معنای نفس زکیه چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
خط ۲۷: خط ۲۷:
|-
|-
|}
|}
از جمله [[علائم حتمیِ ظهور]] [[قتل نفس زکیه]] است.<ref>ر.ک. [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[پرسمان مهدویت (کتاب)|پرسمان مهدویت]]، ج۳، ص۲۲۱ ـ ۲۲۴ و ص ۲۲۶ ـ ۲۳۱</ref> کلمه زکیه از ریشه «زکی» به‏ معنای «رشدکردن» و «[[پاکیزه]] شدن» است.<ref>ر.ک. [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ غیبت کبری (کتاب)|تاریخ غیبت کبری]]، ص۶۲۸، ۶۲۹؛ [[نصرت‌الله آیتی|آیتی، نصرت‌الله]]، [[تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور (کتاب)|تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور]]، ص۲۲۵ ـ ۲۲۸</ref> [[نفس زکیه]] یعنی: نفسی که کاملاً [[پاک]] و [[پاکیزه]] است به عبارت دیگر با الفاظی همانند: [[اخلاص]]، [[فداکار]]، [[اراده]] آهنین داشتن و هدفمند بودن تعبیر شده است؛ در واقع [[نفس زکیه]] یک فرد [[مسلمان]] که در درجه بالای [[ایمان]] و [[اراده]] و [[فداکاری]] و [[ازخودگذشتگی]] باشد است.<ref>ر.ک. [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ غیبت کبری (کتاب)|تاریخ غیبت کبری]]، ص۶۲۸، ۶۲۹؛ [[نصرت‌الله آیتی|آیتی، نصرت‌الله]]، [[تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور (کتاب)|تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور]]، ص۲۲۵ ـ ۲۲۸</ref> همچنین به جای استعمال واژه [[نفس زکیه]]، از واژه "[[الدم الحرام]]" و یا "[[نفس حرام]]" هم استفاده شده است.<ref>ر.ک. [[نصرت‌الله آیتی|آیتی، نصرت‌الله]]، [[تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور (کتاب)|تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور]]، ص۲۲۵ ـ ۲۲۸</ref> همان‌گونه که در [[قرآن کریم]] آمده است:<ref>سوره کهف، آیه۷۴: «آیا نفس زکیه‌‏ای را بدون اینکه کسی را کشته باشد کشتی؟»</ref> {{متن قرآن|أَقَتَلْتَ نَفْسًا زَكِيَّةً بِغَيْرِ نَفْسٍ}}<ref>ر.ک. [[نصرت‌الله آیتی|آیتی، نصرت‌الله]]، [[تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور (کتاب)|تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور]]، ص۲۲۵ ـ ۲۲۸؛ [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ غیبت کبری (کتاب)|تاریخ غیبت کبری]]، ص۶۲۸، ۶۲۹</ref>
*از جمله [[علائم حتمی ظهور]] [[قتل نفس زکیه]] است<ref>ر.ک. سلیمیان، خدامراد، پرسمان مهدویت، ج۳، ص۲۲۱ ـ ۲۲۴ و ص ۲۲۶ ـ ۲۳۱. </ref>. کلمه [[زکیه]] از ریشه «زکی» به‏ معنای «رشدکردن» و «[[پاکیزه]] شدن» است<ref>ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۶۲۸، ۶۲۹؛ آیتی، نصرت‌الله، تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص۲۲۵ ـ ۲۲۸.