امت پیامبر خاتم در نهج البلاغه: تفاوت میان نسخه‌ها

افزودن پیوند
از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
دیداریویکی‌متن
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{ویرایش غیرنهایی}} {{نبوت}} <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;"> : <div style="background-color: rgb(252, 252, 233);...» ایجاد کرد)
 
خط ۱۷: خط ۱۷:
*[[امام]] {{ع}} [[پیروی]] از [[قرآن]]<ref>نهج البلاغه، خطبه ۱۷۵</ref> و [[سنت]] [[پیامبر اکرم]] {{صل}} و [[اهل بیت]] {{عم}} را دلیلی بر [[هدایت]] [[امت]] [[اسلام]] برمی‌شمارد و در سخنی می‌فرماید: در [[تاریکی]]، راه خود را به [[هدایت]] ما یافتید و بر قله عزّت و سروری فرا رفتید و از شب سیاه [[گمراهی]] به سپیده‌دم [[هدایت]] رسیدید<ref>[[نهج البلاغه]]، [[خطبه ۴ نهج البلاغه|خطبه ۴]]: {{متن حدیث|"بِنَا اهْتَدَیْتُمْ فِی الظَّلْمَاءِ وَ تَسَنَّمْتُمْ ذُرْوَةَ الْعَلْیَاءِ وَ بِنَا أَفْجَرْتُمْ عَنِ السِّرَارِ..."}}</ref>. در فرازی دیگر می‌فرماید: ای [[مردم]]، اگر از [[یاری]] [[حق]] باز نمی‌نشستید و در خوارساختن [[باطل]] سستی نمی‌ورزیدید، کسانی که هم‌پایه شما نبودند، در شما طمع نمی‌کردند و مدّعیان نیرومند بر شما سروری نمی‌یافتند. ولی شما چون [[قوم]] [[بنی‌اسرائیل]] سرگردان شدید. به [[جان]] خودم [[سوگند]] که پس از این، سرگردانی شما چند برابر افزون خواهد شد، زیرا [[حق]] را پس پشت افکندید و از آن‌که نزدیک‌تر است به [[رسول خدا]] {{صل}} بریدید و به آن‌که دورتر است، پیوستید<ref>نهج البلاغه، خطبه ۱۶۵: {{متن حدیث|"... أَیُّهَا النَّاسُ لَوْ لَمْ تَتَخَاذَلُوا عَنْ نَصْرِ الْحَقِّ، وَ لَمْ تَهِنُوا عَنْ تَوْهِینِ الْبَاطِلِ، لَمْ یَطْمَعْ فِیکُمْ مَنْ لَیْسَ مِثْلَکُمْ، وَ لَمْ یَقْوَ مَنْ قَوِیَ عَلَیْکُمْ، لَکِنَّکُمْ تِهْتُمْ مَتَاهَ بَنِی إِسْرَائِیلَ، وَ لَعَمْرِی لَیُضَعَّفَنَّ لَکُمُ التِّیهُ مِنْ بَعْدِی أَضْعَافاً، بِمَا خَلَّفْتُمُ الْحَقَّ وَرَاءَ ظُهُورِکُمْ، وَ قَطَعْتُمُ الْأَدْنَی وَ وَصَلْتُمُ الْأَبْعَد..."}}</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص ۱۳۲.</ref>.
