نسخه‌ای که می‌بینید نسخه‌ای قدیمی از صفحه‌است که توسط HeydariBot(بحث | مشارکت‌ها) در تاریخ ۳ ژوئن ۲۰۲۲، ساعت ۱۰:۴۱ ویرایش شده است. این نسخه ممکن است تفاوت‌های عمده‌ای با نسخهٔ فعلی بدارد.
به معنای جای وسیع و فضای باز است. محوطۀ جلوی مسجد کوفه که سکویی هم داشته و علی(ع) گاهی آنجا می‌نشست و مردم حضور می‌یافتند و امام یا سخنرانی می‌کرد، یا به سؤال‌ها پاسخ می‌داد. رحبه نام محلّه‌ای در کوفه نیز بوده است[۱].
از مسائلى که درباره امام زمان (ع) مطرح است، مکان و محل زندگى ایشان است. روایاتى که در این زمینه وجود دارد سه دسته‌اند:
برخى از آنها محل خاصى را تعیین نمى‌کند و جایگاهحضرت را در بیابان‌ها و کوه‌ها معرفى مى‌کند. از آن جمله، حضرت مهدى (ع) به پسر مهزیار مى‌فرماید: "فرزند مهزیار! پدرم امام حسن (ع) از من پیمان گرفت... و فرمان داد که براى سکونت، کوه‌هاى سخت و سرزمین‌هاى خشک و دوردست را برگزینم"[۴]. این بخش از روایات گویاى آن است که حضرت از حوزه دسترسى مردم به دور است و به سختى و دشوارى زندگى مى‌کند و کسى از محل زندگى وى آگاه نیست.
برخى روایات، منطقه خاصى را به‌عنوان محل سکونت آن حضرت نام مى‌برند و محدوده آن را نیز تعیین مى‌کنند:
مدینه و پیرامون آن: ابى بصیر مى‌گوید از امام باقر (ع) شنیدم که فرمود: "صاحب الزمان را عزلت و غیبتى است که در آن، نیرومند است به سى نفرى که با حضرت هستند و وحشت و تنهایى را از وى دور مى‌کنند؛ و خوب جایگاهى است مدینه"[۵]. روایت دیگرى است که مکان حضرت را کوه "رضوى" در اطراف مدینه نام مى‌برد. راوى مى‌گوید: "با امام صادق (ع) از مدینه خارج شدیم، به روحاء اطراف مدینه که رسیدیم، حضرت نگاهش را به کوهى دوخت و مدت زمانى ادامه داد. . . و فرمود: این کوه "رضوى" نام دارد. خوب پناهگاهى است براى خائف[[[امام زمان]] (ع)]در غیبت صغری و کبرى"[۶].
مکه و پیرامون آن: از برخى روایات استفاده مى‌شود که آن حضرت در مکانى به نام "ذی طوی" پیرامون مکه زندگى مى‌کند و از همان‌جا نیز همراه یارانش قیام خواهد کرد. امام باقر (ع) فرمود: "امام زمان (ع) را غیبتى است در بعضى از دره‌ها و اشاره کرد به منطقه ذى طوى"[۷]. در ادامه این روایت و روایات دیگر، محل ظهور و خروج آن حضرت و مرکز تجمع یاران و دوستان وى نیز، همین منطقه یاد شده است[۸].
دسته سوم اخبارى است که مانند دسته اول، جایگاهى خاص را نام نمى‌برد، ولى از وى به‌عنوان فردى که با مردمحشر و نشر دارد و به گونه ناشناس زندگى مى‌کند، نام برده است. امام صادق (ع) مى‌فرماید: "صاحب الامر (ع) در میان مردم رفت‌وآمد مى‌کند، در بازار قدم مى‌زند، لکن او را نمى‌شناسند تا زمانى که خداوند به وى اذن دهد تا خود را معرفى کند... "[۹].