</ref>. [[نفس زکیه]] یعنی: نفسی که کاملاً [[پاک]] و [[پاکیزه]] است به عبارت دیگر با الفاظی همانند: [[اخلاص]]، [[فداکار]]، [[اراده]] آهنین داشتن و هدفمند بودن تعبیر شده است؛ در واقع [[نفس زکیه]] یک فرد [[مسلمان]] که در درجه بالای [[ایمان]] و [[اراده]] و [[فداکاری]] و [[از خودگذشتگی]] باشد است<ref>ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۶۲۸، ۶۲۹؛ آیتی، نصرت‌الله، تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص۲۲۵ ـ ۲۲۸.</ref>. همچنین به جای استعمال واژه [[نفس زکیه]]، از واژه "[[الدم الحرام]]" و یا "[[نفس حرام]]" هم استفاده شده است<ref>ر.ک. آیتی، نصرت‌الله، تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص۲۲۵ ـ ۲۲۸.</ref>. همان‌گونه که در [[قرآن کریم]] آمده است: {{متن قرآن|أَقَتَلْتَ نَفْسًا زَكِيَّةً بِغَيْرِ نَفْسٍ}}<ref>«پس راه افتادند تا هنگامی که پسربچه‌ای دیدند و او را کشت؛ (موسی) گفت: آیا انسانی بی‌گناه را بی‌آنکه کسی را کشته باشد کشتی؟ به راستی کاری ناپسند کردی!» سوره کهف، آیه ۷۴.</ref><ref>ر.ک. آیتی، نصرت‌الله، تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص۲۲۵ ـ ۲۲۸؛ صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۶۲۸، ۶۲۹.</ref>
*در معنای [[نفس زکیه]] دو احتمال وجود دارد:
در معنای [[نفس زکیه]] دو احتمال وجود دارد:
#[[نفس زکیه]] یعنی [[نفس]] [[طاهر]]، یعنی شخصی که گناهی مرتکب نشده است<ref>ر.ک. [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ غیبت کبری (کتاب)|تاریخ غیبت کبری]]، ص۶۲۸، ۶۲۹؛ [[نصرت‌الله آیتی|آیتی، نصرت‌الله]]، [[تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور (کتاب)|تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور]]، ص۲۲۵ – ۲۲۸؛ [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[پرسمان مهدویت (کتاب)|پرسمان مهدویت]]، ج۳، ص۲۲۱ ـ ۲۲۴ و ص ۲۲۶ ـ ۲۳۱</ref> برای تأیید این معنا، قراینی وجود دارد مانند [[امام علی]]{{ع}} فرمودند<ref>نعمانی، ابو عبدالله محمد بن ابراهیم، الغیبة للنعمانی، ۲۶۶، باب۱۴، ح۱۷: {{متن حدیث| أَ لَا أُخْبِرُكُمْ بِآخِرِ مُلْكِ بَنِي فُلَانٍ قُلْنَا بَلَى يَا أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ قَالَ قَتْلُ نَفْسٍ حَرَامٍ فِي يَوْمٍ حَرَام‏}}</ref>: «آیا شما را از زمان به پایان رسیدن سلطنت خاندان فلان خبر ندهم؟ هنگام کشته شدن نفسی حرام در روزی حرام»<ref>ر.ک. [[نصرت‌الله آیتی|آیتی، نصرت‌الله]]، [[تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور (کتاب)|تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور]]، ص۲۲۵ ـ ۲۲۸</ref>
#[[نفس زکیه]] یعنی [[نفس]] [[طاهر]]، یعنی شخصی که گناهی مرتکب نشده است<ref>ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۶۲۸، ۶۲۹؛ آیتی، نصرت‌الله، تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص۲۲۵ – ۲۲۸؛ سلیمیان، خدامراد، پرسمان مهدویت، ج۳، ص۲۲۱ ـ ۲۲۴ و ص ۲۲۶ ـ ۲۳۱.</ref> برای تأیید این معنا، قراینی وجود دارد مانند:
