آیات برائت: تفاوت میان نسخه‌ها
(تغییرمسیر به ابلاغ آیات برائت) |
(تغییرمسیر به ابلاغ آیات برائت حذف شد) برچسب‌ها: تغییرمسیر حذف شد پیوندهای ابهام‌زدایی |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مدخل مرتبط | |||
| موضوع مرتبط = امام علی | |||
| عنوان مدخل = آیات برائت | |||
| مداخل مرتبط = [[آیات برائت در تاریخ اسلامی]] | |||
| پرسش مرتبط = | |||
}} | |||
{{جعبه اطلاعات آیات نامدار | |||
| نام آیه = آیات برائت | |||
| نام تصویر = آیه ۱ ـ ۵ سوره توبه.jpg | |||
| توضیح تصویر = | |||
| متن آیه = | |||
| معنی آیه = (این) بیزاری خداوند و پیامبر اوست از مشرکانی که با آنان پیمان بسته‌اید ... | |||
| شماره آیه = ۱ ـ ۵ | |||
| نام سوره = توبه | |||
| شماره جزء = ۱۰ | |||
| نام‌های دیگر = برائت | |||
| شأن نزول = | |||
| مصداق آیه = | |||
| دلالت آیه = {{فهرست جعبه | هشدار به مشرکان مکه | دلالت بر شجاعت امیرالمؤمنین(ع)}} | |||
| نتایج آیه = | |||
}} | |||
از [[فضایل]] و ویژگی‌های حضرت علی {{ع}}، خواندن [[آیات]] سورۀ برائت (توبه) در مراسم [[حج]] [[سال نهم هجری]] در [[مکّه]] و اجرای مراسم "[[برائت از مشرکین]]" توسّط آن حضرت است. | |||
== مقدمه == | |||
بعد از نزول آیات ابتدایی سوره برائت، [[پیامبر خاتم|پیامبر اسلام]] {{صل}} ابتدا [[آیات]] را به [[ابوبکر]] سپرد تا به [[مکه]] رفته و در روز [[عید قربان]]، در [[منا]] و در جمع [[حاجیان]] بخواند، آیاتی که مضمون آنها اعلام [[بیزاری]] [[خدا]] و [[پیامبر|رسول]] از [[مشرکین]] و تعیین ضرب الأجلی چهارماهه برای آنان بود که یا [[اسلام]] را بپذیرند، یا آمادۀ [[جنگ]] باشند. | |||
[[پیامبر]]، قطعنامه‌ای در چهار ماده تنظیم کرد که پس از [[قرائت]] [[آیات]] [[سورۀ توبه]]، بر [[مردم]] خوانده شود. جمعی را هم همراه [[ابوبکر]] برای انجام این [[مأموریت]] فرستاد. [[ابوبکر]] چیزی از [[مدینه]] دور نشده بود که از سوی [[خداوند]]، پیک [[وحی]] آمد و [[پیام]] آورد که: {{عربی|لا یؤدی عنک الا أنت أو رجل منک}}. این [[پیام]] را جز تو یا مردی از تو نباید برساند. آن حضرت، [[امام علی|امیرالمؤمنین]] {{ع}} را با گروهی اعزام کرد و در [[ذو الحلیفه]] ([[مسجد]] [[شجره]]) به [[ابوبکر]] رسیدند و [[دستور پیامبر]] را [[ابلاغ]] کردند. [[انس بن مالک]] چنین [[نقل]] می‌کند: {{عربی|انّ رسول اللّه بعث ببرائة مع أبی بکر إلی أهل مکّة فلمّا بلغ ذا الحلیفة بعث الیه فردّه و قال: «لا یذهب بها إلاّ رجل من اهل بیتی»، فبعث علیّا}}<ref> تفسیر مجمع البیان، طبرسی، ج ۳ ص ۳</ref>.<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۴۲.</ref> | |||
== شجاعت امیرالمؤمنین {{ع}} و آیات برائت == | |||
[[مسؤولیت]] مهمّ [[ابلاغ]] [[پیام]] [[برائت از مشرکین]] و [[تهدید]] [[بت‌پرستان]]، [[شجاعت]] و [[قاطعیت]] و [[ایمانی]] می‌خواست که در وجود [[امام علی|علی]] {{ع}} تجسّم یافته بود. آن حضرت نیز طبق [[فرمان پیامبر]]، [[آیات]] نخست این [[سوره]] و قطعنامۀ ویژه را با صدای رسا در [[منا]] و [[جمرۀ عقبه]] خواند. نتیجۀ آن هشدار و قطعنامه، برچیده شدن اساس [[بت‌پرستی]] در اواسط [[سال دهم هجری]] از سراسر [[حجاز]] بود<ref>بحار الأنوار، ج ۲۱ ص ۲۶۶، نیز ر. ک: بحار الأنوار، ج ۳۵ ص ۲۸۴</ref>.<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۴۲.</ref> | |||
