موعود یهود

موعود یهود در درسنامه

• یهودیان که خود را پیروان حضرت موسی (ع) می‏‌دانند، منتظر موعودند.
• در آثار دینی یهود و سفرهای تورات و دیگر کتاب‏‌های انبیای آنان، همواره به موعود اشاره شده است. از آن‏جایی که یهودیان، به حضرت مسیح (ع) ایمان نیاوردند، بالطبع موعود آنان هنوز ظهور نکرده است. اگر در آثار مقدس یهودی تأمل شود، چهره سه موعود، در آن‏ها ترسیم می‏‌گردد: ۱. حضرت مسیح (ع) ۲. حضرت محمد (ص) ۳. حضرت مهدی (ع)‏.
• با این حساب، انتظار، در یهودیت کیفیتی ویژه می‏‌یابد و چون این قوم، نه به حضرت مسیح (ع) و نه به حضرت محمد (ص) نگرویدند، باید برابر مسأله موعود و انتظار، بسیار حساس و نگران باشند و از این همه اشاره‌‏ها و بشارت‌های موجود در کتاب‏‌هایشان، به سادگی و غفلت نگذرند. آنان باید از دیگران منتظرتر باشند و بیشتر به انتظار و آمادگی برای ظهور فکر کنند.
• البته تکاپوی آشکار یهودیان در دوران حاضر و فعالیت‌‏های آن‏ها در بازسازی هیکل سلیمان و آماده ساختن بیت المقدس برای آمدن منجی، می‌‏تواند دلیلی بر این مدعا باشد؛ هرچند این دیدگاه، دارای انحرافی آشکار است!
• اینک نام چند کتاب از کتاب‏‌های یهودیت و عهد عتیق که در آن‏ها سخنانی درباره موعود آمده است، همراه بخش‏های مورد نظر ذکر می‌‏شود:

1. کتاب دانیال پیامبر (ص): در آن وقت سرور بزرگ میکائیلی- که از جانب پسران قومت قائم است- خواهد ایستاد و زمان تنگنایی که از بودن طوایف تا به این زمان نبوده است، واقع خواهد شد و در آن زمان قوم تو- هرکسی که در کتاب مکتوب شده است- نجات خواهد یافت و از خوابندگان در خاک، زمین بسیاری بیدار خواهند شد. بعضی جهت حیات ابدی و بعضی از برای شرمساری و حقارت ابدی ..."
2. کتاب حگی‏: خداوند لشکرها چنین می‌‏فرماید: "هنوز وقت قلیلی است که من آسمان‏ها و زمین و بحر و خشکی را به هیجان می‏‌آورم؛ بلکه تمامی طوایف را به هیجان می‏‌آورم و مرغوب تمامی طوایف خواهد آمد و خداوند لشکرها می‌‏فرماید: این خانه را مملو از جلال خواهم کرد ...."
3. کتاب صفنیاه پیامبر: خداوند در اندرون آن عادل است، بی‏‌انصافی نمی‌‏کند. هرصبح بی‌‏نقصان حکم خود را به روشنایی برمی‌‏آورد؛ اما عاصی انفعال را نمی‏‌داند. طوایف را منقطع نمودم، برج‏های ایشان ویرانند. کوچه‌‏های ایشان را خراب کردم، به حدی که عبور کننده نیست و شهرهای ایشان بدون آدمی و ساکنی ویرانند و گفتم که شاید از من ترسیده، تأدیب را قبول کنی تا آن‏که مسکن ایشان منقطع نشود. اما هرقدر که ایشان را عقوبت کردم، ایشان سحرخیزی نموده، تمامی اعمال خویشتن را فاسد گردانیدند ....
4. کتاب اشعیای پیامبر: و نهالی از تنه یشی برآمده، شاخه از ریشه‌‏هایش قد خواهد کشید و روح خدا- که روح حکمت و فطانت و روح مشورت و جبروت و روح علم و خشیت از خداوند است- بر آن خواهد آرمید و او را در خشیت خداوند تیز هوش گردانیده، موافق منظور نظرش حکم و مطابق مسموع گوش‏هایش تنبیه نخواهد فرمود؛ بلکه ذلیلان را به‏ عدالت حکم و برای مسکینان زمین به راستی تنبیه خواهد نمود و زمین را به عصای دهانش زده به روح لب‏هایش شریر را خواهد کشت ....
5. کتاب زبور داود (ع)‏: در این کتاب نیز مطالبی ذکر شده است؛ چنان‏که قرآن کریم، به نقل از زبور، از غلبه صالحان سخن گفته است: ﴿وَلَقَدْ كَتَبْنَا فِي الزَّبُورِ مِن بَعْدِ الذِّكْرِ أَنَّ الأَرْضَ يَرِثُهَا عِبَادِيَ الصَّالِحُونَ﴾. با مراجعه به زبور، می‌‏توان با وجود تحریف‏‌های صورت گرفته، این بشارت را چنین یافت: "زیرا که شریران منقطع می‌‏شوند؛ اما متوکلان به خداوند وارث زمین خواهند شد؛ اما متواضعان وارث زمین شده از کثرت سلامتی متلذذ خواهند شد .....

