بحث:نفس زکیه کیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

Page contents not supported in other languages.
از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
دیداریویکی‌متن
جز (جایگزینی متن - 'جمع بندی' به 'جمع‌بندی')
 
(۲۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
==[[دانشنامهٔ امام مهدی (کتاب)|دانشنامهٔ امام مهدی]]==
==پاسخ تفصیلی==
[[پرونده:11046759983.jpg||بندانگشتی|90px|right|[[محمد م‍ح‍م‍دی‌ ری‌ش‍ه‍ری‌]]]]
::::::آیت‌الله '''[[محمد م‍ح‍م‍دی‌ ری‌ش‍ه‍ری‌]]'''، در کتاب ''«[[دانشنامهٔ امام مهدی (کتاب)|دانشنامهٔ امام مهدی]]»'' در این‌باره گفته است:
::::::«[[قتل نفس زکیه|کشته شدن نفس زکیه]]، یکی دیگر از نشانه‌های مشهور [[ظهور]] است. این علامت در احادیث فریقین وجود دارد؛ ولی در منابع [[شیعه]] به عنوان نشانه‌ای حتمی معرفی می‌شود. منظور از [[نفس زکیه]]، انسانی صالح و با تقواست. از سیزده حدیثی که در متن درباره "[[نفس زکیه]]" نقل شده، سه حدیث از نظر سند، معتبر است<ref>روایت سوم نیز درباره سید حسنی است که توضیح لازم در این باره ذیل همین عنوان خواهد آمد.</ref>، در دو حدیث از این سه حدیث معتبر هم تنها به ذکر این مطلب اکتفا شده که [[قتل نفس زکیه]]، از [[نشانه‌های حتمی ظهور]] است<ref>روضة الکافی، ص ۲۲۵.</ref>. احادیث مربوط به این شخص همانند دیگر احادیث [[علائم ظهور]]، به دو دسته تقسیم می‌شوند: بخشی که در آنها سخن از [[مهدی]] و [[ظهور]] او وجود ندارد و به عنوان فتن و ملاحم و به عبارتی پیشگویی آینده ذکر شده است. در بخش دیگر، به نام [[مهدی]] تصریح شده و [[قتل نفس زکیه]]، یکی از [[نشانه‌های ظهور]] او دانسته می‌شود.
::::::نکته قابل توجه این است که قبل از قیام [[امام زمان]]{{ع}} انسان‌های بی‌گناه و دارای درجات بالای ایمانی بسیاری کشته می‌شوند. علامت حتمی بودن قتل یکی از آنها، نشانگر موقعیت ممتاز اجتماعی و وظیفه مهمی است که بر عهده او گذاشته شده است. به نظر برخی، انتساب به سادات حسنی، از ویژگی‌هایی است که برای [[نفس زکیه]] نیز برشمرده شده است. از این رو، [[نفس زکیه]] همان [[سید حسنی]] است؛ ولی شهرت [[نفس زکیه]] و روایات متعددی که درباره او رسیده است، علامت بودن او را اثبات می‌کند. بنا بر این می‌توان احادیث [[سید حسنی]] را بر [[نفس زکیه]] حمل کرد. حدیثی را که درباره "مرد هاشمی" آمده نیز می‌توان بر [[نفس زکیه]] حمل کرد؛ چون کشته شدن در میان رکن حجر الأسود و مقام ابراهیم، درباره هر دو نفر ذکر شده است<ref>ر.ک: الإرشاد، ج ۲، ص ۳۶۸.</ref>.
::::::به این نکته هم باید توجه کرد که تعدادی از احادیث منابع [[شیعه]] و [[سنی]] درباره [[نفس زکیه]]، بخصوص آنچه در [[الفتن (کتاب)|الفتن]] [[ابن حماد]] و [[الغیبة ۲ (کتاب)|الغیبة]] [[شیخ طوسی]] آمده، مستند به معصوم {{ع}} نیستند. البته همین احادیث به واسطه کتبی همچون التشریف بالمنن [[ابن طاووس]]، به [[شیعه]] راه یافته و تلقی به قبول شده‌اند. بخشی از احادیثی که [[نفس زکیه]] را [[نشانه ظهور]] می‌دانند، آن را همراه با چند نشانه مهم دیگر مانند [[ندای آسمانی]] و [[سفیانی]] و [[خسف بیدا]] ذکر می‌کند. برخی احادیث [[نفس زکیه]] هم به تفصیل از جنگ و گریز وی خبر می‌دهند.
::::::با توجه به مجموعه متون می‌توان گفت که [[نفس زکیه]]، یکی از علائم مشهور و حتمی [[ظهور]] است که درباره او و شهادت او، روایات معتبری وجود دارد. اگر چه همانند دیگر علائم، جزئیات مرتبط با او از ابهام برخوردار است»<ref>[[محمد م‍ح‍م‍دی‌ ری‌ش‍ه‍ری‌|م‍ح‍م‍دی‌ ری‌ش‍ه‍ری‌، محمد]]، [[دانشنامهٔ امام مهدی (کتاب)|دانشنامهٔ امام مهدی]]، ج۷، ص۴۳۸، ۴۳۹.</ref>.
 
==[[زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی (کتاب)|زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی]]==
[[پرونده:151937.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[سید اسدالله هاشمی شهیدی]]]]
:::::حجت الاسلام و المسلمین '''[[سید اسدالله هاشمی شهیدی]]'''، در کتاب  ''«[[زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی (کتاب)|زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی]]»'' در این‌باره گفته است:
:::::«از جمله علائم حتمیه، [[قتل نفس زکیه|کشته شدن نفس زکیه]] است یعنی: سیدی پاکدل که در [[مکه]]، بین رکن و مقام، بدون جرم و گناه به شهادت می‌رسد. از حضرت [[امام باقر|ابا جعفر امام محمد باقر]]{{ع}} روایت شده که آن حضرت فرمود: "یکی از علامات، کشته شدن مردی است از دودمان [[پیامبر خاتم|رسول خدا]] {{صل}} در میان رکن و مقام و نام او محمد بن الحسن "[[نفس زکیه]]" است. و در خبر دیگری است که فاصله میان کشته شدن او و [[ظهور]] [[فرج]] بیشتر از پانزده روز نخواهد بود. و در حدیثی آمده است که فاصله بین [[قتل نفس زکیه|کشته شدن نفس زکیه]]، و خروج [[حضرت قائم]]{{ع}} پنج روز خواهد بود. و در حدیث دیگری وارد شده که این [[نفس زکیه]] از اصحاب [[حضرت مهدی]] {{ع}} است که آن حضرت او را پیش از [[ظهور]] خود نزد مردم [[مکه]] می‌فرستد تا بشارت [[ظهور]] حضرتش را به مردم بدهد و چون او اظهار [[ظهور]] حضرت را می‌نماید، اهل [[مکه]] بر او یورش می‌برند و او را به قتل می‌رسانند.
::::::از جمله علائم ظهور کشته شدن "نفس زکیه" است؛ یعنی: انسانی پاکدل، با هفتاد نفر از مردان پاک و صالح در پشت کوفه یعنی: در نجف اشرف است، چه آنکه در بیشتر اخبار پشت کوفه به نجف اشرف تعبیر شده است. و این نفس زکیه، گرچه معلوم نیست که چه کسی است ولی از ظاهر خبری که درباره او نقل شده معلوم می‌شود که او سیدی بزرگوار و از اهل علم و فضل و از افراد مشهور و معروف است و به همین لحاظ هم مخصوصا [[امام علی|امیرالمؤمنین]] {{ع}} به کشته شدن او اشاره فرموده و قتل وی را از جمله علائم قلمداد نموده است. و شاید هفتاد نفری که با وی به شهادت می‌رسند همگی از اهل علم و اشخاص دانشور و مردان مؤمن و متدین و خداجوی باشند. و این نفس زکیه چنانچه قبلا هم در بخش اول تحت عنوان علائم حتمیه "نفس زکیه" تذکر دادهایم غیر از نفس زکیهای است که نامش (محمد بن الحسن) است و پیش از ظهور ولی عصر {{ع}} با فاصله پانزده روز در بین رکن و مقام به شهادت می‌رسد. زیرا نفس زکیه‌ای که در مکه به شهادت می‌رسد، شهادت وی از علائم نزدیک به ظهور است و شهادت نفس زکیهای که در نجف اشرف واقع می‌شود مدتی پیش از زمان ظهور حضرت است، و از برخی از اخبار چنین استفاده می‌شود که قتل نفس زکیهای که در نجف اشرف انجام می‌شود و هفتاد نفر از مردان پاک نیز همراه او کشته می‌شوند بوسیله (سفیانی اول) صورت می‌پذیرد. و البته امکان هم دارد که بوسیله سفیانی دوم انجام شود و او یکی از افراد سرشناس را دستگیر کند و او را با هفتاد نفر از اهل علم، همگی یکجا به قتل برساند، ولی به حسب ظاهر آنچه از بیشتر اخبار فهمیده می‌شود شهادت نفس زکیه با هفتاد نفر از صلحاء در نجف اشرف از کارهای زشت و ناستوده سفیانی اول است.
::::::نحوه کشته شدن [[سید حسنی]] مطابق روایتی از [[امام صادق]]{{ع}} چنین است: [[یعقوب سراج]] می‌گوید: به [[امام صادق]]{{ع}} عرض کردم: فرج [[شیعیان]] شما چه وقت خواهد رسید؟ فرمود: موقعی که میان فرزندان عباس اختلاف افتد و پایه‌های سلطنت آنها سست گردد، و در سلطنت آنان کسی که طمع نداشت طمع بندد، و عرب زنجیرهای اسارت خود را پاره کند و از زیر بار سلطه سلاطین بیرون رود، و هر صاحب قدرتی قدرت خود را آشکار سازد، و آن "شامی" (که مقصود [[سفیانی]] مشهور است) ظاهر شود و "[[یمانی]]" پیدا شود و "حسنی" جنبش کند، و [[صاحب الامر]]{{ع}} آنچه را که از [[رسول خدا]]{{صل}} به او به ارث رسیده بر دارد و به [[مکه]] رود. عرض کردم: آنچه از [[رسول خدا]] به او ارث رسیده چیست؟ فرمود: شمشیر [[رسول خدا]]{{صل}} و زره، و عمامه و برد، و چوبدستی، و پرچم، و سلاح، و زین مخصوص اوست. آنها را بر می‌دارد و به [[مکه]] می‌آید، پس شمشیر را از غلاف بیرون می‌کشد و زره را می‌پوشد، و پرچم را باز می‌کند و عمامه را بر سر می‌گذارد و چوب دستی را به دست می‌گیرد و از خداوند برای [[ظهور]] خویش اجازه می‌طلبد. این جریان را وقتی یکی از نزدیکان حضرت با خبر شد نزد حسنی می‌رود و او را مطلع می‌سازد، پس حسنی پیش دستی کرده قیام می‌کند و اهل [[مکه]] بر او یورش می‌برند و او را می‌کشند و سرش را برای شامی (یعنی: [[سفیانی]]) می‌فرستند. در این وقت است که [[صاحب الامر]]{{ع}} ظاهر می‌شود، و مردم با او بیعت می‌کنند و از او پیروی می‌نمایند<ref>روضه کافی، ص ۲۲۴- ۲۲۵-، حدیث ۲۸۵ و غیبت نعمانی، ص ۲۷۰ ط- صدوق، باب ۱۴، حدیث ۴۲ و ۴۳ و بشارة الاسلام، ص ۱۳۸، ۱۳۹.</ref>.
:::::چنانچه ملاحظه می‌کنید این جریان با جریان پیشین (یعنی: [[قتل نفس زکیه|کشته شدن نفس زکیه]]) تفاوت اساسی دارد و نمی‌توان گفت این دو جریان یکی است بلکه اگر مقداری تأمل کنیم بخوبی متوجه خواهیم شد، که اول [[نفس زکیه]] کشته می‌شود و سپس "حسنی" به شهادت می‌رسد و بعد از این حسنی هم تا قیام [[امام مهدی|حضرت ولی عصر]]{{ع}} فاصله زیادی نیست. و چنانچه از ظاهر این حدیث استفاده می‌شود کشتن این حسنی در بین رکن و مقام نیست بلکه چون او قیام می‌کند بخاطر قیامش کشته می‌شود و لذا امکان دارد که در خیابان و بازار کشته شود، نه در کنار خانه خدا»<ref>[[سید اسدالله هاشمی شهیدی|هاشمی شهیدی، سید اسدالله]]، [[زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی (کتاب)|زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی]]، ص۸۰، ۸۱، ۲۶۹، ۲۷۰.</ref>.
 
