سید مرتضی (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
جز (←جستارهای وابسته) |
HeydariBot (بحث | مشارکتها) |
||
| (یک نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | {{جعبه اطلاعات کتاب | ||
| عنوان پیشین = | |||
| عنوان = [[سید مرتضی]] | | عنوان = [[سید مرتضی]] | ||
| عنوان پسین = | |||
| شماره جلد = | |||
| عنوان اصلی = | | عنوان اصلی = | ||
| تصویر = 1100523.jpg | | تصویر = 1100523.jpg | ||
| خط ۱۸: | خط ۲۱: | ||
| موضوع = [[متکلمان شیعه]] | | موضوع = [[متکلمان شیعه]] | ||
| مذهب = شیعه | | مذهب = شیعه | ||
| ناشر = | | ناشر = پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی | ||
| به همت = | | به همت = | ||
| وابسته به = | | وابسته به = | ||
| خط ۲۴: | خط ۲۷: | ||
| سال نشر = ۱۳۹۱ | | سال نشر = ۱۳۹۱ | ||
| تعداد صفحات = ۴۰۸ | | تعداد صفحات = ۴۰۸ | ||
| شابک = | | شابک = 978-600-195-005-6 | ||
| شماره ملی = ۳۶۲۰۸۲۵ | | شماره ملی = ۳۶۲۰۸۲۵ | ||
}} | }} | ||
| خط ۳۰: | خط ۳۳: | ||
== دربارهٔ کتاب == | == دربارهٔ کتاب == | ||
در معرفی این کتاب آمده است: «اثر حاضر مروری بر زندگانی، [[افکار]] و آثار [[سید مرتضی]] معروف به [[علم الهدی]] و [[شخصیت]] [[علمی]] و [[معنوی]] ایشان است. در این اثر با [[هدف]] آشنایی با [[متکلمان شیعه]] [[امامیه]] و نظریات و آثار [[کلامی]] ایشان، به بحث و بررسی اندیشه‌های [[کلامی]] [[سید مرتضی]] یکی از [[متکلمان]] معروف [[شیعی]] در [[قرن چهارم]] [[هجری]] پرداخته شده و ابعاد مختلف [[شخصیت]] [[فکری]] ایشان و مهمترین اندیشه‌های [[کلامی]] وی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. نویسنده نخست به اوضاع [[سیاسی]]، [[اجتماعی]]، [[فرهنگی]] و [[دینی]] عصر [[سید مرتضی]] اشاره کرده و سپس [[منزلت]] والای [[علمی]] ایشان را با توجه به این شرایط و [[تربیت شاگردان]] فراوان و آثار مهم به ویژه در حوزه [[کلام]] و [[اعتقادات]] را مورد بحث و بررسی قرار داده است. وی در ادامه به روش‌شناسی مباحث [[کلامی]] [[سید مرتضی]] پرداخته و دیدگاه‌های ایشان را در مورد [[معرفت‌شناسی]]، وجودشناسی، [[جهان‌شناسی]]، [[خداشناسی]]، [[انسان‌شناسی]]، [[نبوت عامه]] و [[خاصه]]، [[امام‌شناسی]] و [[ادله امامت]] و [[عصمت امامان]]{{ع}}، [[معادشناسی]]، [[قضا و قدر الهی]] و نسبت بین [[افعال الهی]] با [[افعال]] [[بندگان]]، [[تفسیر]] [[شر]] و برخی دیگر از مسایل [[کلامی]] رایج در آن زمان را مورد شرح و بررسی قرار داده است.»