گواهی دادن به ایمان
گواهی دادن به ایمان
از جمله نکات محوری در محتوای زیارتنامهها، شهادت دادن زائر به ایمان و عمل صالح و جهاد و صبر و تسلیم و ادای وظیفه و ثبات در راه حق و یاری دین و... است. طرح اینگونه ارزش‌ها اولًا می‌رساند که زائر اینها را به عنوان ارزش‌های مکتبی قبول دارد و به آنها ارج می‌نهد و به خاطر همین ارزش دانستن است که به عنوان فضیلت، برای آنان بر می‌شمارد. ثانیاً می‌رساند که خود زائر هم می‌کوشد در همین مسیر گام بر دارد و این خوبی‌ها را در وجود و عمل و زندگی خود محقق سازد. از نظر روانی هم تأکید بر یک چیز در گفتارها و شعارها، خود شخص را هم تحت تأثیر قرار می‌دهد و به سنخیّت با آن مضامین می‌کشاند.
به عنوان نمونه در زیارت قمر بنی هاشم که از امام صادق(ع) نقل شده، می‌خوانیم: «اشْهَدُ لَکَ بِالتَّسْلِیمِ وَالتَّصْدِیقِ وَالوَفاءِ وَالنَّصِیحَهِ لِخَلَفِ النَّبِیّ». وقتی برای حضرت اباالفضل اینگونه گواهی می‌دهیم که او در برابر ولیّ خدا تسیلم بود و او را قبول داشت و اهل وفا و خیرخواهی برای وصیّ و جانشین پیامبر(ص) بود، یعنی این ارزش‌ها را ارج می‌نهیم و برای خودمان هم مایه فخر و ارزش می‌‌دانیم. در ادامه همین جملات، از خداوند برای او پاداش می‌طلبیم، به خاطر صبر و اخلاص و یاری «بِما صَبَرْتَ وَاحتَسَبْتَ واعَنْتَ» و این سه عنصر اخلاقی مهم را یاد میکنیم. در همین زیارت، او را به عنوان عبدصالح، مطیع خدا و رسول، مطیع امیرمؤمنان(ع) و امام حسن و امام حسین(ع) معرفی میکنیم که اینها هم معیارهای ارزشی‌اند و در زیارت او باز این تعبیرات وجود دارد: «أَشْهَدُ انَّکَ قَدْ بالَغْتَ فِی النَّصیحَهِ وَأَعْطَیْتَ غایَهَ الَمجْهُودِ... أَشْهَدُ أَنَّکَ لَمْ تَهِنْ وَلَمْ تَنْکُلْ، وَأَنَّکَ قَدْ مَضَیْتَ عَلی بَصیرَه مِنْ أَمْرِکَ مُقْتَدِیاً بِالْصّالِحینَ وَمُتَّبِعاً لِلنَّبیّینَ». گواهی می‌دهم که تو در خیرخواهی (نسبت به امام خود) به نهایت رسیدی و همه تلاش خود را در این راه کردی. شهادت می‌دهم که تو سست نشدی و عقب ننشینی و پیمان نشکنی، گواهی می‌دهم که در راه خود با بصیرت پیش رفتی و با صالحان و پیامبران اقتدا کردی. اینها حرمت‌گذاری به شایستگی‌ها و صفات و اعمال خوبی است که در سلام‌های زیارت بیان می‌شود و بر خود زائر هم اثر می‌گذارد.
در زیارت حسین بن علی(ع)، آن همه تأکید بر اینکه: تو نماز را برپا داشتی، زکات را ادا کردی، امر به معروف و نهی از منکر کردی، در راه خدا جهاد کردی تا به شهادت رسیدی، از خدا و رسول اطاعت کردی و... همه اینها هم یادآور تکلیف دینی و تعهد ایمانی یک مسلمان است، هم آموزش اطاعت به پیروان و پایبندی به تعهّدات دینی است[۱].
منابع
پانویس
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ زیارت، ص۳۲۹ ـ ۳۳۰.