==پاسخ اجمالی==


==نفس زکیه که قتلش از نشانه‌های حتمی ظهور است کیست؟==
==معنای نفس زکیه و احتمالات درباره آن==
==معنای نفس زکیه و احتمالات درباره آن==
*از جمله علائم حتمی ظهور قتل نفس زکیه است.<ref>ر.ک. محمدی ری شهری، محمد، دانشنامۀ امام مهدی، ج 7، ص 438 ـ 439؛ هاشمی شهیدی، سید اسدالله، زمینه سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی، ص 80، 81، 269 و 270؛ موسوی‌نسب، سید جعفر، دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ج۲، ص۵۳، ۵۴؛ زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵، ج۲، ص۲۱۴؛ رجالی تهرانی، علیرضا، یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص ۱۸۷؛ رضوانی، علی ‎اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات، ص۵۲۳؛ چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳</ref> کلمۀ زکیه از ریشۀ "زکی" به‏ معنای "رشد کرد" و "پاکیزه شد" است. نفس زکیه یعنی: نفس کامله، پاک و پاکیزه است.<ref>ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۶۲۸، ۶۲۹؛ رجالی تهرانی، علیرضا، یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص ۱۸۷؛ الحسنی، سید نذیر، مصلح کل، ص:۲۰۳-۲۰۶</ref> در مورد اینکه منظور از نفس زکیه چیست دو احتمال وجود دارد:  
از جمله علائم حتمی ظهور قتل نفس زکیه است.<ref>ر.ک. محمدی ری شهری، محمد، دانشنامۀ امام مهدی، ج 7، ص 438 ـ 439؛ هاشمی شهیدی، سید اسدالله، زمینه سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی، ص 80، 81، 269 و 270؛ موسوی‌نسب، سید جعفر، دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ج۲، ص۵۳، ۵۴؛ زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵، ج۲، ص۲۱۴؛ رجالی تهرانی، علیرضا، یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص ۱۸۷؛ رضوانی، علی ‎اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات: ص۵۲۳؛ چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳؛ تونه ای، مجتبی، موعودنامه، ص 554؛ اسماعیلی، اسماعیل، بررسی نشانه های ظهور، چشم به راه مهدی، ص 281 ـ 283؛ قزوینی، سید محمد کاظم، امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور، ص 338 ـ 339؛ خیراللهی، زهرا، موسوی شکور، فخری سادات، علائم ظهور در آیات قرآن، ص 233 ـ 235؛ اکبرنژاد، مهدی، بررسی تطبیقی مهدویت در روایات شیعه و اهل سنت، ص 174</ref> کلمه "زکیه" از ریشۀ "زکی" به‏ معنای "رشد کرد" و "پاکیزه شد" است. نفس زکیه یعنی: نفس کامله یعنی پاک و پاکیزه است و بااخلاص، فداکار و دارای اراده آهنین و هدفمند است.<ref>ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۶۲۸، ۶۲۹؛ رجالی تهرانی،علی رضا، یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص ۱۸۷؛ الحسنی، سید نذیر، مصلح کل، ص۲۰۳-۲۰۶؛ تونه ای، مجتبی، موعودنامه، ص 554؛ اسماعیلی، اسماعیل، بررسی نشانه های ظهور، چشم به راه مهدی، ص 281 ـ 283</ref> همچنین نفس زکیه یک فرد مسلمان که در درجه بالای ایمان و اراده و فداکاری و از خودگذشتگی باشد است.
*در مورد اینکه منظور از نفس زکیه چیست دو احتمال وجود دارد:  
# مراد شخص خاصی است که دارای این ویژگی است. هنگامی‌كه چنین شخصی کشته می‌شود، طبیعی است كه شهادت او در جامعه موج ایجاد كرده و تاثیر می‌گذارد.<ref>ر.ک. طبسی، نجم الدین، تاملی نو در نشانه‌های ظهور ، ص۱۱، ۱۲ و درس گفتارهای مهدویت، صفحه؟؟؟</ref>
# مراد شخص خاصی است که دارای این ویژگی است. هنگامی‌كه چنین شخصی کشته می‌شود، طبیعی است كه شهادت او در جامعه موج ایجاد كرده و تاثیر می‌گذارد.<ref>ر.ک. طبسی، نجم الدین، تاملی نو در نشانه‌های ظهور ، ص۱۱، ۱۲ و درس گفتارهای مهدویت، صفحه؟؟؟</ref>
# احتمال داده شده است منظور از نفس زکیه، افراد پاک سرشت باشند که در فتنه‌های آخر الزمان به دست ظالمان کشته می‌شوند و خونشان به ناحق جاری می‌گردد.<ref>ر.ک. طبسی، نجم الدین، تاملی نو در نشانه‌های ظهور، ص۱۱، ۱۲ و و درس گفتارهای مهدویت، صفحه؟؟؟؛ صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۶۲۸، ۶۲۹؛ رجالی تهرانی، علیرضا، یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص ۱۸۷</ref>
# احتمال داده شده است منظور از نفس زکیه، افراد پاک سرشت باشند که در فتنه‌های آخر الزمان به دست ظالمان کشته می‌شوند و خونشان به ناحق جاری می‌گردد.<ref>ر.ک. طبسی، نجم الدین، تاملی نو در نشانه‌های ظهور، ص۱۱، ۱۲ و و درس گفتارهای مهدویت، صفحه؟؟؟؛ صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۶۲۸، ۶۲۹؛ رجالی تهرانی، علیرضا، یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص ۱۸۷</ref>
*منتها احتمال اول با روایات تناسب بیشتری دارد، چرا که قتل نفس زکیه در بین جامعه تاثیر و انعکاس ایجاد می‌کند.<ref>ر.ک. طبسی، نجم الدین، درس گفتارهای مهدویت، صفحه؟؟؟؛ چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳</ref> بنابراین منظور از نفس زکیه یکی از اشخاص با اخلاص و آزمایش شده در دوران غیبت کبری خواهد بود که بر اثر فتنه‌های آخر الزمان و انحرافات حاکم در آن زمان به شهادت می‌‏رسد و خونشان به ناحق جاری می‌گردد. در قرآن کریم آمده است: «قَتَلْتَ نَفْسًا زَكِيَّةً بِغَيْرِ نَفْسٍ لَّقَدْ جِئْتَ شَيْئًا نُّكْرًا<ref>سوره کهف، آیه ۷۴</ref>»<ref>ر.ک. طبسی، نجم الدین، تاملی نو در نشانه‌های ظهور ، ص۱۱، ۱۲؛ چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳؛ الحسنی، سید نذیر، مصلح کل، ص ۲۰۳-۲۰۶؛ صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۶۲۸، ۶۲۹</ref> نفس زکیه انسانی است که بر اثر شخصیت والای او قتل آن اهمیتی بسزا دارد، که جلب نظر می‌‏کند و موجب تأثر و تأسف عمیق مردم می‌‏شود. در ضمن چیزی که می‌‏خواهد نشانه شود می‌‏بایست در مورد کسی باشد که در بین مردم شناخته شده باشد، و گرنه نمی‏‌تواند دلالت بر چیزی بکند و نشانۀ ظهور قرار گیرد.<ref>ر.ک. طبسی، نجم الدین، تاملی نو در نشانه‌های ظهور ، ص۱۱، ۱۲؛ صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۶۲۸، ۶۲۹؛ رجالی تهرانی، علیرضا، یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص ۱۸۷</ref>
*منتها احتمال اول با روایات تناسب بیشتری دارد، چرا که قتل نفس زکیه در بین جامعه تاثیر و انعکاس ایجاد می‌کند.<ref>ر.ک. طبسی، نجم الدین، درس گفتارهای مهدویت، صفحه؟؟؟؛ چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳</ref> بنابراین منظور از نفس زکیه یکی از اشخاص با اخلاص و آزمایش شده در دوران غیبت کبری خواهد بود که بر اثر فتنه‌های آخر الزمان و انحرافات حاکم در آن زمان به شهادت می‌‏رسد و خونشان به ناحق جاری می‌گردد گفته می¬شود. در قرآن کریم آمده است: «قَتَلْتَ نَفْسًا زَكِيَّةً بِغَيْرِ نَفْسٍ لَّقَدْ جِئْتَ شَيْئًا نُّكْرًا<ref>سوره کهف، آیه ۷۴</ref>»<ref>ر.ک. طبسی، نجم الدین، تاملی نو در نشانه‌های ظهور ، ص۱۱، ۱۲؛ چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳؛ الحسنی، سید نذیر، مصلح کل، ص ۲۰۳-۲۰۶؛ صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۶۲۸، ۶۲۹</ref> نفس زکیه انسانی است که بر اثر شخصیت والای او قتل آن اهمیتی بسزا دارد، و اهمیت قتل درباره اشخاص آزمایش شده و با اخلاص است که در سطح بالاتری قرار گرفته باشندکه جلب نظر می‌‏کند و موجب تأثر و تأسف عمیق مردم می‌‏شود، ولی کشتن یک فرد معمولی بی‏گناه نوعا اهمیتی در جوامع ندارد و جلب نظر نمی‏‌کند. درضمن چیزی که می‌‏خواهد نشانه شود، می‌‏بایست در مورد کسی باشد که بین مردم شناخته شده باشد، و گرنه نمی‏‌تواند دلالت بر چیزی بکند و نشانه ظهور قرار گیرد. <ref>ر.ک. طبسی، نجم الدین، تاملی نو در نشانه‌های ظهور ، ص۱۱، ۱۲؛ صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۶۲۸، ۶۲۹؛ رجالی تهرانی، علیرضا، یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص ۱۸۷</ref>


