حدیث باب حطه: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش برچسب: پیوندهای ابهامزدایی |
(←منابع) |
||
خط ۴۸: | خط ۴۸: | ||
== منابع == | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
# [[پرونده:13681032.jpg|22px]] [[علی ربانی گلپایگانی|ربانی گلپایگانی، علی]]، [[امامت اهل بیت (کتاب)|'''امامت اهل بیت''']] | |||
# [[پرونده:1368987.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|'''فرهنگ غدیر''']] | # [[پرونده:1368987.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|'''فرهنگ غدیر''']] | ||
{{پایان منابع}} | {{پایان منابع}} |
نسخهٔ ۲۳ مهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۱:۴۴
حدیث باب حطه | |
---|---|
متن حدیث | |
«انما مَثَلُ أَهْلِ بَيْتِي فِيکُمْ مَثَلِ بَابِ حِطَّةٍ فِي بَنِي إِسْرَائِيلَ مَنْ دَخَلَهُ غُفِرَ لَهُ» | |
ترجمه حدیث | |
اهلبیت من در بین شما همانند باب حطّه در بنی اسرائیلاند که هر کس داخل آن شد، آمرزیده شد | |
مشخصات حدیث | |
صادره از | پیامبر خاتم (ص) |
راویان | |
محتوای حدیث | |
سبب صدور | بیان شأن و مقام اهل بیت (ع) |
دلالت حدیث | |
منابع حدیث | |
منابع شیعه |
|
منابع اهل سنت |
|
مقدمه
در قرآن کریم، دربارۀ ورود بنی اسرائیل به بیت المقدس پس از هجرت از مصر آمده است که به آنان گفته شد وارد اورشلیم (شهر خدا) شوید و هنگام ورود، به سجده بیفتید و بگویید: "حطّه"، تا گناهان شما آمرزیده شود: ﴿وَإِذْ قُلْنَا ادْخُلُواْ هَذِهِ الْقَرْيَةَ فَكُلُواْ مِنْهَا حَيْثُ شِئْتُمْ رَغَدًا وَادْخُلُواْ الْبَابَ سُجَّدًا وَقُولُواْ حِطَّةٌ نَّغْفِرْ لَكُمْ خَطَايَاكُمْ وَسَنَزِيدُ الْمُحْسِنِينَ ﴾[۱]، ﴿وَإِذْ قِيلَ لَهُمُ اسْكُنُواْ هَذِهِ الْقَرْيَةَ وَكُلُواْ مِنْهَا حَيْثُ شِئْتُمْ وَقُولُواْ حِطَّةٌ وَادْخُلُواْ الْبَابَ سُجَّدًا نَّغْفِرْ لَكُمْ خَطِيئَاتِكُمْ سَنَزِيدُ الْمُحْسِنِينَ ﴾[۲]. "باب حطّه"، یعنی دری که هنگام ورود از آن حطّه میگفتند تا آمرزیده شوند. البته به نقل قرآن و منابع روایی، آنان از روی استهزاء آن کلمه را عوض میکردند و به جای آن حنطه (گندم) میگفتند[۳].
در تفسیر آیه شریفه نکات ذیل را یادآور میشویم:
- درباره “قریه” دو دیدگاه نقل شده است: أریحا و بیت المقدس. دیدگاه دوم مشهور است. مرحوم طبرسی در این باره میفرماید: مفسّران بر این مسأله اتّفاق نظر دارند که مراد از قریه در آیه شریفه، بیت المقدس است و مؤید آن این آیه شریفه است که میفرماید: “به سرزمین مقدسی که خداوند برای شما مقرر داشته است، وارد شوید” و ابن زید میگوید: مراد از قریه، “أریحا” است که روستایی در نزدیکی بیت المقدس است که در آن بقایای قوم عاد که عمالقه بودند و رئیس آنان عوج بن عُنُق بود، میباشد[۴].
- گفته شده است کلمه “حِطّه” لفظی بوده که برای استغفار و توبه بهکار میرفته و به معنای اغفر ذنوبنا میباشد[۵].[۶]
باب حطه در احادیث
اینکه اهل بیت پیامبر (ص) در روایات به عنوان باب حطه معرفی شدهاند، یعنی این خاندان و محبت و ولایت آنان وسیلۀ آمرزش و رحمت الهی و برخورداری از نعمتهای فراوان و برکت در زندگی است و پذیرش ولایت اهل بیت (ع) و پنج تن آل عبا زمینهساز شمول رحمت الهی و رسیدن به سعادت ابدی است.