*[[امام]] {{ع}} [[پیروی]] از [[قرآن]]<ref>نهج البلاغه، خطبه ۱۷۵</ref> و [[سنت]] [[پیامبر اکرم]] {{صل}} و [[اهل بیت]] {{عم}} را دلیلی بر [[هدایت]] [[امت]] [[اسلام]] برمی‌شمارد و در سخنی می‌فرماید: در [[تاریکی]]، راه خود را به [[هدایت]] ما یافتید و بر قله عزّت و سروری فرا رفتید و از شب سیاه [[گمراهی]] به سپیده‌دم [[هدایت]] رسیدید<ref>[[نهج البلاغه]]، [[خطبه ۴ نهج البلاغه|خطبه ۴]]: {{متن حدیث|"بِنَا اهْتَدَیْتُمْ فِی الظَّلْمَاءِ وَ تَسَنَّمْتُمْ ذُرْوَةَ الْعَلْیَاءِ وَ بِنَا أَفْجَرْتُمْ عَنِ السِّرَارِ..."}}</ref>. در فرازی دیگر می‌فرماید: ای [[مردم]]، اگر از [[یاری]] [[حق]] باز نمی‌نشستید و در خوارساختن [[باطل]] سستی نمی‌ورزیدید، کسانی که هم‌پایه شما نبودند، در شما طمع نمی‌کردند و مدّعیان نیرومند بر شما سروری نمی‌یافتند. ولی شما چون [[قوم]] [[بنی‌اسرائیل]] سرگردان شدید. به [[جان]] خودم [[سوگند]] که پس از این، سرگردانی شما چند برابر افزون خواهد شد، زیرا [[حق]] را پس پشت افکندید و از آن‌که نزدیک‌تر است به [[رسول خدا]] {{صل}} بریدید و به آن‌که دورتر است، پیوستید<ref>نهج البلاغه، خطبه ۱۶۵: {{متن حدیث|"... أَیُّهَا النَّاسُ لَوْ لَمْ تَتَخَاذَلُوا عَنْ نَصْرِ الْحَقِّ، وَ لَمْ تَهِنُوا عَنْ تَوْهِینِ الْبَاطِلِ، لَمْ یَطْمَعْ فِیکُمْ مَنْ لَیْسَ مِثْلَکُمْ، وَ لَمْ یَقْوَ مَنْ قَوِیَ عَلَیْکُمْ، لَکِنَّکُمْ تِهْتُمْ مَتَاهَ بَنِی إِسْرَائِیلَ، وَ لَعَمْرِی لَیُضَعَّفَنَّ لَکُمُ التِّیهُ مِنْ بَعْدِی أَضْعَافاً، بِمَا خَلَّفْتُمُ الْحَقَّ وَرَاءَ ظُهُورِکُمْ، وَ قَطَعْتُمُ الْأَدْنَی وَ وَصَلْتُمُ الْأَبْعَد..."}}</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص ۱۳۲.</ref>.


