برائت از مشرکان: تفاوت میان نسخه‌ها

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
جز (جایگزینی متن - '\<div\sstyle\=\"background\-color\:\srgb\(252\,\s252\,\s233\)\;\stext\-align\:center\;\sfont\-size\:\s85\%\;\sfont\-weight\:\snormal\;\"\>(.*)\'\'\'\[\[(.*)\]\]\'\'\'(.*)\"\'\'\'(.*)\'\'\'\"(.*)\<\/div\> \<div\sstyle\=\"background\-color\:\srgb\(255\,\s245\,\s227\)\;\stext\-align\:center\;\sfont\-size\:\s85\%\;\sfont\-weight\:\snormal\;\"\>(.*)\<\/div\> \<div\sstyle\=\"background\-color\:\srgb\(206\,242\,\s299\)\;\stext\-align\:center\;\sfont\-size\:\s85\%\;\sfont\-weight\:\sn...)
جز (جایگزینی متن - 'امیرالمؤمنان' به 'امیرالمؤمنین')
خط ۱۷: خط ۱۷:
*[[پیامبر]] به [[امر الهی]] [[مأمور]] شده بود [[شرک]] را از [[جزیرة العرب]] محو کند. بنابراین باید این [[آیات]] در [[مکه]] و زمان [[حج]]: {{متن قرآن|وَأَذَانٌ مِنَ اللَّهِ وَرَسُولِهِ إِلَى النَّاسِ يَوْمَ الْحَجِّ الْأَكْبَرِ أَنَّ اللَّهَ بَرِيءٌ مِنَ الْمُشْرِكِينَ وَرَسُولُهُ}}<ref> «و (این) اعلامی از سوی خداوند و پیامبر او در روز حجّ اکبر به مردم است که خداوند و پیامبرش از مشرکان بیزارند» سوره توبه، آیه ۳.</ref> که محل و موقعیت مناسبی بود در جمع [[حاجیان]] قرائت می‌شد. شکی نیست که [[پیامبر اکرم]]{{صل}} [[ابوبکر]] را همراه [[حاجیان]] به [[مکه]] فرستاد. [[اختلاف]] [[اهل سنت]] و [[شیعیان]]، این است که برخی از [[اهل سنت]] معتقدند [[رسول الله]]{{صل}} او را [[سرپرست]] [[حاجیان]] ([[امیر]] الحاج) قرار داده بود<ref>محمد بن عمر واقدی، المغازی، ج۳، ص۱۰۷۷؛ احمد بن یحیی بلاذری، انساب الاشراف، ج۱۰، ص۶۷؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۳، ص۱۳۲؛ محمد بن جریر طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج۳، ص۱۲۳.</ref>، و برخی نیز معتقدند که [[ابوبکر]] [[وظیفه]] دیگری هم داشت و آن این بود که [[آیات]] آغاز سوره [[برائت]] را نیز در جمع [[مشرکان]] قرائت کند<ref>محمد بن جریر طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج۲، ص۱۲۳.</ref>؛ اما پس از [[دستور]] [[رسول خدا]]{{صل}} (که به آن شاره می‌شود) قرار شد [[علی]]{{ع}} مسئله [[برائت]] را اعلام کند، و [[مسئولیت]] [[حج]] بر عهده [[ابوبکر]] باقی بماند<ref>محمد بن جریر طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج۲، ص۱۲۳؛ محمد بن عمر واقدی، المغازی، ج۳، ص۱۰۷۷.</ref>.
