آیا قیام امام مهدی با خشونت همراه است؟ (پرسش)
آیا قیام امام مهدی با خشونت همراه است؟ | |
---|---|
![]() | |
موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت |
مدخل بالاتر | مهدویت / عصر ظهور امام مهدی / قیام امام مهدی / روش برخورد امام مهدی با دشمنان |
مدخل اصلی | روش قیام امام مهدی |
تعداد پاسخ | ۳ پاسخ |
آیا قیام امام مهدی (ع) با خشونت همراه است؟ یکی از پرسشهای مرتبط به بحث مهدویت است که میتوان با عبارتهای متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤالهای مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.
پاسخ نخست

حجت الاسلام و المسلمین مجید حیدرینیک، در کتاب «نگاهی دوباره به انتظار» در اینباره گفته است:
«یکی از شبهاتی که در مجالس و محافل و مجلات مختلف طرح شده، بحث خشونت است، به خصوص روایاتی نیز در مورد خشونت هنگام ظهور مطرح است. در روایتی از امام باقر (ع) نقل شده است: «لَيْسَ أَمْرُهُ إِلاَّ السَّيْفَ»[۱]؛ «سر و کار او، فقط با شمشیر است». در روایت دیگری نیز چنین آمده است: «...لاَ يُعْطِيهِمْ إِلاَّ السَّيْفَ، يَضَعُ السَّيْفَ عَلَى عَاتِقِهِ ثَمَانِيَةَ أَشْهُرٍ هَرَجاً حَتَّى يَقُولُوا: وَ اللَّهِ مَا هَذَا مِنْ وُلْدِ فَاطِمَةَ، لَوْ كَانَ مِنْ وُلْدِهَا لَرَحِمَنَا»[۲]؛ او جز با شمشیر با آنان برخورد نمیکند. در زمان بحران و آشوب، به مدت هشت ماه، شمشیرش را روی دوش خود میگذارد تا این که مردم خواهند گفت: به خدا سوگند! او فرزند زهرا نیست. اگر فرزند زهرا بود، حتماً به ما رحم میکرد.
بنابراین، اگر آن چه درباره قیام آخرین ولی خدا گفته شده، صحیح باشد، پدیده ظهور، یک فاجعه خواهد بود. زیرا پیامد این حادثه، چیزی نیست جز سیطره آهنین یک نفر بر تمامی کره زمین و تحمیل اراده خشن او بر اراده همه انسان ها. در جواب این دیدگاه، باید گفت: شیوه کسب قدرت در اندیشه اسلامی، بر اساس آزادی و اختیار بشر است، نه اجبار و تحمیل، و شیوه مدیریت اسلامی، بر وفق و مدارا استوار است، نه شمشیر و تحقیر، و سلوک حکومت دینی، بر رأفت و عطوفت با شهروندان است، نه شدت و خشونت.
جنگها و درگیریها، پس از مرحله تبیین و جدا شدن صفوف است. گفتوگوی تمدنها و داد و ستد میان ادیان، تا مرز درگیری و رویارویی هم میرسد. این طور نیست که گفتوگوی میان ادیان یا تمدنها یا آدمها همیشه به مصالحه ختم بشود. از طرفی مرحله نخست گفت و گو نیست؛ پیش از این که گفتگویی صورت بگیرد، برخوردهای حساب شده، محبتها و زمینهسازیها مطرح است، سپس گفتگو تحقق پیدا میکند، بعد فرصت میدهد تا تصمیم بگیرند، آنگاه مرحله صفبندی و جبههگیری مطرح میشود و او ممکن است با ما درگیر شود. چون اختلاف منافع و مقاصد در میان است.
در اندیشه اسلامی، چنین است که جنگ پس از مراحل پیش گفته شکل میگیرد. در جنگ صفین امیرالمؤمنین (ع) خیلی تعلل میکرد تا حدی که بعضی از اصحاب پنداشتند علی (ع) شک دارد و نمیخواهد بجنگد. آنگاه حضرت فرمود: «نه! برای این نیست، بلکه میخواهم یک نفر به بیداری و روشنی برسد». و بعد از تحقق این بیداری و آگاهی، دیگر خشونت نیست، قاطعیت است.
اینها، عقلانیت و عین منطق است و احترام گذاردن به کرامت انسانی. خشونت این است که پیش از فرصت دادن و هدایت کردن و ایجاد زمینه فکر و انتخاب، درگیری را شروع کنی؛ ولی با طی این مراحل، دیگر خشونت نیست.