==[[وحدت]] [[امت]]==
==[[وحدت امت]]==
*[[وحدت]] و [[حفظ وحدت]] [[امت اسلامی]] از مسئولیت‌های مورد تأکید [[امام]] است. ایشان در بیانی علاقه و [[اشتیاق]] خود را نسبت به این مطلب ابراز می‌دارد: هیچ‌کس ازمندتر از من به گرد آمدن [[امت]] [[محمد]] {{صل}} و الفت و [[مهربانی]] آنها با یکدیگر نیست. من در این کار خواستار [[پاداش]] نیکو و بازگشت به [[جایگاه]] نیکو هستم<ref>نهج البلاغه، نامه ۷۸: {{متن حدیث|"لَیْسَ رَجُلٌ فَاعْلَمْ أَحْرَصَ [النَّاسِ‏] عَلَی جَمَاعَةِ أُمَّةِ مُحَمَّدٍ ص وَ أُلْفَتِهَا مِنِّی أَبْتَغِی بِذَلِکَ حُسْنَ الثَّوَابِ وَ کَرَمَ الْمَآبِ"}}</ref>. عمل [[امام]] نیز نشان از اهمیت [[حفظ وحدت]] دارد<ref>[[نهج البلاغه]]، [[خطبه ۵ نهج البلاغه|خطبه ۵]]</ref>. از منظر [[امام]]، [[حفظ وحدت]] و به‌تبع آن حفظ یک‌پارچگی [[امت]] [[اسلام]] در سایه تبعیّت از [[رهبری دینی]] میسر است و سامان کارها نیز در سایه این [[پیروی]] ممکن. [[امام]] {{ع}} [[پیروی از امام]] و [[وفاداری]] بر [[بیعت]]، خیرخواهی و فرمان‌بری را جزو حقوقی که [[امام]] بر گردن [[مردم]] دارد، برمی‌شمارد<ref>نهج البلاغه، خطبه ۳۴</ref>. از جمله عواملی که [[امت]] [[اسلام]] را به [[تفرقه]] و جدایی می‌افکند، بروز فتنه‌هاست که بیشتر به‌دست [[ستمگران]] در میان [[امت]] [[اسلام]] روی می‌دهد. این فتنه‌ها از مواردی است که [[امام]] نسبت به آنها هشدار می‌دهد. فتنه‌ها [[امت]] [[اسلام]] را دچار تشتّت و [[تفرقه]] و [[انسجام]] اسلامی را خدشه‌دار می‌کنند<ref>نهج البلاغه، خطبه ۱۵۱</ref>. از این‌رو [[امام]] سفارش می‌کند که [[مردم]] در هنگام بروز [[فتنه]] باید همانند بچه شتر دوساله باشند که نه پشتی برای سواری دادن دارد و نه شیری برای دوشیدن<ref>نهج البلاغه، حکمت  ۱</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص ۱۳۲- ۱۳۳.</ref>.
*[[وحدت]] و [[حفظ وحدت امت اسلامی]] از مسئولیت‌های مورد تأکید [[امام]] است. ایشان در بیانی علاقه و [[اشتیاق]] خود را نسبت به این مطلب ابراز می‌دارد: هیچ‌کس ازمندتر از من به گرد آمدن [[امت]] [[محمد]] {{صل}} و الفت و [[مهربانی]] آنها با یکدیگر نیست. من در این کار خواستار [[پاداش]] نیکو و بازگشت به [[جایگاه]] نیکو هستم<ref>نهج البلاغه، نامه ۷۸: {{متن حدیث|"لَیْسَ رَجُلٌ فَاعْلَمْ أَحْرَصَ [النَّاسِ‏] عَلَی جَمَاعَةِ أُمَّةِ مُحَمَّدٍ ص وَ أُلْفَتِهَا مِنِّی أَبْتَغِی بِذَلِکَ حُسْنَ الثَّوَابِ وَ کَرَمَ الْمَآبِ"}}</ref>. عمل [[امام]] نیز نشان از اهمیت [[حفظ وحدت]] دارد<ref>[[نهج البلاغه]]، [[خطبه ۵ نهج البلاغه|خطبه ۵]]</ref>. از منظر [[امام]]، [[حفظ وحدت]] و به‌تبع آن حفظ یک‌پارچگی [[امت]] [[اسلام]] در سایه تبعیّت از [[رهبری دینی]] میسر است و سامان کارها نیز در سایه این [[پیروی]] ممکن. [[امام]] {{ع}} [[پیروی از امام]] و [[وفاداری]] بر [[بیعت]]، خیرخواهی و فرمان‌بری را جزو حقوقی که [[امام]] بر گردن [[مردم]] دارد، برمی‌شمارد<ref>نهج البلاغه، خطبه ۳۴</ref>. از جمله عواملی که [[امت]] [[اسلام]] را به [[تفرقه]] و جدایی می‌افکند، بروز فتنه‌هاست که بیشتر به‌دست [[ستمگران]] در میان [[امت]] [[اسلام]] روی می‌دهد. این فتنه‌ها از مواردی است که [[امام]] نسبت به آنها هشدار می‌دهد. فتنه‌ها [[امت]] [[اسلام]] را دچار تشتّت و [[تفرقه]] و [[انسجام]] اسلامی را خدشه‌دار می‌کنند<ref>نهج البلاغه، خطبه ۱۵۱</ref>. از این‌رو [[امام]] سفارش می‌کند که [[مردم]] در هنگام بروز [[فتنه]] باید همانند بچه شتر دوساله باشند که نه پشتی برای سواری دادن دارد و نه شیری برای دوشیدن<ref>نهج البلاغه، حکمت  ۱</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص ۱۳۲- ۱۳۳.</ref>.


