کدام یک از معصومان از غیبت امام مهدی خبر داده‌اند؟ (پرسش)

کدام یک از معصومان از غیبت امام مهدی خبر داده‌اند؟
موضوع اصلی	بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل اصلی	مهدویت
تعداد پاسخ	۱ پاسخ

کدام یک از معصومان از غیبت امام مهدی خبر داده‌اند؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. در ذیل، پاسخ به این پرسش را بیابید. تلاش بر این است که پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه این پرسش، در یک پاسخ جامع اجمالی تدوین گردد. پرسش‌های وابسته به این سؤال در انتهای صفحه قرار دارند..

پاسخ نخست

ابراهیم امینی

آیت الله ابراهیم امینی، در کتاب «دادگستر جهان» در این‌باره گفته است:

«پیغمبر اکرم و ائمه اطهار (ع) قبلا غیبت مهدی را پیش‌بینی کرده و به مردم اطلاع داده بودند از باب نمونه: پیغمبر (ص) فرمود: سوگند به خداییکه مرا برای بشارت برانگیخت: قائم فرزندان من بر طبق عهدی که به او می‌رسد غائب می‌شود، به‌طوری که بیشتر مردم خواهند گفت: خدا به آل محمد احتیاجی ندارد و دیگران در اصل تولدش شک می‌کنند. پس هرکس زمان غیبت را ادراک نمود باید دینش را نگهداری کند و شیطان را از طریق شک به خود راه ندهد مبادا که او را از ملت من بلغزاند و از دین خارج سازد. چنانکه قبلا پدر و مادر شما را از بهشت بیرون کرد. خدا شیطان را دوست و فرمانروای کفار قرار داده است‌.

اصبغ بن نباته نقل می‌کند که: امیر المؤمنین (ع) حضرت قائم را یاد کرده فرمود: آگاه باشید که آن‌جناب به‌طوری غائب می‌شود که شخص نادان خواهد گفت: خدا بآل محمد احتیاجی ندارد.

امام صادق (ع) فرمود: اگر خبر غیبت امام خود را شنیدید انکار نکنید و "۸۸" حدیث دیگر.

از جهت این احادیث بود که مسلمین غیبت را برای قائم ضروری و از خصائص او می‌دانستند حتی کسانی را که احتمال مهدویت درباره‌شان می‌دادند وادار به غیبت می‌کردند. ابو الفرج اصفهانی نوشته است: عیسی بن عبد الله نقل کرده که محمد بن عبد الله بن حسن از همان ایام کودکی در حالت غیبت و اختفا زندگی می‌کرد و مهدی نامیده شد.

سید محمد حمیری می‌گوید: من درباره محمد بن حنفیه غلو داشتم و عقیده‌مند بودم که غائب است. تا مدتی بدین عقیده غلط معتقد بودم تا اینکه خدا بر من منت نهاد و به‌وسیله جعفر بن محمد صادق (ع) از آتش نجاتم داد و به راه راست هدایتم نمود. داستان از این قرار بود که وقتی امامت جعفر بن محمد با دلیل و برهان برایم ثابت شد، روزی به آن حضرت عرض کردم یا ابن رسول الله! در موضوع غیبت احادیثی از پدرانت به ما رسیده است و وقوع آن را حتمی شمرده‌اند، خواهشمندم بفرمایید که غیبت مذکور درباره چه شخصی به وقوع خواهد پیوست؟ امام صادق پاسخ داد: آن غیبت برای ششم از فرزندان من اتفاق خواهد افتاد و اوست امام دوازدهم بعد از رسول خدا که اولشان علی بن ابی طالب و آخرشان قائم بحق و بقیة الله و صاحب الزمان است. به خدا سوگند اگر غیبتش باندازه عمر نوح طول بکشد از دنیا خارج نمی‌شود تا اینکه ظاهر گردد و دنیا را پر از عدل و داد نماید.