حضرت مهدی (ع) نیز به همین روش با عامه مردم برخورد خواهد کرد، اما معاندان و براندازان که حقانیت را فهمیدهاند، اگر جلوی آنها را نگیری، جامعه را به فساد میکشانند. طبیعی است که در برابر اینان، رفق و مدارا نمیتوان داشت. بر پایه عقلانیت، بر سر ستمکاران و متجاوزان به حقوق خدا و مردم، باید شمشیر کشید. بنابر این هم شمشیر حضرت واقعیت دارد و هم رأفت ایشان. به بیان دیگر، میان شمشیر قدرت و شمشیر عدالت تفاوت هست. شمشیر مهدی، نه شمشیر کسب قدرت است و نه شمشیر حفظ قدرت، بلکه شمشیر اجرای عدالت است. اگر شمشیر حفظ قدرت بود، دوران غیبت به وجود نمیآمد و اگر شمشیر او، شمشیر کسب قدرت بود، دوران انتظار مفهومی نداشت»[۳].
پاسخها و دیدگاههای متفرقه
۱. آقای باقریزاده اشعری؛ |
---|
۱. آقای دکتر شفیعی سروستانی؛ |
---|
پرسشهای وابسته
- آیا قیام امام مهدی با خشونت همراه است؟ (پرسش)
- وقتی امام مهدی ظهور کند چگونه کافران را گردن میزند آیا همه را یکجا جمع میکند یا به همهجا سفر میکند تا با ستمکاران مبارزه کند؟ (پرسش)
- در زمان ظهور امام مهدی سرنوشت کفار چه میشود؟ (پرسش)
- شیطان چگونه به دست امام مهدی کشته میشود؟ (پرسش)
- آیا کشته شدن شیطان با آیه قالَ فَإِنک مِنَ الْمُنْظَرِینَ إِلی یوْمِ الْوَقْتِ الْمَعْلُومِ منافات ندارد؟ (پرسش)
- بیشترین مخالفان امام مهدی در هنگام ظهور از انسانها هستند یا از جنها؟ (پرسش)
- امام مهدی چگونه انتقام امام حسین و حضرت زهرا را میگیرد؟ (پرسش)
- آیا امام مهدی بعد از ظهور از ابوبکر و عمر انتقام خواهد گرفت؟ (پرسش)
- امام مهدی با یهود و نصارا چگونه رفتار خواهد کرد؟ (پرسش)
- امام مهدی هنگام ظهور با چه کسانی میجنگد؟ (پرسش)
- وقتی امام مهدی ظهور کند چگونه کافران را گردن میزند آیا همه را یکجا جمع میکند یا به همهجا سفر میکند تا با ستمکاران مبارزه کند؟ (پرسش)
- امام مهدی چگونه انتقام امام حسین و حضرت زهرا را میگیرد؟ (پرسش)
- روش برخورد امام مهدی با دشمنان چگونه است؟ (پرسش)
- روش برخورد امام مهدی با مخالفان خود در مناطق مختلف چگونه است؟ (پرسش)
- شیوه و رفتار امام مهدی با ظالمان و دشمنان چگونه خواهد بود؟ (پرسش)
- اگر سراسر جهان تحت حکومت امام مهدی قرار گیرد پس جنگ امام مهدی با مخالفان برای چیست؟ (پرسش)
- امام مهدی چگونه با اهل کتاب برخورد میکنند؟ (پرسش)
پانویس
- ↑ کافی، ج ۸، ص ۳۶۲.
- ↑ الغیبه، نعمانی، ص ۲۸۴، ح ۶.
- ↑ حیدرینیک، مجید، نگاهی دوباره به انتظار، ص ۹۹.
- ↑ ر.ک: محمدی ریشهری، محمد، دانشنامهٔ امام مهدی، ج ۹، ص ۱۰۶–۱۰۹.
- ↑ باقریزاده اشعری، محمد، از امام مهدی بیشتر بدانیم، ص۱۲۹.
- ↑ بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۷۹.
- ↑ بحارالانوار، ج۵۲، ص ۳۸۱، ح ۱۹۲.
- ↑ بحارالانوار، ج ۵۱ ص ۱۶۱، ح ۹.
- ↑ سوره آل عمران، آیه ۱۵۹.
- ↑ سوره توبه، آیه ۱۲۸.