*[[پیامبر]] به [[امر الهی]] [[مأمور]] شده بود [[شرک]] را از [[جزیرة العرب]] محو کند. بنابراین باید این [[آیات]] در [[مکه]] و زمان [[حج]]: {{متن قرآن|وَأَذَانٌ مِنَ اللَّهِ وَرَسُولِهِ إِلَى النَّاسِ يَوْمَ الْحَجِّ الْأَكْبَرِ أَنَّ اللَّهَ بَرِيءٌ مِنَ الْمُشْرِكِينَ وَرَسُولُهُ}}<ref> «و (این) اعلامی از سوی خداوند و پیامبر او در روز حجّ اکبر به مردم است که خداوند و پیامبرش از مشرکان بیزارند» سوره توبه، آیه ۳.</ref> که محل و موقعیت مناسبی بود در جمع [[حاجیان]] قرائت می‌شد. شکی نیست که [[پیامبر اکرم]]{{صل}} [[ابوبکر]] را همراه [[حاجیان]] به [[مکه]] فرستاد. [[اختلاف]] [[اهل سنت]] و [[شیعیان]]، این است که برخی از [[اهل سنت]] معتقدند [[رسول الله]]{{صل}} او را [[سرپرست]] [[حاجیان]] ([[امیر]] الحاج) قرار داده بود<ref>محمد بن عمر واقدی، المغازی، ج۳، ص۱۰۷۷؛ احمد بن یحیی بلاذری، انساب الاشراف، ج۱۰، ص۶۷؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۳، ص۱۳۲؛ محمد بن جریر طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج۳، ص۱۲۳.</ref>، و برخی نیز معتقدند که [[ابوبکر]] [[وظیفه]] دیگری هم داشت و آن این بود که [[آیات]] آغاز سوره [[برائت]] را نیز در جمع [[مشرکان]] قرائت کند<ref>محمد بن جریر طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج۲، ص۱۲۳.</ref>؛ اما پس از [[دستور]] [[رسول خدا]]{{صل}} (که به آن شاره می‌شود) قرار شد [[علی]]{{ع}} مسئله [[برائت]] را اعلام کند، و [[مسئولیت]] [[حج]] بر عهده [[ابوبکر]] باقی بماند<ref>محمد بن جریر طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج۲، ص۱۲۳؛ محمد بن عمر واقدی، المغازی، ج۳، ص۱۰۷۷.</ref>.
*[[طبری]] می‌نویسد: "[[علی]] به [[دستور پیامبر]]{{صل}} در پی [[ابوبکر]] آمد و [[آیات]] را ازاو گرفت. [[ابوبکر]] نزد [[پیامبر]] بازگشت و گفت: ای [[پیامبر خدا]]، [[پدر]] و مادرم فدای تو. آیا چیزی درباره من نازل شده است؟ [[پیامبر]] فرمود: نه؛ ولی هیچ‌کس جز من یا کسی از من عهده‌دار [[ابلاغ]] ([[برائت]]) نشود؛ مگر [[خشنود]] نیستی که با من در [[غار]] بودی و بر لب [[حوض]] رفیق من خواهی بود؟ [[ابوبکر]] گفت: آری، ای [[رسول خدا]] و سپس رفت. کار[[حج]] با او، و [[علی]] عهده‌دار [[اعلام برائت]] بود"<ref>محمد بن جریر طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج۳، ص۱۲۳.</ref>؛ اما عموم [[شیعیان]] معتقدند که [[مأموریت]] [[ابوبکر]] تنها این بود که [[آیات]] سوره [[برائت]] را در جمع [[مشرکان]] بخواند. [[ابوبکر]] در راه بود که [[جبرئیل]] بر [[پیامبر]] نازل شد و فرمود: {{متن حدیث|لَا يُؤَدِّيهَا عَنْكَ إِلَّا أَنْتَ أَوْ رَجُلٌ مِنْكَ‌}}<ref>احمد بن ابی یعقوب یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، ج۲، ص۷۶.</ref><ref>[[یدالله حاجی‌زاده|حاجی‌زاده، یدالله]]، [[اصل برائت (مقاله)|اصل برائت]]، [[فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم]]، ج۱، ص۱۳۶.</ref>.