==[[صبر]] و [[استقامت]] [[امت]]==
==[[صبر]] و [[استقامت]] [[امت]]==

نسخهٔ ‏۶ ژوئن ۲۰۲۰، ساعت ۰۰:۱۲

متن این جستار آزمایشی و غیرنهایی است. برای اطلاع از اهداف و چشم انداز این دانشنامه به صفحه آشنایی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت مراجعه کنید.
اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث امت پیامبر خاتم است. "امت پیامبر خاتم" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل امت پیامبر خاتم (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

مقدمه

  • امت از ریشه "ا مَ مَ" به‌معنای ملّت و نسل و نیز جماعتی است که به‌سوی ایشان پیغمبری آمده باشد. هم‌چنین به‌معنای گروهی است که به‌ پیغمبری ایمان آورده‌اند و پیروان انبیا هستند. در اصطلاح نیز، پدیده‌ای سیاسی – فرهنگی است که در صدد گردآوری همگان زیر افکار، آرمان‌ها و گرایش‌های مشترک و جمع بین مشترکاتی است که سیر تاریخی و هویّت اجتماعی مجموعه‌های انسانی را به‌وجود می‌آورد. امّت اسلام یا مجموعه مسلمانان بر وفق اعتبار دینی و بدون در نظر گرفتن ملیّت، مجموعه‌ای از انسان‌ها هستند که بر مبنای هویّت اسلامی خویش و تعالیم اساسی اسلام، با وجود اختلاف نظرها و اختلاف نژادها، با انگیزه‌ای واحد و قوی و مبتنی بر اصول اساسی اسلام گرد هم آمده و خواهان تحقق آرمان‌های دین اسلام در سطح جامعه جهانی هستند[۱].
  • امّت اسلام بدون در نظر گرفتن تفاوت‌های فردی و قومی در صدد حضور مردم، به‌عنوان افراد یک امت واحده در عرصه‌های مشارکت است. در این صورت، نقش فرد و حقوق و محدوده مسئولیت‌های او در اجتماع کلّ شکل می‌گیرد. نقش افراد در شکل‌گیری امّت واحده اسلامی، نقشی برجسته و اساسی است. انسان‌ها در قالب قراردادهای اجتماعی عهده‌دار مسئولیت می‌شوند و در برابر مسئولیت خود، مستحق حقوق مادی و معنوی خواهند شد. در اسلام مبنای قراردادهای اجتماعی از قالب اعتباری خارج شده است و در مقابله با حقیقی بودن و مطابقت با واقع قرار دارد و هم‌چنین اعتبار را صرف اعتبار بشری نمی‌داند، بلکه مبنای تداوم آن را مطابقت با آیین برمی‌شمارد. بر این اساس، طبقات اجتماعی نسبت به هم وابستگی پیدا می‌کنند و کار هر یک با دیگری سامان می‌یابد[۲][۳].
  • امام علی (ع) به‌عنوان نخستین و تنها فرد از امامان معصوم، که افزون بر مقام امامت بر کرسی حکومت نیز تکیه زد، بر هدفمندی، سازمان‌دهی و پیشگیری از انحطاط و انفعال امت اسلام سخت کوشید و در مقام بیان و عمل به آن پرداخت. در منظر امام، انسان‌های مسلمان خود، در مرحله اول انسان‌هایی مسئول‌اند. آموزه‌های دینی سعی در توجه به عاملیّت انسانی و تدارک او برای حضور مؤثر در زندگی اجتماعی دارد. هر فرد انسانی از نظر فطری اجتماعی است و این خصیصه به کمک دو نیروی علم و اراده به تدریج به حدّ کمال می‌رسد. آموزه‌های دینی در تربیت اجتماعی دیدگاهی خدامحورانه را به دست می‌دهد، چنان‌که امام در نهج البلاغه می‌فرماید: "هر که رابطه میان خود را نیکو سازد، خداوند نیز، رابطه او را با مردم نیکو سازد"[۴]. در نتیجه، اصلاح نفس آدمی و رابطه میان انسان‌ها، سرانجام آدمیان را به غایت نهایی وجود، که قرب الهی است، سوق می‌دهد. مسئولیّت‌های اجتماعی نیز موضوعی مهم است. امام (ع) در بیانی، مردمان را نسبت به مسئولیت‌های اجتماعی خویش هشدار می‌دهد: از خدا بترسید، در حق بندگانش و بلادش، زیرا شما مسئولید، حتی در برابر زمین‌ها و ستوران[۵][۶].

هدایت امت

وحدت امت

صبر و استقامت امت

بصیرت

رعایت اعتدال

جهاد و تدبر

پرسش‌های وابسته

جستارهای وابسته

منابع

پانویس

 با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:  

  1. ↑ دانشنامه نهج البلاغه، ج۱، ص 131.
  2. ↑ نهج البلاغه، نامه ۵۳
  3. ↑ دانشنامه نهج البلاغه، ج۱، ص 131.
  4. ↑ نهج البلاغه، حکمت ۸۶: «"مَنْ أَصْلَحَ مَا بَیْنَهُ وَ بَیْنَ اللَّهِ أَصْلَحَ اللَّهُ مَا بَیْنَهُ وَ بَیْنَ النَّاس‏"»
  5. ↑ «... اتَّقُوا اللَّهَ فِی عِبَادِهِ وَ بِلَادِهِ، فَإِنَّکُمْ مَسْئُولُونَ حَتَّی عَنِ الْبِقَاعِ وَ الْبَهَائِمِ...»نهج البلاغه، خطبه ۱۶۶
  6. ↑ دانشنامه نهج البلاغه، ج۱، ص ۱۳۱- ۱۳۲.
  7. ↑ نهج البلاغه، خطبه ۱۷۵
  8. ↑ نهج البلاغه، خطبه ۴: «"بِنَا اهْتَدَیْتُمْ فِی الظَّلْمَاءِ وَ تَسَنَّمْتُمْ ذُرْوَةَ الْعَلْیَاءِ وَ بِنَا أَفْجَرْتُمْ عَنِ السِّرَارِ..."»
  9. ↑ نهج البلاغه، خطبه ۱۶۵: «"... أَیُّهَا النَّاسُ لَوْ لَمْ تَتَخَاذَلُوا عَنْ نَصْرِ الْحَقِّ، وَ لَمْ تَهِنُوا عَنْ تَوْهِینِ الْبَاطِلِ، لَمْ یَطْمَعْ فِیکُمْ مَنْ لَیْسَ مِثْلَکُمْ، وَ لَمْ یَقْوَ مَنْ قَوِیَ عَلَیْکُمْ، لَکِنَّکُمْ تِهْتُمْ مَتَاهَ بَنِی إِسْرَائِیلَ، وَ لَعَمْرِی لَیُضَعَّفَنَّ لَکُمُ التِّیهُ مِنْ بَعْدِی أَضْعَافاً، بِمَا خَلَّفْتُمُ الْحَقَّ وَرَاءَ ظُهُورِکُمْ، وَ قَطَعْتُمُ الْأَدْنَی وَ وَصَلْتُمُ الْأَبْعَد..."»
  10. ↑ دانشنامه نهج البلاغه، ج۱، ص ۱۳۲.
  11. ↑ نهج البلاغه، نامه ۷۸: «"لَیْسَ رَجُلٌ فَاعْلَمْ أَحْرَصَ [النَّاسِ‏] عَلَی جَمَاعَةِ أُمَّةِ مُحَمَّدٍ ص وَ أُلْفَتِهَا مِنِّی أَبْتَغِی بِذَلِکَ حُسْنَ الثَّوَابِ وَ کَرَمَ الْمَآبِ"»
  12. ↑ نهج البلاغه، خطبه ۵
  13. ↑ نهج البلاغه، خطبه ۳۴
  14. ↑ نهج البلاغه، خطبه ۱۵۱
  15. ↑ نهج البلاغه، حکمت ۱
  16. ↑ دانشنامه نهج البلاغه، ج۱، ص ۱۳۲- ۱۳۳.
  17. ↑ نهج البلاغه، خطبه ۱۵۰: «"وَ اسْتَرَاحَ قَوْمٌ إِلَی الْفِتَنِ وَ [اشْتَالُوا] أَشَالُوا عَنْ لَقَاحِ حَرْبِهِمْ لَمْ یَمُنُّوا عَلَی اللَّهِ بِالصَّبْرِ وَ لَمْ یَسْتَعْظِمُوا بَذْلَ أَنْفُسِهِمْ فِی الْحَقِّ حَتَّی إِذَا وَافَقَ وَارِدُ الْقَضَاءِ انْقِطَاعَ مُدَّةِ الْبَلَاءِ حَمَلُوا بَصَائِرَهُمْ عَلَی أَسْیَافِهِمْ وَ دَانُوا لِرَبِّهِمْ بِأَمْرِ وَاعِظِهِمْ حَتَّی إِذَا قَبَضَ اللَّهُ رَسُولَهُ"»
