تذکر: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-==پانویس== +== پانویس ==)) |
بدون خلاصۀ ویرایش برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی |
||
| (۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ | {{مدخل مرتبط | ||
| موضوع مرتبط = فضایل اخلاقی | |||
| عنوان مدخل = | |||
| مداخل مرتبط = | |||
| پرسش مرتبط = | |||
}} | |||
==مقدمه== | == مقدمه == | ||
[[تذکر]]، یادآوری و توجه دادن مستمر افراد به امور مطلوب و بایسته و برحذر داشتن آنها از امور نامطلوب و نابایسته‌ها از مهم‌ترین شیوه‌های آگاهی‌بخشی غیررسمی برای [[حفظ]] [[هشیاری]] و فعال نگه داشتن [[حافظه]] جمعی در [[جامعه]] است که باید عموم افراد و دستگاه‌های [[فرهنگی]] به مثابه یک [[حق]] و [[تکلیف]] [[اجتماعی]] متقابل نسبت به آن اقدام کنند. [[قرآن کریم]]، از این شیوه و الگوی [[معرفتی]] و اطلاعاتی در قالب تذکارهای مستقیم و غیرمستقیم [[سود]] جسته و در برخی [[آیات]] نیز [[پیامبر]]{{صل}} را به تذکردهی امر کرده است. {{متن قرآن|وَذَكِّرْ فَإِنَّ الذِّكْرَى تَنْفَعُ الْمُؤْمِنِينَ}}<ref>«و یادآوری کن که یادآوری مؤمنان را سودمند است» سوره ذاریات، آیه ۵۵.</ref>. [[علامه طباطبایی]] در [[تفسیر آیه]] ۵۵ [[سوره ذاریات]] می‌نویسد: [[امر]] به تذکر بعد از [[نهی]] از [[جدال]] با آنان، معنایش این است که تو دست از تذکر دادن خود بر مدار، و همچنان که تاکنون ایشان را با مواعظت تذکر می‌دادی تذکر ده، چون تذکر، مفید به حال [[مؤمنین]] است، و ربطی به [[استدلال]] و جدال با آن [[طاغیان]] ندارد<ref>سید محمدحسین طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱۸، ص۵۷۹.</ref>. | |||
[[تفسیر نمونه]] نیز در توضیح [[آیه]] {{متن قرآن|وَذَكِّرْهُمْ بِأَيَّامِ اللَّهِ}}<ref>«و روزهای خداوند را به آنان گوشزد کن» سوره ابراهیم، آیه ۵.</ref> می‌نویسد: یادآوری روزهای بزرگ نقش مؤثری در [[بیداری]] و هشیاری [[ملت‌ها]] دارد و با [[الهام]] از همین [[پیام آسمانی]] است که ما خاطره روزهای بزرگی را که در [[تاریخ اسلام]] بوده همواره جاودان می‌داریم، و هر سال برای تجدید این خاطره‌ها روزهای معینی را اختصاص می‌دهیم که در آن به [[تاریخ]] گذشته باز می‌گردیم و درس‌های مهمی از آن می‌آموزیم، درس‌هایی که برای امروز ما فوق‌العاده مؤثر است<ref>ناصر مکارم شیرازی و دیگران، تفسیر نمونه، ج۱۰، ص۲۷۶.</ref>. | |||
== | == آیات [[قرآنی]] مرتبط == | ||
