نیابت عام به چه معناست و روایات در این باره چه می‌گوید؟ (پرسش)
| نیابت عام به چه معناست و روایات در این باره چه می‌گوید؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت |
| مدخل بالاتر | مهدویت / غیبت امام مهدی / عصر غیبت کبری / نیابت عامه |
| تعداد پاسخ | ۱ پاسخ |
نیابت عام به چه معناست و روایات در این باره چه می‌گوید؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.
پاسخ نخست
حجت الاسلام و المسلمین خدامراد سلیمیان، در کتاب «پرسمان مهدویت» در این‌باره گفته است:
«پس از سپری شدن دوران غیبت صغرا و سفارت سفیران خاص و با آغاز "غیبت کبرا" زمام امور شیعیان و هدایت ایشان- با عنوان "نیابت عامّ" از طرف حضرت مهدی (ع)- به دست نایبان عام قرار گرفت. به این صورت که امام ملاک‌های کلی و صفات و مشخصاتی عام به دست داد که در هر عصر، فرد شاخصی که آن ضابطه- از هر جهت و در همه ابعاد- بر او صدق کند، نایب امام شناخته شود و به نیابت از او در امر دین و دنیا، سرپرست جامعه باشد. سخنش سخن امام، اطاعتش واجب و مخالفت با او حرام خواهد بود. در این باره ادله فراوانی نقل شده است؛ از جمله:
- شیخ صدوق نقل کرده، اسحاق بن یعقوب درباره تکلیف شیعیان در غیبت کبرا از امام مهدی (ع) سؤال کرد و توقیع ذیل در پاسخ او صادر گردید: "... و اما در پیشامدهایی که برای شما رخ می‌دهد، باید به راویان اخبار ما "دانشمندان علوم دینی" رجوع کنید، ایشان حجّت من بر شما هستند و من حجّت خدایم"[۱] البته پیش از آن امام حسن عسکری (ع) درباره دانشوران دوران غیبت فرموده بود: "... و اما هریک از فقیهان که بر نفس خود مسلّط باشد و دین خود را حفظ کند، با هوای نفس خود مخالفت ورزد و امر خدا را اطاعت کند، بر همگان واجب است که از او تقلید نمایند"[۲].
- مرحوم کلینی نیز از امام صادق (ع) همین مضمون را اینگونه نقل کرده است که: "... هرکدام از شما که حدیث ما را روایت کند و در حلال و حرام ما صاحب نظر باشد و احکام ما را بداند، او را به حکومت برگزینند که من او را بر شما حاکم قرار دادم"[۳]. و سرانجام آنکه پیامبراکرم (ص) پیش از همه اینها، زمینه را اینگونه آماده فرمودند که: "دانشمندان امت من مانند پیامبران بنی اسرائیل هستند"[۴]. یعنی، همانطور که انبیای بنی اسرائیل حافظ دین موسی بودند و اطاعت آنان بر بنی اسرائیل واجب بود، عالمان اسلام نیز حافظ دین پیغمبراند و اطاعت از آنان در احکام شرع واجب است.
- امام عسکری (ع) از پدر بزرگوارش نقل کرده که فرمود: "اگر نبودند دانشمندانی که پس از غیبت قائم شما به سوی او دعوت می‌کنند و به سوی او رهنمون می‌شوند و از دین او دفاع می‌کنند و بندگان ناتوان را از دام‌های شیطان و مریدهای شیطانی نجات می‌دهند، احدی باقی نمی‌ماند جز اینکه از دین خدا مرتد می‌شدند، ولی این دانشمندان، زمام دل ضعفا را به دست می‌گیرند، همانگونه که ملوان‌ها زمام کشتی را به دست می‌گیرند و سرنشین‌های کشتی را از خطر مرگ حفظ می‌کنند. اینها در نزد خدای- تبارک و تعالی- برترین هستند"[۵]
- بی‌گمان همین نایبان عام حضرت مهدی (ع) هستند که در طول غیبت کبرا، دین مقدس اسلام را از انحراف و کژی حفظ نموده، مسائل مورد نیاز را برای مسلمانان بیان کرده‌اند و دل‌های شیعیان را بر اساس عقاید صحیح، استوار ساخته‌اند. و شکی نیست که تمام کامیابی‌ها و پیروزی‌های مختلف، با مجاهدت و تلاش خستگی‌ناپذیر محدثان و فقیهان شیعه- از اواخر غیبت صغرا تا به امروز- بوده و حیات و شادابی و پویایی تشیع را تضمین نموده است»[۶].