• پس از حضرت موسی (ع)، حضرت عیسی (ع) آمد و دین حضرت موسی (ع) را نسخ کرد. پس از حضرت عیسی (ع)، حضرت محمد (ص)، نیز مبعوث شده و دین مسیح را نسخ کرد. از زمان طلوع اسلام تاکنون و تا قیامت، تنها دین به حق روی زمین دین مقدس اسلام است و کتاب خدا، در میان خلق، همواره قرآن است. بر این اساس موعود، همان مهدی (ع) است و بشارت‏‌ها و اشارت‌‏هایی که از پیامبران و دیگر بزرگان رسیده، در حق او صادق است و به ظهور او اشاره دارد.

موعود یهود در موعودنامه

• یکی از پایه‌های اساسی و اصول مهم آیین یهود، ایمان به ظهور ماشیح و دوره نجات (گئولا) است. هر فرد یهودی که به ماشیح اعتقاد نداشته باشد و یا چشم به راه آمدن او نباشد، منکر سخنان حضرت موسی و سایر انبیاء بنی اسرائیل است، زیرا موضوع ماشیح به دفعات در متون مقدس عنوان شده است.
• تلمود کسانی را که به محاسبه دقیق زمان ظهور ماشیح می‌پردازند، مورد لعن قرار داده است و تنها تشویق به انتظار را توصیه می‌کند. از طرف دیگر، مقاطعی که آزار و شکنجه و رنج و مشقت یهودیان توسط‍‌ مشرکین به علت اعتقادات مذهبی و توحیدی آن‌ها به اوج خود می‌رسید، ایمان به ماشیح و گئولا (نجات‌دهنده) بوده که جرقه‌های امید را روشن نگاهداشته و باعث شده که یهودیان بدترین و هولناک‌ترین مصیبت‌های تاریخ را تحمل کنند و به انتظار روز قضاوت الهی باشند.
• وقایع عصر گئولا (نجات نهایی):

1. احیای سنت‌های اولیه عبادت یهود.
2. پایان بدی و گناه.
3. درک الهیت و آگاهی واقعی از وجود خداوند.
4. پرستش و ستایش جهانی خداوند.
5. همزیستی مسالمت‌آمیز و صلح جهانی.
6. رستاخیز مردگان.
7. برکت و سعادت و پایان بیماری‌ها.
8. وقوع معجزاتی عظیم‌تر از معجزات خروج بنی اسرائیل از مصر.

• دوره قبل از ظهور ماشیح؛ زمان ظهور ماشیح که توسط‍‌ خداوند تعیین شده، رازی بسیار پوشیده و پنهان است. با این وجود، نشانه‌های بسیاری در مورد شرایط‍‌ آمدن او بیان شده‌اند. بخشی از این شرایط‍‌ اضطراب‌آمیز و نگران‌کننده هستند.
• آن‌ها شمشیرهای خود را شکسته و به گاوآهن تبدیل خواهند کرد و نیزه‌های خود را به قیچی‌های شاخه‌زنی (مبدل می‌کنند). ملتی بر ملت دیگر شمشیر نخواهد کشید و دیگر جنگ نخواهند آموخت.
• در کنار شرایط‍‌ سخت و سهمگین، علایم و نشانه‌های مسرت‌بخش و امیدوارکننده نیز درباره زمان قبل از آمدن ماشیح پیش‌بینی شده است. پیشرفت و خوشبختی نسبتا زیاد مردم دنیا، تجدید حیات در مطالعه تورا و علوم دینی، باز شدن دروازه‌های عقلانی در بالا و چشمه‌های حکمت در پایین.
• و اما شخصیت ماشیح؛