#[[نفس زکیه]] به معنای شخصیت متکامل و رشد یافته است.<ref>ر.ک. [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ غیبت کبری (کتاب)|تاریخ غیبت کبری]]، ص۶۲۸، ۶۲۹؛ [[نصرت‌الله آیتی|آیتی، نصرت‌الله]]، [[تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور (کتاب)|تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور]]، ص۲۲۵ ـ ۲۲۸؛ [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[پرسمان مهدویت (کتاب)|پرسمان مهدویت]]، ج۳، ص۲۲۱ ـ ۲۲۴ و ص ۲۲۶ ـ ۲۳۱</ref> در تأیید این معنا، باید گفت: بی‌تردید [[ظهور امام عصر]]{{ع}} مهم‌ترین رخداد [[عالم]] در [[آخرالزمان]] خواهد بود و کشته شدن [[نفس زکیه]] از نشانه‌های چنین حادثه بزرگی است.<ref>ر.ک. [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[پرسمان مهدویت (کتاب)|پرسمان مهدویت]]، ج۳، ص۲۲۱ ـ ۲۲۴ و ص ۲۲۶ ـ ۲۳۱؛ [[نصرت‌الله آیتی|آیتی، نصرت‌الله]]، [[تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور (کتاب)|تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور]]، ص۲۲۵ ـ ۲۲۸</ref> ولی آنچه معنای اول را تقویت می‌‏کند آن است که [[نفس زکیه]] انسانی است که بر اثر شخصیت والای او قتل آن اهمیتی به سزا دارد، و اهمیت قتل درباره اشخاص [[آزمایش]] شده و با [[اخلاص]] است که در سطح بالاتری قرار گرفته باشندکه جلب نظر می‌‏کند و موجب تأثر و تأسف عمیق [[مردم]] می‌‏شود ولی کشتن یک فرد معمولی بی‏گناه نوعا اهمیتی در [[جوامع]] ندارد و جلب نظر نمی‏‌کند. در ضمن چیزی که می‌‏خواهد نشانه شود باید در مورد کسی باشد که در بین [[مردم]] شناخته شده باشد، و گرنه نمی‏‌تواند دلالت بر چیزی بکند و نشانه [[ظهور]] قرار گیرد.<ref>ر.ک. [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ غیبت کبری (کتاب)|تاریخ غیبت کبری]]، ص۶۲۸، ۶۲۹؛ [[نصرت‌الله آیتی|آیتی، نصرت‌الله]]، [[تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور (کتاب)|تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور]]، ص۲۲۵ ـ ۲۲۸</ref> و نیز تأکید [[پیشوایان]] دینی بر حتمیت این رویداد، اهمیت فوق‌العاده آن و مهم بودن شخصیت [[نفس زکیه]] را نمایان می‌‌کند.<ref>ر.ک. [[نصرت‌الله آیتی|آیتی، نصرت‌الله]]، [[تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور (کتاب)|تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور]]، ص۲۲۵ ـ ۲۲۸</ref>
##[[امام علی]]{{ع}} فرمودند<ref>نعمانی، ابو عبدالله محمد بن ابراهیم، الغیبة للنعمانی، ۲۶۶، باب۱۴، ح۱۷: «آیا شما را از زمان به پایان رسیدن سلطنت خاندان فلان خبر ندهم؟ هنگام کشته شدن نفسی حرام در روزی حرام» </ref>: {{متن حدیث|"أَ لَا أُخْبِرُکُمْ بِآخِرِ مُلْکِ بَنِی فُلَانٍ قُلْنَا بَلَی یَا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ قَالَ قَتْلُ نَفْسٍ حَرَامٍ فِی یَوْمٍ حَرَام"}}<ref>ر.ک. آیتی، نصرت‌الله، تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص۲۲۵ ـ ۲۲۸.</ref>
