رابطه شب قدر و امام مهدی چیست؟ (پرسش)

رابطه شب قدر و امام مهدی چیست؟
موضوع اصلی	بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل بالاتر	مهدویت / آشنایی با امام مهدی / معرفت امام مهدی (شناخت امام مهدی)
مدخل اصلی	قدر

رابطه شب قدر و امام مهدی(ع) چیست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.

عبارت‌های دیگری از این پرسش

• چه ارتباطی بین شب قدر و امام عصر وجود دارد؟

پاسخ نخست

محسن قرائتی

حجت الاسلام و المسلمین محسن قرائتی در کتاب «جهت‌نما» در اين باره گفته است:

« برای اثبات وجود امام زمان(ع)، می‌توان از سوره قدر استفاده کرد. شب قدر در هر سال وجود دارد و هر سال در آن شب، فرشتگان همراه با "روح" که فرشته برتری است، به زمین نازل می‌شوند. در زمان پیامبر(ص) نزول آنان بر شخص رسول اکرم(ص) بود. بعد از رسول اکرم(ص) باید شخصی حضور داشته باشد که لایق نزول فرشتگان بر او باشد. آن شخص امام است و در زمان ما حضرت مهدی(ع) می‌باشد. امام عصر(ع) در مقامی‌ است که شب قدر که از هزار ماه بهتر است، روح و فرشتگان الهی بر او نازل می‌شود و به این ترتیب میان زمینیان و آسمانیان ارتباط برقرار می‌شود. با توجه به این مطلب، امام صادق(ع) از آیه ﴿إِنَّا أَنْزَلْنا﴾ رهبری امام زمان را ثابت می‌کند و می‌فرماید: آیا هر سال شب قدر نداریم؟ هر سال یک شب قدر داریم. بعد قرآن می‌فرماید: در شب قدر " تَنَزَّلُ‏ الْمَلائِكَةُ وَ الرُّوحُ‏ ‏‏ ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏" ملائکه و فرشته‌های خدا از آسمان به زمین می‌آیند. امام می‌گوید: فرشتگان در زمان رسول الله بر پیامبر نازل می‌شدند؛ چون قرآن می‌گوید: ﴿قُلْ مَن كَانَ عَدُوًّا لِّجِبْرِيلَ فَإِنَّهُ نَزَّلَهُ عَلَى قَلْبِكَ بِإِذْنِ اللَّهِ مُصَدِّقًا لِّمَا بَيْنَ يَدَيْهِ وَهُدًى وَبُشْرَى لِلْمُؤْمِنِينَ﴾ وقتی پیامبر زنده بود، در شب قدر ملائکه بر قلب وی نازل می‌شدند؛ الآن هم باید شخصی چون پیامبر حضور داشته باشد که شب قدر فرشتگان بر او نازل بشوند. این آیه جز بر وجود حضرت مهدی قابل تطبیق نیست و ائمه ما از آیه ﴿تَنَزَّلُ الْمَلائِكَةُ وَالرُّوحُ فِيهَا بِإِذْنِ رَبِّهِم مِّن كُلِّ أَمْرٍ﴾ برای اثبات وجود مبارک حضرت مهدی(ع) استفاده کرده‌اند».

پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه

۱. حجت الاسلام و المسلمین رحیمی؛

عباس رحیمی حجت الاسلام و المسلمین عباس رحیمی، در کتاب «امید فردا» در این‌باره گفته است: «امام (ع) به علت این که حجت و خلیفه خداوند است، باید از تمام حوادث و مقدرات عالم با خبر باشد؛ همان‌گونه که پیامبر (ص) باید آگاه می‌شد. چون شب قدر، شب نزول قرآن و ارتباط وحی با خاکیان است، در شب قدر این ارتباط برقرار می‌شود و ملائکه و جبرئیل نازل می‌شوند و تمام مقدرات را به استحضار حضرت مهدی (ع) می‌رسانند. بنابراین، شب قدر، شب نزول وحی و نبوت، شب ولایت امر و امامت، و لیلة القدر است، لیلة القرآن و الامامة؛ هم به ثقل اکبر تعلق دارد، و هم به عترت و ثقل کبیر. امام خمینی فرمود: شب نیمه شعبان که شب ولادت امام عصر (ع) است را لیلة القدر نامیدند. اگر وجود مقدس امام عصر نباشد ﴿تَنَزَّلُ الْمَلائِكَةُ وَالرُّوحُ﴾ مفهومی نداشت نازل شود؛ برای چه؟».

