علم امام حسین: تفاوت میان نسخه‌ها

افزودن پیوند
از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
دیداریویکی‌متن
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۱۴ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{نبوت}}
{{مدخل مرتبط
{{مدخل مرتبط
| موضوع مرتبط = امام حسین
| موضوع مرتبط = امام حسین
خط ۷: خط ۶:
}}
}}


==مقدمه==
== مقدمه ==
هر فرد [[مسلمانی]] که [[ایمان]] به وصایای [[رسول گرامی اسلام]] در [[حق اهل بیت]]{{عم}} و از آن جمله [[امام حسین]]{{ع}} دارد، شکی در [[حجیت]] اقوال آنان پیدا نمی‌کند؛ زیرا مطابق برخی از [[آیات قرآنی]] و [[روایات نبوی]]، بعد از [[رسول خدا]]{{صل}} [[دوازده امام]] که همگی از [[ذریه]] پیامبرند، دارای [[مقام عصمت]] بوده و [[مرجع]] [[دینی]] مردم‌اند؛ خواه به مصدر و مبدأ [[علوم]] آنان پی ببریم یا خیر. ولی در عین حال در این مبحث به برخی از مصادر علوم آنان اشاره خواهیم کرد تا این که کسی [[خیال]] نکند که حجیت اقوال آنان به این معنا است که [[اهل بیت]]، [[پیامبر]] بوده و به آنان [[وحی]] می‌شده است.
هر فرد [[مسلمانی]] که [[ایمان]] به وصایای [[رسول گرامی اسلام]] در [[حق اهل بیت]]{{عم}} و از آن جمله [[امام حسین]]{{ع}} دارد، شکی در حجیت اقوال آنان پیدا نمی‌کند؛ زیرا مطابق برخی از [[آیات قرآنی]] و روایات نبوی، بعد از [[رسول خدا]]{{صل}} [[دوازده امام]] که همگی از [[ذریه]] پیامبرند، دارای [[مقام عصمت]] بوده و [[مرجع]] [[دینی]] مردم‌اند؛ خواه به مصدر و مبدأ [[علوم]] آنان پی ببریم یا خیر. ولی در عین حال در این مبحث به برخی از مصادر علوم آنان اشاره خواهیم کرد تا اینکه کسی خیال نکند حجیت اقوال آنان به این معناست که [[اهل بیت پیامبر]] بوده و به آنان [[وحی]] می‌شده است.
در بحث از [[حجیت سنت]] امام حسین و اهل بیت{{عم}} و [[مرجعیت دینی]] آن بزرگواران اشاره به [[عصمت]] آنان نموده‌ایم و برای این ادعا ادله‌ای از [[قرآن]]؛ همچون [[آیه]] «[[تطهیر]]» و از [[روایات]]؛ همچون «[[حدیث ثقلین]]» آورده‌ایم. مطابق این [[ادله]]، امام حسین و اهل بیت عصمت و [[طهارت]]{{عم}} همگی از [[گناه]] و هر گونه [[سهو]] و [[نسیان]] و [[اشتباه]] مصون می‌باشند و در نتیجه هر چه را که به عنوان [[حقایق]] [[قرآنی]] و [[معارف دینی]] و بیان [[سنت نبوی]] ذکر کرده‌اند، عین واقع بوده و از هر گونه اشتباه و خطایی مصون است و لذا [[کلام]] آنان از جمله مصادر و منابع [[استنباط]] [[فقهی]] به حساب می‌آید؛ همان‌گونه که قرآن و سنت نبوی از این گونه منابع هستند. ولی در عین حال به منابع و مصادر علوم امام حسین و اهل بیت{{عم}} به طور اختصار اشاره می‌کنیم:


==تعلیمات پیامبر{{صل}}==
== منابع علم امام ==
یکی از مصادر و منابع [[علوم امامان]]{{عم}}، تعلیمات پیامبر{{صل}} است:
{{اصلی|منابع علم معصوم}}
[[ترمذی]] به سندش از [[حضرت علی]]{{ع}} نقل کرده که فرمود:
منابع و مصادر علوم امام حسین و اهل بیت{{عم}} به طور اختصار عبارت‌اند از:
{{متن حدیث|كُنْتُ إِذَا سَأَلْتُ رَسُولَ اللَّهِ{{صل}} أَعْطَانِي وَ إِذَا سَكَتُ ابْتَدَأَنِي‌}}<ref>ترمذی، سنن الترمذی، ج۵، ص۴۳۷، حدیث ۳۷۲۲.</ref>.