##در روایتی [[امام صادق]]{{ع}} [[خطبه]] [[سلمان]] را [[نقل]] کرد که در بخشی از آن فرموده بود<ref>بحارالانوار، ج ۲۲، ص ۳۸۹: {{متن حدیث|"أَمَا إِنِّی سَأُحَدِّثُکُمْ بِالنَّفْسِ الطَّیِّبَةِ الزَّکِیَّةِ وَ تَضْرِیحِ دَمِهِ بَیْنَ الرُّکْنِ وَ الْمَقَام"}} </ref>: «من شما را از [[نفس]] [[پاک]] و بی‌گناه و کشته شدن او میان [[رکن و مقام]] خبر می‌دهم». در این [[روایت]] نیز [[نفس زکیه]] به [[طیبه]] توصیف شده و به معنای شخصیت [[پاک]] و بی‌گناه است<ref>ر.ک. آیتی، نصرت‌الله، تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص۲۲۵ ـ ۲۲۸.</ref>.
#[[نفس زکیه]] به معنای شخصیت متکامل و رشد یافته است<ref>ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۶۲۸، ۶۲۹؛ آیتی، نصرت‌الله، تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص۲۲۵ ـ ۲۲۸؛ سلیمیان، خدامراد، پرسمان مهدویت، ج۳، ص۲۲۱ ـ ۲۲۴ و ص ۲۲۶ ـ ۲۳۱.</ref>. برخی قرائن هم دال بر این معنا هستند مانند:
##بی‌تردید [[ظهور امام عصر]]{{ع}} مهم‌ترین رخداد عالم در [[آخرالزمان]] خواهد بود و [[کشته شدن نفس زکیه]] از نشانه‌های چنین حادثه بزرگی است<ref>ر.ک. سلیمیان، خدامراد، پرسمان مهدویت، ج۳، ص۲۲۱ ـ ۲۲۴ و ص ۲۲۶ ـ ۲۳۱؛ آیتی، نصرت‌الله، تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص۲۲۵ ـ ۲۲۸. </ref>.
##تعدد روایاتی که به این حادثه اشاره دارند و تأکید [[پیشوایان دینی]] بر حتمیت این رویداد، اهمیت فوق‌العاده آن و مهم بودن شخصیت [[نفس زکیه]] را می‌نمایاند<ref>ر.ک. آیتی، نصرت‌الله، تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص۲۲۵ ـ ۲۲۸.</ref>.
##[[انتخاب]] [[مسجد الحرام]] برای [[کشتن نفس زکیه]]، نشان‌ می‌دهد که [[قاتلان]] [[توانایی]] دست‌گیری یا تأخیر در کشتن یا خارج کردن او از [[مسجد الحرام]] را ندارند و [[مصلحت]] آنها در هتک [[حرمت]] [[مسجد الحرام]] و کشتن او در این مکان [[مقدس]] است<ref>ر.ک. آیتی، نصرت‌الله، تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص۲۲۵ ـ ۲۲۸.</ref>.
*ولی آنچه معنای اول را تقویت می‌‏کند آن است که [[نفس زکیه]] انسانی است که بر اثر شخصیت والای او [[قتل]] آن اهمیتی به سزا دارد، و اهمیت [[قتل]] درباره اشخاص [[آزمایش]] شده و با [[اخلاص]] است که در سطح بالاتری قرار گرفته باشند که جلب نظر می‌‏کند و موجب تأثر و [[تأسف]] عمیق [[مردم]] می‌‏شود ولی کشتن یک فرد معمولی بی‏گناه نوعا اهمیتی در [[جوامع]] ندارد و جلب نظر نمی‏‌کند. در ضمن چیزی که می‌‏خواهد نشانه شود باید در مورد کسی باشد که در بین [[مردم]] شناخته شده باشد، و گرنه نمی‏‌تواند دلالت بر چیزی بکند و نشانه [[ظهور]] قرار گیرد<ref>ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۶۲۸، ۶۲۹؛ آیتی، نصرت‌الله، تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص۲۲۵ ـ ۲۲۸.</ref>. و نیز تأکید [[پیشوایان دینی]] بر حتمیت این رویداد، اهمیت فوق‌العاده آن و مهم بودن شخصیت [[نفس زکیه]] را نمایان می-کند<ref>ر.ک. آیتی، نصرت‌الله، تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص۲۲۵ ـ ۲۲۸.</ref>.