۲. مجتبی تونه‌ای؛

مجتبی تونه‌ای آقای مجتبی تونه‌ای، در کتاب «موعودنامه» در این‌باره گفته است: «شب قدر، شب امام زمان (ع) است و ملائکه و روح بر آن حضرت نازل شده، تقدیر امور را در اختیار او می‌گذارند. پیشوایان معصوم (ع) در تفسیر سوره قدر فرموده‌اند: فرشتگان در این شب، مقدرات یک سال را نزد ولی مطلق زمان آورده، بر او عرضه و تسلیم می‌کنند. در چنین شبی که به حضرت مهدی (ع) تعلق دارد، یاد جد بزرگوارش در دل‌ها زنده می‌شود، چرا که یکی از اعمال مستحبی شب قدر، زیارت امام حسین (ع) است. هنگامی که درد زایمان نرجس‌خاتون شروع شد، امام عسکری (ع) به حکیمه خاتون فرمود: عمه جان! سوره "انا انزلناه" را بر او بخوان. حکیمه می‌گوید: من مشغول خواندن این سوره شدم، و می‌شنیدم که طفل داخل رحم نرجس نیز، همان‌گونه که من می‌خوانم، می‌خواند. در حال تعجب بودم که امام عسکری (ع) با صدای بلند فرمود: عمه جان! از امر خدا تعجب مکن که خداوند، زبان ما را در کودکی به حکمت باز کرده و در بزرگی، حجت خود در زمین قرار می‌دهد. در روایات آمده است که در شب قدر، دعا برای حضرت را باید بر دعا برای خود مقدم داشت و بهترین دعاها طلب نصرت و حفظ‍‌ اوست و آن این است: "اللّهمّ كن لوليّك الحجّة بن الحسن صلواتك عليه و على آبائه...".