==مصادیق نفس زکیه==
===مصادیق [[نفس زکیه]]===
*در مورد اینکه نفس زکیه کیست و به چه کسی اطلاق می شود و به عبارت دیگر آیا قتل نفس زکیه یک واقعه در گذشته بوده که اتفاق افتاده یا اینکه هنوز به وقوع نپیوسته و از علائم نزدیک به ظهور حضرت مهدی(علیه السلام) است نظرات مختلفی بیان شده است که به آنها اشاره می شود:<ref>ر.ک. طبسی، نجم الدین، تاملی نو در نشانه‌های ظهور ، ص۱۱، ۱۲؛ رضوانی، علی ‎اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات: ص۵۲۳؛ چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳؛ الحسنی، سید نذیر، مصلح کل، ص:۲۰۳-۲۰۶؛چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳؛ زهادت،عبدالمجید، معارف و عقاید ۵ ج۲، ص۲۱۴</ref>
*در مورد اینکه [[نفس زکیه]] کیست و به چه کسی اطلاق می‌شود و به عبارت دیگر آیا [[قتل نفس زکیه]] یک واقعه در گذشته بوده که اتفاق افتاده یا اینکه هنوز به وقوع نپیوسته و از [[علائم]] نزدیک به [[ظهور حضرت مهدی]] {{ع}} است نظرات مختلفی بیان شده است که به آنها اشاره می‌شود:<ref>ر.ک. [[نجم‌الدین طبسی|طبسی، نجم الدین]]، [[تأملی نو در نشانه‌های ظهور ج۲ (کتاب)|تاملی نو در نشانه‌های ظهور ]]، ص۱۱، ۱۲؛ [[علی ‎اصغر رضوانی|رضوانی، علی ‎اصغر]]، [[موعودشناسی و پاسخ به شبهات (کتاب)|موعودشناسی و پاسخ به شبهات]]: ص۵۲۳؛ [[سید نذیر حسنی|حسنی، سید نذیر]]، [[مصلح کل (کتاب)|مصلح کل]]، ص۲۰۳-۲۰۶؛ [[اسماعیل اسماعیلی|اسماعیلی، اسماعیل]]، [[بررسی نشانه‌های ظهور (مقاله)|بررسی نشانه‌های ظهور]]، [[چشم به راه مهدی (کتاب)|چشم به راه مهدی]]، ص ۲۸۱-۲۸۳؛ [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید]] ۵ ج۲، ص۲۱۴</ref>
#نفس زکیه همان محمد بن عبدالله محض ملقب به نفس زکیه است که در زمان بنی العباس به قتل رسید و از اولاد امام حسن مجتبی(علیه السلام) است.<ref>ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص 630 ـ 635؛ علی زاده، مهدی، نشانه های یار و چکامه های انتظار، ص 34 ـ 35</ref> قرائنی بر این دلیل ارائه شده است<ref>ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص 630 ـ 635</ref> منتها این سخن و نظر را نمی‌توان پذیرفت، زیرا پس از بررسی روایات نفس زکیه، اشکالاتی به این دیدگاه وارد است از جمله:
#[[نفس زکیه]] همان [[محمد بن عبدالله محض]] ملقب به [[نفس زکیه]] است که در زمان [[بنی العباس]] به قتل رسید و از اولاد [[امام حسن مجتبی]] {{ع}} است.<ref>ر.ک. [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ غیبت کبری (کتاب)|تاریخ غیبت کبری]]، ص ۶۳۰ ـ ۶۳۵؛ [[مهدی علی‌زاده|علی‌زاده، مهدی]]، [[نشانه‌های یار و چکامه‌ انتظار (کتاب)|نشانه‌های یار و چکامه‌ انتظار]]، ص ۳۴ ـ ۳۵؛ پورسید آقایی، سیدمسعود، قاسمی، محمدعلی، ادیان، مذاهب و عرفان، مشرق موعود، زمستان ۱۳۸۶، ش۴، ۷ـ ۲۸.</ref> قرائنی بر این [[دلیل]] ارائه شده است<ref>ر.ک. [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ غیبت کبری (کتاب)|تاریخ غیبت کبری]]، ص ۶۳۰ ـ ۶۳۵</ref> لکن این سخن و نظر را نمی‌توان پذیرفت، زیرا پس از بررسی [[روایات]] [[نفس زکیه]]، اشکالاتی به این دیدگاه وارد است از جمله:
## قتل نفس زکیه بین رکن و مقام است، در حالی که محمد بن عبدالله محض در نزدیکی مدینه و منطقه احجار الزیت به قتل رسیده است.<ref>ر.ک. طبسی، نجم الدین، تاملی نو در نشانه‌های ظهور ، ص۱۱، ۱۲؛ رضوانی، علی ‎اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات: ص۵۲۳؛ چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳؛ الحسنی، سید نذیر، مصلح کل، ص:۲۰۳-۲۰۶؛چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳؛ زهادت،عبدالمجید، معارف و عقاید ۵ ج۲، ص۲۱۴</ref>
##[[قتل نفس زکیه]] بین [[رکن و مقام]] است، در حالی که [[محمد بن عبدالله محض]] در نزدیکی [[مدینه]] و منطقه [[احجار الزیت]] به قتل رسیده است.<ref>ر.ک. [[نجم‌الدین طبسی|طبسی، نجم الدین]]، [[تأملی نو در نشانه‌های ظهور ج۲ (کتاب)|تاملی نو در نشانه‌های ظهور ]]، ص۱۱، ۱۲؛ [[علی ‎اصغر رضوانی|رضوانی، علی ‎اصغر]]، [[موعودشناسی و پاسخ به شبهات (کتاب)|موعودشناسی و پاسخ به شبهات]]: ص۵۲۳؛ [[اسماعیل اسماعیلی|اسماعیلی، اسماعیل]]، [[بررسی نشانه‌های ظهور (مقاله)|بررسی نشانه‌های ظهور]]، [[چشم به راه مهدی (کتاب)|چشم به راه مهدی]]، ص ۲۸۱-۲۸۳؛ [[سید نذیر حسنی|حسنی، سید نذیر]]، [[مصلح کل (کتاب)|مصلح کل]]، ص۲۰۳-۲۰۶؛ [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید]] ۵ ج۲، ص۲۱۴؛ [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگنامه مهدویت (کتاب)|فرهنگنامه مهدویت]]، ص ۳۴۵ و ۳۴۶؛ پورسید آقایی، سیدمسعود، قاسمی، محمدعلی، ادیان، مذاهب و عرفان، مشرق موعود، زمستان ۱۳۸۶، ش۴، ۷ـ ۲۸.</ref>
## نفس زکیه یعنی نفسی پاک و طاهر، اما این شخص را نمی‌توان با چنین صفتی معرفی کرد و او را مورد تأیید اهل بیت  دانست؛ چرا که او خود را مهدی (علیه السلام) می‌دانست و مردم را برابر اهل بیت ، به خود دعوت می‌کرد.<ref>ر.ک. طبسی، نجم الدین، تاملی نو در نشانه‌های ظهور ، ص۱۱، ۱۲؛ رضوانی، علی ‎اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات: ص۵۲۳؛ چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳؛ الحسنی، سید نذیر، مصلح کل، ص:۲۰۳-۲۰۶؛چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳؛ زهادت،عبدالمجید، معارف و عقاید ۵ ج۲، ص۲۱۴</ref>
##[[نفس زکیه]] یعنی نفسی [[پاک]] و [[طاهر]]، اما این شخص را نمی‌توان با چنین صفتی معرفی کرد و او را مورد تأیید [[اهل بیت]] دانست؛ چرا که او خود را [[مهدی]]{{ع}} می‌دانست و [[مردم]] را برابر [[اهل بیت]]، به خود [[دعوت]] می‌کرد.<ref>ر.ک. [[نجم‌الدین طبسی|طبسی، نجم الدین]]، [[تأملی نو در نشانه‌های ظهور ج۲ (کتاب)|تاملی نو در نشانه‌های ظهور ]]، ص۱۱، ۱۲؛ [[علی ‎اصغر رضوانی|رضوانی، علی ‎اصغر]]، [[موعودشناسی و پاسخ به شبهات (کتاب)|موعودشناسی و پاسخ به شبهات]]: ص۵۲۳؛ [[اسماعیل اسماعیلی|اسماعیلی، اسماعیل]]، [[بررسی نشانه‌های ظهور (مقاله)|بررسی نشانه‌های ظهور]]، [[چشم به راه مهدی (کتاب)|چشم به راه مهدی]]، ص ۲۸۱-۲۸۳؛ [[سید نذیر حسنی|حسنی، سید نذیر]]، [[مصلح کل (کتاب)|مصلح کل]]، ص۲۰۳-۲۰۶؛ [[اسماعیل اسماعیلی|اسماعیلی، اسماعیل]]، [[بررسی نشانه‌های ظهور (مقاله)|بررسی نشانه‌های ظهور]]، [[چشم به راه مهدی (کتاب)|چشم به راه مهدی]]، ص ۲۸۱-۲۸۳؛ [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید]] ۵ ج۲، ص۲۱۴؛ [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگنامه مهدویت (کتاب)|فرهنگنامه مهدویت]]، ص ۳۴۵ و ۳۴۶؛ پورسید آقایی، سیدمسعود، قاسمی، محمدعلی، ادیان، مذاهب و عرفان، مشرق موعود، زمستان ۱۳۸۶، ش۴، ۷ـ ۲۸.</ref> لذا باید در [[انتظار]] کشته شدن شخصی با [[اخلاص]] تر و [[آزمایش]] شده تر از او بود<ref>ر.ک. پورسید آقایی، سیدمسعود، قاسمی، محمدعلی، ادیان، مذاهب و عرفان، مشرق موعود، زمستان ۱۳۸۶، ش۴، ۷ـ ۲۸.</ref>.
## فاصله میان ظهور تا قتل این شخص، پانزده روزاست که به زمان قیام حضرت مهدی (علیه السلام) اشاره دارد؛ لذا با محمد بن عبدالله محض مطابقت نمی کند و این مطلب، هنوز رخ نداده است.<ref>ر.ک. طبسی، نجم الدین، تاملی نو در نشانه‌های ظهور ، ص۱۱، ۱۲؛ رضوانی، علی ‎اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات: ص۵۲۳؛ چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳؛ الحسنی، سید نذیر، مصلح کل، ص:۲۰۳-۲۰۶؛چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳؛ زهادت،عبدالمجید، معارف و عقاید ۵ ج۲، ص۲۱۴</ref>
##روایاتی بعد از کشته شدن [[محمد بن عبدالله]] ([[نفس زکیه]]) صادر شده که نشان می‌‌دهد بعد از کشته شدن او، هنوز [[امامان]]{{ع}} [[منتظر]] این علامت بوده‌اند و آن را از [[علایم ظهور]] دانسته اند<ref>ر.ک. پورسید آقایی، سیدمسعود، قاسمی، محمدعلی، ادیان، مذاهب و عرفان، مشرق موعود، زمستان ۱۳۸۶، ش۴، ۷ـ ۲۸.</ref>.