- ↑ منتحب الأثر، ج ۳، ص ۱۲۸، ح ۱۱۱۷.
- ↑ شیخ حر عاملی، اثبات الهداة، ترجمه: احمد جنتی، چاپ اول: تهران، دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۶۶، ج ۲، ص ۵۲۴.
- ↑ ر.ک: سید صادق شیرازی، شمیم رحمت: سیره حکومتی امام زمان (ع)، چاپ دوم: قم، یاس زهرا، ۱۴۲۴ ه.ق، صص ۱۱ و ۱۲؛ علی اکبر مهدیپور، "بررسی چند حدیث شبههناک درباره عدالت آفتاب عالمتاب)، فصلنامه انتظار، سال چهارم، ش چهاردهم، زمستان ۱۳۸۳.
- ↑ پیامبر اکرم (ص) "فعند ذلك تفرح الطيور في أوكارها، و الحيتان في بحارها، و تمد الأنهار، و تفيض العيون، و تنبت الأرض ضعف أكلها"؛ محمد بن محمد بن نعمان (شیخ مفید)، الاختصاص، چاپ چهارم: قم، جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة، ۱۴۱۴ ه.ق، ص ۲۰۸؛ بحارالأنوار، ج ۵۲، ص ۳۰۴، ح ۷۳.
- ↑ پیامبر اکرم (ص): "يَمْلَأُ قُلُوبَ عِبَادِهِ عِبَادَةً وَ يَسَعُهُمْ عَدْلُهُ"؛ کتاب الغیبة (طوسی)، ص ۱۸۵؛ بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۷۴، ح ۲۴، "بِهِ يَمْحَقُ اللَّهُ الْكَذِبَ وَ يُذْهِبُ الزَّمَانَ الْكَلِبَ وَ بِهِ يُخْرِجُ ذُلَّ الرِّقِّ مِنْ أَعْنَاقِكُمْ"؛ (کتاب الغیبه (طوسی)، ص ۱۸۴؛ بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۷۵، ح ۲۹).
- ↑ پیامبر اکرم (ص): "يحبّه ساكن الأرض و ساكن السماء، و ترسل السماء قطرها، و تخرج الأرض نباتها، لا تمسك فيها شيئا، سبع سنين أو ثمانيا، أو تسعا، يتمنّى الأحياء الأموات ممّا صنع اللّه بأهل الأرض من خيره"؛ محمد بن عبدالله الحاکم النیسابوری، مستدرک الصحیحین، بیروت، دار الفکر، ج ۴، ص ۴۶۵؛ بحار الانوار، ج ۵، ص ۱۰۴.
- ↑ پیامبر اکرم (ص): "تأوي إليه امّته كما تأوي النحلة يعسوبها، يملأ الأرض عدلا كما ملئت جورا، حتّى يكون الناس على مثل أمرهم الأوّل، لا يوقظ نائما، و لا يهريق دما"؛ منتخب الاثر، ج ۳، ص ۱۵۵، ح ۱۱۵۵.
- ↑ پیامبر اکرم (ص): "تَتَنَعَّمُ أُمَّتِي فِي زَمَانِهِ تَنَعُّماً لَمْ يَتَنَعَّمْ مِثْلَهُ قَطُّ- الْبَرُّ مِنْهُمْ وَ الْفَاجِرُ يُرْسَلُ السَّمَاءُ عَلَيْهِمْ مِدْرَاراً وَ لَا تَحْبِسُ الْأَرْضُ شَيْئاً مِنْ نَبَاتِهَا وَ يَكُونُ الْمَالُ كُدُوساً يَأْتِيهِ الرَّجُلُ فَيَسْأَلُهُ فَيَحْثِي لَهُ فِي ثَوْبِهِ مَا اسْتَطَاعَ أَنْ يَحْمِلَهُ"؛ بحار الانوار، ج ۳۶، ص ۳۶۹.
- ↑ پیامبر اکرم (ص): "يَفِيضُ الْمَالُ فَيْضاً وَ يَحْثُو الْمَالَ حَثْيًا لَا يَعُدُّهُ عَدَدًا"؛ مسلم بن الحجاج، صحیح مسلم، بیروت، دار احیاء التراث العربی، بی تا، ج ۸، ص ۱۸۵.
- ↑ شفیعی سروستانی؛ ابراهیم، پرسش از موعود، ص ۱۰۱-۱۰۷.