۳. آقای هدایتی فخرداود؛

ابوالفضل هدایتی فخرداود آقای ابوالفضل هدایتی فخرداود در کتاب «مهدویت در منظر امام خمینی»؛ در این‌باره گفته‌ است: «قرآن سری است بین حق و ولی الله اعظم که رسول خداست، به تبع او نازل می‌شود تا می‌رسد به این جایی که به صورت حروف‌ و کتاب در می‌آید که ما هم از آن استفاده ناقص می‌کنیم. و اگر سر "لیلة القدر" و سر "نزول ملائکه" در شب‌های قدر- که الآن هم برای ولی الله اعظم حضرت صاحب (ع) این معنا امتداد دارد- سر این‌ها را ما بدانیم، همه مشکلات ما آسان می‌شود. همان‌طور که امام خمینی خاطرنشان ساخته، میان خداوند و ولایت الهی معصومان، به ویژه پیامبر اسلام، اسراری نهفته وجود دارد که گاه پرتوی از حقایق آن آشکار می‌گردد. قرآن کریم- برترین و ماندگارترین اعجاز آفرینش- جلوه بارز آن اسرار است. نزول تدریجی آیات که در حد و مرز تفهیم به انسان‌ها و در قالب حروف مأنوس صورت گرفته است، بستر هدایت آنان را گشوده است. افزون بر این همه، باید از شب قدر و راز آن سخن گفت، چنان‌که از سوره مبارکه قدر برمی‌آید، هر سال در این شب بزرگ، فرشتگان به زمین فرود می‌آیند و سرنوشت انسان و جهان رقم می‌خورد:‌ ﴿لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيْرٌ مِّنْ أَلْفِ شَهْرٍ * تَنَزَّلُ الْمَلائِكَةُ وَالرُّوحُ فِيهَا بِإِذْنِ رَبِّهِم مِّن كُلِّ أَمْرٍ﴾؛ شب قدر از هزار ماه بهتر است، در آن شب فرشتگان و روح [جبرئیل‌] به اذن خدا، همه فرمان‌ها و سرنوشت‌ها را فرود می‌آورند. امام خمینی از استمرار لیلة القدر در دوران غیبت کبرا و نزول ملائکه بر قلب مطهر حضرت صاحب (ع) سخن رانده است و آگاهی از اسرار الهی را سبب آسانی در زندگی و انجام مسئولیت‌ها می‌شمارد: "[اگر] سر این [حقیقت‌] ها را ما بدانیم، همه مشکلات ما آسان می‌شود". اما چگونه می‌توان به راز لیلة القدر و استمرار آن در آخر زمان و همچنین نزول هر ساله فرشتگان بر مهدی موعود در شب مبارک قدر پی برد؟ پرسش دیگری که طرح می‌شود آن است که: لیلة القدر و علم و معرفت به حقیقت آن، چگونه انسان‌ها را از دشواری و تنگنای حیات فردی و جمعی در می‌آورد و آن‌ها را به سوی آسانی و راحتی رهنمون می‌گردد؟ در پاسخ به پرسش نخست باید گفت که فلسفه استمرار لیلة القدر و نزول فرشتگان در ماه رمضان هر سال، با فلسفه مهدویت پیوند خورده است. اگر این باور قرآنی در ذهن و قلب ما شکل گرفته است که ولایت مهدی موعود، در امتداد ولایت ائمه اطهار (ع) و پیامبر اسلام است و تا رستاخیز ادامه دارد، آیا می‌توان فرودگاهی الهی برای ملائکه به جز قلب حجت واپسین حق سراغ گرفت؟ بدین‌سان همراهی دو حقیقت الهی در شب قدر را باید پذیرفت؛ حقیقت نزول فوج فوج فرشتگان در هر سال برای رقم زدن سرنوشت جهان و انسان، و حقیقت حضور خاتم اوصیای پیامبر اسلام در آخر زمان به منظور اقامه قسط و عدل در زمین. برخی حدیث ثقلین را نادیده انگاشته و یا تمسک به ثقل اصغر عترت‌ را در حد ارادت به خاندان پیامبر تلقی کرده‌اند. حال آن‌که در کشف معنای لیلة القدر، می‌توان از این سخن رسول اکرم (ص) مدد جست. اگر دو یادگار پیامبر، قرآن کریم [ثقل اکبر] و خاندان پیامبر [ثقل اصغر] در نزد مسلمانان در علم و عمل گرامی شمرده می‌شد، به آسانی معمای لیلة القدر آشکار می‌گشت. امام خمینی بر این باور است که اگر "سر این‌ها نزول ملائکه در شب‌های قدر بر ولی الله اعظم (ع)‌] را ما بدانیم، همه مشکلات ما آسان می‌شود". در پاسخ به پرسش دیگر یا چند و چون آسان‌سازی مشکلات جامعه مسلمانان در آخر زمان، می‌توان بدین مقوله پرداخت که دانستن رازهای "لیلة القدر" یا "لیالی قدر"، در واقع آشنا شدن با روند ناگسستنی امامت ابراهیمی است. امتی که به حقیقت امامت و ضرورت آن در آخر زمان گرایش اعتقادی یا عملی ندارد، چگونه می‌تواند خود را از سرگردانی و تفرقه و هجوم فتنه‌ها برهاند؟ ایمان به لیلة القدر، و التزام عملی به تکالیف فردی و جمعی خویش در برابر امامت مهدی موعود، تنها راه رهایی مسلمانان است. بی‌تردید بنیانگذار جمهوری اسلامی، با این رازها آشنا گشت که توانست فریاد بازگشت به اسلام و کرامت انسان را سر دهد و آن را به ثمر نشاند. در حدیثی از امام صادق (ع) شب قدر هم پایه قرآن کریم شمرده شده است. یعنی اگر در هر سال از حیات بشر و جهان، لیلة القدری وجود نداشته باشد، قرآنی نیز وجود ندارد. آیا بیان این نکته، یادآور منزلت عترت پیامبر در دریافت حقایق هستی و تقدیر امور انسان و جهان به دست اوصیای پیامبر اسلام نیست؟ شخصی از حضرت صادق (ع) می‌پرسد: "آیا این شب قدر، فقط در روزگاران گذشته [مثلا روزگار حیات پیامبر (ص)‌] بوده است [و اکنون دیگر نیست‌]، یا این‌که شب قدر در هر سال هست؟ امام جعفر صادق (ع) می‌فرماید: «لو رفعت لیلة القدر، لرفع القرآن»؛ اگر شب قدر را بردارند، قرآن را نیز برمی‌دارند. به منظور درک فزون‌تر لیلة القدر و مقام مهدی موعود در پیوند با آن، باید گفتگوی حضرت علی و فرزندش امام حسین (ع) را شنید و در معنای آن- که یادآور همراهی وصایت پیامبر با کلام خداوند در استمرار فیض‌رسانی حق در آخر زمان است- اندیشید: هنگامی، حضرت علی (ع) سوره "انا انزلناه" را می‌خواند و فرزندانش، حسن و حسین در نزد او بودند، حسین (ع) به پدر عرض کرد: ای پدر! وقتی تو این سوره را می‌خوانی، شیرینی و حلاوت دیگری از آن حس می‌شود. حضرت علی (ع) فرمود: ای پسر پیامبر و فرزند من! من از این سوره چیزی می‌دانم که تو [اکنون‌] نمی‌دانی. چون این سوره فرود آمد، جد تو پیامبر (ص) مرا خواست. وقتی نزد او رفتم، سوره را خواند. آن‌گاه دست خویش به روی شانه راست من نهاد و فرمود: ای برادر و وصی من، و ای ولی امت من پس از من، و ای جنگنده بی‌امان با دشمنان من... این سوره پس از من، از آن توست، و پس از تو، از آن دو فرزند تو است. جبرئیل- که در میان فرشتگان، او برادر من است- حوادث یک سال امت مرا [در شب قدر] به من خبر می‌دهد. پس از من این اخبار را به تو خواهد داد، و این سوره در قلب تو و در قلب اوصیای تو همواره نوری تابناک خواهد افشاند، تا به هنگام طلوع سپیده‌دمان ظهور قائم».