  18. ↑ دانشنامه نهج البلاغه، ج۱، ص ۱۳۳.
  19. ↑ نهج البلاغه، خطبه ۱۵۰
  20. ↑ ﴿ لَهُ مُعَقِّبَاتٌ مِّن بَيْنِ يَدَيْهِ وَمِنْ خَلْفِهِ يَحْفَظُونَهُ مِنْ أَمْرِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ لاَ يُغَيِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّى يُغَيِّرُواْ مَا بِأَنفُسِهِمْ وَإِذَا أَرَادَ اللَّهُ بِقَوْمٍ سُوءًا فَلاَ مَرَدَّ لَهُ وَمَا لَهُم مِّن دُونِهِ مِن وَالٍ﴾؛ سوره رعد، آیه ۱۱.
  21. ↑ نهج البلاغه، خطبه ۱۵۰
  22. ↑ نهج البلاغه، خطبه ۱۴۷؛ نیز نک: خطبه ۱۶۶: «"... وَ إِنَّهُ سَیَأْتِی عَلَیْکُمْ مِنْ بَعْدِی زَمَانٌ، لَیْسَ فِیهِ شَیْ‏ءٌ أَخْفَی مِنَ الْحَقِّ، وَ لَا أَظْهَرَ مِنَ الْبَاطِلِ، وَ لَا أَکْثَرَ مِنَ الْکَذِبِ عَلَی اللَّهِ وَ رَسُولِهِ، وَ لَیْسَ عِنْدَ أَهْلِ ذَلِکَ الزَّمَانِ سِلْعَةٌ أَبْوَرَ مِنَ الْکِتَابِ، إِذَا تُلِیَ حَقَّ تِلَاوَتِهِ، وَ لَا أَنْفَقَ مِنْهُ إِذَا حُرِّفَ عَنْ مَوَاضِعِهِ، وَ لَا فِی الْبِلَادِ شَیْ‏ءٌ أَنْکَرَ مِنَ الْمَعْرُوفِ، وَ لَا أَعْرَفَ مِنَ الْمُنْکَرِ، فَقَدْ نَبَذَ الْکِتَابَ حَمَلَتُهُ وَ تَنَاسَاهُ‏ حَفَظَتُهُ، فَالْکِتَابُ یَوْمَئِذٍ وَ أَهْلُهُ طَرِیدَانِ مَنْفِیَّانِ، وَ صَاحِبَانِ مُصْطَحِبَانِ فِی طَرِیقٍ وَاحِدٍ لَا یُؤْوِیهِمَا مُؤْوٍ، فَالْکِتَابُ وَ أَهْلُهُ فِی ذَلِکَ الزَّمَانِ فِی النَّاسِ وَ لَیْسَا فِیهِمْ، وَ مَعَهُمْ وَ لَیْسَا مَعَهُمْ، لِأَنَّ الضَّلَالَةَ لَا تُوَافِقُ الْهُدَی وَ إِنِ اجْتَمَعَا..."»
  23. ↑ نهج البلاغه، خطبه ۲۰۱
  24. ↑ نهج البلاغه، خطبه ۲۳۴
  25. ↑ نهج البلاغه، خطبه ۱۷۶: «"... وَ قَدْ قُلْتُمْ رَبُّنَا اللَّهُ فَاسْتَقِيمُوا عَلَى كِتَابِهِ وَ عَلَى مِنْهَاجِ أَمْرِهِ وَ عَلَى الطَّرِيقَةِ الصَّالِحَةِ مِنْ عِبَادَتِهِ، ثُمَّ لَا تَمْرُقُوا مِنْهَا وَ لَا تَبْتَدِعُوا فِيهَا وَ لَا تُخَالِفُوا عَنْهَا..."»
  26. ↑ دانشنامه نهج البلاغه، ج۱، ص 133- 134.
  27. ↑ خطبه‌های ۱۶ و ۱۵۰
  28. ↑ دانشنامه نهج البلاغه، ج۱، ص 134.
  29. ↑ نهج البلاغه، خطبه ۲۷
  30. ↑ نهج البلاغه، حکمت ۱۶۵: «"مَنْ أَحَدَّ سِنَانَ الْغَضَبِ لِلَّهِ قَوِیَ عَلَی قَتْلِ أَشِدَّاءِ الْبَاطِلِ"»
  31. ↑ دانشنامه نهج البلاغه، ج۱، ص 134- 135.
برگرفته از «https://fa.imamatpedia.com/w/index.php?title=امت_پیامبر_خاتم_در_نهج_البلاغه&oldid=318693»