==پاسخ‌های دیگر==
==پاسخ‌های دیگر==

نسخهٔ ‏۱۱ نوامبر ۲۰۱۹، ساعت ۰۹:۵۲

الگو:پرسش مهدویت بالا

معنای نفس زکیه چیست؟
موضوع اصلیبانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل بالاترمهدویت / مقدمات ظهور امام مهدی / نشانه‌های ظهور امام مهدی / قتل نفس زکیه
مدخل اصلینفس زکیه

«زکیه» از ریشه «زکی» به معنای «رشد کردن» و «پاکیزه شدن» است و نفس زکیه به معنای شخصیت متکامل و رشدیافته‌ای است که بر اثر شخصیت والای او، شهادت و قتلش از اهمیت به‌سزایی برخوردار است. نشانه ظهور شدن این قتل، دلالت بر اهمیت فوق العاده این شخصیت در بین مردم دارد.

در ذیل، پاسخ جامع اجمالی به اين پرسش و دیدگاه‌های متفرقه برخی از نویسندگان و دانشمندان، در این باره، به طور مفصل‌تری قابل بررسی است.

عبارت‌های دیگری از این پرسش

پاسخ جامع اجمالی

* پاسخ جامع به این پرسش، برگرفته از تمامی پاسخ‌ها ودیدگاه‌های متفرقه اندیشمندان و نویسندگانی است که تصویر و متن سخنان آنان در ذیل دیده می‌شود:
صدر آیتی سلیمیان

در معنای نفس زکیه دو احتمال وجود دارد:

  1. نفس زکیه یعنی نفس طاهر، یعنی شخصی که گناهی مرتکب نشده است[۷] برای تأیید این معنا، قراینی وجود دارد مانند:
    1. امام علی(ع) فرمودند[۸]: «"أَ لَا أُخْبِرُکُمْ بِآخِرِ مُلْکِ بَنِی فُلَانٍ قُلْنَا بَلَی یَا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ قَالَ قَتْلُ نَفْسٍ حَرَامٍ فِی یَوْمٍ حَرَام"»[۹]
    2. در روایتی امام صادق(ع) خطبه سلمان را نقل کرد که در بخشی از آن فرموده بود[۱۰]: «من شما را از نفس پاک و بی‌گناه و کشته شدن او میان رکن و مقام خبر می‌دهم». در این روایت نیز نفس زکیه به طیبه توصیف شده و به معنای شخصیت پاک و بی‌گناه است[۱۱].
  2. نفس زکیه به معنای شخصیت متکامل و رشد یافته است[۱۲]. برخی قرائن هم دال بر این معنا هستند مانند:
    1. بی‌تردید ظهور امام عصر(ع) مهم‌ترین رخداد عالم در آخرالزمان خواهد بود و کشته شدن نفس زکیه از نشانه‌های چنین حادثه بزرگی است[۱۳].
    2. تعدد روایاتی که به این حادثه اشاره دارند و تأکید پیشوایان دینی بر حتمیت این رویداد، اهمیت فوق‌العاده آن و مهم بودن شخصیت نفس زکیه را می‌نمایاند[۱۴].
    3. انتخاب مسجد الحرام برای کشتن نفس زکیه، نشان‌ می‌دهد که قاتلان توانایی دست‌گیری یا تأخیر در کشتن یا خارج کردن او از مسجد الحرام را ندارند و مصلحت آنها در هتک حرمت مسجد الحرام و کشتن او در این مکان مقدس است[۱۵].
  • ولی آنچه معنای اول را تقویت می‌‏کند آن است که نفس زکیه انسانی است که بر اثر شخصیت والای او قتل آن اهمیتی به سزا دارد، و اهمیت قتل درباره اشخاص آزمایش شده و با اخلاص است که در سطح بالاتری قرار گرفته باشند که جلب نظر می‌‏کند و موجب تأثر و تأسف عمیق مردم می‌‏شود ولی کشتن یک فرد معمولی بی‏گناه نوعا اهمیتی در جوامع ندارد و جلب نظر نمی‏‌کند. در ضمن چیزی که می‌‏خواهد نشانه شود باید در مورد کسی باشد که در بین مردم شناخته شده باشد، و گرنه نمی‏‌تواند دلالت بر چیزی بکند و نشانه ظهور قرار گیرد[۱۶]. و نیز تأکید پیشوایان دینی بر حتمیت این رویداد، اهمیت فوق‌العاده آن و مهم بودن شخصیت نفس زکیه را نمایان می-کند[۱۷].

پاسخ‌های دیگر

 با کلیک بر «ادامه مطلب» پاسخ باز و با کلیک بر «نهفتن» بسته می‌شود:  

منبع‌شناسی جامع مهدویت

پانویس

 با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:  