== برائت، علامت آشتی‌ناپذیری توحید و شرک == | |||
انجام این مراسم، نشان [[قدرت]] و [[هیمنه]] و شکوه [[مکتب]] [[توحید]] بر ضدّ [[شرک]] است و گویای آشتی‌ناپذیری [[موحّدان]] و [[مشرکان]]. [[امام خمینی]] که [[احیاگر]] اجرای مراسم [[برائت]] از [[مشرکان]] در [[حجّ]] ابراهیمی است، می‌گوید: "[[اعلان]] [[برائت]] در [[حج]]، تجدید [[میثاق]] [[مبارزه]] و تمرین [[تشکّل]] [[مجاهدان]] برای ادامۀ [[نبرد]] با [[کفر]] و [[شرک]] و بت‌پرست‌هاست و به [[شعار]] هم خلاصه نمی‌شود که سرآغاز علنی ساختن منشور [[مبارزه]] و [[سازماندهی]] [[جنود]] [[خدای تعالی]] در برابر [[جنود]] [[ابلیس]] و [[ابلیس]] صفتان است و از اصول اولیّۀ [[توحید]] به‌شمار می‌رود و اگر [[مسلمانان]] در خانۀ ناس و [[خانۀ خدا]] از [[دشمنان خدا]] [[اظهار برائت]] نکنند، پس در کجا می‌توانند اظهار نمایند؟ و اگر [[حرم]] و [[کعبه]] و [[مسجد]] و [[محراب]]، سنگر و [[پشتیبان]] [[سربازان خدا]] و مدافعان [[حرم]] و [[حرمت]] [[انبیا]] نیست، پس مأمن و [[پناهگاه]] آنان در کجاست؟ خلاصه، [[اعلان]] [[برائت]] مرحلۀ اوّل [[مبارزه]] و ادامۀ آن مراحل دیگر [[وظایف]] ماست و در هر عصر و زمانی جلوه‌ها و شیوه‌ها و برنامه‌های متناسب خود را می‌طلبد...<ref>صحیفۀ نور، ج ۲۰ ص ۱۱۲</ref>. | |||
مسؤولیتی به این [[عظمت]] و پیامی به این سترگی باید از زبان شخصیتی چون [[امام علی|علی بن ابی طالب]] {{ع}} به [[گوش]] [[مشرکان]] رسانده شود که [[بت‌شکن]] [[تاریخ]] و پاک‌سازندۀ [[کعبه]] و [[حرم]] از بت‌های [[مشرکان]] است. این [[فضیلت]] بزرگ، در منابع متعدد [[شیعه]] و [[اهل سنت]] [[نقل]] شده است. [[علامۀ امینی]] ۷۳ نفر از [[راویان]] این [[حدیث]] را از مورخان و مفسّران [[اهل سنت]] نام می‌برد<ref>الغدیر، ج ۶ ص ۳۳۸</ref> و نمونه‌هایی از نقل‌های [[تاریخی]] و [[روایی]] را می‌آورد و در نهایت به [[افضلیّت]] [[امیر المؤمنین]] {{ع}} و [[شایستگی]] او برای [[امامت]] و [[پذیرش]] [[امانت]] [[دین‌آموزی]] و [[تبلیغ احکام الهی]] [[استدلال]] می‌کند<ref>الغدیر، ج ۶ ص ۳۵۰</ref>.<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۴۲.</ref> | |||
== منابع == | |||
{{منابع}} | |||
# [[پرونده:1368987.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|'''فرهنگ غدیر''']] | |||
{{پایان منابع}} | |||
== پانویس == | |||
{{پانویس}} | |||
{{فضائل امام علی}} | |||
[[رده:فضائل امام علی]] | |||
[[رده:مدخل فرهنگ غدیر]] | |||
[[رده:آیات نامدار]] | |||
نسخهٔ ۲۷ ژوئن ۲۰۲۳، ساعت ۰۹:۵۲
این مدخل زیرشاخهٔ بحث امام علی است. آیات برائت از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: آیات برائت در تاریخ اسلامی - پرسش مرتبط ندارد| آیات برائت | |
|---|---|
 | |
| ترجمه آیه | |
| مشخصات آیه | |
| بخشی از | آیهٔ ۱ ـ ۵ سورهٔ توبه از جزء ۱۰ قرآن کریم |
| نام‌های دیگر | برائت |
| محتوای آیه | |
| دلالت آیه |
|
از فضایل و ویژگی‌های حضرت علی (ع)، خواندن آیات سورۀ برائت (توبه) در مراسم حج سال نهم هجری در مکّه و اجرای مراسم "برائت از مشرکین" توسّط آن حضرت است.