<ref name=p3></ref>. | در معرفی این کتاب آمده است: «اثر حاضر مروری بر زندگانی، [[افکار]] و آثار [[سید مرتضی]] معروف به [[علم الهدی]] و [[شخصیت]] [[علمی]] و [[معنوی]] ایشان است. در این اثر با [[هدف]] آشنایی با [[متکلمان شیعه]] [[امامیه]] و نظریات و آثار [[کلامی]] ایشان، به بحث و بررسی اندیشه‌های [[کلامی]] [[سید مرتضی]] یکی از [[متکلمان]] معروف [[شیعی]] در [[قرن چهارم]] [[هجری]] پرداخته شده و ابعاد مختلف [[شخصیت]] [[فکری]] ایشان و مهمترین اندیشه‌های [[کلامی]] وی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. نویسنده نخست به اوضاع [[سیاسی]]، [[اجتماعی]]، [[فرهنگی]] و [[دینی]] عصر [[سید مرتضی]] اشاره کرده و سپس [[منزلت]] والای [[علمی]] ایشان را با توجه به این شرایط و [[تربیت شاگردان]] فراوان و آثار مهم به ویژه در حوزه [[کلام]] و [[اعتقادات]] را مورد بحث و بررسی قرار داده است. وی در ادامه به روش‌شناسی مباحث [[کلامی]] [[سید مرتضی]] پرداخته و دیدگاه‌های ایشان را در مورد [[معرفت‌شناسی]]، وجودشناسی، [[جهان‌شناسی]]، [[خداشناسی]]، [[انسان‌شناسی]]، [[نبوت عامه]] و [[خاصه]]، [[امام‌شناسی]] و [[ادله امامت]] و [[عصمت امامان]] {{ع}}، [[معادشناسی]]، [[قضا و قدر الهی]] و نسبت بین [[افعال الهی]] با [[افعال]] [[بندگان]]، [[تفسیر]] [[شر]] و برخی دیگر از مسایل [[کلامی]] رایج در آن زمان را مورد شرح و بررسی قرار داده است.»<ref name=p3></ref>. | ||
== فهرست کتاب == | == فهرست کتاب == | ||
| خط ۴۸: | خط ۵۱: | ||
* [[منزلت]] و [[جامعیت]] [[علمی]] | * [[منزلت]] و [[جامعیت]] [[علمی]] | ||
* آثار | * آثار | ||
#فهرست آثار | # فهرست آثار | ||
#معرفی اجمالی آثار [[کلامی]] | # معرفی اجمالی آثار [[کلامی]] | ||
* [[مقام]] و [[منزلت اجتماعی]] | * [[مقام]] و [[منزلت اجتماعی]] | ||
# [[جایگاه]] [[سید مرتضی]] در [[بغداد]] | # [[جایگاه]] [[سید مرتضی]] در [[بغداد]] | ||
| خط ۹۹: | خط ۱۰۲: | ||
* اسماء و [[صفات الهی]] | * اسماء و [[صفات الهی]] | ||
* الف) مباحث عام | * الف) مباحث عام | ||
#تعریف صفت، [[لقب]] و اسم | # تعریف صفت، [[لقب]] و اسم | ||
#چگونگی [[اثبات]] [[صفات الهی]] | # چگونگی [[اثبات]] [[صفات الهی]] | ||
#توقیفی نبودن اسماء [[الهی]] | # توقیفی نبودن اسماء [[الهی]] | ||
#تقسیمات | # تقسیمات | ||
#نفسی بودن [[صفات الهی]] | # نفسی بودن [[صفات الهی]] | ||
* خارج نشدن [[واجب]] تعالی از صفات نفس | * خارج نشدن [[واجب]] تعالی از صفات نفس | ||
* چگونگی [[انصاف]] [[خداوند]] به صفات نفس | * چگونگی [[انصاف]] [[خداوند]] به صفات نفس | ||
| خط ۱۱۰: | خط ۱۱۳: | ||
# [[قدرت]] | # [[قدرت]] | ||
# [[علم]] | # [[علم]] | ||
#وجود | # وجود | ||
#قدیم | # قدیم | ||
# [[حیات]] | # [[حیات]] | ||
# [[ادراک]] | # [[ادراک]] | ||
| خط ۱۸۴: | خط ۱۸۷: | ||
* الف) تعریف [[معجزه]] و شرایط آن | * الف) تعریف [[معجزه]] و شرایط آن | ||
# فعل [[الهی]] بودن | # فعل [[الهی]] بودن | ||
#متعذر بودن به لحاظ جنس یا | # متعذر بودن به لحاظ جنس یا وصف | ||
# [[خارق عادت]] بودن | # [[خارق عادت]] بودن | ||
* ب) [[امکان معجزه]] برای غیر [[پیامبران]] | * ب) [[امکان معجزه]] برای غیر [[پیامبران]] | ||