1. امام مهدی کیست؟ (پرسش)
2. ویژگی‌های خاص امام مهدی چیست؟ (پرسش)
3. کرامات و معجزات امام مهدی در دوران ظهور چیستند؟ (پرسش)
4. آیا امام مهدی معجزه‌ای دارد؟ (پرسش)
5. حکمت‌های غائب بودن امام مهدی چیستند؟ (پرسش)
6. تاریخچه مختصر امام مهدی چیست؟ (پرسش)
7. فلسفه عقیده به امام حی چیست؟ (پرسش)
8. توجه امام مهدی به دوست داران خود چگونه ا­ست؟ (پرسش)
9. اگر بخواهیم خود را برای نظام مهدوی آماده کنیم باید چه نگاهی داشته باشیم؟ (پرسش)
10. رابطه شب قدر و امام مهدی چیست؟ (پرسش)
11. امام مهدی چگونه ناظر اعمال ماست؟ (پرسش)
12. چگونه رابطه خود را با اهل بیت به ویژه امام مهدی تقویت کنیم؟ (پرسش)
13. حروف مقطعه الر که در قرآن آمده چه ارتباطی با امام مهدی دارد؟ (پرسش)
14. ابعاد شخصیت امام چه می‌باشند؟ (پرسش)
15. امام مهدی از لحاظ رفتار اجتماعی چه ویژگی‌هایی دارد؟ (پرسش)
16. راه شناخت امام مهدی چیست؟ بهترین راه شناخت امام مهدی کدام است؟ (پرسش)
17. زندگانی امام مهدی از آغاز تاکنون چه مسیری را طی کرده است؟ (پرسش)
18. امام مهدی چگونه سبب امان اهل زمین می‌شود؟ (پرسش)
19. تسبیح مخصوص امام مهدی چه روزهایی است؟ (پرسش)
20. دلیل عقلی بر خالی نبودن هیچ زمانی از امام معصوم چیست؟ (پرسش)
21. دلیل قرآنی بر خالی نبودن هیچ زمانی از امام معصوم چیست؟ (پرسش)
22. آیا می‌توان به نیابت امام مهدی حج به‌جا آورد؟ (پرسش)
23. چگوه باید نام امام مهدی مورد تکریم قرار داد؟ (پرسش)
24. چه کسانی درباره امام مهدی کتاب تألیف کرده‌اند؟ (پرسش)
25. چه کسانی درباره امام مهدی شعر سرود‌ه‌اند؟ (پرسش)
26. چگونه حضرت که در یک مکان است ناظر همه جا می‌‌باشد؟ (پرسش)
27. چه کنیم که وجود امام مهدی را در زندگی خود حس کنیم؟ (پرسش)
28. چه کنیم تا مورد توجه امام مهدی قرار گیریم و وجودمان نورانی شود؟ (پرسش)
29. امام مهدی از نوجوانان جامعه امروز چه انتظاری دارند؟ (پرسش)
30. امام مهدی چه جوانانی را دوست دارد؟ چه کنیم تا مورد توجه و عنایات خاصه حضرتش قرار بگیریم؟ (پرسش)
31. انسان چگونه می‌‏تواند بفهمد که ارتباط روحی با امام پیدا کرده است؟ (پرسش)
32. درس خواندن بهتر است یا کار فرهنگی برای رضایت امام مهدی انجام دادن؟ (پرسش)
33. آیا صدقه دادن برای امام مهدی صحیح است؟ (پرسش)
34. آیا خواب غیر معصوم حجت است؟ (پرسش)
35. بخشش امام مهدی چگونه است؟ (پرسش)
36. آیا مراد از کلمه پسر انسان در انجیل امام مهدی است؟ (پرسش)
37. بر روی بازوی امام مهدی چه نوشته شده است؟ (پرسش)
38. خانواده‏‌ها چگونه می‌‏توانند رابطه جوانان را با امام مهدی تقویت کنند؟ (پرسش)
39. چه کنیم تا فرزندمان جزء سربازان امام مهدی باشد؟ (پرسش)
40. چگونه دانش‏‌آموزان را با امام مهدی آشنا کنیم؟ (پرسش)
41. چگونه یاد و نام امام مهدی را همیشه در خاطر دانش‏‌آموزان زنده نگه داریم؟ (پرسش)
42. مسئولان حکومت برای بالا بردن سطح معلومات مردم چه وظایفی دارند؟ (پرسش)
43. کشور امام مهدی چگونه کشوری باید باشد؟ (پرسش)
44. آیات و روایاتی که درباره عرضه کردن اعمال ما به ائمه هست به چه معناست؟ (پرسش)
45. آیا موقع گناه امامان ناظر اعمال ما هستند و آیا اعمال ما به امام عصر عرضه می‌شود؟ اگر این چنین باشد لقب ستار العیوب بودن خدا برای چیست؟ (پرسش)
46. آیا وجود بشقاب پرنده صحت دارد و ارتباطی با امام مهدی دارد؟ (پرسش)