بنی اسرائیل که آن واژه را از روی استهزاء عوض کردند، کیفر الهی بر آنان نازل شد و دچار طاعون شدند. رهاکنندگان اهل بیت (ع) نیز از سعادت محرومند. امام علی (ع) فرمود: «أَنَا بَابُ حِطَّة»[۷] و پیامبر خدا (ص) فرمود: «عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ بَابُ حِطَّةٍ مَنْ دَخَلَ مِنْهُ كَانَ مُؤْمِناً وَ مَنْ خَرَجَ مِنْهُ كَانَ كَافِرا»[۸]، همچنین فرمود: «مَثَلُ أَهْلِ بَيْتِي فِيكُمْ... مَثَلِ بَابِ حِطَّةٍ مَنْ دَخَلَهُ نَجَا وَ مَنْ لَمْ يَدْخُلْهُ هَلَك»[۹] و نیز فرمود: « مَثَلُ أَهْلِ بَيْتِي مَثَلُ بَابِ حِطَّةٍ فِي بَنِي إِسْرَائِيل»[۱۰]. علامه مجلسی پس از نقل این حدیث، از تفسیر امام عسکری (ع) نقل میکند که: در باب حطّۀ بنی اسرائیل، نامهای پیامبر و أئمه (ع) نوشته شده بود و به آنان امر شد که در برابر آنها خضوع و به فضیلت آنان اقرار کنند و نپذیرفتند و عذاب بر آنان نازل شد. این حدیث، از فضایل مهمّ خاندان پیامبر و علی بن ابی طالب (ع) است و شأن و مقام آنان را نزد خدای متعال نشان میدهد[۱۱].[۱۲]
حدیث باب حطه و وجوب تبعیت از اهل بیت(ع)
یکی از احادیثی که بر وجوب پیروی از اهلبیت پیامبر (ص) دلالت میکند، حدیث “باب حطّه” است. حاصل معنا و مدلول این حدیث آن است، همان طور که بنی اسرائیل در اثر گناهانی که کرده بودند، بایستی کارهایی میکردند تا مشمول مغفرت الهی قرار گیرند و از آن جمله وارد شدن به باب بیت المقدس به صورت متواضعانه و طلب مغفرت از خداوند بود، اهل بیت پیامبر (ص) نیز، حال همان باب حطّه را دارند و لذا کسی که میخواهد از رحمت و مغفرت الهی بهرهمند شود باید به آنها رجوع کرده و در برابر آنها خاضع و مطیع باشد. بنابراین این حدیث بر دو مطلب دلالت دارد:
- اولاً: لازم است در مسائلی که مربوط به دین و هدایت است به اهلبیت (ع) رجوع شود؛ زیرا بحث غفران و مغفرت مربوط به دین است؛
- ثانیاً: این رجوع باید همراه با خضوع و اطاعت و تبعیت از آنان باشد؛ زیرا مراجعه بدون تبعیت اثر هدایتی نخواهد داشت.
پیامبر اکرم (ص) با تشبیه اهلبیت (ع) به باب حطّه بنی اسرائیل بیان میدارند که: اولاً: برای هدایت و مغفرت تنها به اهلبیت (ع) رجوع کنید که «أَنَا مَدِينَةُ الْعِلْمِ وَ عَلِيٌّ بَابُهَا» و درب دیگری را نجویید. ثانیاً: در برابر آنان نیز خاضع باشید: ﴿وَادْخُلُوا الْبَابَ سُجَّدًا﴾، یعنی تبعیت و انقیاد داشته باشید. تواضع این امّت به آن است که از درب معنوی که پیامبر اکرم (ص) آن را مشخص نموده وارد شوند و در مقابل علم و کمالات اهلبیت (ع) تواضع کنند (و این امری فطری است و اگر کسی از نظر نفسانی سالم باشد چنین میکند). برای این امت محبّت به خاندان اهلبیت(ع)، سبب مغفرت قرار داده شده و روشن است که محبت کلید پیروی و پیمودن طریق آنان است[۱۳].
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
- ↑ و (یاد کنید) آنگاه را که گفتیم: بدین شهر در آیید و از (نعمتهای) آن از هر جا که خواستید فراوان بخورید و با فروتنی از دروازه وارد شوید و بگویید: از لغزش ما بگذر! تا از لغزشهای شما درگذریم، و به زودی (پاداش) نکوکاران را میافزاییم؛ سوره بقره، آیه۵۸.
- ↑ و (یاد کن) آنگاه را که به ایشان گفته شد: در این شهر (بیت المقدس) جای گیرید و از هر جای آن خواستید بخورید و بگویید: «از لغزش ما بگذر!» و از این دروازه، سجدهکنان (به شهر) در آیید تا گناهانتان را بیامرزیم، به زودی بر (پاداش) نیکوکاران میافزاییم؛ سوره اعراف، آیه۱۶۱.
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۲۰۵.
- ↑ مجمع البیان، ج۱، ص۲۶۷.
- ↑ مجمع البیان، ج۱، ص۱۹۴؛ مفاتیح الغیب، ج۳، ص۵۲۳.
- ↑ ربانی گلپایگانی، علی، امامت اهل بیت، ص ۲۵۲.
- ↑ بحار الأنوار، ج ۴ ص ۹.
- ↑ بحار الأنوار، ج ۴ ص ۹.
- ↑ بحار الأنوار، ج ۴ ص ۹.
- ↑ بحار الأنوار، ج ۴ ص ۹.
- ↑ دربارۀ این حدیث، از جمله ر. ک: احقاق الحق، ج ۷ص ۱۴۳، بحار الأنوار، ج ۲۳ ص ۱۰۴، اهل البیت فی الکتاب و السّنة ص ۸۹، دانشنامه امام علی، ج ۱۰ ص ۲۸۰.
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۲۰۵.
- ↑ ربانی گلپایگانی، علی، امامت اهل بیت، ص ۲۵۲.