*[[طبری]] می‌نویسد: "[[علی]] به [[دستور پیامبر]]{{صل}} در پی [[ابوبکر]] آمد و [[آیات]] را ازاو گرفت. [[ابوبکر]] نزد [[پیامبر]] بازگشت و گفت: ای [[پیامبر خدا]]، [[پدر]] و مادرم فدای تو. آیا چیزی درباره من نازل شده است؟ [[پیامبر]] فرمود: نه؛ ولی هیچ‌کس جز من یا کسی از من عهده‌دار [[ابلاغ]] ([[برائت]]) نشود؛ مگر [[خشنود]] نیستی که با من در [[غار]] بودی و بر لب [[حوض]] رفیق من خواهی بود؟ [[ابوبکر]] گفت: آری، ای [[رسول خدا]] و سپس رفت. کار[[حج]] با او، و [[علی]] عهده‌دار [[اعلام برائت]] بود"<ref>محمد بن جریر طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج۳، ص۱۲۳.</ref>؛ اما عموم [[شیعیان]] معتقدند که [[مأموریت]] [[ابوبکر]] تنها این بود که [[آیات]] سوره [[برائت]] را در جمع [[مشرکان]] بخواند. [[ابوبکر]] در راه بود که [[جبرئیل]] بر [[پیامبر]] نازل شد و فرمود: {{متن حدیث|لَا يُؤَدِّيهَا عَنْكَ إِلَّا أَنْتَ أَوْ رَجُلٌ مِنْكَ‌}}<ref>احمد بن ابی یعقوب یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، ج۲، ص۷۶.</ref><ref>[[یدالله حاجی‌زاده|حاجی‌زاده، یدالله]]، [[اصل برائت (مقاله)|اصل برائت]]، [[فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم]]، ج۱، ص۱۳۶.</ref>.
*[[شیخ مفید]] می‌نویسد: "[[رسول خدا]]{{صل}} سوره [[برائت]] را به دست [[ابوبکر]] داد که به [[مکه]] برود و با خواندن آن بر [[مشرکان]] [[پیمان]] با آنان را بشکند ([[ابوبکر]] [[سوره]] را گرفت و به سوی [[مکه]] به راه افتاد). همین که قدری از مسیر را پیمود، [[جبرئیل]] بر [[پیغمبر]]{{صل}} نازل شد و این [[دستور الهی]] را گوشزد کرد که این‌گونه ابلاغ‌ها را کسی جز شخص تو یا مردی که از تو باشد نرساند. [[پیامبر]]، [[علی]]{{ع}} را خواست و به او فرمود: حرکت کن و خود را به [[ابوبکر]] برسان؛[[سوره]] [[برائت]] را از دستش بگیر و به [[مکه]] بیر و با آن، [[پیمان]] [[مشرکان]] را بشکن؛ [[ابوبکر]] را نیز به میل خود واگذار کن که اگر خواست با تو به [[مکه]] بیاید یا به سوی من بازگردد. امیرالمؤمنان{{ع}} در پی [[ابوبکر]] به راه افتاد.
*[[شیخ مفید]] می‌نویسد: "[[رسول خدا]]{{صل}} سوره [[برائت]] را به دست [[ابوبکر]] داد که به [[مکه]] برود و با خواندن آن بر [[مشرکان]] [[پیمان]] با آنان را بشکند ([[ابوبکر]] [[سوره]] را گرفت و به سوی [[مکه]] به راه افتاد). همین که قدری از مسیر را پیمود، [[جبرئیل]] بر [[پیغمبر]]{{صل}} نازل شد و این [[دستور الهی]] را گوشزد کرد که این‌گونه ابلاغ‌ها را کسی جز شخص تو یا مردی که از تو باشد نرساند. [[پیامبر]]، [[علی]]{{ع}} را خواست و به او فرمود: حرکت کن و خود را به [[ابوبکر]] برسان؛[[سوره]] [[برائت]] را از دستش بگیر و به [[مکه]] بیر و با آن، [[پیمان]] [[مشرکان]] را بشکن؛ [[ابوبکر]] را نیز به میل خود واگذار کن که اگر خواست با تو به [[مکه]] بیاید یا به سوی من بازگردد. امیرالمؤمنین{{ع}} در پی [[ابوبکر]] به راه افتاد.