سید حمیری می‌گوید: وقتی این مطلب را از مولایم جعفر بن محمد شنیدم حق برایم آشکار شد و به دست آنجناب از عقیده سابقم توبه کردم و در این موضوع اشعاری را سرودم‌(...) پس داستان غیبت مهدی موعود به دست عثمان بن سعید تأسیس نشده بلکه خداوند متعال غیبت را برایش مقدر نموده و پیغمبر اکرم (ص) و ائمه اطهار (ع)، قبل از تولد پدرش آن را به مردم اطلاع داده بودند.

طبرسی می‌نویسد: اخبار غیبت ولی عصر قبل از تولد خودش و تولد پدر و جدش صادر شده و محدثین شیعه آنها را در اصول و کتاب‌هایی که در عصر امام باقر و امام صادق (ع) تألیف شده است ضبط نموده بودند. از جمله ثقات محدثین حسن بن محبوب است. وی در حدود صد سال قبل از زمان غیبت، کتاب "مشیخه" را تألیف نموده و اخبار غیبت را در آن ثبت کرده است.

از جمله آنها این حدیث است: ابو بصیر می‌گوید: خدمت امام صادق (ع) عرض کردم: حضرت ابو جعفر می‌فرمود: قائم آل محمد دو غیبت دارد، یکی طولانی و دیگری کوتاه. پس حضرت صادق فرمود: آری یکی از آن دو غیبت از دیگری طولانی‌تر می‌شود.

بعد از آن می‌نویسد: ملاحظه کنید با پیش‌آمدن دو غیبت برای فرزند امام حسن عسکری (ع) چگونه صدق این احادیث ظاهر گشت‌!!.

محمد بن ابراهیم بن جعفر نعمانی که در زمان غیبت صغری تولد یافته و در هنگام تألیف کتاب "غیبت" هشتاد و چندسال از عمر شریف امام زمان می‌گذشته است، در کتاب مذکور صفحه شش می‌نویسد: ائمه اطهار (ع) وقوع غیبت امام زمان را قبلا خبر داده بودند، اگر غیبت آنجناب اتفاق نمی‌افتاد، خود این موضوع، برای بطلان عقیده امامیه شاهدی می‌شد لکن خداوند متعال به واسطه غائب نمودن آن حضرت، صحت اخبار ائمه را آشکار ساخت».

پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه

۱. آقای باقری‌زاده اشعری؛

محمد باقری‌زاده اشعری آقای محمد باقری‌زاده اشعری، در کتاب «از امام مهدی بیشتر بدانیم» در این‌باره گفته است: «غیبت امام مهدی (ع) یکی از موضوعاتی است که به خاطر اهمیت داشتن آن، پیامبر (ص) و همه امامان (ص) درباره آن سخن گفته‌اند. نمونه‌ای از سخنان هر یک از معصومان بدین شرح است: پیامبر (ص) درباره غیبت امام مهدی (ع) می‎فرماید: سوگند به کسی که مرا بشارت دهنده به حق بر انگیخت، قائم از میان فرزندانم با عهدی که از من به او رسیده است، غایب می‌شود، تا آن جا که بیشتر مردم می‌گویند: خدا را با خاندان محمد، کاری نیست! و برخی در تولد او نیز شک می‌کنند. پس هر کس به روزگار او می‌رسد، دینش را محکم نگاه دارد و به شیطان اجازه نفوذ ندهد که او را به شک اندازد و از دین و آیینم، بیرونش ببرد. که پیش‌تر نیز پدر و مادرتان (آدم و حوا) را از بهشت بیرون برد و خداوند جل جلاله شیاطین را از اولیای کسانی قرار داده که ایمان نمی‌آورند. امام علی (ع) درباره غیبت امام مهدی (ع) می‌فرماید: در اندیشه مولودی از نسل خودم هستم که یازدهمین فرزند من است. و همان مهدی است که زمین را از عدالت پر می‌کند، همان گونه که از ظلم و ستم پر شده است. او حیرت و غیبتی دارد که گروه‌هایی در آن، گمراه و گروه‌هایی دیگر، رهنمون می‌شوند. و در حدیثی دیگر می‌فرماید: هان! چنان غیبتی می‌کند که نادان می‌گوید: خدا را با خاندان محمد، کاری نیست. امام حسن (ع) درباره غیبت امام مهدی (ع) می‌فرماید: آیا نمی‌دانید هیچ یک از ما اهل بیت نیست، جز آن که بیعتی با طاغوت روزگارش به گردنش می‌افتد، مگر قائم که عیسی بن مریم پشت سرش نماز می‌گزارد و خداوند، ولادتش را پنهان و او را از دیده‌ها نهان می‌کند تا بیعت کسی را هنگام قیام، به گردن نداشته باشد؟ او نهمین نفر از نسل برادرم حسین و پسر سَرور کنیزان است. خداوند، عمر او را در غیبتش طولانی می‌کند. سپس با قدرت خویش او را در هیئت جوانی کمتر از چهل سال، ظاهر می‌سازد تا دانسته شود که خداوند بر هر کاری تواناست. در حدیثی دیگر آمده است: شنیدم که حسن بن علی (ع) می‌فرماید: "این امری (قیام) را که انتظار می‌کشید، واقع نمی‌شود، تا آن که از همدیگر بیزاری بجویید و برخی از شما، برخی دیگر را نفرین کنند و به صورت یکدیگر، آب دهان بیندازید و حتی برخی از شما، بعضی دیگر را کافر بخوانند". گفتم: پس در آن، خیری نیست؟ فرمود: "همه خیر، در آن است. آن هنگام، قائم ما قیام می‌کند و همه این کارهای نادرست را بر می‌اندازد". امام حسین (ع) درباره غیبت امام مهدی (ع) می‌فرماید: از میان ما، دوازده راه‌یافته است که نخستینِ آنها، امیر مؤمنان، علی بن ابی طالب است و آخرینِ ایشان، نهمین نفر از نسل من و امام قیام کننده به حق است. خدا به دست او، زمین مرده را زنده می‌کند و دین حق را بر همه دین‌ها چیره می‌سازد، هر چند مشرکان را ناخوش آید. او غیبتی دارد که گروه‌هایی در آن از دین باز می‌گردند و گروهی دیگر بر دین باقی می‌مانند و این دسته، آزار می‌بینند و به آنان گفته می‌شود: "این وعده (قیام)، کِی محقق می‌شود، اگر راست می‌گویید؟"، هان! شکیبا بر آزار و انکار در روزگار غیبت او، مانند مجاهدی است که با شمشیرش در پیش روی پیامبر خدا (ص) می‌جنگد. امام زین العابدین (ع) درباره غیبت امام مهدی (ع) می‌فرماید: غیبت ولی خدا جل جلاله که دوازدهمین نفر از اوصیای پیامبر خدا (ص) و امامان پس از اوست، استمرار می‌یابد. ای ابو خالد! باورمندان به امامت و منتظرانِ ظهور او در روزگار غیبتش، از مردم هر زمان دیگری برترند؛ زیرا خدای –تبارک و تعالی- چنان عقل و فهم و شناختی به آنان داده که غیبت نزد آنان همچون شهود است و آنان را در آن روزگار، به سان مجاهدان با شمشیر در پیش روی پیامبر خدا (ص) قرار داده است. آنان، مخلصان حقیقی و شیعیان راستین ما و دعوتگران پیدا و نهان به دین خدای جل جلاله هستند. امام باقر (ع) درباره غیبت امام مهدی (ع) می‌فرماید: هنگامی که روزگار بچرخد و مردم بگویند: "قائم مُرد یا هلاک شد و معلوم نیست کجا رفته است" و آن که در پی اوست بگوید: "کِی قیام می‌کند؟!" استخوان‌هایش نیز فرسوده شده است!"