مقدمه
بعد از نزول آیات ابتدایی سوره برائت، پیامبر اسلام (ص) ابتدا آیات را به ابوبکر سپرد تا به مکه رفته و در روز عید قربان، در منا و در جمع حاجیان بخواند، آیاتی که مضمون آنها اعلام بیزاری خدا و رسول از مشرکین و تعیین ضرب الأجلی چهارماهه برای آنان بود که یا اسلام را بپذیرند، یا آمادۀ جنگ باشند.
پیامبر، قطعنامه‌ای در چهار ماده تنظیم کرد که پس از قرائت آیات سورۀ توبه، بر مردم خوانده شود. جمعی را هم همراه ابوبکر برای انجام این مأموریت فرستاد. ابوبکر چیزی از مدینه دور نشده بود که از سوی خداوند، پیک وحی آمد و پیام آورد که: لا یؤدی عنک الا أنت أو رجل منک. این پیام را جز تو یا مردی از تو نباید برساند. آن حضرت، امیرالمؤمنین (ع) را با گروهی اعزام کرد و در ذو الحلیفه (مسجد شجره) به ابوبکر رسیدند و دستور پیامبر را ابلاغ کردند. انس بن مالک چنین نقل می‌کند: انّ رسول اللّه بعث ببرائة مع أبی بکر إلی أهل مکّة فلمّا بلغ ذا الحلیفة بعث الیه فردّه و قال: «لا یذهب بها إلاّ رجل من اهل بیتی»، فبعث علیّا[۱].[۲]
شجاعت امیرالمؤمنین (ع) و آیات برائت
مسؤولیت مهمّ ابلاغ پیام برائت از مشرکین و تهدید بت‌پرستان، شجاعت و قاطعیت و ایمانی می‌خواست که در وجود علی (ع) تجسّم یافته بود. آن حضرت نیز طبق فرمان پیامبر، آیات نخست این سوره و قطعنامۀ ویژه را با صدای رسا در منا و جمرۀ عقبه خواند. نتیجۀ آن هشدار و قطعنامه، برچیده شدن اساس بت‌پرستی در اواسط سال دهم هجری از سراسر حجاز بود[۳].[۴]
برائت، علامت آشتی‌ناپذیری توحید و شرک
انجام این مراسم، نشان قدرت و هیمنه و شکوه مکتب توحید بر ضدّ شرک است و گویای آشتی‌ناپذیری موحّدان و مشرکان. امام خمینی که احیاگر اجرای مراسم برائت از مشرکان در حجّ ابراهیمی است، می‌گوید: "اعلان برائت در حج، تجدید میثاق مبارزه و تمرین تشکّل مجاهدان برای ادامۀ نبرد با کفر و شرک و بت‌پرست‌هاست و به شعار هم خلاصه نمی‌شود که سرآغاز علنی ساختن منشور مبارزه و سازماندهی جنود خدای تعالی در برابر جنود ابلیس و ابلیس صفتان است و از اصول اولیّۀ توحید به‌شمار می‌رود و اگر مسلمانان در خانۀ ناس و خانۀ خدا از دشمنان خدا اظهار برائت نکنند، پس در کجا می‌توانند اظهار نمایند؟ و اگر حرم و کعبه و مسجد و محراب، سنگر و پشتیبان سربازان خدا و مدافعان حرم و حرمت انبیا نیست، پس مأمن و پناهگاه آنان در کجاست؟ خلاصه، اعلان برائت مرحلۀ اوّل مبارزه و ادامۀ آن مراحل دیگر وظایف ماست و در هر عصر و زمانی جلوه‌ها و شیوه‌ها و برنامه‌های متناسب خود را می‌طلبد...[۵].
مسؤولیتی به این عظمت و پیامی به این سترگی باید از زبان شخصیتی چون علی بن ابی طالب (ع) به گوش مشرکان رسانده شود که بت‌شکن تاریخ و پاک‌سازندۀ کعبه و حرم از بت‌های مشرکان است. این فضیلت بزرگ، در منابع متعدد شیعه و اهل سنت نقل شده است. علامۀ امینی ۷۳ نفر از راویان این حدیث را از مورخان و مفسّران اهل سنت نام می‌برد[۶] و نمونه‌هایی از نقل‌های تاریخی و روایی را می‌آورد و در نهایت به افضلیّت امیر المؤمنین (ع) و شایستگی او برای امامت و پذیرش امانت دین‌آموزی و تبلیغ احکام الهی استدلال می‌کند[۷].[۸]
منابع
پانویس
- ↑ تفسیر مجمع البیان، طبرسی، ج ۳ ص ۳
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۴۲.
- ↑ بحار الأنوار، ج ۲۱ ص ۲۶۶، نیز ر. ک: بحار الأنوار، ج ۳۵ ص ۲۸۴
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۴۲.
- ↑ صحیفۀ نور، ج ۲۰ ص ۱۱۲
- ↑ الغدیر، ج ۶ ص ۳۳۸
- ↑ الغدیر، ج ۶ ص ۳۵۰
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۴۲.