*وقتی [[ابوبکر]] [[علی]]{{ع}} را دید پریشان شد؛ جلو آمد و گفت: ای [[ابوالحسن]]! برای چه کاری آمده‌ای؟ [[امیر مؤمنان]]{{ع}} [[دستور]] [[رسول خدا]]{{صل}} را به [[ابوبکر]] اعلام کرد. [[ابوبکر]] [[خدمت]] [[پیامبر]] آمد و عرض کرد: ای [[رسول خدا]]! شما مرا برای کاری [[انتخاب]] فرمودی که همگان [[حسد]] می‌بردند و چنین افتخاری را نصیب من کردی؛ اما چون در پی آن کار رفتم (در نیمه راه) مرا باز خواندی. آیا در [[نکوهش]] من آیه‌ای نازل شده است؟ [[پیغمبر]]{{صل}} به او فرمود: نه؛ ولی [[جبرئیل امین]] از جانب [[خدای عزوجل]] نزد من آمد و گفت: این [[آیات]] را کسی جز خودت یا آنکه از تو باشد، [[ابلاغ]] نکند، و [[علی]] از من است و از جانب من. جز [[علی]] کسی نمی‌تواند (چنین دستورهایی را) [[ابلاغ]] کند"<ref>شیخ مفید، الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج۱، ص۶۵. </ref>.
*وقتی [[ابوبکر]] [[علی]]{{ع}} را دید پریشان شد؛ جلو آمد و گفت: ای [[ابوالحسن]]! برای چه کاری آمده‌ای؟ [[امیر مؤمنان]]{{ع}} [[دستور]] [[رسول خدا]]{{صل}} را به [[ابوبکر]] اعلام کرد. [[ابوبکر]] [[خدمت]] [[پیامبر]] آمد و عرض کرد: ای [[رسول خدا]]! شما مرا برای کاری [[انتخاب]] فرمودی که همگان [[حسد]] می‌بردند و چنین افتخاری را نصیب من کردی؛ اما چون در پی آن کار رفتم (در نیمه راه) مرا باز خواندی. آیا در [[نکوهش]] من آیه‌ای نازل شده است؟ [[پیغمبر]]{{صل}} به او فرمود: نه؛ ولی [[جبرئیل امین]] از جانب [[خدای عزوجل]] نزد من آمد و گفت: این [[آیات]] را کسی جز خودت یا آنکه از تو باشد، [[ابلاغ]] نکند، و [[علی]] از من است و از جانب من. جز [[علی]] کسی نمی‌تواند (چنین دستورهایی را) [[ابلاغ]] کند"<ref>شیخ مفید، الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج۱، ص۶۵. </ref>.
*[[یعقوبی]] می‌نویسد: "[[علی]] سوره [[برائت]] را از [[ابوبکر]] گرفت. [[ابوبکر]] گفت: ای [[رسول خدا]]! آیا درباره‌ام چیزی نازل شده است؟ [[پیامبر]] فرمود: نه؛ ولی [[جبرئیل]] به من فرمود: {{متن حدیث|لا يبلغ هذا الا انت او رجل من أهلك}}<ref>احمد بن ابی یعقوب یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، ج۲، ص۷۶.</ref>؛ این [[آیات]] را جز خودت یا کسی که از تو باشد نرساند".
*[[یعقوبی]] می‌نویسد: "[[علی]] سوره [[برائت]] را از [[ابوبکر]] گرفت. [[ابوبکر]] گفت: ای [[رسول خدا]]! آیا درباره‌ام چیزی نازل شده است؟ [[پیامبر]] فرمود: نه؛ ولی [[جبرئیل]] به من فرمود: {{متن حدیث|لا يبلغ هذا الا انت او رجل من أهلك}}<ref>احمد بن ابی یعقوب یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، ج۲، ص۷۶.</ref>؛ این [[آیات]] را جز خودت یا کسی که از تو باشد نرساند".