بین این سه دسته از روایات، تضاد و تنافى نیست و نام بردن مکانى خاص، با زندگى به شکل ناشناس قابل جمع است. انتخاب کوه‌ها و مکان‌هاى دست‌نیافتنى در حال ضرورت و نیاز نیز، امرى است طبیعى و موافق با اصل تقیّه[۱۰][۱۱].
امام صادق(ع) در حدیثی فرمود: گویا سفیانی یا یکی از امیران اوست که به رحبه آمده و در آنجا اردو زده است. جارچی سفیانی ندا می‌‌دهد: هر کسی که سر یکی از شیعیانعلی(ع) را بیاورد، هزار درهم جایزه می‌‌گیرد. در این حال برخی از مردم سر همسایه خود را از تن جدا می‌‌کنند و برای گرفتن جایزه از نزد او می‌‌برد. در آن روز کسانی که بر شما (در رحبه) حکومت می‌‌کنند همگی اولاد نامشروعند و گویا می‌‌بینم که مردی نقاب بر چهره زده و شما را تک تک به دام می‌‌اندازد، او مردی زنازاده است...[۱۲].
در حدیث دیگری امام صادق(ع) فرمود: حضرت قائم(ع) پس از قیام به رحبه خواهد آمد. او با پای مبارکش به جایی اشاره می‌‌کند و می‌‌فرماید اینجا را حفر نمایید. وقتی آن قسمت را حفر می‌‌کنند، دوازده هزار زره، شمشیر و کلاه خود از آن مکان بیرون می‌‌آورند. سپس حضرت مهدی(ع) دوازه هزار نفر از غلامان عرب و عجم را جمع می‌‌کند و آن لباس‌های رزم را بر تن آنان می‌‌پوشاند و می‌‌فرماید هر کسی که چون شما (و بر مذهب و مرام شما) نبود به قتل برسانید[۱۳][۱۴].
"ذِی طُوی" به نام منطقه‌ای است که در شش کیلومتری مکه قرار دارد. این کوه مورد توجه ائمه(ع) بوده است و در روایات به پناهگاه و محل سکونت حضرت مهدی(ع) در زمان غیبت‌شان معرفی شده است. در دعای شریف ندبه از این منطقه و منطقه "رِضوی" به عنوان جایگاهحضرت یاد شده است: «لَيْتَ شِعْرِي.. أَيُّ أَرْضٍ تُقِلُّكَ أَوْ ثَرَى أَ بِرَضْوَى أَمْ غَيْرِهَا أَمْ ذِي طُوًى»؛[۱۵].
امام باقر(ع) با دست اشاره به ناحیهذیطوی کرده و فرمود: برای صاحب الامرحضرت مهدی(ع) در میان این دره‌ها غیبتی رخ خواهد داد، و این غیبت ادامه خواهد داشت تا زمانی که قیام نماید. پیش از قیام، گروهی از یارانحضرت در این منطقه جمع می‌‌شوند و غلامحضرت مهدی(ع) که همیشه همراه اوست نزد آن گروه آمده و می‌‌پرسد: چند نفر در اینجا گرد آمده‌اید؟ می‌‌گویند: ما چهل نفر هستیم. آن‌گاه غلام می‌‌پرسد: اگر صاحب خود (حضرت مهدی(ع)) را ببینید چه می‌‌کنید؟ پاسخ می‌‌دهند: به خداسوگند اگر او بخواهد که کوه‌ها را از جای برکنیم، انجام خواهیم داد و با او خواهیم بود. این دیدار پایان می‌‌یابد تا سال بعد فرا می‌‌رسد. آن غلام دوباره نزد آنان می‌‌آید و می‌‌گوید: ده نفر از میان خود برگزینید و با آنان به نزد حضرت مهدی(ع) می‌‌آید و حضرت در شب آیندهوعده می‌‌کند (که قیام نماید)...[۱۶].
این مدخل زیرشاخهٔ بحث امام مهدی است. امام مهدی(ع) از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: امام مهدی در قرآن - امام مهدی در حدیث - امام مهدی در کلام اسلامی - پرسش‌های مرتبط