#نفس زکیه فردی است که قبل از ظهور امام زمان(علیه السلام) قیام می کند و در کنار کعبه ما بین رکن و مقام کشته می شود. از روایات استفاده می‌شود در آستانه ظهور حضرت مهدی(علیه السلام) در گیر و دار مبارزات زمینه‌ساز انقلاب مهدی(علیه السلام)، فردی پاک باخته و مخلص، در راه امام(علیه السلام) می‌کوشد و مظلومانه کشته می‌شود. این رخداد عظیم، طبق بیان روایات بین رکن و مقام ـ در بهترین مکان‌های زمین ـ اتفاق می‌افتد. فرد یادشده از اولاد امام حسن مجتبی(علیه السلام) است<ref>ابن بابویه، محمد بن علی، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۳۳۰، ح ۱۶</ref>.<ref>ر.ک. محمدی ری شهری، محمد، دانشنامۀ امام مهدی، ج 7، ص 438 ـ 439؛ سلیمیان، خدامراد، پرسمان مهدویت، ص 226 ـ 229؛ علی پور، مهدی، ظهور، ص 252 ـ 262؛ پژوهشگران مؤسسۀ آیندۀ روشن، مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها، ص 384؛ بالادستان، محمد امین، حائری پور، محمد مهدی، یوسفیان، مهدی، نگین آفرینش، ج 1، ص 173 ـ 177</ref> و نیز گفته شده حسینی نسب است.<ref>ر.ک. علی زاده، مهدی، نشانه های یار و چکامه های انتظار، ص 34 ـ 35</ref> امام باقر(علیه السلام) در حدیثی طولانی نقل فرموده‌اند:<ref>مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۰۷، ص ۸۱</ref> «قائم(علیه السلام) به اصحاب خود می‌فرماید: "ای قوم! اهل مکه مرا نمی‌خواهند؛ ولی من کسی را به سوی آنها می‌فرستم تا حجت را بر ایشان تمام کنم... پس مردی از اصحاب خود را می‌خواند و به او می‌فرماید: به سوی اهل مکه برو و بگو: ای اهل مکه! من فرستادۀ مهدی هستم. او خطاب به شما می‌گوید: ما اهل بیت رحمت و معدن رسالت و خلافت هستیم و ما فرزندان محمد(صلی الله علیه و آله) و سلالۀ پیامبرانیم و به راستی که مورد ظلم و ستم قرار گرفتیم و از زمانی که پیامبر از دنیا رفت، تا امروز، حق ما گرفته نشده است. پس اکنون ما شما را به یاری می‌خوانیم؛ ما را یاری کنید. چون آن جوان این سخن را بگوید مردم، او را بین رکن و مقام می‌کشند. او نفس زکیّه است.»<ref>ر.ک. بالادستان، محمد امین، حائری پور، محمد مهدی، یوسفیان، مهدی، نگین آفرینش، ج 1، ص 173 ـ 177</ref> برابر بعضی از روایات<ref>ابن بابویه، محمد بن علی، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، باب ۵۷، ح ۲، ص ۵۵۴</ref> بین کشته شدن نفس زکیه و قیام قائم آل محمد(صلی الله علیه و آله) تنها پانزده شب فاصله خواهد بود.<ref>ر.ک. موسوی‌نسب، سید جعفر، دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ج۲، ص۵۳، ۵۴؛ رجالی تهرانی، علیرضا، یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص ۱۸۷</ref> [[محدث قمی]] می‌گوید:<ref>قمى، عباس، منتهى الآمال، ج ۲، ص ۳۳۷؛ کمال الدین و تمام النعمه، ج ۱، ب ۲۲، ح ۱۶؛ مجلسی،محمد باقر، بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۹۲</ref> "نفس زکیه پسری است از خاندان [[محمد]] {{صل}} که مابین رکن و مقام در [[مسجد الحرام]] کشته می‌شود".<ref>ر.ک. [[سید جعفر موسوی‌نسب|موسوی‌نسب، سید جعفر]]، [[دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ج۲، ص۵۳، ۵۴.</ref>
##[[قتل]] [[محمد بن عبدالله]] پیش از [[تولد حضرت مهدی]]{{ع}} بوده است و در این صورت، نمی‌توان آن را جزء [[علایم ظهور]] دانست و باید [[منتظر]] شخص دیگری بود<ref>ر.ک. پورسید آقایی، سیدمسعود، قاسمی، محمدعلی، ادیان، مذاهب و عرفان، مشرق موعود، زمستان ۱۳۸۶، ش۴، ۷ـ ۲۸.</ref>.
#نفس زکیه مجاهدی است از زمره بسترسازان ظهور که رهبری عده‌ای از عاشقان امام مهدی(علیه السلام) را بر عهده دارد و در راه حضرت در میان هفتاد تن از علمای زمانه در منطقه‌ای پشت شهر کوفه به شهادت می‌رسد. او غیر از سید هاشمی‌تباری است که در مکه و بین رکن کعبه و مقام ابراهیم سر از تنش جدا می‌شود و این هر دو، غیر از سید حسنی هستند که به قتل می‌رسد<ref>نظریه امام ابو عبدالله محمد بن نعمان عکبری ملقب به شیخ مفید، ر.ک: الارشاد، ج ۲، ص ۳۶۸</ref>.<ref>ر.ک. هاشمی شهیدی، سید اسدالله، زمینه سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی، ص 80، 81، 269 و 270؛ علی زاده، مهدی، نشانه های یار و چکامه های انتظار، ص 34 ـ 35</ref>
##پیش گویی [[قتل نفس زکیه]] در [[روایات]] همراه یا بعد از وقایعی ذکر شده که به [[یقین]] تاکنون تحقق نیافته‌اند. لذا [[فهم]] عمومی از سیاق عبارات همان است که این علامت نیز تاکنون انجام نشده باشد. بنابراین، نمی‌توان مقصود از [[نفس زکیه]] را [[محمد بن عبدالله]] دانست، بلکه اشاره به کشته شدن شخص دیگری است که در [[آینده]] انجام خواهد گرفت<ref>ر.ک. پورسید آقایی، سیدمسعود، قاسمی، محمدعلی، ادیان، مذاهب و عرفان، مشرق موعود، زمستان ۱۳۸۶، ش۴، ۷ـ ۲۸.</ref>.
#نفس زکیه شخصی است به نام محمد بن الحسن که میان رکن کعبه و مقام ابراهیم کشته خواهد شد. از فحوای این نظریه و تعابیر قائل آن چنین استنباط می‌شود که نفس زکیه، از سادات حسنی و در واقع همان سید حسنی است<ref>نظر آیت الله صافی گلپایگانی، ر.ک: منتخب الاثر، ص ۴۵۴</ref>.<ref>ر.ک. علی زاده، مهدی، نشانه های یار و چکامه های انتظار، ص 34 ـ 35</ref>
## فاصله میان [[ظهور]] تا قتل این شخص، پانزده روزاست که به زمان [[قیام حضرت مهدی]] {{ع}} اشاره دارد؛ لذا با [[محمد بن عبدالله محض]] مطابقت نمی‌کند و این مطلب، هنوز رخ نداده است.<ref>ر.ک. [[نجم‌الدین طبسی|طبسی، نجم الدین]]، [[تأملی نو در نشانه‌های ظهور ج۲ (کتاب)|تاملی نو در نشانه‌های ظهور ]]، ص۱۱، ۱۲؛ [[علی ‎اصغر رضوانی|رضوانی، علی ‎اصغر]]، [[موعودشناسی و پاسخ به شبهات (کتاب)|موعودشناسی و پاسخ به شبهات]]: ص۵۲۳؛ [[اسماعیل اسماعیلی|اسماعیلی، اسماعیل]]، [[بررسی نشانه‌های ظهور (مقاله)|بررسی نشانه‌های ظهور]]، [[چشم به راه مهدی (کتاب)|چشم به راه مهدی]]، ص ۲۸۱-۲۸۳؛ [[سید نذیر حسنی|حسنی، سید نذیر]]، [[مصلح کل (کتاب)|مصلح کل]]، ص۲۰۳-۲۰۶؛ [[اسماعیل اسماعیلی|اسماعیلی، اسماعیل]]، [[بررسی نشانه‌های ظهور (مقاله)|بررسی نشانه‌های ظهور]]، [[چشم به راه مهدی (کتاب)|چشم به راه مهدی]]، ص ۲۸۱-۲۸۳؛ [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید]] ۵ ج۲، ص۲۱۴؛ [[نصرت‌الله آیتی|آیتی، نصرت‌الله]]، [[تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور (کتاب)|تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور]]، ص ۲۲۸ و ۲۵۹؛ [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگنامه مهدویت (کتاب)|فرهنگنامه مهدویت]]، ص ۳۴۵ و ۳۴۶؛ [[مهدی اکبرنژاد|اکبرنژاد، مهدی]]، [[بررسی تطبیقی مهدویت در روایات شیعه و اهل‌سنت (کتاب)|بررسی تطبیقی مهدویت در روایات شیعه و اهل‌سنت]]، ص 174؛ پورسید آقایی، سیدمسعود، قاسمی، محمدعلی، ادیان، مذاهب و عرفان، مشرق موعود، زمستان ۱۳۸۶، ش۴، ۷ـ ۲۸.</ref>
#نفس زکیه سیدی والا تبار و حسینی‌نسب است و هموست که مظلومانه در ۲۵ ذی الحجه سر مبارکش در حرم امن الهی مکه مکرمه از تن جدا می‌شود و کمی پیش از ذبح شدن وی، سیدی هاشمی و حسنی‌تبار در کوفه به همراه هفتاد تن از علمای امت به دست سپاهیان سفیانی و در اثنای ورود سپاه مجاهد خراسانی از طریق شهرهای قصر شیرین و خانقین به شهادت می‌رسد. طبق این نظریه، رجل هاشمی و سید حسنی یک تن هستند<ref>نظر کامل سلیمان ر.ک: یوم الخلاص، صص ۶۳۳ ـ ۶۳۸ و صص ۶۶۱ ـ ۶۶۸</ref>.<ref>ر.ک. علی زاده، مهدی، نشانه های یار و چکامه های انتظار، ص 34 ـ 35</ref>
##خود [[نفس زکیه]] و [[پیروان]] وی تنها [[ادعای مهدی بودن]] او را داشته‌‏اند نه اینکه کشته شدن او را [[نشانه ظهور مهدی]]{{ع}} بدانند و همین ادعای کاذب، سبب می‌شود آن فرد آرمانی که کشته شدنش در [[روایات]] از [[نشانه‏‌های ظهور]] معرفی شده، بر این ادعاکننده دروغ‏گو منطبق نشود.<ref>[[مهدی اکبرنژاد|اکبرنژاد، مهدی]]، [[بررسی تطبیقی مهدویت در روایات شیعه و اهل‌سنت (کتاب)|بررسی تطبیقی مهدویت در روایات شیعه و اهل‌سنت]]، ص 174</ref>
#[[نفس زکیه]] فردی است که قبل از [[ظهور امام زمان]] {{ع}} [[قیام]] می‌کند و در کنار [[کعبه]] ما بین [[رکن و مقام]] کشته می‌شود. از [[روایات]] استفاده می‌شود در آستانه [[ظهور]] [[حضرت مهدی]] {{ع}} در گیر و دار مبارزات زمینه‌ساز [[انقلاب مهدی]]{{ع}}، فردی [[پاک]] باخته و مخلص، در راه [[امام]]{{ع}} می‌کوشد و مظلومانه کشته می‌شود. این رخداد عظیم، طبق بیان [[روایات]] بین [[رکن و مقام]] ـ در [[بهترین]] مکان‌های [[زمین]] ـ اتفاق می‌افتد. فرد یادشده از اولاد [[امام حسن مجتبی]] {{ع}} است<ref>ابن بابویه، محمد بن علی، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۳۳۰، ح ۱۶</ref>.<ref>ر.ک. [[محمد م‍ح‍م‍دی‌ ری‌ش‍ه‍ری‌|م‍ح‍م‍دی‌ ری‌ش‍ه‍ری‌، محمد]]، [[دانشنامهٔ امام مهدی (کتاب)|دانشنامهٔ امام مهدی]]، ج ۷، ص ۴۳۸ ـ ۴۳۹؛ [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[پرسمان مهدویت (کتاب)|پرسمان مهدویت]]، ص ۲۲۶ ـ ۲۲۹ و [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگنامه مهدویت (کتاب)|فرهنگنامه مهدویت]]، ص 345 و 346؛ [[مهدی علی‌پور|علی‌پور، مهدی]]، [[ظهور (مقاله)|ظهور]]، ص ۲۵۲ ـ ۲۶۲؛ پژوهشگران مؤسسۀ آیندۀ روشن، [[مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها (کتاب)|مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها]]، ص ۳۸۴؛ [[مهدی یوسفیان|یوسفیان، مهدی]]، [[نگین آفرینش (کتاب)|نگین آفرینش]]، ج ۱، ص ۱۷۳ ـ ۱۷۷؛ [[سید مجتبی السادة|الساده، مجتبی]]، [[شش ماه پایانی (کتاب)|شش ماه پایانی]]، ص ۱۵۶ ـ ۱۶۰.</ref> و نیز گفته شده [[حسینی]] نسب است.<ref>ر.