با فضیلت‌ترین مسجد است. در روایات از مساجد یاد شده به اضافه مسجد الاقصی به عنوان چهار مسجد برتر و با فضیلت نام برده شده است.

در فضیلت مسجد کوفه و ثواب نماز اجازه گزاردن در آن روایات زیادی وارد شده است از جمله در روایتی از امام صادق(ع)، ثواب نماز واجب در مسجد کوفه برابر هزار نماز در غیر آن و ثواب نماز مستحب در آن معادل پانصد نماز مستحب در غیر آن بیان شده است.

بر پایه روایتی دیگر خواندن نماز واجب در مسجد کوفه برابر یک حج و خواندن نماز مستحب معادل یک عمره است. در روایتی از امام رضا(ع) نماز فرادا در مسجد کوفه از هفتاد نماز جماعت در غیر آن برتر شمرده شده است و در روایتی دیگر از امام صادق(ع) آمده است: «هیچ بنده صالح و هیچ پیامبری نیست مگر آنکه در مسجد کوفه نماز گزارده است حتی رسول خدا(ص) هنگامی که خداوند او را به معراج برد، جبرئیل به آن حضرت عرض کرد: ای رسول خدا! میدانی اکنون در کجایی؟ اینجا محاذی مسجد کوفه است. رسول خدا برای خواندن دو رکعت نماز در آن از خدا اجازه گرفت و خداوند اجازه داد نشستن در مسجد کوفه بدون تلاوت قرآن و ذکر، عبادت است و اگر مردم فضیلت این مسجد را می‌دانستند به سوی آن می‌‌شتافتند؛ هر چند با چهار دست و پا

در روایتی از امیر مؤمنان(ع) نقل شده است که فرمود: «ای اهل کوفه خداوند به شما فضیلتی عنایت کرده که به هیچ کسی دیگر عنایت نکرده است و آن فضیلت مصلای شما (مسجد کوفه) است. که خانه آدم و نوح و ادریس و مصلای ابراهیم خلیل و برادرم خضر(ع) و مصلای من است. این مسجد شما یکی از چهار مسجدی است که خداوند آنها را برای اهلش برگزیده است... زمانی خواهد آمد که این مسجد مصلای مهدی(ع) (از فرزندانم) و نیز هر مؤمنی خواهد بود؛ و مؤمنی روی زمین نمی‌ماند مگر آنکه در آنجا حضور پیدا کند یا قلبش متمایل به آن باشد. آن را رها نکنید و با نماز گزاردن در آن به خداوندتقرب جویید و برای قضای حاجتهایتان بدان روی آورید».

بر حسب روایات نماز خواندن نزد ستون‌های پنجم و هفتم مسجد کوفه فضیلت بیشتری دارد ستون هفتم که در روایات نزدیک ابواب کِنده معرفی شده مصلای حضرت ابراهیم، امیر مؤمنان، امام سجاد و جبرئیل(ع) بوده است؛ چنان که ستون پنجم مصلای امام مجتبی(ع) و نیز مقام جبرئیل و مصلای حضرت ابراهیم(ع) بوده است.

احکام

رفتن به مسجد کوفه؛ هرچند از راه دور و بسیار نماز گزاردن در آن مستحب مؤکد است. در دَوَران امر میان فرادا نماز خواندن در مسجد کوفه و با جماعت خواندن در غیر آن اختیار نماز فرادا در مسجد کوفه مستحب است.

از مستحبات مسجد کوفه خواندن نماز حاجت در آن است. چگونگی آن بنابر روایت رسیده از امام صادق(ع) چنین است: دو رکعت در هر رکعت سوره حمد، پس از حمد سوره فلق، سوره ناس، سوره اخلاص، سوره کافرون، سوره نصر، سوره قدر و سوره اعلی و پس از نماز، تسبیح حضرت زهرا(ع) و در پایان درخواست حاجت از خدای تعالی که ان شاء الله برآورده خواهد شد

مسجد کوفه از اماکن چهارگانه‌ای است که بنابر قول مشهور مسافر مخیّر است در این مکان‌ها نمازهای چهار رکعتی را تمام یا قصر بخواند؛ گرچه تمام خواندن افضل است.

مسجد کوفه از مساجدی است که رسول خدا(ص) یا امامان(ع) در آنها اقامه جمعه یا جماعت کرده‌اند؛ از این رو، به اتفاق فقها اعتکاف در آنها صحیح است. قائلان به صحت اعتکاف در هر مسجد اعتکاف در مساجد چهارگانه از جمله مسجد کوفه را افضل می‌دانند

از راه‌های حصول علم به قبله محراب نگی آن معصوم(ع) بر شمرده شده است؛ خواه آن محراب به دستور خود معصوم(ع) ساخته شده باشد، مانند محراب مسجد کوفه که ساخته شدن آن به دست مبارک امیر مؤمنان(ع) مشهور است یا معصوم(ع) در آن نماز گزارده باشد.

منابع

1. هاشمی شاهرودی، سید محمود، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت