←مقدمه
(←مقدمه) |
|||
| خط ۱۰: | خط ۱۰: | ||
==مقدمه== | ==مقدمه== | ||
* خوش‌خلقی یا حُسن خلق به‌معنای [[خوشرویی]]، [[خوش‌رفتاری]]، [[حسن معاشرت]] و [[برخورد پسندیده با دیگران]]، از [[فضیلت‌های اخلاقی]] و نشأت‌یافته از [[خصلت نیک]] [[ادب]] است. [[فرهنگ دینی]]، [[مردمان]] را به پرورش این [[فضیلت]] فراخوانده و آنان را به [[سبقت]] از یکدیگر در آن فرامی‌خواند<ref>غررالحکم ۱</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص۲۸۸.</ref>. | * خوش‌خلقی یا حُسن خلق به‌معنای [[خوشرویی]]، [[خوش‌رفتاری]]، [[حسن معاشرت]] و [[برخورد پسندیده با دیگران]]، از [[فضیلت‌های اخلاقی]] و نشأت‌یافته از [[خصلت نیک]] [[ادب]] است. [[فرهنگ دینی]]، [[مردمان]] را به پرورش این [[فضیلت]] فراخوانده و آنان را به [[سبقت]] از یکدیگر در آن فرامی‌خواند<ref>{{متن حدیث|حسن الخلق أفضل الدّين}}؛ غررالحکم ۱</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص۲۸۸.</ref>. | ||
*در تعریف حُسن خلق گفته‌اند: حُسن خلق آن ست که برخوردت را نرم کنی و سخنت را پاکیزه سازی و برادرت را با [[خوشرویی]] [[دیدار]] کنی. [[فرهنگ دینی]] همواره [[مردمان]] را به نرم‌خویی و [[ملایمت]] سفارش می‌کند. [[قرآن کریم]] در مورد [[اخلاق]] نیک [[پیامبر]]{{صل}} می‌فرماید: به‌درستی که تو به [[اخلاق پسندیده]] و بزرگی آراسته شده‌ای<ref>{{متن قرآن| وَإِنَّكَ لَعَلَى خُلُقٍ عَظِيمٍ }}؛ سوره قلم، آیه ۴</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص۲۸۸.</ref>. | *در تعریف حُسن خلق گفته‌اند: حُسن خلق آن ست که برخوردت را نرم کنی و سخنت را پاکیزه سازی و برادرت را با [[خوشرویی]] [[دیدار]] کنی. [[فرهنگ دینی]] همواره [[مردمان]] را به نرم‌خویی و [[ملایمت]] سفارش می‌کند. [[قرآن کریم]] در مورد [[اخلاق]] نیک [[پیامبر]]{{صل}} می‌فرماید: به‌درستی که تو به [[اخلاق پسندیده]] و بزرگی آراسته شده‌ای<ref>{{متن قرآن| وَإِنَّكَ لَعَلَى خُلُقٍ عَظِيمٍ }}؛ سوره قلم، آیه ۴</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص۲۸۸.</ref>. | ||
*دست‌یابی به [[فضیلت]] حسن خلق، ملازمت و [[هم‌بستگی]] ویژه‌ای با [[رفتار]] نیکو دارد، زیرا خلق و خوی [[آدمی]] از [[رفتار]] او نشأت می‌گیرد. [[امام علی]]{{ع}} ریشه [[اخلاق نیکو]] را نشأت‌گرفته از ریشه [[خانوادگی]] و اصل و [[نسب]] او و نشانه‌ای از [[کرامت]] فرد برمی‌شمرد. [[فضیلت]] حُسن خلق در شکل‌گیری رفتارهای [[اجتماعی]] تأثیری شگرف دارد. از این‌رو [[پیامبران الهی]] برای اثربخشی و ترغیب [[مردم]] به پذیرش [[دعوت الهی]] خویش، افرادی خوش‌خلق و گشاده‌رو بودند. [[قرآن کریم]] درباره خوی نیکوی [[پیامبر اکرم]]{{صل}} می‌فرماید: در پرتو [[رحمت]] و [[لطف خدا]] با آنان [[مهربان]] و نرم‌خو شده‌ای و اگر [[خشن]] و [[سنگ‌دل]] بودی، از گردت پراکنده می‌شدند<ref>{{متن قرآن|فَبِمَا رَحْمَةٍ مِّنَ اللَّهِ لِنتَ لَهُمْ وَلَوْ كُنتَ فَظًّا غَلِيظَ الْقَلْبِ لاَنفَضُّواْ مِنْ حَوْلِكَ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَاسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَشَاوِرْهُمْ فِي الأَمْرِ فَإِذَا عَزَمْتَ فَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَوَكِّلِينَ }}؛ سوره آل عمران، آیه ۱۵۹.</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص۲۸۸- ۲۸۹.</ref>. | *دست‌یابی به [[فضیلت]] حسن خلق، ملازمت و [[هم‌بستگی]] ویژه‌ای با [[رفتار]] نیکو دارد، زیرا خلق و خوی [[آدمی]] از [[رفتار]] او نشأت می‌گیرد. [[امام علی]]{{ع}} ریشه [[اخلاق نیکو]] را نشأت‌گرفته از ریشه [[خانوادگی]] و اصل و [[نسب]] او و نشانه‌ای از [[کرامت]] فرد برمی‌شمرد. [[فضیلت]] حُسن خلق در شکل‌گیری رفتارهای [[اجتماعی]] تأثیری شگرف دارد. از این‌رو [[پیامبران الهی]] برای اثربخشی و ترغیب [[مردم]] به پذیرش [[دعوت الهی]] خویش، افرادی خوش‌خلق و گشاده‌رو بودند. [[قرآن کریم]] درباره خوی نیکوی [[پیامبر اکرم]]{{صل}} می‌فرماید: در پرتو [[رحمت]] و [[لطف خدا]] با آنان [[مهربان]] و نرم‌خو شده‌ای و اگر [[خشن]] و [[سنگ‌دل]] بودی، از گردت پراکنده می‌شدند<ref>{{متن قرآن|فَبِمَا رَحْمَةٍ مِّنَ اللَّهِ لِنتَ لَهُمْ وَلَوْ كُنتَ فَظًّا غَلِيظَ الْقَلْبِ لاَنفَضُّواْ مِنْ حَوْلِكَ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَاسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَشَاوِرْهُمْ فِي الأَمْرِ فَإِذَا عَزَمْتَ فَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَوَكِّلِينَ }}؛ سوره آل عمران، آیه ۱۵۹.</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص۲۸۸- ۲۸۹.</ref>. | ||
*در [[فرهنگ دینی]]، افراد با [[ایمان]] با یکدیگر خوش‌خلقی و [[رفتار پسندیده]] برخورد می‌کنند. این برای [[مؤمنان]] یک [[فضیلت]] به حساب می‌آید. اما در عین‌حال [[خداوند سبحان]] در [[قرآن کریم]] ضمن تأکید بر این امر، [[مؤمنان]] را نسبت به [[کفار]] سرسخت و بسیار جدی قلمداد می‌کند{{متن قرآن|مُّحَمَّدٌ رَّسُولُ اللَّهِ وَالَّذِينَ مَعَهُ أَشِدَّاء عَلَى الْكُفَّارِ رُحَمَاء بَيْنَهُمْ تَرَاهُمْ رُكَّعًا سُجَّدًا يَبْتَغُونَ فَضْلا مِّنَ اللَّهِ وَرِضْوَانًا سِيمَاهُمْ فِي وُجُوهِهِم مِّنْ أَثَرِ السُّجُودِ ذَلِكَ مَثَلُهُمْ فِي التَّوْرَاةِ وَمَثَلُهُمْ فِي الإِنجِيلِ كَزَرْعٍ أَخْرَجَ شَطْأَهُ فَآزَرَهُ فَاسْتَغْلَظَ فَاسْتَوَى عَلَى سُوقِهِ يُعْجِبُ الزُّرَّاعَ لِيَغِيظَ بِهِمُ الْكُفَّارَ وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ مِنْهُم مَّغْفِرَةً وَأَجْرًا عَظِيمًا }}<ref> محمد، پیامبر خداوند است و آنان که با وی‌اند، بر کافران سختگیر، میان خویش مهربانند؛ آنان را در حال رکوع و سجود می‌بینی که بخشش و خشنودی‌یی از خداوند را خواستارند؛ نشان (ایمان) آنان در چهره‌هایشان از اثر سجود، نمایان است، داستان آنان در تورات همین است و داستان آنان در انجیل مانند کشته‌ای است که جوانه‌اش را برآورد و آن را نیرومند گرداند و ستبر شود و بر ساقه‌هایش راست ایستد، به گونه‌ای که دهقانان را به شگفتی آورد تا کافران را با آنها به خشم انگیزد، خداوند به کسانی از آنان که ایمان آورده‌اند و کارهای شایسته کرده‌اند نوید آمرزش و پاداشی سترگ داده است؛ سوره فتح، آیه:۲۹.