# '''تعلیمات پیامبر{{صل}}:''' یکی از مصادر و منابع [[علوم امامان]]{{عم}}، تعلیمات پیامبر{{صل}} است:  
من هر گاه از رسول خدا{{صل}} سؤال می‌کردم به من [[علم]] عطا می‌نمود و هر گاه که [[سکوت]] می‌کردم آن [[حضرت]] ابتدا به سخن می‌کرد.
##[[ترمذی]] به سندش از [[حضرت علی]]{{ع}} نقل کرده که فرمود: من هر گاه از رسول خدا{{صل}} سؤال می‌کردم به من [[علم]] عطا می‌نمود و هر گاه که [[سکوت]] می‌کردم آن حضرت ابتدا به سخن می‌کرد<ref>{{متن حدیث|كُنْتُ إِذَا سَأَلْتُ رَسُولَ اللَّهِ{{صل}} أَعْطَانِي وَ إِذَا سَكَتُ ابْتَدَأَنِي‌}}؛ ترمذی، سنن الترمذی، ج۵، ص۴۳۷، حدیث ۳۷۲۲.</ref>.
[[ام سلمه]] می‌گوید:
##[[ام سلمه]] می‌گوید: [[جبرئیل]] بر [[رسول خدا]] املاء می‌کرد و رسول خدا{{صل}} نیز بر علی{{ع}} املاء می‌نمود<ref>{{عربی|کان جبریل یمل علی رسول الله{{صل}} و [[رسول الله]] یمل علی علی}}؛ علی بن محمد ابن مغازلی، مناقب اهل البیت{{عم}}، ص۳۲۰.</ref>.
{{عربی|کان جبریل یمل علی رسول الله{{صل}} و [[رسول الله]] یمل علی علی}}<ref>علی بن محمد ابن مغازلی، مناقب اهل البیت{{عم}}، ص۳۲۰.</ref>.
##[[امام علی]]{{ع}} فرمود: رسول خدا{{صل}} به من [[هزار باب علم]] یاد داد که هر بابی [[هزار باب]] دیگر را باز می‌کند<ref>{{متن حدیث|عَلَّمَنِي رَسُولُ اللَّهِ أَلْفَ بَابٍ كُلُّ بَابٍ يَفْتَحُ أَلْفَ بَابٍ}}؛ متقی هندی، کنز العمال فی سنن الأقوال والأفعال، ج۱۳، ص۱۱۴، حدیث ۳۶۳۷۲.</ref>.<ref>[[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱ (کتاب)|دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱]]، ص ۳۳۰.</ref>
[[جبرئیل]] بر [[رسول خدا]] [[املاء]] می‌کرد و رسول خدا{{صل}} نیز بر علی{{ع}} املاء می‌نمود.
# '''استناد به رسول خدا{{صل}}:'''
[[ترمذی]] همچنین از رسول خدا{{صل}} نقل کرده که فرمود:
##[[کلینی]] از قتیبه نقل می‌کند که گفت: مردی از امام صادق{{ع}} مسئله‌ای پرسید و حضرت جوابش داد، آن شخص عرض کرد: برای شما اگر چنین و چنان باشد جوابش چیست؟ فرمود: خاموش باش، هر جوابی که من به تو می‌دهم از قول رسول خدا{{صل}} است، ما از خود رأیی نداریم<ref>{{متن حدیث|سَأَلَ رَجُلٌ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ{{ع}} عَنْ مَسْأَلَةٍ فَأَجَابَهُ فِيهَا فَقَالَ الرَّجُلُ أَ رَأَيْتَ إِنْ كَانَ كَذَا وَ كَذَا مَا يَكُونُ الْقَوْلُ فِيهَا فَقَالَ لَهُ مَهْ مَا أَجَبْتُكَ فِيهِ مِنْ شَيْ‌ءٍ فَهُوَ عَنْ رَسُولِ اللَّهِ{{صل}} لَسْنَا مِنْ أَ رَأَيْتَ فِي شَيْ‌ءٍ}}؛ کلینی، الکافی، ج۱، ص۵۸، حدیث ۲۱.</ref>.