پرسش‌های وابسته
- نیابت چند نوع می‌باشد؟ (پرسش)
- مقصود از نیابت عامه در عصر غیبت کبری چیست؟ (پرسش)
- چرا امام مهدی در زمان غیبت کبرا نایب خاص ندارد؟ (پرسش)
- به چه کسانی نایبان عام گویند؟ (پرسش)
- نیابت عام به چه معناست و روایات در این باره چه می‌گوید؟ (پرسش)
- نایبان عام امام مهدی در عصر غیبت چه وظیفه‌ای دارند؟ (پرسش)
- چگونه میتوانید ثابت کنید که ولی فقیه نایب و جانشین امام مهدی رهبر و ولی جامعه اسلامی است؟ (پرسش)
- از کجا معلوم میشود که مهدی در عصر غیبت کبری واقعا وجود خارجی دارد و صرفا یک فرضیه نیست؟ (پرسش)
- آیا حقیقت مفهوم دین اسلام همین است که توسط مراجع دینی برداشت میشود؟ (پرسش)
- در زمان غیبت علما در تبیین حقیقت شریعت چقدر موفق بودهاند؟ (پرسش)
- فقهای دین بر چه اساسی در زمان غیبت کبرا بر دیگران ولایت دارند؟ (پرسش)
- آیا نواب عام امام مهدی در زمان غیبت کبرا با آن حضرت ارتباط دارند؟ (پرسش)
- چرا امام خمینی را نایب امام مهدی نامیده‌اند؟ عشق و دلدادگی امام خمینی برخاسته از چه بود؟ مهم‌ترین ویژگی‌های ایشان را بنویسید؟ (پرسش)
- آیا درست است که آیت‌الله خامنهای نایب امام مهدی هستند؟ مدرک و منابع اطلاعات شما در این زمینه چیست؟ (پرسش)
- کدام گروه از افراد جامعه مصداق نایب عام هستند و وظیفه سرپرستی بر دوش آنان گذاشته شده است؟ (پرسش)
- آیا پیروی کردن از نائب امام مهدی (ولی فقیه) واجب است؟ (پرسش)
- عقیده اهل سنت در رابطه با «ولایت فقیه» چیست؟ (پرسش)
منبع‌شناسی جامع مهدویت
پانویس
- ↑ " وَ أَمَّا الْحَوَادِثُ الْوَاقِعَةُ فَارْجِعُوا فِيهَا إِلَى رُوَاةِ حَدِيثِنَا فَإِنَّهُمْ حُجَّتِي عَلَيْكُمْ وَ أَنَا حُجَّةُ اللَّهِ عَلَيْهِم"؛ شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۲۹۰، ح ۲۴۷؛ شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج۲، ص ۴۸۳، باب ۴۵، ح ۴.
- ↑ " فَأَمَّا مَنْ كَانَ مِنَ الْفُقَهَاءِ صَائِناً لِنَفْسِهِ، حَافِظاً لِدِينِهِ، مُخَالِفاً لِهَوَاهُ، مُطِيعاً لِأَمْرِ مَوْلَاهُ فَلِلْعَوَامِّ أَنْ يُقَلِّدُوهُ"؛ محمّد بن حسن عاملی، وسائل الشیعة، ج ۲۷، ص ۱۳۱، ح ۳۳۴۰۱.
- ↑ " مَنْ كَانَ مِنْكُمْ مِمَّنْ قَدْ رَوَى حَدِيثَنَا وَ نَظَرَ فِي حَلَالِنَا وَ حَرَامِنَا وَ عَرَفَ أَحْكَامَنَا فَلْيَرْضَوْا بِهِ حَكَماً فَإِنِّي قَدْ جَعَلْتُهُ عَلَيْكُمْ حَاكِماً "؛ شیخ کلینی، کافی، ج ۱، ص ۶۷، ح ۱۰؛ محمّد بن حسن طوسی، تهذیب الاحکام، ج ۶، ص ۲۱۸، ح ۶.
- ↑ " عُلَمَاءُ أُمَّتِي كَأَنْبِيَاءِ بَنِي إِسْرَائِيل "؛ میرزا حسین نوری، مستدرک الوسائل، ج ۱۷، ص ۳۲۰.
- ↑ " لَوْ لَا مَنْ يَبْقَى بَعْدَ غَيْبَةِ قَائِمِكُمْ مِنَ الْعُلَمَاءِ الدَّاعِينَ إِلَيْهِ وَ الدَّالِّينَ عَلَيْهِ وَ الذَّابِّينَ عَنْ دِينِهِ بِحُجَجِ اللَّهِ وَ الْمُنْقِذِينَ لِضُعَفَاءِ عِبَادِ اللَّهِ مِنْ شِبَاكِ إِبْلِيسَ وَ مَرَدَتِهِ وَ مِنْ فِخَاخِ النَّوَاصِبِ الَّذِينَ يُمْسِكُونَ أَزِمَّةَ قُلُوبِ ضُعَفَاءِ الشِّيعَةِ كَمَا يُمْسِكُ السَّفِينَةَ سُكَّانُهَا لَمَا بَقِيَ أَحَدٌ إِلَّا ارْتَدَّ عَنْ دِينِ اللَّهِ أُولَئِكَ هُمُ الْأَفْضَلُونَ عِنْدَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ "؛ احمد بن علی طبرسی، احتجاج، ج ۱، ص ۱۸ و ج ۲، ص ۴۵۵؛ لطف اللّه صافی گلپایگانی، منتخب الاثر، ص ۲۲۳.
- ↑ سلیمیان، خدامراد، پرسمان مهدویت، ص ۱۱۶ - ۱۱۸.