ک. [[مهدی علی‌زاده|علی‌زاده، مهدی]]، [[نشانه‌های یار و چکامه‌ انتظار (کتاب)|نشانه‌های یار و چکامه‌ انتظار]]، ص ۳۴ ـ ۳۵</ref> [[امام باقر]] {{ع}} در حدیثی طولانی [[نقل]] فرموده‌اند:<ref>مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۰۷، ص ۸۱: «یَا قَوْمِ إِنَّ أَهْلَ مَکَّةَ لَا یُرِیدُونَنِی وَ لَکِنِّی مُرْسِلٌ إِلَیْهِمْ لِأَحْتَجَّ عَلَیْهِمْ بِمَا یَنْبَغِی لِمِثْلِی أَنْ یَحْتَجَّ عَلَیْهِمْ فَیَدْعُو رَجُلًا مِنْ أَصْحَابِهِ فَیَقُولُ لَهُ امْضِ إِلَی أَهْلِ مَکَّةَ فَقُلْ یَا أَهْلَ مَکَّةَ أَنَا رَسُولُ فُلَانٍ إِلَیْکُمْ وَ هُوَ یَقُولُ لَکُمْ إِنَّا أَهْلُ بَیْتِ الرَّحْمَةِ وَ مَعْدِنُ الرِّسَالَةِ وَ الْخِلَافَةِ وَ نَحْنُ ذُرِّیَّةُ مُحَمَّدٍ وَ سُلَالَةُ النَّبِیِّینَ وَ إِنَّا قَدْ ظُلِمْنَا وَ اضْطُهِدْنَا وَ قُهِرْنَا وَ ابْتُزَّ مِنَّا حَقُّنَا مُنْذُ قُبِضَ نَبِیُّنَا إِلَی یَوْمِنَا هَذَا فَنَحْنُ نَسْتَنْصِرُکُمْ فَانْصُرُونَا فَإِذَا تَکَلَّمَ هَذَا الْفَتَی بِهَذَا الْکَلَامِ أَتَوْا إِلَیْهِ فَذَبَحُوهُ بَیْنَ الرُّکْنِ وَ الْمَقَامِ وَ هِیَ النَّفْسُ الزَّکِیَّةُ»</ref> «[[قائم]]{{ع}} به [[اصحاب]] خود می‌فرماید: "ای [[قوم]]! [[اهل مکه]] مرا نمی‌خواهند؛ ولی من کسی را به سوی آنها می‌فرستم تا [[حجت]] را بر ایشان تمام کنم... پس مردی از [[اصحاب]] خود را می‌خواند و به او می‌فرماید: به سوی [[اهل مکه]] برو و بگو:‌ای [[اهل مکه]]! من فرستادۀ [[مهدی]] هستم. او خطاب به شما می‌گوید: ما [[اهل بیت]] [[رحمت]] و معدن [[رسالت]] و [[خلافت]] هستیم و ما فرزندان [[محمد]]{{صل}} و سلالۀ پیامبرانیم و به [[راستی]] که مورد [[ظلم]] و [[ستم]] قرار گرفتیم و از زمانی که [[پیامبر]] از [[دنیا]] رفت، تا امروز، [[حق]] ما گرفته نشده است. پس اکنون ما شما را به [[یاری]] می‌خوانیم؛ ما را [[یاری]] کنید. چون آن جوان این سخن را بگوید [[مردم]]، او را بین [[رکن و مقام]] می‌کشند. او [[نفس]] زکیّه است.»<ref>ر.ک. [[مهدی یوسفیان|یوسفیان، مهدی]]، [[نگین آفرینش (کتاب)|نگین آفرینش]]، ج ۱، ص ۱۷۳ ـ ۱۷۷؛ [[سید مجتبی السادة|الساده، مجتبی]]، [[شش ماه پایانی (کتاب)|شش ماه پایانی]]، ص ۱۵۶ ـ ۱۶۰؛ کامل سلیمیان، روزگار رهایی، ج ۲، ص ۷۸۰ ـ ۷۸۲؛ پورسید آقایی، سیدمسعود، قاسمی، محمدعلی، ادیان، مذاهب و عرفان، مشرق موعود، زمستان ۱۳۸۶، ش۴، ۷ـ ۲۸.</ref> برابر بعضی از [[روایات]]<ref>ابن بابویه، محمد بن علی، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، باب ۵۷، ح ۲، ص ۵۵۴</ref> بین کشته شدن [[نفس زکیه]] و [[قیام قائم آل محمد]] {{صل}} تنها پانزده شب فاصله خواهد بود.<ref>ر.ک. [[سید جعفر موسوی‌نسب|موسوی‌نسب، سید جعفر]]، [[دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ج۲، ص۵۳، ۵۴؛ [[علی رضا رجالی تهرانی|رجالی تهرانی، علی رضا]]، [[یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ص ۱۸۷؛ [[سید مجتبی السادة|الساده، مجتبی]]، [[شش ماه پایانی (کتاب)|شش ماه پایانی]]، ص ۱۵۶ ـ ۱۶۰.</ref> [[محدث قمی]] می‌گوید:<ref>قمی، عباس، منتهی الآمال، ج ۲، ص ۳۳۷؛ کمال الدین و تمام النعمه، ج ۱، ب ۲۲، ح ۱۶؛ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۹۲</ref> "[[نفس زکیه]] پسری است از [[خاندان]] [[محمد]] {{صل}} که مابین [[رکن و مقام]] در [[مسجد الحرام]] کشته می‌شود".<ref>ر.ک. [[سید جعفر موسوی‌نسب|موسوی‌نسب، سید جعفر]]، [[دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ج۲، ص۵۳، ۵۴.</ref>
#[[نفس زکیه]] مجاهدی است از زمره بسترسازان [[ظهور]] که [[رهبری]] عده‌ای از عاشقان [[امام مهدی]] {{ع}} را بر عهده دارد و در راه حضرت در میان هفتاد تن از علمای زمانه در منطقه‌ای پشت شهر [[کوفه]] به [[شهادت]] می‌رسد. او غیر از [[سید]] هاشمی‌تباری است که در [[مکه]] و بین رکن [[کعبه]] و [[مقام ابراهیم]] سر از تنش جدا می‌شود و این هر دو، غیر از [[سید حسنی]] هستند که به قتل می‌رسد<ref>نظریه [[شیخ مفید]]، ر.ک: الارشاد، ج ۲، ص ۳۶۸</ref>.<ref>ر.ک. [[سید اسدالله هاشمی شهیدی|هاشمی شهیدی، سید اسدالله]]، [[زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی (کتاب)|زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی]]، ص ۸۰، ۸۱، ۲۶۹ و ۲۷۰؛ [[مهدی علی‌زاده|علی‌زاده، مهدی]]، [[نشانه‌های یار و چکامه‌ انتظار (کتاب)|نشانه‌های یار و چکامه‌ انتظار]]، ص ۳۴ ـ ۳۵؛ [[سید محمد کاظم قزوینی|قزوینی، سید محمد کاظم]]، [[امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور (کتاب)|امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور]]، ص ۳۳۸ ـ ۳۳۹</ref>
#[[نفس زکیه]] شخصی است به نام [[محمد بن الحسن]] که میان رکن [[کعبه]] و [[مقام ابراهیم]] کشته خواهد شد. از فحوای این نظریه و تعابیر قائل آن چنین [[استنباط]] می‌شود که [[نفس زکیه]]، از [[سادات حسنی]] و در واقع همان [[سید حسنی]] است<ref>نظر [[لطف‌الله صافی گلپایگانی|آیت الله صافی گلپایگانی]]، ر.ک: منتخب الاثر، ص ۴۵۴</ref>.<ref>ر.ک. [[مهدی علی‌زاده|علی‌زاده، مهدی]]، [[نشانه‌های یار و چکامه‌ انتظار (کتاب)|نشانه‌های یار و چکامه‌ انتظار]]، ص ۳۴ ـ؛ ۳۵؛ [[اسماعیل اسماعیلی|اسماعیلی، اسماعیل]]، [[بررسی نشانه‌های ظهور (مقاله)|بررسی نشانه‌های ظهور]]، [[چشم به راه مهدی (کتاب)|چشم به راه مهدی]]، ص ۲۸۱-۲۸۳؛ [[حبیب الله طاهری|طاهری، حبیب الله]]، [[سیمای آفتاب (کتاب)|سیمای آفتاب]]، ص ۲۷۸</ref>
#[[نفس زکیه]] سیدی والا تبار و [[حسینی‌نسب]] است و هموست که مظلومانه در ۲۵ ذی الحجه سر مبارکش در [[حرم]] امن الهی [[مکه]] مکرمه از تن جدا می‌شود و کمی پیش از ذبح شدن وی، سیدی [[هاشمی]] و [[حسنی‌تبار]] در [[کوفه]] به همراه هفتاد تن از علمای [[امت]] به دست سپاهیان [[سفیانی]] و در اثنای ورود [[سپاه]] مجاهد [[خراسانی]] از طریق شهرهای قصر شیرین و خانقین به [[شهادت]] می‌رسد. طبق این نظریه، [[رجل هاشمی]] و [[سید حسنی]] یک تن هستند<ref>نظر [[کامل سلیمان]] ر.ک: یوم الخلاص، صص ۶۳۳ ـ ۶۳۸ و صص ۶۶۱ ـ ۶۶۸</ref>.<ref>ر.ک. [[مهدی علی‌زاده|علی‌زاده، مهدی]]، [[نشانه‌های یار و چکامه‌ انتظار (کتاب)|نشانه‌های یار و چکامه‌ انتظار]]، ص ۳۴ ـ ۳۵</ref>
*شایان ذکر است، از برخی [[اخبار]] چنین استفاده می‌شود، دو [[سید]] در [[مکه]] و دو [[سید]] در [[مدینه]] کشته می‌شوند اما دو سیدی که در [[مکه]] کشته می‌شوند یکی همان "[[نفس زکیه]]" است که برخی او را [[سید حسینی]] می‌دانند و ما بین [[رکن و مقام]] کشته می‌شود.<ref>ر.ک. [[سید اسدالله هاشمی شهیدی|هاشمی شهیدی، سید اسدالله]]، [[زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی (کتاب)|زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی]]، ص ۸۰، ۸۱، ۲۶۹ و ۲۷۰؛ [[سید مجتبی السادة|الساده، مجتبی]]، [[شش ماه پایانی (کتاب)|شش ماه پایانی]]، ص ۱۵۶-۱۶۰.</ref> و دیگری سیدی است که [[اهل مکه]] بر او یورش می‌برند و او را می‌کشند و سرش را به [[شام]] می‌فرستند و او [[سید حسنی]] است<ref>بشارة الاسلام، ص ۱۳۹، روضه کافی، ص ۲۲۵ ح ۶۶ و بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۰.</ref>.و اما آن دو [[سید]] دیگر که در [[مدینه]]، کشته می‌شوند، یکی برادر [[نفس زکیه]] و دیگری پسر عموی اوست<ref>بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۰۷- ۲۰۸ ح ۴۵ و غیبت شیخ طوسی، ص ۲۷۹.</ref>. کشته شدن پسر عموی [[نفس زکیه]] از [[نشانه‌های ظهور]] دانسته شده است<ref>ر.ک. [[سید اسدالله هاشمی شهیدی|هاشمی شهیدی، سید اسدالله]]، [[زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی (کتاب)|زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی]]، ص ۸۰، ۸۱، ۲۶۹ و ۲۷۰؛ [[سید مجتبی السادة|الساده، مجتبی]]، [[شش ماه پایانی (کتاب)|شش ماه پایانی]]، ص ۱۵۶-۱۶۰.</ref>. و درباره شیوه قتلش در روایتی از [[امیرالمؤمنین]] این‌گونه آمده: [[سفیانی]] می‌نویسد، برای آن کسی که در [[کوفه]] است بعد از آن که [[کوفه]] را کوبیده باشد، به او [[فرمان]] می‌دهد که به طرف [[حجاز]] برود، پس او به طرف [[مدینه]] حرکت می‌کند و [[شمشیر]] کشیده چهار صد نفر از [[قریش]] و [[انصار]] را می‌کشد و شکم‌ها را دریده و بچه‌ها را به قتل می‌رساند و یک برادر و خواهر را که نام آنها ([[محمد]] و [[فاطمه]]) است می‌کشد و کشته آنها را بر در [[مسجد]] [[مدینه]] به دار می‌زند<ref>الملاحم و الفتن، ص ۵۶، باب ۱۰۷ ط- منشورات الرضی.</ref><ref>ر.ک. [[سید اسدالله هاشمی شهیدی|هاشمی شهیدی، سید اسدالله]]، [[زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی (کتاب)|زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی]]، ص ۸۰، ۸۱، ۲۶۹ و ۲۷۰؛ [[سید مجتبی السادة|الساده، مجتبی]]، [[شش ماه پایانی (کتاب)|شش ماه پایانی]]، ص ۱۵۶-۱۶۰.</ref>.