| خط ۱۹۱: | خط ۱۹۴: | ||
# [[علم]] | # [[علم]] | ||
# [[عصمت]] | # [[عصمت]] | ||
##تعریف [[عصمت]] | ## تعریف [[عصمت]] | ||
##دامنه [[عصمت پیامبران]] | ## دامنه [[عصمت پیامبران]] | ||
## [[اثبات]] دیدگاه [[امامیه]] | ## [[اثبات]] دیدگاه [[امامیه]] | ||
* [[برتری]] [[پیامبران]] بر [[فرشتگان]] | * [[برتری]] [[پیامبران]] بر [[فرشتگان]] | ||
| خط ۲۱۲: | خط ۲۱۵: | ||
* [[صفات امام]] | * [[صفات امام]] | ||
* [[امامت خاصه]] | * [[امامت خاصه]] | ||
* [[خلیفه بلافصل]] [[پیامبر]]{{صل}} کیست؟ | * [[خلیفه بلافصل]] [[پیامبر]] {{صل}} کیست؟ | ||
* [[دلایل امامت امام علی]]{{ع}} | * [[دلایل امامت امام علی]] {{ع}} | ||
# [[دلایل عقلی]] | # [[دلایل عقلی]] | ||
# [[دلایل نقلی]] | # [[دلایل نقلی]] | ||
| خط ۲۱۹: | خط ۲۲۲: | ||
* نقد و بررسی [[شبهات]] | * نقد و بررسی [[شبهات]] | ||
* [[امامت]] سایر [[ائمه]] | * [[امامت]] سایر [[ائمه]] | ||
* [[اثبات]] [[افضلیت امام علی]]{{ع}} | * [[اثبات]] [[افضلیت امام علی]] {{ع}} | ||
* [[حکم]] [[جنگ]] کنندگان با [[امام علی]]{{ع}} | * [[حکم]] [[جنگ]] کنندگان با [[امام علی]] {{ع}} | ||
* [[غیبت امام زمان]]{{ع}} | * [[غیبت امام زمان]] {{ع}} | ||
* طول [[غیبت امام زمان]]{{ع}} | * طول [[غیبت امام زمان]] {{ع}} | ||
* [[سرنوشت]] [[امامت]] پس از [[امام زمان]]{{ع}} | * [[سرنوشت]] [[امامت]] پس از [[امام زمان]] {{ع}} | ||
* [[رجعت]] | * [[رجعت]] | ||
'''فصل نهم: [[وعد و وعید]] یا معادشناسی''' | '''فصل نهم: [[وعد و وعید]] یا معادشناسی''' | ||
| خط ۲۲۹: | خط ۲۳۲: | ||
* [[وعد و وعید]] [[عقلی]] | * [[وعد و وعید]] [[عقلی]] | ||
# با انجام [[افعال]]، [[استحقاق]] چه اموری حاصل می‌‌شود؟ | # با انجام [[افعال]]، [[استحقاق]] چه اموری حاصل می‌‌شود؟ | ||
#موجبات [[استحقاق]] | # موجبات [[استحقاق]] | ||
##جواز و [[حسن]] [[عقلی]] [[عفو]] [[خداوند]] از [[عقاب]] | ## جواز و [[حسن]] [[عقلی]] [[عفو]] [[خداوند]] از [[عقاب]] | ||
#کیفیت [[استحقاق]]، دائمی یا منقطع؟ | # کیفیت [[استحقاق]]، دائمی یا منقطع؟ | ||
* [[عبادت]] [[کافر]] و [[معرفت]] او به [[خداوند]] | * [[عبادت]] [[کافر]] و [[معرفت]] او به [[خداوند]] | ||
* [[وعد و وعید]] سمعی | * [[وعد و وعید]] سمعی | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۳ اکتبر ۲۰۲۲، ساعت ۲۲:۴۶
| سید مرتضی | |
|---|---|
 | |
| زبان | فارسی |
| نویسنده | علی رضا اسعدی |
| موضوع | متکلمان شیعه |
| مذهب | شیعه |
| ناشر | انتشارات پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی |
| محل نشر | قم، ایران |
| سال نشر | ۱۳۹۱ ش |
| تعداد صفحه | ۴۰۸ |
| شابک | ۹۷۸-۶۰۰-۱۹۵-۰۰۵-۶ |
| شماره ملی | 3620825 ۳۶۲۰۸۲۵ |