نسخهٔ ‏۲۶ ژوئن ۲۰۲۲، ساعت ۰۹:۲۰

واژه‌شناسی لغوی

آیات برائت

  • بخشی از آیات آغاز سوره برائت که نیاز بود در جمع مشرکان قرائت شود به این شرح است: ﴿بَرَاءَةٌ مِنَ اللَّهِ وَرَسُولِهِ إِلَى الَّذِينَ عَاهَدْتُمْ مِنَ الْمُشْرِكِينَ فَسِيحُوا فِي الْأَرْضِ أَرْبَعَةَ أَشْهُرٍ وَاعْلَمُوا أَنَّكُمْ غَيْرُ مُعْجِزِي اللَّهِ وَأَنَّ اللَّهَ مُخْزِي الْكَافِرِينَ وَأَذَانٌ مِنَ اللَّهِ وَرَسُولِهِ إِلَى النَّاسِ يَوْمَ الْحَجِّ الْأَكْبَرِ أَنَّ اللَّهَ بَرِيءٌ مِنَ الْمُشْرِكِينَ وَرَسُولُهُ فَإِنْ تُبْتُمْ فَهُوَ خَيْرٌ لَكُمْ وَإِنْ تَوَلَّيْتُمْ فَاعْلَمُوا أَنَّكُمْ غَيْرُ مُعْجِزِي اللَّهِ وَبَشِّرِ الَّذِينَ كَفَرُوا بِعَذَابٍ أَلِيمٍ إِلَّا الَّذِينَ عَاهَدْتُمْ مِنَ الْمُشْرِكِينَ ثُمَّ لَمْ يَنْقُصُوكُمْ شَيْئًا وَلَمْ يُظَاهِرُوا عَلَيْكُمْ أَحَدًا فَأَتِمُّوا إِلَيْهِمْ عَهْدَهُمْ إِلَى مُدَّتِهِمْ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَّقِينَ فَإِذَا انْسَلَخَ الْأَشْهُرُ الْحُرُمُ فَاقْتُلُوا الْمُشْرِكِينَ حَيْثُ وَجَدْتُمُوهُمْ وَخُذُوهُمْ وَاحْصُرُوهُمْ وَاقْعُدُوا لَهُمْ كُلَّ مَرْصَدٍ فَإِنْ تَابُوا وَأَقَامُوا الصَّلَاةَ وَآتَوُا الزَّكَاةَ فَخَلُّوا سَبِيلَهُمْ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ وَإِنْ أَحَدٌ مِنَ الْمُشْرِكِينَ اسْتَجَارَكَ فَأَجِرْهُ حَتَّى يَسْمَعَ كَلَامَ اللَّهِ ثُمَّ أَبْلِغْهُ مَأْمَنَهُ ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لَا يَعْلَمُونَ كَيْفَ يَكُونُ لِلْمُشْرِكِينَ عَهْدٌ عِنْدَ اللَّهِ وَعِنْدَ رَسُولِهِ إِلَّا الَّذِينَ عَاهَدْتُمْ عِنْدَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ فَمَا اسْتَقَامُوا لَكُمْ فَاسْتَقِيمُوا لَهُمْ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَّقِينَ[۸][۹].

اعزام ابوبکر به مکه و نزول وحی

فضیلتی مهم برای امام علی(ع)

موارد ابلاغی

  • در منابع آمده است: علی(ع) وارد مکه شد؛ به عرفات رفت؛ آن‌گاه به مزدلفه و از آنجا به منا رفت. سپس از کوهی که به شعب معروف بود بالا رفت و سه مرتبه با صدای بلند اعلام کرد: "ای مردم! آیا نمی‌شنوید که من فرستاده رسول خدا(ص) به سوی شما هستم؟ گوش فرادهید". سپس آیات را قرائت کرد تا پایان آیه نهم؛ آن‌گاه بر شمشیرش تکیه زد و این آیات را چندین بار تکرار کرد تا همه مردم بشنوند[۲۵].
  • آن حضرت در روزهای یازدهم، دوازدهم و سیزدهم (ایام تشریق) در میان مردم اعلام می‌کرد: "کسی حق ندارد به صورت برهنه طواف کند. پس از امسال هیچ مشرکی حق ندارد به مسجدالحرام نزدیک شود"[۲۶].
  • طبری می‌نویسد: "علی روز عید قربان برخاست و اعلام کرد که پس از این هیچ مشرکی نباید به مسجدالحرام نزدیک شود. هیچ کس نباید برهنه طواف کند[۲۷]. هرکه با پیامبر پیمانی دارد، پیمانش تا آخر تداوم خواهد داشت"[۲۸]. همان‌گونه که مشاهده شد یکی از مواد اعلام برائت درباره پیمان‌هایی بود که پیامبر با مشرکان بسته بود. از آیه ﴿إِلَّا الَّذِينَ عَاهَدْتُمْ مِنَ الْمُشْرِكِينَ[۲۹] برمی‌آید و مفسران و مورخان نیز تأیید کرده‌اند مشرکانی که با پیامبر پیمان‌هایی داشتند لازم بود که مدت آنها سرآید، و کسی حق نداشت پیش از پایان مهلتِ پیمان‌ها متعرض آنان شود[۳۰]؛ اما مشرکانی که با رسول خدا(ص) پیمانی نداشتند به آنها چهار ماه فرصت داده شد: ﴿فَسِيحُوا فِي الْأَرْضِ أَرْبَعَةَ أَشْهُرٍ[۳۱]. طبری به نقل از محمد بن کعب قرظی می‌نویسد: "به مشرکان چهار ماه مهلت داد که در زمین بگردند"[۳۲][۳۳].