==پاسخ تفصیلی==
==جمع‌بندی==
==معنای نفس زکیه و احتمالات درباره آن==
*با توجه به مجموعه متون و روایات می‌توان گفت نفس زکیه، یکی از علائم مشهور و حتمی ظهور است که درباره او و شهادت او، روایات معتبری وجود دارد، اگر چه همانند دیگر علائم، جزئیات مرتبط با او از ابهام برخوردار است.<ref> ر.ک. محمدی ری شهری، محمد، دانشنامۀ امام مهدی، ج 7، ص 438 ـ 439؛ اکبرنژاد، مهدی، بررسی تطبیقی مهدویت در روایات شیعه و اهل سنت، ص 174</ref>
از جمله علائم حتمی ظهور قتل نفس زکیه است.<ref>ر.ک. موسوی‌نسب، سید جعفر، دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ج۲، ص۵۳، ۵۴؛ زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵، ج۲، ص۲۱۴؛ رجالی تهرانی، علیرضا، یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص ۱۸۷؛ رضوانی، علی ‎اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات: ص۵۲۳؛ چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳</ref> کلمه "زکیه" از ریشۀ "زکی" به‏ معنای "رشد کرد" و "پاکیزه شد" است. نفس زکیه یعنی: نفس کامله یعنی پاک و پاکیزه است و بااخلاص، فداکار و دارای اراده آهنین و هدفمند است.<ref>ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۶۲۸، ۶۲۹؛ رجالی تهرانی،علی رضا، یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص ۱۸۷؛ الحسنی، سید نذیر، مصلح کل، ص:۲۰۳-۲۰۶</ref> همچنین نفس زکیه یک فرد مسلمان که در درجه بالای ایمان و اراده و فداکاری و از خودگذشتگی باشد است.
*در مورد اینکه منظور از نفس زکیه چیست دو احتمال وجود دارد:
# مراد شخص خاصی است که دارای این ویژگی است. هنگامی‌كه چنین شخصی کشته می‌شود، طبیعی است كه شهادت او در جامعه موج ایجاد كرده و تاثیر می‌گذارد.<ref>ر.ک. طبسی، نجم الدین، تاملی نو در نشانه‌های ظهور ، ص۱۱، ۱۲ و درس گفتارهای مهدویت، صفحه؟؟؟</ref>
# احتمال داده شده است منظور از نفس زکیه، افراد پاک سرشت باشند که در فتنه‌های آخر الزمان به دست ظالمان کشته می‌شوند و خونشان به ناحق جاری می‌گردد.<ref>ر.ک. طبسی، نجم الدین، تاملی نو در نشانه‌های ظهور، ص۱۱، ۱۲ و و درس گفتارهای مهدویت، صفحه؟؟؟؛ صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۶۲۸، ۶۲۹؛ رجالی تهرانی، علیرضا، یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص ۱۸۷</ref>
*منتها احتمال اول با روایات تناسب بیشتری دارد، چرا که قتل نفس زکیه در بین جامعه تاثیر و انعکاس ایجاد می‌کند.<ref>ر.ک. طبسی، نجم الدین، درس گفتارهای مهدویت، صفحه؟؟؟؛ چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳</ref> بنابراین منظور از نفس زکیه یکی از اشخاص با اخلاص و آزمایش شده در دوران غیبت کبری خواهد بود که بر اثر فتنه‌های آخر الزمان و انحرافات حاکم در آن زمان به شهادت می‌‏رسد و خونشان به ناحق جاری می‌گردد گفته می¬شود. در قرآن کریم آمده است: «قَتَلْتَ نَفْسًا زَكِيَّةً بِغَيْرِ نَفْسٍ لَّقَدْ جِئْتَ شَيْئًا نُّكْرًا<ref>سوره کهف، آیه ۷۴</ref>»<ref>ر.ک. طبسی، نجم الدین، تاملی نو در نشانه‌های ظهور ، ص۱۱، ۱۲؛ چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳؛ الحسنی، سید نذیر، مصلح کل، ص ۲۰۳-۲۰۶؛ صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۶۲۸، ۶۲۹</ref> نفس زکیه انسانی است که بر اثر شخصیت والای او قتل آن اهمیتی بسزا دارد، و اهمیت قتل درباره اشخاص آزمایش شده و با اخلاص است که در سطح بالاتری قرار گرفته باشندکه جلب نظر می‌‏کند و موجب تأثر و تأسف عمیق مردم می‌‏شود، ولی کشتن یک فرد معمولی بی‏گناه نوعا اهمیتی در جوامع ندارد و جلب نظر نمی‏‌کند. درضمن چیزی که می‌‏خواهد نشانه شود، می‌‏بایست در مورد کسی باشد که بین مردم شناخته شده باشد، و گرنه نمی‏‌تواند دلالت بر چیزی بکند و نشانه ظهور قرار گیرد. <ref>ر.ک. طبسی، نجم الدین، تاملی نو در نشانه‌های ظهور ، ص۱۱، ۱۲؛ صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۶۲۸، ۶۲۹؛ رجالی تهرانی، علیرضا، یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص ۱۸۷</ref>
==مصادیق نفس زکیه==
*در مورد اینکه نفس زکیه کیست و به چه کسی اطلاق می شود  و به عبارت دیگر آیا قتل نفس زکیه یک واقعه در گذشته بوده که اتفاق افتاده یا اینکه هنوز به وقوع نپیوسته و از علائم نزدیک به ظهور حضرت مهدی(علیه السلام) است نظرات مختلفی بیان شده است که به آنها اشاره می شود:<ref>ر.ک. طبسی، نجم الدین، تاملی نو در نشانه‌های ظهور ، ص۱۱، ۱۲؛ رضوانی، علی ‎اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات: ص۵۲۳؛ چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳؛ الحسنی، سید نذیر، مصلح کل، ص:۲۰۳-۲۰۶؛چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳؛ زهادت،عبدالمجید، معارف و عقاید ۵ ج۲، ص۲۱۴</ref>
#نفس زکیه همان محمد بن عبدالله محض ملقب به نفس زکیه است که در زمان بنی العباس به قتل رسید و از اولاد امام حسن مجتبی(علیه السلام) است.<ref>ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص 630 ـ 635؛ علی زاده، مهدی، نشانه های یار و چکامه های انتظار، ص 34 ـ 35</ref> قرائنی بر این دلیل ارائه شده است<ref>ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص 630 ـ 635</ref> منتها این سخن و نظر را نمی‌توان پذیرفت، زیرا پس از بررسی روایات نفس زکیه، اشکالاتی به این دیدگاه وارد است از جمله:
## قتل نفس زکیه بین رکن و مقام است، در حالی که محمد بن عبدالله محض در نزدیکی مدینه و منطقه احجار الزیت به قتل رسیده است.<ref>ر.ک. طبسی، نجم الدین، تاملی نو در نشانه‌های ظهور ، ص۱۱، ۱۲؛ رضوانی، علی ‎اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات: ص۵۲۳؛ چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳؛ الحسنی، سید نذیر، مصلح کل، ص:۲۰۳-۲۰۶؛چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳؛ زهادت،عبدالمجید، معارف و عقاید ۵ ج۲، ص۲۱۴</ref>
## نفس زکیه یعنی نفسی پاک و طاهر، اما این شخص را نمی‌توان با چنین صفتی معرفی کرد و او را مورد تأیید اهل بیت  دانست؛ چرا که او خود را مهدی (علیه السلام) می‌دانست و مردم را برابر اهل بیت ، به خود دعوت می‌کرد.<ref>ر.ک. طبسی، نجم الدین، تاملی نو در نشانه‌های ظهور ، ص۱۱، ۱۲؛ رضوانی، علی ‎اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات: ص۵۲۳؛ چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳؛ الحسنی، سید نذیر، مصلح کل، ص:۲۰۳-۲۰۶؛چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳؛ زهادت،عبدالمجید، معارف و عقاید ۵ ج۲، ص۲۱۴</ref>
## فاصله میان ظهور تا قتل این شخص، پانزده روزاست که به زمان قیام حضرت مهدی (علیه السلام) اشاره دارد؛ لذا با محمد بن عبدالله محض مطابقت نمی کند و این مطلب، هنوز رخ نداده است.<ref>ر.ک. طبسی، نجم الدین، تاملی نو در نشانه‌های ظهور ، ص۱۱، ۱۲؛ رضوانی، علی ‎اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات: ص۵۲۳؛ چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳؛ الحسنی، سید نذیر، مصلح کل، ص:۲۰۳-۲۰۶؛چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳؛ زهادت،عبدالمجید، معارف و عقاید ۵ ج۲، ص۲۱۴</ref>
#نفس زکیه فردی است که قبل از ظهور امام زمان(علیه السلام) قیام می کند و در کنار کعبه ما بین رکن و مقام کشته می شود. از روایات استفاده می‌شود در آستانه ظهور حضرت مهدی(علیه السلام) در گیر و دار مبارزات زمینه‌ساز انقلاب مهدی(علیه السلام)، فردی پاک باخته و مخلص، در راه امام(علیه السلام) می‌کوشد و مظلومانه کشته می‌شود. این رخداد عظیم، طبق بیان روایات بین رکن و مقام ـ در بهترین مکان‌های زمین ـ اتفاق می‌افتد. فرد یادشده از اولاد امام حسن مجتبی(علیه السلام) است<ref>ابن بابویه، محمد بن علی، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۳۳۰، ح ۱۶</ref>.<ref>ر.ک. سلیمیان، خدامراد، پرسمان مهدویت، ص 226 ـ 229؛ علی پور، مهدی، ظهور، ص 252 ـ 262؛ پژوهشگران مؤسسۀ آیندۀ روشن، مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها، ص 384؛ بالادستان، محمد امین، حائری پور، محمد مهدی، یوسفیان، مهدی، نگین آفرینش، ج 1، ص 173 ـ 177</ref> و نیز گفته شده حسینی نسب است.<ref>ر.ک. علی زاده، مهدی، نشانه های یار و چکامه های انتظار، ص 34 ـ 35</ref> امام باقر(علیه السلام) در حدیثی طولانی نقل فرموده‌اند:<ref>مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۰۷، ص ۸۱</ref> «قائم(علیه السلام) به اصحاب خود می‌فرماید: "ای قوم! اهل مکه مرا نمی‌خواهند؛ ولی من کسی را به سوی آنها می‌فرستم تا حجت را بر ایشان تمام کنم... پس مردی از اصحاب خود را می‌خواند و به او می‌فرماید: به سوی اهل مکه برو و بگو: ای اهل مکه! من فرستادۀ مهدی هستم. او خطاب به شما می‌گوید: ما اهل بیت رحمت و معدن رسالت و خلافت هستیم و ما فرزندان محمد(صلی الله علیه و آله) و سلالۀ پیامبرانیم و به راستی که مورد ظلم و ستم قرار گرفتیم و از زمانی که پیامبر از دنیا رفت، تا امروز، حق ما گرفته نشده است. پس اکنون ما شما را به یاری می‌خوانیم؛ ما را یاری کنید. چون آن جوان این سخن را بگوید مردم، او را بین رکن و مقام می‌کشند. او نفس زکیّه است.»<ref>ر.ک. بالادستان، محمد امین، حائری پور، محمد مهدی، یوسفیان، مهدی، نگین آفرینش، ج 1، ص 173 ـ 177</ref> برابر بعضی از روایات<ref>ابن بابویه، محمد بن علی، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، باب ۵۷، ح ۲، ص ۵۵۴</ref> بین کشته شدن نفس زکیه و قیام قائم آل محمد(صلی الله علیه و آله) تنها پانزده شب فاصله خواهد بود.<ref>ر.ک. موسوی‌نسب، سید جعفر، دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ج۲، ص۵۳، ۵۴؛ رجالی تهرانی، علیرضا، یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص ۱۸۷</ref> محدث قمی می گوید:<ref>قمى، عباس، منتهى الآمال، ج ۲، ص ۳۳۷؛ کمال الدین و تمام النعمه، ج ۱، ب ۲۲، ح ۱۶؛ مجلسی،محمد باقر، بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۹۲</ref> "نفس زکیه پسری است از خاندان محمد(صل الله علیه و آله) که مابین رکن و مقام در مسجد الحرام کشته می‌شود".<ref>ر.ک. موسوی‌نسب، سید جعفر، دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ج۲، ص۵۳، ۵۴</ref>
#نفس زکیه مجاهدی است از زمره بسترسازان ظهور که رهبری عده‌ای از عاشقان امام مهدی(علیه السلام) را بر عهده دارد و در راه حضرت در میان هفتاد تن از علمای زمانه در منطقه‌ای پشت شهر کوفه به شهادت می‌رسد. او غیر از سید هاشمی‌تباری است که در مکه و بین رکن کعبه و مقام ابراهیم سر از تنش جدا می‌شود و این هر دو، غیر از سید حسنی هستند که به قتل می‌رسد<ref>نظریه امام ابو عبدالله محمد بن نعمان عکبری ملقب به شیخ مفید، ر.ک: الارشاد، ج ۲، ص ۳۶۸</ref>.<ref>ر.ک. علی زاده، مهدی، نشانه های یار و چکامه های انتظار، ص 34 ـ 35</ref>
#نفس زکیه شخصی است به نام محمد بن الحسن که میان رکن کعبه و مقام ابراهیم کشته خواهد شد. از فحوای این نظریه و تعابیر قائل آن چنین استنباط می‌شود که نفس زکیه، از سادات حسنی و در واقع همان سید حسنی است<ref>نظر آیت الله صافی گلپایگانی، ر.ک: منتخب الاثر، ص ۴۵۴</ref>.<ref>ر.ک. علی زاده، مهدی، نشانه های یار و چکامه های انتظار، ص 34 ـ 35</ref>
*بر اساس روایات مورد صحیح است و به نظر مورد چهارم هم اختلاف خاصی با مورد دوم نداشته و یکی هستند.