# تذکارهای سلبی: {{متن قرآن|لَا تَكُونُوا كَالَّذِينَ كَفَرُوا}}<ref>«مانند کسانی مباشید که کفر پیشه کردند» سوره آل عمران، آیه ۱۵۶.</ref>. | |||
# تذکارهای ایجابی: {{متن قرآن|كُونُوا قَوَّامِينَ لِلَّهِ شُهَدَاءَ بِالْقِسْطِ}}<ref>«برای خداوند بپاخیزید و با دادگری گواهی دهید» سوره مائده، آیه ۸.</ref>.<ref>[[سید حسین شرف‌الدین|شرف‌الدین، سید حسین]]، [[ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم (کتاب)|ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم]]، ص۳۸۲.</ref> | |||
== منابع == | == منابع == | ||
| خط ۱۹: | خط ۲۳: | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده: | [[رده:فضایل اخلاقی]] | ||
{{ارزش‌های اجتماعی}} | {{ارزش‌های اجتماعی}} | ||
نسخهٔ کنونی تا ۴ دسامبر ۲۰۲۳، ساعت ۰۹:۵۰
مقدمه
تذکر، یادآوری و توجه دادن مستمر افراد به امور مطلوب و بایسته و برحذر داشتن آنها از امور نامطلوب و نابایسته‌ها از مهم‌ترین شیوه‌های آگاهی‌بخشی غیررسمی برای حفظ هشیاری و فعال نگه داشتن حافظه جمعی در جامعه است که باید عموم افراد و دستگاه‌های فرهنگی به مثابه یک حق و تکلیف اجتماعی متقابل نسبت به آن اقدام کنند. قرآن کریم، از این شیوه و الگوی معرفتی و اطلاعاتی در قالب تذکارهای مستقیم و غیرمستقیم سود جسته و در برخی آیات نیز پیامبر(ص) را به تذکردهی امر کرده است. ﴿وَذَكِّرْ فَإِنَّ الذِّكْرَى تَنْفَعُ الْمُؤْمِنِينَ﴾[۱]. علامه طباطبایی در تفسیر آیه ۵۵ سوره ذاریات می‌نویسد: امر به تذکر بعد از نهی از جدال با آنان، معنایش این است که تو دست از تذکر دادن خود بر مدار، و همچنان که تاکنون ایشان را با مواعظت تذکر می‌دادی تذکر ده، چون تذکر، مفید به حال مؤمنین است، و ربطی به استدلال و جدال با آن طاغیان ندارد[۲].
تفسیر نمونه نیز در توضیح آیه ﴿وَذَكِّرْهُمْ بِأَيَّامِ اللَّهِ﴾[۳] می‌نویسد: یادآوری روزهای بزرگ نقش مؤثری در بیداری و هشیاری ملت‌ها دارد و با الهام از همین پیام آسمانی است که ما خاطره روزهای بزرگی را که در تاریخ اسلام بوده همواره جاودان می‌داریم، و هر سال برای تجدید این خاطره‌ها روزهای معینی را اختصاص می‌دهیم که در آن به تاریخ گذشته باز می‌گردیم و درس‌های مهمی از آن می‌آموزیم، درس‌هایی که برای امروز ما فوق‌العاده مؤثر است[۴].
آیات قرآنی مرتبط
- تذکارهای سلبی: ﴿لَا تَكُونُوا كَالَّذِينَ كَفَرُوا﴾[۵].
- تذکارهای ایجابی: ﴿كُونُوا قَوَّامِينَ لِلَّهِ شُهَدَاءَ بِالْقِسْطِ﴾[۶].[۷]
منابع
پانویس
- ↑ «و یادآوری کن که یادآوری مؤمنان را سودمند است» سوره ذاریات، آیه ۵۵.
- ↑ سید محمدحسین طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱۸، ص۵۷۹.
- ↑ «و روزهای خداوند را به آنان گوشزد کن» سوره ابراهیم، آیه ۵.
- ↑ ناصر مکارم شیرازی و دیگران، تفسیر نمونه، ج۱۰، ص۲۷۶.
- ↑ «مانند کسانی مباشید که کفر پیشه کردند» سوره آل عمران، آیه ۱۵۶.
- ↑ «برای خداوند بپاخیزید و با دادگری گواهی دهید» سوره مائده، آیه ۸.
- ↑ شرف‌الدین، سید حسین، ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم، ص۳۸۲.