سید مرتضی، کتابی است که با زبان فارسی به بررسی مباحثی پیرامون شخصیت سید مرتضی یکی از متکلمان شیعه می‌پردازد. پدیدآورندهٔ این اثر علی رضا اسعدی است و انتشارات پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی انتشار آن را به عهده داشته است.[۱]
دربارهٔ کتاب
در معرفی این کتاب آمده است: «اثر حاضر مروری بر زندگانی، افکار و آثار سید مرتضی معروف به علم الهدی و شخصیت علمی و معنوی ایشان است. در این اثر با هدف آشنایی با متکلمان شیعه امامیه و نظریات و آثار کلامی ایشان، به بحث و بررسی اندیشه‌های کلامی سید مرتضی یکی از متکلمان معروف شیعی در قرن چهارم هجری پرداخته شده و ابعاد مختلف شخصیت فکری ایشان و مهمترین اندیشه‌های کلامی وی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. نویسنده نخست به اوضاع سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و دینی عصر سید مرتضی اشاره کرده و سپس منزلت والای علمی ایشان را با توجه به این شرایط و تربیت شاگردان فراوان و آثار مهم به ویژه در حوزه کلام و اعتقادات را مورد بحث و بررسی قرار داده است. وی در ادامه به روش‌شناسی مباحث کلامی سید مرتضی پرداخته و دیدگاه‌های ایشان را در مورد معرفت‌شناسی، وجودشناسی، جهان‌شناسی، خداشناسی، انسان‌شناسی، نبوت عامه و خاصه، امام‌شناسی و ادله امامت و عصمت امامان (ع)، معادشناسی، قضا و قدر الهی و نسبت بین افعال الهی با افعال بندگان، تفسیر شر و برخی دیگر از مسایل کلامی رایج در آن زمان را مورد شرح و بررسی قرار داده است.»[۱].
فهرست کتاب
- سخنی با خواننده
- درباره طرح (متکلمان شیعه)
- مقدمه
فصل اول: نگاهی گذرا به زندگی و ابعاد شخصیت سید مرتضی
- ولادت، کنیه و القاب
- خاندان
- اوضاع و احوال سیاسی، اجتماعی
- شرایط علمی و فرهنگی بغداد
- شخصیت و حیات علمی
- تحصیلات
- اساتید
- شاگردان
- منزلت و جامعیت علمی
- آثار
- فهرست آثار
- معرفی اجمالی آثار کلامی
- تعریف، موضوع و غایت علم کلام
- آشنایی با مکاتب کلامی
- روش کلامی سید مرتضی
- بررسی انتساب اعتزال به سید مرتضی
فصل سوم: معرفت‌شناسی
- بداهت وجود و تعریف علم
- اقسام علم
- راه‌ها و منابع معرفت
- عقل نظری و عقل عملی
- نظر و استدلال
- تعریف نظر
- اخبار
- اجماع
- اسناد معارف و علوم به بندگان
فصل چهارم: وجودشناسی و جهان‌شناسی
- تعریف و تقسیمات وجود
- عوالم هستی
- کیفیت آفرینش جهان
- اجزای تشکیل دهنده جهان
- تعریف جوهر و عرض
- فنای جواهر
- امکان اعاده جوهر برای خداوند
- اعاده چه کسی واجب است و چگونه؟
- محدث بودن جوهر به سبب (معنا)
- مدرک بودن جواهر
- حدوث و قدم عالم
- ویژگی‌های عالم دنیا
- موجودات جهان
- فرشتگان و جن پس از پایان تکلیف
- ابر و رعد و برق
- شب، روز، زمان و ساعت
فصل پنجم: خداشناسی
- نظر و استدلال در معرفت خداوند
- وجوب نظر
- اولیت وجوب نظر
- ابطال تقلید
- وجوب معرفت خداوند
- راه‌های شناخت خداوند
- فطرت
- عدل
- اسماء و صفات الهی