==پانویس==
==پانویس==
{{یادآوری پانویس}}
{{یادآوری پانویس}}
{{پانویس2}}
{{پانویس2}}

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۶ اوت ۲۰۲۲، ساعت ۱۶:۲۲

پاسخ تفصیلی

معنای نفس زکیه و احتمالات درباره آن

از جمله علائم حتمی ظهور قتل نفس زکیه است.[۱] کلمه "زکیه" از ریشۀ "زکی" به‏ معنای "رشد کرد" و "پاکیزه شد" است. نفس زکیه یعنی: نفس کامله یعنی پاک و پاکیزه است و بااخلاص، فداکار و دارای اراده آهنین و هدفمند است.[۲] همچنین نفس زکیه یک فرد مسلمان که در درجه بالای ایمان و اراده و فداکاری و از خودگذشتگی باشد است.

  • در مورد اینکه منظور از نفس زکیه چیست دو احتمال وجود دارد:
  1. مراد شخص خاصی است که دارای این ویژگی است. هنگامی‌كه چنین شخصی کشته می‌شود، طبیعی است كه شهادت او در جامعه موج ایجاد كرده و تاثیر می‌گذارد.[۳]
  2. احتمال داده شده است منظور از نفس زکیه، افراد پاک سرشت باشند که در فتنه‌های آخر الزمان به دست ظالمان کشته می‌شوند و خونشان به ناحق جاری می‌گردد.[۴]
  • منتها احتمال اول با روایات تناسب بیشتری دارد، چرا که قتل نفس زکیه در بین جامعه تاثیر و انعکاس ایجاد می‌کند.[۵] بنابراین منظور از نفس زکیه یکی از اشخاص با اخلاص و آزمایش شده در دوران غیبت کبری خواهد بود که بر اثر فتنه‌های آخر الزمان و انحرافات حاکم در آن زمان به شهادت می‌‏رسد و خونشان به ناحق جاری می‌گردد گفته می¬شود. در قرآن کریم آمده است: «قَتَلْتَ نَفْسًا زَكِيَّةً بِغَيْرِ نَفْسٍ لَّقَدْ جِئْتَ شَيْئًا نُّكْرًا[۶]»[۷] نفس زکیه انسانی است که بر اثر شخصیت والای او قتل آن اهمیتی بسزا دارد، و اهمیت قتل درباره اشخاص آزمایش شده و با اخلاص است که در سطح بالاتری قرار گرفته باشندکه جلب نظر می‌‏کند و موجب تأثر و تأسف عمیق مردم می‌‏شود، ولی کشتن یک فرد معمولی بی‏گناه نوعا اهمیتی در جوامع ندارد و جلب نظر نمی‏‌کند. درضمن چیزی که می‌‏خواهد نشانه شود، می‌‏بایست در مورد کسی باشد که بین مردم شناخته شده باشد، و گرنه نمی‏‌تواند دلالت بر چیزی بکند و نشانه ظهور قرار گیرد. [۸]

مصادیق نفس زکیه

  • در مورد اینکه نفس زکیه کیست و به چه کسی اطلاق می‌شود و به عبارت دیگر آیا قتل نفس زکیه یک واقعه در گذشته بوده که اتفاق افتاده یا اینکه هنوز به وقوع نپیوسته و از علائم نزدیک به ظهور حضرت مهدی (ع) است نظرات مختلفی بیان شده است که به آنها اشاره می‌شود:[۹]
  1. نفس زکیه همان محمد بن عبدالله محض ملقب به نفس زکیه است که در زمان بنی العباس به قتل رسید و از اولاد امام حسن مجتبی (ع) است.[۱۰] قرائنی بر این دلیل ارائه شده است[۱۱] لکن این سخن و نظر را نمی‌توان پذیرفت، زیرا پس از بررسی روایات نفس زکیه، اشکالاتی به این دیدگاه وارد است از جمله:
    1. قتل نفس زکیه بین رکن و مقام است، در حالی که محمد بن عبدالله محض در نزدیکی مدینه و منطقه احجار الزیت به قتل رسیده است.[۱۲]
    2. نفس زکیه یعنی نفسی پاک و طاهر، اما این شخص را نمی‌توان با چنین صفتی معرفی کرد و او را مورد تأیید اهل بیت دانست؛ چرا که او خود را مهدی(ع) می‌دانست و مردم را برابر اهل بیت، به خود دعوت می‌کرد.[۱۳] لذا باید در انتظار کشته شدن شخصی با اخلاص تر و آزمایش شده تر از او بود[۱۴].
    3. روایاتی بعد از کشته شدن محمد بن عبدالله (نفس زکیه) صادر شده که نشان می‌‌دهد بعد از کشته شدن او، هنوز امامان(ع) منتظر این علامت بوده‌اند و آن را از علایم ظهور دانسته اند[۱۵].
    4. قتل محمد بن عبدالله پیش از تولد حضرت مهدی(ع) بوده است و در این صورت، نمی‌توان آن را جزء علایم ظهور دانست و باید منتظر شخص دیگری بود[۱۶].
    5. پیش گویی قتل نفس زکیه در روایات همراه یا بعد از وقایعی ذکر شده که به یقین تاکنون تحقق نیافته‌اند. لذا فهم عمومی از سیاق عبارات همان است که این علامت نیز تاکنون انجام نشده باشد. بنابراین، نمی‌توان مقصود از نفس زکیه را محمد بن عبدالله دانست، بلکه اشاره به کشته شدن شخص دیگری است که در آینده انجام خواهد گرفت[۱۷].
    6. فاصله میان ظهور تا قتل این شخص، پانزده روزاست که به زمان قیام حضرت مهدی (ع) اشاره دارد؛ لذا با محمد بن عبدالله محض مطابقت نمی‌کند و این مطلب، هنوز رخ نداده است.[۱۸]
    7. خود نفس زکیه و پیروان وی تنها ادعای مهدی بودن او را داشته‌‏اند نه اینکه کشته شدن او را نشانه ظهور مهدی(ع) بدانند و همین ادعای کاذب، سبب می‌شود آن فرد آرمانی که کشته شدنش در روایات از نشانه‏‌های ظهور معرفی شده، بر این ادعاکننده دروغ‏گو منطبق نشود.[۱۹]
  2. نفس زکیه فردی است که قبل از ظهور امام زمان (ع) قیام می‌کند و در کنار کعبه ما بین رکن و مقام کشته می‌شود. از روایات استفاده می‌شود در آستانه ظهور حضرت مهدی (ع) در گیر و دار مبارزات زمینه‌ساز انقلاب مهدی(ع)، فردی پاک باخته و مخلص، در راه امام(ع) می‌کوشد و مظلومانه کشته می‌شود. این رخداد عظیم، طبق بیان روایات بین رکن و مقام ـ در بهترین مکان‌های زمین ـ اتفاق می‌افتد. فرد یادشده از اولاد امام حسن مجتبی (ع) است[۲۰].[۲۱] و نیز گفته شده حسینی نسب است.[۲۲] امام باقر (ع) در حدیثی طولانی نقل فرموده‌اند:[۲۳] «قائم(ع) به اصحاب خود می‌فرماید: "ای قوم! اهل مکه مرا نمی‌خواهند؛ ولی من کسی را به سوی آنها می‌فرستم تا حجت را بر ایشان تمام کنم... پس مردی از اصحاب خود را می‌خواند و به او می‌فرماید: به سوی اهل مکه برو و بگو:‌ای اهل مکه! من فرستادۀ مهدی هستم. او خطاب به شما می‌گوید: ما اهل بیت رحمت و معدن رسالت و خلافت هستیم و ما فرزندان محمد(ص) و سلالۀ پیامبرانیم و به راستی که مورد ظلم و ستم قرار گرفتیم و از زمانی که پیامبر از دنیا رفت، تا امروز، حق ما گرفته نشده است. پس اکنون ما شما را به یاری می‌خوانیم؛ ما را یاری کنید. چون آن جوان این سخن را بگوید مردم، او را بین رکن و مقام می‌کشند. او نفس زکیّه است.»[۲۴] برابر بعضی از روایات[۲۵] بین کشته شدن نفس زکیه و قیام قائم آل محمد (ص) تنها پانزده شب فاصله خواهد بود.[۲۶] محدث قمی می‌گوید:[۲۷] "نفس زکیه پسری است از خاندان محمد (ص) که مابین رکن و مقام در مسجد الحرام کشته می‌شود".[۲۸]
  3. نفس زکیه مجاهدی است از زمره بسترسازان ظهور که رهبری عده‌ای از عاشقان امام مهدی (ع) را بر عهده دارد و در راه حضرت در میان هفتاد تن از علمای زمانه در منطقه‌ای پشت شهر کوفه به شهادت می‌رسد. او غیر از سید هاشمی‌تباری است که در مکه و بین رکن کعبه و مقام ابراهیم سر از تنش جدا می‌شود و این هر دو، غیر از سید حسنی هستند که به قتل می‌رسد[۲۹].[۳۰]
  4. نفس زکیه شخصی است به نام محمد بن الحسن که میان رکن کعبه و مقام ابراهیم کشته خواهد شد. از فحوای این نظریه و تعابیر قائل آن چنین استنباط می‌شود که نفس زکیه، از سادات حسنی و در واقع همان سید حسنی است[۳۱].[۳۲]
  5. نفس زکیه سیدی والا تبار و حسینی‌نسب است و هموست که مظلومانه در ۲۵ ذی الحجه سر مبارکش در حرم امن الهی مکه مکرمه از تن جدا می‌شود و کمی پیش از ذبح شدن وی، سیدی هاشمی و حسنی‌تبار در کوفه به همراه هفتاد تن از علمای امت به دست سپاهیان سفیانی و در اثنای ورود سپاه مجاهد خراسانی از طریق شهرهای قصر شیرین و خانقین به شهادت می‌رسد. طبق این نظریه، رجل هاشمی و سید حسنی یک تن هستند[۳۳].[۳۴]

جمع‌بندی

  • با توجه به مجموعه متون و روایات می‌توان گفت نفس زکیه، یکی از علائم مشهور و حتمی ظهور است که درباره او و شهادت او، روایات معتبری وجود دارد، اگر چه همانند دیگر علائم، جزئیات مرتبط با او از ابهام برخوردار است.[۴۱]

پانویس

 با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:  

