ربیع بن زیاد حارثی

این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

ربیع بن زیاد حارثی در تاریخ اسلامی - ربیع بن زیاد حارثی در تراجم و رجال

مقدمه

ربیع فرزند زیاد^[۱] از طایفه بنی حارث بن عب و کنیه‌اش ابو عبدالرحمان برادر عاصم بن زیاد است. او بصری و از جمله کسانی است که پیامبر خدا(ع) درک نمود^[۲] و در زمره یاران صدیق و ارادتمندان مخلص امیرالمؤمنین(ع) گردید.
ربیع با وجود تواضع و فروتنی، مردی شجاع و دلاور بود لذا ابوموسی اشعری در سال ۱۷ هجری در زمان حکومت عمر بن خطاب او را به سرپرستی لشکری به مناذر^[۳] فرستاد و او آنجا را فتح کرد و برادرش مهاجر بن زیاد در آن جنگ کشته شد. بعد از استقرار حکومت معاویه، وی به استانداری سیستان منصوب شد در آنجا هم بر مغول‌ها و افغانستان غالب شد و آنجا را فتح نمود. وقتی مغیره از دنیا رفت و زیاد حاکم کوفه و بصره گردید، ربیع از سیستان معزول و به استانداری خراسان منصوب گردید^[۴].
او نزد عمر نفوذ کلمه داشت و توجه او را به سوی خود جلب کرد. ربیع با اینکه دارای قدرت و شوکت بود، اما مردی با گذشت بود. روزی شخصی نزد او آمد و گفت: ای ابو عبدالرحمان، فلانی غیبت تو را می‌کرد و در آرزوی نابودی تو بود! ربیع در پاسخ گفت: "به خدا سوگند، کینه و دشمنی کسی را دارم که به او دستور داده غیبت مرا بکند". مرد گفت: چه کسی به او گفته است؟ ربیع گفت: شیطان که دشمن خداست او را فریفته تا گناه و نافرمانی خدا کند و خواسته من هم همین است که بر شیطان خشم گیرم و او را مکافات نمایم.
ربیع در پایان گفت: "به خدا قسم چیزی که او (شیطان) دوست دارد به او نمی‌دهم، خداوند ما و او را بیامرزد"^[۵].^[۶]