47. چرا امام مهدی به حجت پنهان تعبیر شده است؟ (پرسش)
48. علمای اهل سنت در مورد احادیث مرتبط با امام مهدی چه دیدگاهی دارند؟ (پرسش)
49. آیا آن حضرت از حال نیازمندان و گرفتاران با خبر است و می‌تواند کمکی بکند یا چون غایب است نمی‌تواند؟ (پرسش)
50. چه کار کنم تا موفق شوم به آقا امام مهدی نزدیک شوم؟ (پرسش)
51. چگونه می‌‌توانیم سطح فکری و اعتقادی خود را در ارتباط با امام عصر بالاتر برده و عمیق‌تر کنیم؟ (پرسش)
52. چگونه می‌توان رضایت امام مهدی را به دست آورد؟ (پرسش)
53. مؤلفه‌های معرفت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
54. ارتباط آیه امن یجیب به امام مهدی چیست؟ (پرسش)
55. امام مهدی در رحم مادر چه سوره‌ای تلاوت کرد؟ (پرسش)
56. آیا کسی می‌‏تواند خودش را به صورت امام مهدی درآورد؟ (پرسش)
57. با توجه به این‏که ما انسان‏‌ها محدود هستیم چگونه می‌‏توانیم امام مهدی که نامحدود است را بشناسیم و از وجود او بهره ببریم؟ (پرسش)
58. با توجه به حدیث «من مات و لم یعرف امام زمانه ...» مردم چگونه می‏توانند امامی را که غایب است بشناسند؟ (پرسش)
59. آیا پیامبر اکرم راجع به امام مهدی سخنی فرموده‌‏اند؟ (پرسش)
60. آیا واسطه فیض بودن امام مهدی در نعمت‌ها و در عالم وجود غیر از روایات ریشه قرآنی هم دارد؟ (پرسش)
61. آیا از طرف ائمه راجع به امام مهدی مطلبی رسیده است؟ (پرسش)
62. معنای این جمله از پیامبر که در خطبه غدیر درباره امام مهدی فرمود ألا انه الغراف من بحر العمیق چیست؟ (پرسش)
63. قرآن کریم برای معرفی افراد از چه روش‌هایی استفاده کرده است؟ (پرسش)
64. آیا امام مهدی شاهد و ناظر اعمال است؟ (پرسش)
65. آیا امام مهدی ما را می‏‌بیند؟ (پرسش)
66. نظر فرقه جارودیه درباره امام مهدی چیست؟ (پرسش)
67. چرا امام مهدی رساله ندارد و به وسیله فقها رساله خود را در اختیار مردم قرار نمی‌‏دهند؟ (پرسش)
68. آیا امام مهدی خداوند متعال را می‌‏بیند؟ (پرسش)
69. معجزات امام مهدی چیست؟ (پرسش)
70. اولین کسی که نام مهدی موعود را بر او گذاشتند چه کسی بود؟ (پرسش)
71. چه شباهت‌هایی میان پیامبران الهی و امام مهدی وجود دارد؟ (پرسش)
72. چگونه می‌توان معرفت خود را نسبت به امام مهدی افزایش داد؟ (پرسش)
73. کدام پیامبر خواب‏‌های زیادی را درباره امام مهدی در کتاب‌‏هایش تعبیر کرده است؟ (پرسش)
74. با چه شرایطی می‌توان عاشق واقعی امام مهدی بود؟ (پرسش)
75. آیا برای دوست داشتن امام مهدی باید از محبت به دیگران خودداری کرد؟ (پرسش)
76. درس خواندن بهتر است یا کار فرهنگی برای رضایت امام مهدی انجام دادن؟ (پرسش)
77. آیا غذاهای امام مهدی از دنیاست یا بهشت؟ (پرسش)
78. اظهار محبت به امام مهدی به چه صورت‌هایی انجام می‌‏شود؟ (پرسش)
79. آیا صدقه دادن برای امام مهدی صحیح است؟ (پرسش)
80. کدام غیب‌گویان درباره امام مهدی اخباری نقل کرده‌اند؟ (پرسش)
81. غیب‌گویان درباره امام مهدی چه گفته‌اند؟ (پرسش)
82. چرا در قرآن به طور مستقیم نامی از امام مهدی برده نشده است؟ (پرسش)
83. من خودم از امامم شاکی هستم چون وقتی ازش می‏خواهم بیاید نجاتم دهد نمی‌‏آید یا فکر می‏کنم به خاطر گناهانی که می‏کنم محلم نمی‏گذارد؟ (پرسش)
84. امام مهدی: «اگر ما فراموشتان کرده بودیم بلا بر شما نازل می‏شد» پس این‏همه بلایی که بر سر شیعیان وارد می‏شود چیست؟ (پرسش)