  1. ر.ک. سلیمیان، خدامراد، پرسمان مهدویت، ج۳، ص۲۲۱ ـ ۲۲۴ و ص ۲۲۶ ـ ۲۳۱.
  2. ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۶۲۸، ۶۲۹؛ آیتی، نصرت‌الله، تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص۲۲۵ ـ ۲۲۸.
  3. ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۶۲۸، ۶۲۹؛ آیتی، نصرت‌الله، تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص۲۲۵ ـ ۲۲۸.
  4. ر.ک. آیتی، نصرت‌الله، تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص۲۲۵ ـ ۲۲۸.
  5. «پس راه افتادند تا هنگامی که پسربچه‌ای دیدند و او را کشت؛ (موسی) گفت: آیا انسانی بی‌گناه را بی‌آنکه کسی را کشته باشد کشتی؟ به راستی کاری ناپسند کردی!» سوره کهف، آیه ۷۴.
  6. ر.ک. آیتی، نصرت‌الله، تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص۲۲۵ ـ ۲۲۸؛ صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۶۲۸، ۶۲۹.
  7. ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۶۲۸، ۶۲۹؛ آیتی، نصرت‌الله، تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص۲۲۵ – ۲۲۸؛ سلیمیان، خدامراد، پرسمان مهدویت، ج۳، ص۲۲۱ ـ ۲۲۴ و ص ۲۲۶ ـ ۲۳۱.
  8. نعمانی، ابو عبدالله محمد بن ابراهیم، الغیبة للنعمانی، ۲۶۶، باب۱۴، ح۱۷: «آیا شما را از زمان به پایان رسیدن سلطنت خاندان فلان خبر ندهم؟ هنگام کشته شدن نفسی حرام در روزی حرام»
  9. ر.ک. آیتی، نصرت‌الله، تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص۲۲۵ ـ ۲۲۸.
  10. بحارالانوار، ج ۲۲، ص ۳۸۹: «"أَمَا إِنِّی سَأُحَدِّثُکُمْ بِالنَّفْسِ الطَّیِّبَةِ الزَّکِیَّةِ وَ تَضْرِیحِ دَمِهِ بَیْنَ الرُّکْنِ وَ الْمَقَام"»
  11. ر.ک. آیتی، نصرت‌الله، تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص۲۲۵ ـ ۲۲۸.
  12. ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۶۲۸، ۶۲۹؛ آیتی، نصرت‌الله، تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص۲۲۵ ـ ۲۲۸؛ سلیمیان، خدامراد، پرسمان مهدویت، ج۳، ص۲۲۱ ـ ۲۲۴ و ص ۲۲۶ ـ ۲۳۱.
  13. ر.ک. سلیمیان، خدامراد، پرسمان مهدویت، ج۳، ص۲۲۱ ـ ۲۲۴ و ص ۲۲۶ ـ ۲۳۱؛ آیتی، نصرت‌الله، تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص۲۲۵ ـ ۲۲۸.
  14. ر.ک. آیتی، نصرت‌الله، تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص۲۲۵ ـ ۲۲۸.
  15. ر.ک. آیتی، نصرت‌الله، تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص۲۲۵ ـ ۲۲۸.
  16. ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۶۲۸، ۶۲۹؛ آیتی، نصرت‌الله، تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص۲۲۵ ـ ۲۲۸.
  17. ر.ک. آیتی، نصرت‌الله، تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص۲۲۵ ـ ۲۲۸.
  18. کهف، ۷۴.
  19. صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۶۲۸، ۶۲۹.
  20. النهآیه، ج۲، ص۳۰۷.
  21. آیا شما را از زمان به پایان رسیدن سلطنت خاندان فلان خبر ندهم؟ هنگام کشته شدن نفسی حرام در روزی حرام؛ الغیبة للنعمانی، ۲۶۶، باب۱۴، ح۱۷.
  22. من شما را از نفس پاک و بی‌گناه و کشته شدن او میان رکن و مقام خبر می‌دهم؛ اختیار معرفة الرجال، ص۹۲.
  23. سوره کهف، آیه۷۴.
  24. تاریخ الغیبة الکبری، ص۵۴۰.
  25. تاریخ الغیبة الکبری، ص۵۰۵.
  26. آیتی، نصرت‌الله، تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص۲۲۵ - ۲۲۸.
  27. ر. ک: سوره کهف، آيه۷۴.
  28. شيخ صدوق، کمال الدين و تمام النعمة، ج۱، ص۳۳۰، ح۱۶.
  29. سلیمیان، خدامراد، پرسمان مهدویت، ج۳، ص‌ص۲۲۱-۲۲۴، ۲۲۶ - ۲۳۱.