  1. ↑ ر.ک. محمدی ری شهری، محمد، دانشنامۀ امام مهدی، ج 7، ص 438 ـ 439؛ هاشمی شهیدی، سید اسدالله، زمینه سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی، ص 80، 81، 269 و 270؛ موسوی‌نسب، سید جعفر، دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ج۲، ص۵۳، ۵۴؛ زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵، ج۲، ص۲۱۴؛ رجالی تهرانی، علیرضا، یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص ۱۸۷؛ رضوانی، علی ‎اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات: ص۵۲۳؛ چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳؛ تونه ای، مجتبی، موعودنامه، ص 554؛ اسماعیلی، اسماعیل، بررسی نشانه های ظهور، چشم به راه مهدی، ص 281 ـ 283؛ قزوینی، سید محمد کاظم، امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور، ص 338 ـ 339؛ خیراللهی، زهرا، موسوی شکور، فخری سادات، علائم ظهور در آیات قرآن، ص 233 ـ 235؛ اکبرنژاد، مهدی، بررسی تطبیقی مهدویت در روایات شیعه و اهل سنت، ص 174
  2. ↑ ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۶۲۸، ۶۲۹؛ رجالی تهرانی،علی رضا، یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص ۱۸۷؛ الحسنی، سید نذیر، مصلح کل، ص۲۰۳-۲۰۶؛ تونه ای، مجتبی، موعودنامه، ص 554؛ اسماعیلی، اسماعیل، بررسی نشانه های ظهور، چشم به راه مهدی، ص 281 ـ 283
  3. ↑ ر.ک. طبسی، نجم الدین، تاملی نو در نشانه‌های ظهور ، ص۱۱، ۱۲ و درس گفتارهای مهدویت، صفحه؟؟؟
  4. ↑ ر.ک. طبسی، نجم الدین، تاملی نو در نشانه‌های ظهور، ص۱۱، ۱۲ و و درس گفتارهای مهدویت، صفحه؟؟؟؛ صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۶۲۸، ۶۲۹؛ رجالی تهرانی، علیرضا، یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص ۱۸۷
  5. ↑ ر.ک. طبسی، نجم الدین، درس گفتارهای مهدویت، صفحه؟؟؟؛ چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳
  6. ↑ سوره کهف، آیه ۷۴
  7. ↑ ر.ک. طبسی، نجم الدین، تاملی نو در نشانه‌های ظهور ، ص۱۱، ۱۲؛ چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳؛ الحسنی، سید نذیر، مصلح کل، ص ۲۰۳-۲۰۶؛ صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۶۲۸، ۶۲۹
  8. ↑ ر.ک. طبسی، نجم الدین، تاملی نو در نشانه‌های ظهور ، ص۱۱، ۱۲؛ صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۶۲۸، ۶۲۹؛ رجالی تهرانی، علیرضا، یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص ۱۸۷
  9. ↑ ر.ک. طبسی، نجم الدین، تاملی نو در نشانه‌های ظهور ، ص۱۱، ۱۲؛ رضوانی، علی ‎اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات: ص۵۲۳؛ حسنی، سید نذیر، مصلح کل، ص۲۰۳-۲۰۶؛ اسماعیلی، اسماعیل، بررسی نشانه‌های ظهور، چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳؛ زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵ ج۲، ص۲۱۴
  10. ↑ ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص ۶۳۰ ـ ۶۳۵؛ علی‌زاده، مهدی، نشانه‌های یار و چکامه‌ انتظار، ص ۳۴ ـ ۳۵؛ پورسید آقایی، سیدمسعود، قاسمی، محمدعلی، ادیان، مذاهب و عرفان، مشرق موعود، زمستان ۱۳۸۶، ش۴، ۷ـ ۲۸.
  11. ↑ ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص ۶۳۰ ـ ۶۳۵
  12. ↑ ر.ک. طبسی، نجم الدین، تاملی نو در نشانه‌های ظهور ، ص۱۱، ۱۲؛ رضوانی، علی ‎اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات: ص۵۲۳؛ اسماعیلی، اسماعیل، بررسی نشانه‌های ظهور، چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳؛ حسنی، سید نذیر، مصلح کل، ص۲۰۳-۲۰۶؛ زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵ ج۲، ص۲۱۴؛ سلیمیان، خدامراد، فرهنگنامه مهدویت، ص ۳۴۵ و ۳۴۶؛ پورسید آقایی، سیدمسعود، قاسمی، محمدعلی، ادیان، مذاهب و عرفان، مشرق موعود، زمستان ۱۳۸۶، ش۴، ۷ـ ۲۸.
  13. ↑ ر.ک. طبسی، نجم الدین، تاملی نو در نشانه‌های ظهور ، ص۱۱، ۱۲؛ رضوانی، علی ‎اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات: ص۵۲۳؛ اسماعیلی، اسماعیل، بررسی نشانه‌های ظهور، چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳؛ حسنی، سید نذیر، مصلح کل، ص۲۰۳-۲۰۶؛ اسماعیلی، اسماعیل، بررسی نشانه‌های ظهور، چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳؛ زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵ ج۲، ص۲۱۴؛ سلیمیان، خدامراد، فرهنگنامه مهدویت، ص ۳۴۵ و ۳۴۶؛ پورسید آقایی، سیدمسعود، قاسمی، محمدعلی، ادیان، مذاهب و عرفان، مشرق موعود، زمستان ۱۳۸۶، ش۴، ۷ـ ۲۸.
  14. ↑ ر.ک. پورسید آقایی، سیدمسعود، قاسمی، محمدعلی، ادیان، مذاهب و عرفان، مشرق موعود، زمستان ۱۳۸۶، ش۴، ۷ـ ۲۸.
  15. ↑ ر.ک. پورسید آقایی، سیدمسعود، قاسمی، محمدعلی، ادیان، مذاهب و عرفان، مشرق موعود، زمستان ۱۳۸۶، ش۴، ۷ـ ۲۸.
  16. ↑ ر.ک. پورسید آقایی، سیدمسعود، قاسمی، محمدعلی، ادیان، مذاهب و عرفان، مشرق موعود، زمستان ۱۳۸۶، ش۴، ۷ـ ۲۸.
  17. ↑ ر.ک. پورسید آقایی، سیدمسعود، قاسمی، محمدعلی، ادیان، مذاهب و عرفان، مشرق موعود، زمستان ۱۳۸۶، ش۴، ۷ـ ۲۸.
  18. ↑ ر.ک. طبسی، نجم الدین، تاملی نو در نشانه‌های ظهور ، ص۱۱، ۱۲؛ رضوانی، علی ‎اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات: ص۵۲۳؛ اسماعیلی، اسماعیل، بررسی نشانه‌های ظهور، چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳؛ حسنی، سید نذیر، مصلح کل، ص۲۰۳-۲۰۶؛ اسماعیلی، اسماعیل، بررسی نشانه‌های ظهور، چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳؛ زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵ ج۲، ص۲۱۴؛ آیتی، نصرت‌الله، تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص ۲۲۸ و ۲۵۹؛ سلیمیان، خدامراد، فرهنگنامه مهدویت، ص ۳۴۵ و ۳۴۶؛ اکبرنژاد، مهدی، بررسی تطبیقی مهدویت در روایات شیعه و اهل‌سنت، ص 174؛ پورسید آقایی، سیدمسعود، قاسمی، محمدعلی، ادیان، مذاهب و عرفان، مشرق موعود، زمستان ۱۳۸۶، ش۴، ۷ـ ۲۸.
  19. ↑ اکبرنژاد، مهدی، بررسی تطبیقی مهدویت در روایات شیعه و اهل‌سنت، ص 174
  20. ↑ ابن بابویه، محمد بن علی، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۳۳۰، ح ۱۶
  21. ↑ ر.ک. م‍ح‍م‍دی‌ ری‌ش‍ه‍ری‌، محمد، دانشنامهٔ امام مهدی، ج ۷، ص ۴۳۸ ـ ۴۳۹؛ سلیمیان، خدامراد، پرسمان مهدویت، ص ۲۲۶ ـ ۲۲۹ و سلیمیان، خدامراد، فرهنگنامه مهدویت، ص 345 و 346؛ علی‌پور، مهدی، ظهور، ص ۲۵۲ ـ ۲۶۲؛ پژوهشگران مؤسسۀ آیندۀ روشن، مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها، ص ۳۸۴؛ یوسفیان، مهدی، نگین آفرینش، ج ۱، ص ۱۷۳ ـ ۱۷۷؛ الساده، مجتبی، شش ماه پایانی، ص ۱۵۶ ـ ۱۶۰.
  22. ↑ ر.ک. علی‌زاده، مهدی، نشانه‌های یار و چکامه‌ انتظار، ص ۳۴ ـ ۳۵
  23. ↑ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۰۷، ص ۸۱: «یَا قَوْمِ إِنَّ أَهْلَ مَکَّةَ لَا یُرِیدُونَنِی وَ لَکِنِّی مُرْسِلٌ إِلَیْهِمْ لِأَحْتَجَّ عَلَیْهِمْ بِمَا یَنْبَغِی لِمِثْلِی أَنْ یَحْتَجَّ عَلَیْهِمْ فَیَدْعُو رَجُلًا مِنْ أَصْحَابِهِ فَیَقُولُ لَهُ امْضِ إِلَی أَهْلِ مَکَّةَ فَقُلْ یَا أَهْلَ مَکَّةَ أَنَا رَسُولُ فُلَانٍ إِلَیْکُمْ وَ هُوَ یَقُولُ لَکُمْ إِنَّا أَهْلُ بَیْتِ الرَّحْمَةِ وَ مَعْدِنُ الرِّسَالَةِ وَ الْخِلَافَةِ وَ نَحْنُ ذُرِّیَّةُ مُحَمَّدٍ وَ سُلَالَةُ النَّبِیِّینَ وَ إِنَّا قَدْ ظُلِمْنَا وَ اضْطُهِدْنَا وَ قُهِرْنَا وَ ابْتُزَّ مِنَّا حَقُّنَا مُنْذُ قُبِضَ نَبِیُّنَا إِلَی یَوْمِنَا هَذَا فَنَحْنُ نَسْتَنْصِرُکُمْ فَانْصُرُونَا فَإِذَا تَکَلَّمَ هَذَا الْفَتَی بِهَذَا الْکَلَامِ أَتَوْا إِلَیْهِ فَذَبَحُوهُ بَیْنَ الرُّکْنِ وَ الْمَقَامِ وَ هِیَ النَّفْسُ الزَّکِیَّةُ»
  24. ↑ ر.ک. یوسفیان، مهدی، نگین آفرینش، ج ۱، ص ۱۷۳ ـ ۱۷۷؛ الساده، مجتبی، شش ماه پایانی، ص ۱۵۶ ـ ۱۶۰؛ کامل سلیمیان، روزگار رهایی، ج ۲، ص ۷۸۰ ـ ۷۸۲؛ پورسید آقایی، سیدمسعود، قاسمی، محمدعلی، ادیان، مذاهب و عرفان، مشرق موعود، زمستان ۱۳۸۶، ش۴، ۷ـ ۲۸.
  25. ↑ ابن بابویه، محمد بن علی، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، باب ۵۷، ح ۲، ص ۵۵۴
  26. ↑ ر.ک. موسوی‌نسب، سید جعفر، دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ج۲، ص۵۳، ۵۴؛ رجالی تهرانی، علی رضا، یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص ۱۸۷؛ الساده، مجتبی، شش ماه پایانی، ص ۱۵۶ ـ ۱۶۰.
  27. ↑ قمی، عباس، منتهی الآمال، ج ۲، ص ۳۳۷؛ کمال الدین و تمام النعمه، ج ۱، ب ۲۲، ح ۱۶؛ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۹۲
  28. ↑ ر.ک. موسوی‌نسب، سید جعفر، دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ج۲، ص۵۳، ۵۴.
  29. ↑ نظریه شیخ مفید، ر.ک: الارشاد، ج ۲، ص ۳۶۸
  30. ↑ ر.ک. هاشمی شهیدی، سید اسدالله، زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی، ص ۸۰، ۸۱، ۲۶۹ و ۲۷۰؛ علی‌زاده، مهدی، نشانه‌های یار و چکامه‌ انتظار، ص ۳۴ ـ ۳۵؛ قزوینی، سید محمد کاظم، امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور، ص ۳۳۸ ـ ۳۳۹
  31. ↑ نظر آیت الله صافی گلپایگانی، ر.ک: منتخب الاثر، ص ۴۵۴
  32. ↑ ر.ک. علی‌زاده، مهدی، نشانه‌های یار و چکامه‌ انتظار، ص ۳۴ ـ؛ ۳۵؛ اسماعیلی، اسماعیل، بررسی نشانه‌های ظهور، چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳؛ طاهری، حبیب الله، سیمای آفتاب، ص ۲۷۸
  33. ↑ نظر کامل سلیمان ر.ک: یوم الخلاص، صص ۶۳۳ ـ ۶۳۸ و صص ۶۶۱ ـ ۶۶۸
  34. ↑ ر.ک. علی‌زاده، مهدی، نشانه‌های یار و چکامه‌ انتظار، ص ۳۴ ـ ۳۵
  35. ↑ ر.ک. هاشمی شهیدی، سید اسدالله، زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی، ص ۸۰، ۸۱، ۲۶۹ و ۲۷۰؛ الساده، مجتبی، شش ماه پایانی، ص ۱۵۶-۱۶۰.
  36. ↑ بشارة الاسلام، ص ۱۳۹، روضه کافی، ص ۲۲۵ ح ۶۶ و بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۰.
  37. ↑ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۰۷- ۲۰۸ ح ۴۵ و غیبت شیخ طوسی، ص ۲۷۹.
  38. ↑ ر.ک. هاشمی شهیدی، سید اسدالله، زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی، ص ۸۰، ۸۱، ۲۶۹ و ۲۷۰؛ الساده، مجتبی، شش ماه پایانی، ص ۱۵۶-۱۶۰.
  39. ↑ الملاحم و الفتن، ص ۵۶، باب ۱۰۷ ط- منشورات الرضی.
  40. ↑ ر.ک. هاشمی شهیدی، سید اسدالله، زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی، ص ۸۰، ۸۱، ۲۶۹ و ۲۷۰؛ الساده، مجتبی، شش ماه پایانی، ص ۱۵۶-۱۶۰.
  41. ↑ ر.ک. محمدی ری شهری، محمد، دانشنامۀ امام مهدی، ج 7، ص 438 ـ 439؛ اکبرنژاد، مهدی، بررسی تطبیقی مهدویت در روایات شیعه و اهل سنت، ص 174
برگرفته از «https://fa.imamatpedia.com/w/index.php?title=بحث:نفس_زکیه_کیست؟_(پرسش)&oldid=1080330»