1. ماشیح: بشر خاکی؛ طبق آن‌چه در متون مذهبی یهود آمده است، موضوع ماشیح و گئولا (نجات نهایی) از جمله اهداف اولیه آفرینش جهان است. البته این اشاره‌ای است به موضوع ماشیح و روح او. اما از نظر فیزیکی و جسمانی "ماشیح، انسانی است خاکی از اولاد بشر که به صورت عادی متولد شده است". اصل و نسب او به حضرت داوود و سلیمان می‌رسد. از دیگر نشانه‌های او این است که صداقت و پارسایی او از بدو تولد به بعد دائما در حال افزایش بوده و به خاطر فضیلت و اعمال شایسته خود، به عالی‌ترین و والاترین درجات تکامل روحانی دست خواهد یافت.
2. ماشیح در هردوره؛ امکان آمدن ماشیح در هردوره وجود دارد، اما نه به این معنی که او در وقت مناسب برای ظهور از آسمان‌ها پایین آمده و در زمین ظاهر خواهد شد. بلکه او همیشه روی زمین است، بشری خاکی با پایه و مقام بسیار مقدس و روحانی (صدیق) که در هردوره وجود داشته و حاضر و ناظر است. "در هر دوره، فرزندی از خاندان یهودا به دنیا می‌آید که برای مقام ماشیح، برازنده است". روزی که زمان گئولا (نجات نهایی) فرارسد، نشامای (روح) مخصوص و از قبل موجود ماشیح پایین آمده و به آن "صدیق" اهدا خواهد شد.
3. شخصیت و صفات خاص ماشیح؛ یشعیان نبی در وصف او چنین می‌گوید: روح خداوند بر او خواهد آمد. روح عقل و فهم، روح تدبیر و توانایی، روح دانش و ترس الهی. و او با ترس الهی الهام می‌گیرد. با دید چشمانش قضاوت نخواهد کرد و با شنیده گوش‌هایش فتوی نخواهد داد. تهیدستان را با عدالت داوری کرده و برای افتادگان زمین، با تساوی حقوق تصمیم خواهد گرفت و ظالمان زمین را با عصای سخن دهان خود می‌کوبد و شریران را با نفس (نسیم) لب‌های خود از بین خواهد برد.

• طبق عقیده هارامبام (موسی بن میمون): "عقل و دانش او از حضرت سلیمان نیز بیشتر خواهد بود. او از پدران قوم یهود (ابراهیم، اسحق و یعقوب) و نیز از همه انبیای بنی اسرائیل که پس از حضرت موسی برانگیخته شدند، بلندمرتبه‌تر خواهد بود".

پرسش مستقیم

• آیا در دین یهود به منجی بشارت داده شده است؟ در چه کتاب‏‌هایی؟ (پرسش)

پرسش‌های وابسته

1. آیا یهود ظهور منجی آخر الزمان را قبول دارد؟ (پرسش)
2. منجی نزد یهود چه کسی است؟ (پرسش)
3. ویژگی‌های منجی یهود چیست؟ (پرسش)
4. مقصود از مسیحیت یهودی چیست؟ (پرسش)
5. آیا در دین یهود به منجی بشارت داده شده است؟ در چه کتاب‏‌هایی؟ (پرسش)
6. منجی‌باوری در یهود چه جایگاهی دارد؟ (پرسش)
7. سیر تاریخی منجی‌باوری در یهود چیست؟ (پرسش)
8. آیا برای ماشیح القاب و نام‌های دیگری هم ذکر شده است؟ (پرسش)
9. آیا در بین یهودیان هم منکر وجود ماشیح وجود دارد؟ (پرسش)
10. در تاریخ قوم یهود توجه به منجی در چه زمان‌هایی شدت می‌یافته است؟ آیا مدعیان دروغین ماشیح هم وجود داشته‌اند؟ (پرسش)
11. یهودیان چه نظری درباره وقت آمدن ماشیح دارند و آیا زمانی را برای آن تعیین می‌کنند؟ (پرسش)
12. در آیین یهود برای دوران آخر الزمان چه ویژگی‌هایی ذکر شده است؟ علائم ظهور ماشیح چیست؟ (پرسش)
13. خصوصیات دوران ظهور ماشیح در آیین یهود چگونه است؟ (پرسش)
14. یهودیان از ماشیح چه انتظاری دارند و طول دوران او را چگونه ترسیم می‌نمایند؟ (پرسش)
15. عالمان یهودی در کتاب تلمود درباره هویت و خصوصیات ماشیح چه می‌گویند؟ (پرسش)
16. چرا یهودیان حکومت حضرت داوود را الگوی حکومت موعود آخر الزمان می‌دانند؟ (پرسش)
17. آیا این که می‌گویند موعودگرایی یهودی در اثر ارتباط با اقوام ایرانی پدید آمد درست است؟ (پرسش)
18. آیا در تورات به منجی و ظهور او اشاره شده است؟ (پرسش)
19. براساس تورات ظهور منجی چه برکاتی دارد؟ (پرسش)
20. در تورات چه بشارت‌هایی به آمدن امام مهدی داده شده است؟ (پرسش)

منابع

• سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت
• سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت ج۱
• مجتبی تونه‌ای، موعودنامه