، آن هنگام، به [آمدن] او امیدوار باشید و چون خبرش را شنیدید، به سویش بشتابید، حتی اگر ناگزیر به خزیدن بر روی یخ باشید. امام صادق (ع) درباره غیبت امام مهدی (ع) می‌فرماید: قائم، دو غیبت دارد. در یکی از آنها، در موسم‌های حج حاضر می‌شود و مردم را می‌بیند؛ ولی مردم او را نمی‌بینند. و در حدیثی دیگر می‌فرماید: صاحب این امر (قیام)، دو غیبت دارد که در دومی ظهور می‌کند. پس اگر کسی نزد تو بیاید و بگوید که دستش را از خاک قبر او تکانده است [و تردیدی ندارد که او درگذشته است]، تصدیقش مکن. امام کاظم (ع) درباره غیبت امام مهدی (ع) می‌فرماید: هنگامی که پنجمین نفر از فرزندان هفتمین امام، ناپیدا شود، خدا را، در دین‌هایتان! مبادا که کسی شما را از آن جدا کند. پسر عزیزم! صاحب این امر (قیام) را ناگزیر از غیبتی است، تا آن‌جا که [برخی] معتقدان به آن، از نظرشان باز می‌گردند و این، آزمونی سخت از سوی خدای جل جلاله برای بندگانش است. [از دینتان دست نکشید که] اگر پدران و نیاکانتان، دینی را درست‌تر از این می‌دانستند، از آن پیروی می‌کردند. امام رضا (ع) درباره غیبت امام مهدی (ع) می‌فرماید: قائم، همان کسی است که در سن پیران، اما در چهره جوانان، خروج می‌کند و پیکرش چنان نیرومند است که اگر دست به بزرگ‌ترین درخت روی زمین ببرد، آن را از ریشه بیرون می‌آورد و اگر میان کوه‌ها فریاد بر آورد، صخره‌ها خُرد می‌شوند. عصای موسی و انگشتر سلیمان را همراه دارد و او چهارمین نفر از نسل من است. خداوند، او را در پرده غیب خود، هر اندازه بخواهد، نگاه می‌دارد و سپس او را آشکار می‌کند تا زمین را با او از عدل و داد پر کند، همان گونه که از ظلم و ستم پر شده است. امام جواد (ع) درباره غیبت امام مهدی (ع) می‌فرماید: قائم ما، همان مهدی است که لازم است در غیبتش، منتظر او باشند و در ظهورش اطاعتش کنند و او نسل سوم من است. سوگند به کسی که محمد را به نبوت برانگیخت و ما را به امامت ویژه ساخت، اگر از دنیا تنها یک روز بماند، خداوند، آن روز را طولانی می‌نماید تا در آن، قیام کند و زمین را از عدل و داد پر کند، همان گونه که از ظلم و ستم پر شده است. امام هادی (ع) درباره غیبت امام مهدی (ع) می‌فرماید: جانشین پس از من، فرزندم حسن است؛ اما با جانشین او چگونه‌اید؟... شما پیکرش را نمی‌بینید و بردن نامش برایتان روا نیست... [برای یاد کردن از او] بگویید: حجت خاندان محمد. امام عسکری (ع) درباره غیبت امام مهدی (ع) می‌فرماید: پسرم محمد، امام و حجت پس از من است. هر کس بمیرد و او را نشاسد، به مرگ جاهلی مرده است. هان! او غیبتی دارد که نادانان در آن، حیران می‌مانند و باطل‌گرایان، در آن، هلاک می‌گردند و وقت‌گذاران [برای ظهورش]، دروغ می‌گویند. او [پس از غیبتش] قیام می‌کند و من گویی پرچم‌های سپید برافراشته در بالای سرش را بر بلندی‌های کوفه می‌بینم. و در حدیثی دیگر می‌فرماید: بنی امیه و بنی عباس به دو علت به روی ما شمشیر کشیدند: یکی، چون می‌دانستند که حقی در خلافت ندارند و از ادعای ما برای خلافت و این که خلافت در جایگاهش قرار بگیرد، می‌ترسیدند. دوم، آنها از طریق اخبار متواتر، مطلع شدند که نابودی حکومت زورگویان و سمتگران، به دست قائم ماست و تردیدی هم نداشتند که خودشان از زورگویان و ستمگران‌اند. از این رو، تلاش در کشتن اهل بیت پیامبر خدا (ص) و نابودی نسل ایشان داشتند، به امید این که جلوی تولد قائم را بگیرند، یا او را بکشند؛ اما خداوند نخواست که راز او را حتی برای یکی از آنان بر ملا کند، تا آن گاه که نورش را کامل نماید، هر چند کافران را خوش نیاید».