نایبان عام امام مهدی در عصر غیبت چه وظیفه‌ای دارند؟ (پرسش)

نایبان عام امام مهدی در عصر غیبت چه وظیفه‌ای دارند؟
موضوع اصلی	بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل بالاتر	مهدویت / غیبت امام مهدی / عصر غیبت کبری / نیابت عامه
تعداد پاسخ	۱ پاسخ

نایبان عام امام مهدی (ع) در عصر غیبت چه وظیفه‌ای دارند؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.

پاسخ نخست

رسول رضوی

حجت الاسلام و المسلمین دکتر رسول رضوی، در کتاب «امام مهدی» در این‌باره گفته است:

«برای پاسخ دادن به این سؤال، ابتدا باید به این مقدمه اشاره شود که هر چند نبوت با پیامبری رسول گرامی (ص) خاتمه یافته، ولی ختم نبوت، ختم راهنمایی الهی (وحی) است و نه ختم رهبری الهی (یعنی امامت)؛ چراکه امامت و نبوت، دو منصب و دو شأن هستند که احیانا قابل تفکیک‌اند. و چون اسلام آخرین و کامل‌ترین دین است، باید همیشه فردی برای هدایت و رهبری جامعه وجود داشته باشد. بعد از پیامبر (ص) این منصب، از سوی خداوند، به امامان (ع) واگذار شده است و چون آخرین امام (ع) مستور شده و غایب شده‌اند، برای اداره جامعه در دوره غیبت، نایبان عامی تعیین شده‌اند که عهده‌دار وظیفه رهبری جامعه در این دوره هستند؛ البته، معلوم است که برخی از کمالات و مقامات ائمه (ع) قائم به نفس قدسی آنان است، مانند ولایت تکوینی و علم غیب و ... این نوع مقامات، نه نیابت‌بردار است و نه نیاز به این است که در زمان غیبت، در این مناصب هم نیابتی باشد، اما مناصب دیگر، از قبیل فتوا و بیان احکام الهی و منصب قضا و فصل خصومت و زعامت و رهبری جامعه و اداره‌ امور مملکت اسلامی، قطعا، از وظایف نایب عام امام زمان (ع) به شمار می‌آید. بنابراین، می‌توان گفت، اساسی‌ترین و مهمترین ویژگی نایبان عام، جانشینی پیامبر (ص) و ائمه (ع) است، بدین معنا که چون نایب عام، قائم مقام امام است، پس خود به خود، همه رسالت‌ها و وظایف اجتماعی آنان به وی منتقل می‌شود. امام صادق (ع) در این مورد می‌فرماید: "علماء، وارثان انبیایند. این وراثت، برای درهم و دینار نیست، بلکه علم را به ارث گذاشته‌اند. پس کسی که از آن علم بگیرد، بهره فراوانی نصیبش خواهد شد".

به صورت خلاصه می‌توان گفت، اهم وظایف نایبان عام، عبارت است از:

1. استخراج و استنباط احکام از منابع‌: در این مورد قرآن کریم می‌فرماید: ﴿وَمَا كَانَ الْمُؤْمِنُونَ لِيَنفِرُواْ كَافَّةً فَلَوْلاَ نَفَرَ مِن كُلِّ فِرْقَةٍ مِّنْهُمْ طَائِفَةٌ لِّيَتَفَقَّهُواْ فِي الدِّينِ وَلِيُنذِرُواْ قَوْمَهُمْ إِذَا رَجَعُواْ إِلَيْهِمْ لَعَلَّهُمْ يَحْذَرُونَ﴾؛ بنابراین، نایبان عام، باید تفقه در دین داشته باشند و مسائل اعتقادی، اخلاقی، فقهی، مشکلات جاری مردم، ... را با رجوع به قرآن و سنت و ادله عقلی، استنباط کنند و امت اسلامی را از قوانین بشری بینیاز کنند.
2. حافظ دین بودن‌: یکی از شرایط نایب عام، حافظ دین بودن است. بنابراین، وی، باید دین را از تحریف منحرفان حفظ کند و با پاسخ دادن به شبهات، از نفوذ عقاید التقاطی و سست شدن احکام الهی، جلوگیری کند.
3. ولایت و رهبری‌: چون دین اسلام، دین جهانی است و احکام آن اعم از اقتصادی، سیاسی، قضایی، و ... تا روز قیامت ادامه دارد و لازم الاجراء است. این دوام احکام، نظامی را می‌طلبد که تحقق اهداف و احکام اسلامی را در زمان غیبت کبرا تضمین کند و مسلم است که تحقق احکام اسلام جز از رهگذر حکومت اسلامی، امکان‌پذیر نخواهد بود و حکومت اسلامی، در صورتی اسلامی خواهد بود که حاکم و رهبر آن حکومت، از میان فقهای شایسته و واجد شرایط تعیین گردد. امام حسین (ع) می‌فرماید: "جریان امور و احکام، باید به دست علمای دانا به خدا و امنای بر حلال و حرام خدا باشد"؛ در غیبت کبرا خداوند حکیم، امت اسلامی را به حال خود رها نکرده و آنان را بدون تکلیف نگذاشته است. این نایبان عام هستند که وظیفه اداره و سرپرستی امت اسلامی را بر عهده دارند و باید به این کار ادامه دهند تا آن را به صاحب الامر (ع) تحویل دهند».

پرسش‌های وابسته

1. نیابت چند نوع می‌باشد؟ (پرسش)
2. مقصود از نیابت عامه در عصر غیبت کبری چیست؟ (پرسش)
3. چرا امام مهدی در زمان غیبت کبرا نایب خاص ندارد؟ (پرسش)
4. به چه کسانی نایبان عام گویند؟ (پرسش)
5. نیابت عام به چه معناست و روایات در این‏ باره چه می‏‌گوید؟ (پرسش)
6. نایبان عام امام مهدی در عصر غیبت چه وظیفه‌ای دارند؟ (پرسش)
7. چگونه می‌‏توانید ثابت کنید که ولی فقیه نایب و جانشین امام مهدی رهبر و ولی جامعه اسلامی است؟ (پرسش)
8. از کجا معلوم می‌‏شود که مهدی در عصر غیبت کبری واقعا وجود خارجی دارد و صرفا یک فرضیه نیست؟ (پرسش)
9. آیا حقیقت مفهوم دین اسلام همین است که توسط مراجع دینی برداشت می‌‏شود؟ (پرسش)
10. در زمان غیبت علما در تبیین حقیقت شریعت چقدر موفق بوده‏‌اند؟ (پرسش)
11. فقهای دین بر چه اساسی در زمان غیبت کبرا بر دیگران ولایت دارند؟ (پرسش)
12. آیا نواب عام امام مهدی در زمان غیبت کبرا با آن حضرت ارتباط دارند؟ (پرسش)
13. چرا امام خمینی را نایب امام مهدی نامیده‌اند؟ عشق و دلدادگی امام خمینی برخاسته از چه بود؟ مهم‌ترین ویژگی‌های ایشان را بنویسید؟ (پرسش)
14. آیا درست است که آیت‌الله خامنه‌‏ای نایب امام مهدی هستند؟ مدرک و منابع اطلاعات شما در این زمینه چیست؟ (پرسش)
15. کدام گروه از افراد جامعه مصداق نایب عام هستند و وظیفه سرپرستی بر دوش آنان گذاشته شده است؟ (پرسش)
16. آیا پیروی کردن از نائب امام مهدی (ولی فقیه) واجب است؟ (پرسش)
17. عقیده اهل سنت در رابطه با «ولایت فقیه» چیست؟ (پرسش)

منبع‌شناسی جامع مهدویت

• کتاب‌شناسی مهدویت؛
• مقاله‌شناسی مهدویت؛
• پایان‌نامه‌شناسی مهدویت.