85. آیا امام مهدی به کارهای خوب و بد ما آگاهی دارد؟ این منافی با ستارالعیوب بودن خداوند نیست؟ (پرسش)
86. با این‏همه علاقه‏ ای که از جانب ارادتمندان امام مهدی اظهار می‏شود چرا باز آن حضرت از دیده ‏ها پنهان است؟ (پرسش)
87. آیا امام مهدی در دوران غیبت فقط به عبادت شخصی مشغولند؟ (پرسش)
88. آیا مسأله‏ غیبت مختص به امام مهدی است؟ انبیاء و پیشوایان قبل از او نیز چنین سرنوشتی نداشته‏‌اند؟ (پرسش)
89. چگونه خداوند به غیبت امام مهدی راضی است در حالی که مردم در حیرت هستند؟ (پرسش)
90. با توجه به اینکه شیعه و سنی معتقدند که وجود یک پیشوای عادل برای سرپرستی جامعه لازم است در حال حاضر آن پیشوا کیست؟ آیا امام غایب است؟ (پرسش)
91. چه شباهت‌هایی میان امام حسین و امام مهدی وجود دارد؟ (پرسش)
92. راه‌های دوستی با امام مهدی چیست و چه کنیم که قلب آقا امام مهدی از ما راضی و خشنود باشد؟ (پرسش)
93. مراد از «ناحیه» چیست؟ (پرسش)
94. چرا امام مهدی با وجود دشمنان زیادی که داشت روز شهادت پدر خود را نمایان کرد؟ (پرسش)
95. چه معجزات و کراماتی از امام مهدی صادر شده است؟ (پرسش)
96. آیا در زمان غیبت ذکر نام اصلی حضرت جایز است؟ (پرسش)
97. مصحف فاطمه چیست؟ و آیا هم‏ اکنون در دست امام مهدی است؟ (پرسش)
98. چه مانعی داشت که امام مهدی در آخر الزمان متولد می‌‏شد تا دیگر نیازی به غیبت آن حضرت نباشد؟ (پرسش)
99. چه مانعی داشت که امام مهدی غایب نمی‌‏شد و خداوند از کشته شدن آن حضرت جلوگیری می‏‌کرد؟ (پرسش)
100. چه اصراری است که امامان معصوم در دوازده تن منحصر شوند تا لازم آید خداوند قوانین طبیعت را به خاطر امام دوازدهم تعطیل کند؟ (پرسش)
101. علت تشبیه امام غایب به خورشید پنهان در ابر چیست؟ (پرسش)
102. چه کسانی در مدح امام مهدی شعر سروده‌اند؟ (پرسش)
103. چرا امام مهدی خود را برای مؤمنان مورد وثوق ظاهر نمی‌‏سازد؟ (پرسش)
104. چه کنیم تا مردم به سوی امام مهدی‏ جذب شوند؟ (پرسش)
105. جشن‌‏های میلاد چه آثاری دارد؟ (پرسش)
106. چرا ما نمی‌‏توانیم خدمت امام خود برسیم؟ (پرسش)
107. با چه شرایطی می‏توان عاشق واقعی امام مهدی‏ بود؟ (پرسش)
108. چرا امام مهدی وارث همه‏ مظلومیت‌‏های اجداد طاهرینش می‏‌باشند؟ (پرسش)
109. آیا امام مهدی در هر زمانی می‌‏توانند شاهد اعمال ما باشند؟ (پرسش)
110. آیا حدیث «لو أدرکته لخدمته أیام حیاتی» دلیل برتری امام مهدی بر سایر ائمه است؟ (پرسش)
111. صورت و سیرت مهدی چگونه است و با چه خصوصیات فردی ظهور می‌‏کند؟ (پرسش)
112. آیا در روایات است که موقع سلام به امام مهدی سر را به اندازه رکوع یا کمتر خم نماییم؟ (پرسش)
113. آیا امام مهدی می‌‏توانند در یک زمان در دو مکان یا بیشتر باشند؟ آیا طی‌‏الارض دارند؟ (پرسش)
114. دیدار کنندگان با امام مهدی شمایل ایشان را چگونه توصیف کرده‌اند؟ (پرسش)
115. امام مهدی به کدام پیامبران شباهت دارد؟ (پرسش)
116. نوری که در بعضی از زمان‏‌های خاص مانند شب قدر یا در مکان‌‏های خاص مانند امام‏زاده دیده می‏‌شود دلیل بر حضور امام است؟ (پرسش)
117. چه کسانی از تولد امام مهدی اطلاع یافته‌اند؟ (پرسش)
118. اگر جسم و بدن امام مهدی برای مردم آشکار است چرا در طی این سال‌ها متوجه نمی‌شوند؟ (پرسش)

منبع‌شناسی جامع مهدویت

• کتاب‌شناسی مهدویت؛
• مقاله‌شناسی مهدویت؛
• پایان‌نامه‌شناسی مهدویت.