ثمرات اعلام برائت

منابع

پانویس

  1. لویس معلوف، المنجد فی اللغه، ص۳۱.
  2. علی اکبر دهخدا، لغت نامه، ج۳، ص۳۸۹۳؛ خلیل بن احمد فراهیدی، کتاب العین، ج۸، ص۲۸۹.
  3. محمد بن جریر طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج۳، ص۴۳.
  4. ابن هشام، السیرة النبویه، ج۲، ص۵۵۹، شیخ طبرسی، اعلام الوری بأعلام الهدی، ج۱، ص۲۵۰.
  5. محمد بن جریر طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج۳، ص۱۰۱؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۲، ص۱۲۵.
  6. محمد بن جریر طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج۲، ص۱۲۳؛ ابن هشام، السیرة النبویه، ج۲، ص۵۴۳.
  7. حاجی‌زاده، یدالله، اصل برائت، فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم، ج۱، ص۱۳۴.
  8. «(این) بیزاری خداوند و پیامبر اوست از مشرکانی که با آنان پیمان بسته‌اید چهار ماه در این سرزمین (آزاد) بگردید و بدانید که شما خداوند را به ستوه نمی‌توانید آورد و خداوند رسواگر کافران است و (این) اعلامی از سوی خداوند و پیامبر او در روز حجّ اکبر به مردم است که خداوند و پیامبرش از مشرکان بیزارند پس اگر توبه کنید برای شما بهتر است و اگر روی بگردانید بدانید که شما خداوند را به ستوه نمی‌توانید آورد و کافران را به عذابی دردناک نوید ده! مگر کسانی از مشرکان که با آنان پیمان بسته‌اید سپس چیزی از (پیمان) شما نکاسته‌اند و در برابر شما از کسی پشتیبانی نکرده‌اند؛ پیمان اینان را تا پایان زمانشان پاس بدارید؛ بی‌گمان خداوند پرهیزکاران را دوست می‌دارد و چون ماه‌های حرام به پایان رسید مشرکان را هر جا یافتید بکشید و دستگیرشان کنید و به محاصره درآورید و در هر کمینگاهی به کمین آنان بنشینید؛ و اگر توبه کردند و نماز برپا داشتند و زکات دادند آزادشان بگذارید که بی‌گمان خداوند آمرزنده‌ای بخشاینده است و اگر یکی از مشرکان از تو پناه خواست به او پناه ده تا کلام خداوند را بشنود سپس او را به پناهگاه وی برسان؛ این بدان روست که اینان گروهی نادانند چگونه مشرکان را نزد خداوند و پیامبرش پیمانی تواند بود؟ جز کسانی که با آنها در کنار مسجد الحرام پیمان بسته‌اید پس تا (در پیمان خود) با شما پایدارند شما نیز (بر پیمان) با آنان پایدار بمانید که خداوند پرهیزگاران را دوست می‌دارد» سوره توبه، آیه ۱-۷.
  9. حاجی‌زاده، یدالله، اصل برائت، فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم، ج۱، ص۱۳۵.
  10. «و (این) اعلامی از سوی خداوند و پیامبر او در روز حجّ اکبر به مردم است که خداوند و پیامبرش از مشرکان بیزارند» سوره توبه، آیه ۳.
  11. محمد بن عمر واقدی، المغازی، ج۳، ص۱۰۷۷؛ احمد بن یحیی بلاذری، انساب الاشراف، ج۱۰، ص۶۷؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۳، ص۱۳۲؛ محمد بن جریر طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج۳، ص۱۲۳.
  12. محمد بن جریر طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج۲، ص۱۲۳.
