چرا امام مهدی در زمان غیبت کبرا نایب خاص ندارد؟ (پرسش)

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
چرا امام مهدی در زمان غیبت کبرا نایب خاص ندارد؟
موضوع اصلیبانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل بالاترمهدویت / غیبت امام مهدی / عصر غیبت کبری / نیابت عامه
تعداد پاسخ۱ پاسخ

چرا امام مهدی (ع) در زمان غیبت کبرا نایب خاص ندارد؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.

پاسخ نخست

ابراهیم امینی

آیت الله ابراهیم امینی، در کتاب «دادگستر جهان» در این‌باره گفته است:

«دشمنان، نواب را آزاد نمی‌گذاشتند بلکه آنان را شکنجه و زجر می‌دادند تا مکان امام را نشان دهند یا تحت شکنجه و در کنج زندان جان سپارند.

سؤال: ممکن بود اشخاص معینی را به وکالت منصوب نکند، لکن گاه‌گاهی برای بعضی از مؤمنین ظاهر شود و به وسیله آنها دستورات لازم را برای شیعیان صادر کند.

پاسخ: اینکار نیز صلاح نبود زیرا ممکن بود همان شخص، امام و مکانش را به دشمنان نشان دهد و اسباب دستگیری و کشته شدنش را فراهم نماید.

سؤال:احتمال خطر در صورتی بود که برای هر فرد مجهول الحالی ظاهر اما اگر فقط برای علما و مؤمنین مورد وثوق ظاهر می‌شد هیچ احتمال خطری نداشت.

پاسخ: این فرضیه را از چند راه می‌توان پاسخ داد:

اول: امام زمان برای هرکس می‌خواست ظاهر شود، ناچار بود برای معرفی خودش معجزه‌ای اظهار نماید بلکه برای اشخاص دیرباور چندین معجزه انجام دهد، تا در صحت ادعایش یقین کنند. در این میان اشخاص حقه‌باز و ساحر هم پیدا می‌شدند که مردم را فریب می‌دادند و با ادعای امامت و اظهار سحر و جادو مردم عوام را گمراه می‌نمودند، تمیز بین معجزه و جادو هم کار هرکسی نیست و خود این قضیه مفاسد و اشکالات زیادی برای مردم تولید می‌کرد.

دوم: افراد ظاهر الصلاح و حقه‌باز از این موضوع سوءاستفاده می‌کردند. در میان جهال و عوام افتاده، ادعای رؤیت امام می‌کردند و احکام خلاف شرع را به وی نسبت می‌دادند تا به مقاصد شوم خودشان نائل گردند. هرکس هرعمل خلاف شرعی را می‌خواست انجام دهد، برای تصحیح و پیشرفت کار خودش می‌گفت: من خدمت امام زمان رسیدم و دیشب منزل ما تشریف آورد و به من فرمود: فلان کار را انجام ده و در فلان کار از من تأیید و پشتیبانی کرد. مفاسد این موضوع بر کسی پوشیده نیست.

سوم: ما دلیل قاطعی نداریم که امام زمان برای هیچکس حتی افراد صالح و مورد اعتماد، ظاهر نشود بلکه ممکن است بسیاری از صلحا و اولیا خدمتش برسند ولی مأمور به اخفا باشند و به احدی اظهار نکنند در این موضوع هرکس از حال خودش فقط اطلاع دارد و راجع به دیگران حق قضاوت ندارد»[۱].

پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه

۱. حجت الاسلام و المسلمین رضوی؛
حجت الاسلام و المسلمین دکتر رسول رضوی، در کتاب «امام مهدی» در این‌باره گفته است:

«در پاسخ این سؤال، باید گفت:

  1. غیبت صغرا مقدمه‌ای برای آغاز غیبت کبرا بود و در این دوره، نایبان خاص، وظیفه داشتند تا شیعیان را آماده غیبت امام (ع) کنند. در همین مدت غیبت صغرا، شیعیان توانستند خود را برای ورود به مرحله جدید آماده کنند؛ بنابراین، هدف اصلی از تعیین نواب خاص، تحقق یافته بود و دیگر نیازی به تعیین نایب خاص نبود؛ چون، با آغاز غیبت کبرا - که هدف از آن، حفظ جان امام، آزمایش مردم، آماده‌سازی مردم جهان برای قیام امام (ع) در آخر الزمان و ... بود - تعیین نایب خاص، با اهداف و فلسفه‌ غیبت تعارض پیدا می‌کرد.
  2. در صورت استمرار تعیین نایب خاص، امکان داشت فرصت مناسبی ایجاد شود تا هرکس ادعای نیابت امام زمان (ع) را بکند و صادق و کاذب مشتبه شود و البته این هم امکان نداشت که خود حضرت هربار ظاهر شود و اولاً، معجزه‌ای بیاورد که خود امام است و ثانیاً، برای هر عصری، کسی را معرفی کند[۲].
  3. شاید دلیل عدم تعیین نائب خاص، این بوده که اگر نائب خاص تعیین می‌شدند، دشمنان، آنان را آزاد نمی‌گذاشتند، بلکه آنان را شکنجه و زجر می‌دادند»[۳].

پرسش‌های وابسته

  1. نیابت چند نوع می‌باشد؟ (پرسش)
  2. مقصود از نیابت عامه در عصر غیبت کبری چیست؟ (پرسش)
  3. چرا امام مهدی در زمان غیبت کبرا نایب خاص ندارد؟ (پرسش)
  4. به چه کسانی نایبان عام گویند؟ (پرسش)
  5. نیابت عام به چه معناست و روایات در این‏ باره چه می‏‌گوید؟ (پرسش)
  6. نایبان عام امام مهدی در عصر غیبت چه وظیفه‌ای دارند؟ (پرسش)
  7. چگونه می‌‏توانید ثابت کنید که ولی فقیه نایب و جانشین امام مهدی رهبر و ولی جامعه اسلامی است؟ (پرسش)
  8. از کجا معلوم می‌‏شود که مهدی در عصر غیبت کبری واقعا وجود خارجی دارد و صرفا یک فرضیه نیست؟ (پرسش)
  9. آیا حقیقت مفهوم دین اسلام همین است که توسط مراجع دینی برداشت می‌‏شود؟ (پرسش)
  10. در زمان غیبت علما در تبیین حقیقت شریعت چقدر موفق بوده‏‌اند؟ (پرسش)
  11. فقهای دین بر چه اساسی در زمان غیبت کبرا بر دیگران ولایت دارند؟ (پرسش)
  12. آیا نواب عام امام مهدی در زمان غیبت کبرا با آن حضرت ارتباط دارند؟ (پرسش)
  13. چرا امام خمینی را نایب امام مهدی نامیده‌اند؟ عشق و دلدادگی امام خمینی برخاسته از چه بود؟ مهم‌ترین ویژگی‌های ایشان را بنویسید؟ (پرسش)
  14. آیا درست است که آیت‌الله خامنه‌‏ای نایب امام مهدی هستند؟ مدرک و منابع اطلاعات شما در این زمینه چیست؟ (پرسش)
  15. کدام گروه از افراد جامعه مصداق نایب عام هستند و وظیفه سرپرستی بر دوش آنان گذاشته شده است؟ (پرسش)
  16. آیا پیروی کردن از نائب امام مهدی (ولی فقیه) واجب است؟ (پرسش)
  17. عقیده اهل سنت در رابطه با «ولایت فقیه» چیست؟ (پرسش)

منبع‌شناسی جامع مهدویت

پانویس

  1. امینی، ابراهیم، دادگستر جهان، ص ۱۵۴.
  2. ابراهیم امینی، دادگستر جهان، ص ۱۵۳.
  3. رضوی، رسول، امام مهدی، ص ۸۸-۸۹.