- الف) مباحث عام
- ترتیب علم به صفات الهی و حکم خاص هریک از آنها
- صفات سلبی
- یگانگی خداوند و نفی شریک
- غنا و نفی نیازمندی
- نفی ماهیت و چیستی از خداوند
- نفی جوهریت و جسمیت
- نفی احکام جسم و جوهر
- نفی عرضیت
- نفی رؤیت
- نفی تحرک و مکانمندی
- نفی محل
- دعا
- افعال الهی
- حسن و قبح افعال
- تقسیم افعال به مباشری، تولیدی و اختراعی
- هدایت و ضلالت
- قضا و قدر
- تکلیف
- تعریف تکلیف
- قبح تکلیف کسی که قادر نیست
- تعریف مکلف
- دلیل حسن تکلیف
- شرایط تکلیف
- شرایط مکلف
- شرایط مکلف
- تکلیف کافر
- وجه حسن تکلیف کفار
- وجوب انقطاع تکلیف
- لطف
- تعریف و اقسام لطف
- مبانی و براهین لطف
- اصلح
- درد و رنج
- نقد و بررسی نظرات درباره حسن آلام ابتدایی
- رد دیدگاه انحصار آلام در آلام استحقاقی
- عوض
- اجل
- رزق و روزی
- قیمت
فصل ششم: انسان‌شناسی
- عالم ذر یا انسان پیش از دنیا
- ماهیت انسان
- جبر و اختیار
- دلایل اختیار انسان
- استطاعت
- تقدم قدرت بر فعل
- تعلق قدرت به حدوث فعل
- تعلق قدرت به ضدان و مختلفان
- بقای قدرت
- مقدورات انسان
- اقسام فعل و فاعل
- ابطال تکلیف بمالایطاق
فصل هفتم: نبوت
- نبوت عامه
- معنای رسول و نبی
- حسن و وجوب بعثت
- نقد و بررسی شبهات براهمه
- راه‌های شناخت پیامبران
- راه اول: نص
- راه دوم: معجزه
- الف) تعریف معجزه و شرایط آن
- ب) امکان معجزه برای غیر پیامبران
- راه شناخت پیامبران گذشته
- ویژگی و صفات پیامبران
- برتری پیامبران بر فرشتگان
- نبوت خاصه
- نسخ
- دلیل نسخ نشدن شریعت اسلام
- اثبات نبوت پیامبر گرامی اسلام
- الف) قرآن
- چگونگی دلالت قرآن بر نبوت
- تبیین نظریه صرفه
- ب) سایر معجزات پیامبر اسلام
- کیفیت نزول قرآن
فصل هشتم: امامت
- امامت عامه
- تعریف امامت
- وجوب امامت
- طریق اول: استدلال مبتنی بر عقل یا برهان لطف
- طریق دوم: استدلال مبتنی بر سمع و ثبوت شریعت
- صفات امام
- امامت خاصه
- خلیفه بلافصل پیامبر (ص) کیست؟
- دلایل امامت امام علی (ع)
- نص نبوی
- نقد و بررسی شبهات
- امامت سایر ائمه
- اثبات افضلیت امام علی (ع)
- حکم جنگ کنندگان با امام علی (ع)
- غیبت امام زمان (ع)
- طول غیبت امام زمان (ع)
- سرنوشت امامت پس از امام زمان (ع)
- رجعت
فصل نهم: وعد و وعید یا معادشناسی
- تعریف و حقیقت وعد و وعید
- وعد و وعید عقلی
- عبادت کافر و معرفت او به خداوند
- وعد و وعید سمعی
- عفو فاسق
- شفاعت
- تحابط
- تقدم عقاب بر ثواب
- وجوب موافات
- احکام اهل آخرت
- وضعیت اطفال در قیامت
- عذاب قبر
- کیفیت معاد
- محاسبه اعمال
- آنچه در مورد مستحق ثواب و عقاب به آن متعبدیم
- تکفیر و تفسیق
- اسماء و احکام
- رد منزله بین المنزلین
- امر به معروف و نهی از منکر
- شرایط امر به معروف و نهی از منکر
- اکراه و مسائل مربوط به آن
- سرزمین اسلام و سرزمین کفر
- کتابنامه
- نمایه
- آیات
- اصطلاحات
- کسان و مکان‌ها
دربارهٔ پدیدآورنده