  13. محمد بن جریر طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج۲، ص۱۲۳؛ محمد بن عمر واقدی، المغازی، ج۳، ص۱۰۷۷.
  14. محمد بن جریر طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج۳، ص۱۲۳.
  15. احمد بن ابی یعقوب یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، ج۲، ص۷۶.
  16. حاجی‌زاده، یدالله، اصل برائت، فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم، ج۱، ص۱۳۶.
  17. شیخ مفید، الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج۱، ص۶۵.
  18. احمد بن ابی یعقوب یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، ج۲، ص۷۶.
  19. رسول جعفریان، سیره رسول خدا، ص۶۵۸.
  20. حاجی‌زاده، یدالله، اصل برائت، فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم، ج۱، ص۱۳۷.
  21. «أُمِرْتُ أَنْ أُبَلِّغَهَا أَنَا أَوْ رَجُلٌ مِنْ أَهْلِ بَيْتِي»ابن هشام، السیرة النبویه، ج۲، ص۵۴۵؛ ابن کثیر، البدایه و النهایه، ج۵، ص۳۸؛ محمد بن جریر طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج۳، ص۱۲۳.
  22. أنه لما نزلت براءة دفعها رسول الله(ص) إلى أبي‌بکر ثم أخذها منه و دفعها إلى علي بن ابي طالب(ع) واختلفوا في تفصيل ذلك...شیخ طبرسی، مجمع البیان، ج۵، ص۶.
  23. شیخ صدوق، علل الشرایع، ج۱، ص۳۲.
  24. حاجی‌زاده، یدالله، اصل برائت، فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم، ج۱، ص۱۳۸-۱۳۹.
  25. سید بن طاوس، اقبال الاعمال، ص۳۲۰.
  26. محمد بن مسعود بن عیاش عیاشی، تفسیر عیاشی، ج۲، ص۷۵-۷۴.
  27. تا قبل از اعلام برائت، عده‌ای از مشرکان بدون لباس (برهنه) خانه خدا را طواف می‌کردند. محمد بن جریر طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج۳، ص۱۲۳؛ ابن هشام، السیرة النبویه، ج۲، ص۵۴۶؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۲، ص۱۲۸.
  28. محمد بن جریر طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج۳، ص۱۲۳؛ ابن هشام، السیرة النبویه، ج۲، ص۵۴۵.
  29. «مگر کسانی از مشرکان که با آنان پیمان بسته‌اید» سوره توبه، آیه ۴.
  30. ابن هشام، السیرة النبویه، ج۲، ص۵۴۵؛ محمد بن جریر طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج۳، ص۱۲۳.
  31. «چهار ماه در این سرزمین (آزاد) بگردید» سوره توبه، آیه ۲.
  32. ابو بکر بیهقی، دلائل النبوة و معرفة احوال صاحب الشریعه، ج۵، ص۲۹۷؛ محمد بن جریر طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج۲، ص۱۲۳.
  33. حاجی‌زاده، یدالله، اصل برائت، فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم، ج۱، ص۱۳۹-۱۴۰.
  34. ابن هشام، السیرة النبویه، ج۴ ص۱۹۱؛ ابن کثیر، البدایه و النهایه، ج۵، ص۳۷؛ عزالدین ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۲، ص۲۹۱؛ محمد بن جریر طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج۳، ص۱۲۳.
  35. شیخ مفید، الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج۱، ص۶۶.
  36. حاجی‌زاده، یدالله، اصل برائت، فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم، ج۱، ص۱۴۰.