</ref>. [[امام علی]]{{ع}} می‌فرماید: [[پیامبر خدا]]{{صل}} به ما [[دستور]] داده است که با [[معصیت‌کاران]] با [[چهره‌های عبوس]] روبه‌رو شویم. در [[فرهنگ دینی]]، [[حسن]] خلق به این معنا نیست که [[انسان]] در برابر [[منکرات]] ساکت بماند و [[فضیلت]] [[امر به معروف و نهی از منکر]] را فراموش کند<ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص۲۸۹.</ref>. | *در [[فرهنگ دینی]]، افراد با [[ایمان]] با یکدیگر خوش‌خلقی و [[رفتار پسندیده]] برخورد می‌کنند. این برای [[مؤمنان]] یک [[فضیلت]] به حساب می‌آید. اما در عین‌حال [[خداوند سبحان]] در [[قرآن کریم]] ضمن تأکید بر این امر، [[مؤمنان]] را نسبت به [[کفار]] سرسخت و بسیار جدی قلمداد می‌کند{{متن قرآن|مُّحَمَّدٌ رَّسُولُ اللَّهِ وَالَّذِينَ مَعَهُ أَشِدَّاء عَلَى الْكُفَّارِ رُحَمَاء بَيْنَهُمْ تَرَاهُمْ رُكَّعًا سُجَّدًا يَبْتَغُونَ فَضْلا مِّنَ اللَّهِ وَرِضْوَانًا سِيمَاهُمْ فِي وُجُوهِهِم مِّنْ أَثَرِ السُّجُودِ ذَلِكَ مَثَلُهُمْ فِي التَّوْرَاةِ وَمَثَلُهُمْ فِي الإِنجِيلِ كَزَرْعٍ أَخْرَجَ شَطْأَهُ فَآزَرَهُ فَاسْتَغْلَظَ فَاسْتَوَى عَلَى سُوقِهِ يُعْجِبُ الزُّرَّاعَ لِيَغِيظَ بِهِمُ الْكُفَّارَ وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ مِنْهُم مَّغْفِرَةً وَأَجْرًا عَظِيمًا }}<ref> محمد، پیامبر خداوند است و آنان که با وی‌اند، بر کافران سختگیر، میان خویش مهربانند؛ آنان را در حال رکوع و سجود می‌بینی که بخشش و خشنودی‌یی از خداوند را خواستارند؛ نشان (ایمان) آنان در چهره‌هایشان از اثر سجود، نمایان است، داستان آنان در تورات همین است و داستان آنان در انجیل مانند کشته‌ای است که جوانه‌اش را برآورد و آن را نیرومند گرداند و ستبر شود و بر ساقه‌هایش راست ایستد، به گونه‌ای که دهقانان را به شگفتی آورد تا کافران را با آنها به خشم انگیزد، خداوند به کسانی از آنان که ایمان آورده‌اند و کارهای شایسته کرده‌اند نوید آمرزش و پاداشی سترگ داده است؛ سوره فتح، آیه:۲۹.</ref>. [[امام علی]]{{ع}} می‌فرماید: [[پیامبر خدا]]{{صل}} به ما [[دستور]] داده است که با [[معصیت‌کاران]] با [[چهره‌های عبوس]] روبه‌رو شویم<ref>{{متن حدیث|اَمـَرَنـا رَسـُولُ اللّهِ صـَلَّی اللّهُ عـَلَیـْهِ وَ الِهِ اَنْ نـَلْقـی اَهـْلَ الْمـَعـاصـی بـَوُجـُوهـٍ مُکْفَهِرَّةٍ}}؛ وسائل الشیعه، ج ١١، ص ٤١٣.</ref>. در [[فرهنگ دینی]]، [[حسن]] خلق به این معنا نیست که [[انسان]] در برابر [[منکرات]] ساکت بماند و [[فضیلت]] [[امر به معروف و نهی از منکر]] را فراموش کند<ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص۲۸۹.</ref>. | ||
==آثار حسن خلق در زندگی== | ==آثار حسن خلق در زندگی== | ||