{{متن حدیث|أَنَا دَارُ الْحِكْمَةِ وَ عَلِيٌّ بَابُهَا}}<ref>ترمذی، سنن الترمذی، ج۵، ص۶۳۷، حدیث ۳۷۲۳.</ref>.
##[[فضیل بن یسار]] از [[امام باقر]]{{ع}} نقل کرده که فرمود: اگر ما به رأی خود [[حدیث]] گوییم [[گمراه]] خواهیم شد؛ همان‌گونه که کسانی قبل از ما به همین جهت گمراه شدند. ولی ما با بینه‌ای از جانب پروردگارمان حدیث شدیم که [[خداوند]] آن را بر پیامبرش تبیین کرد، او نیز آن را برای ما تبیین نمود<ref>{{متن حدیث|لَوْ أَنَّا حَدَّثْنَا بِرَأْيِنَا ضَلَلْنَا كَمَا ضَلَّ مَنْ كَانَ قَبْلَنَا وَ لَكِنَّا حَدَّثْنَا بِبَيِّنَةٍ مِنْ رَبِّنَا بَيَّنَهَا لِنَبِيِّهِ فَبَيَّنَهَا لَنَا}}؛ صفار، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد{{عم}}، ص۲۹۹، حدیث ۲.</ref>.<ref>[[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱ (کتاب)|دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱]]، ص ۳۳۱.</ref>
من [[خانه]] حکمتم و علی در آن است.
# '''کتاب علی{{ع}}:'''
## [[محمد بن مسلم]] از یکی از امامان [[باقر]] یا صادق{{عم}} [[روایات]] نقل کرده که فرمود: همانا نزد ما صحیفه‌ای است از کتاب یا [[مصحف علی]]{{ع}} که طول آن هفتاد ذراع است، ما آنچه را که در آن است [[پیروی]] خواهیم کرد و هرگز از آن [[تجاوز]] نمی‌کنیم<ref>{{متن حدیث|إِنَّ عِنْدَنَا صَحِيفَةً مِنْ كِتَابِ عَلِيٍّ أَوْ مُصْحَفِ عَلِيٍّ{{ع}} طُولُهَا سَبْعُونَ ذِرَاعاً فَنَحْنُ نَتَّبِعُ مَا فِيهَا فَلَا نَعْدُوهَا}}؛ صفار، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد{{عم}}، ص۱۴۶، حدیث ۲۰.</ref>.
## [[مروان]] می‌گوید: از [[امام صادق]]{{ع}} شنیدم که می‌فرمود: نزد ما [[کتاب علی]]{{ع}} است با هفتاد ذراع<ref>{{متن حدیث|عِنْدَنَا كِتَابُ عَلِيٍّ سَبْعُونَ ذِرَاعاً}}؛ صفار، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد{{عم}}، ص۱۴۷، حدیث ۲.</ref>.
## همچنین در روایتی از امام صادق{{ع}} نقل شده که فرمود: به [[خدا]] [[سوگند]]! نزد ما صحیفه‌ای است که طول آن هفتاد ذراع است. در آن تمام آنچه [[مردم]] به آن احتیاج دارند، حتی [[جریمه]] خدشه‌ای که وارد می‌شود نوشته شده است. [[رسول خدا]]{{صل}} آن را [[املاء]] و علی{{ع}} آن را به دست خود نوشته است<ref>{{متن حدیث|وَ اللَّهِ إِنَّ عِنْدَنَا لَصَحِيفَةً طُولُهَا سَبْعُونَ ذِرَاعاً فِيهَا جَمِيعُ مَا يَحْتَاجُ إِلَيْهِ النَّاسُ حَتَّى أَرْشُ الْخَدْشِ إِمْلَاءُ رَسُولِ اللَّهِ{{صل}} وَ كَتَبَهُ عَلِيٌّ بِيَدِهِ}}؛ صفار، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد{{عم}}، ص۱۴۵، حدیث ۱۹.</ref>.<ref>[[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱ (کتاب)|دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱]]، ص ۳۳۳.</ref>
# '''[[مصحف فاطمه]] {{س}}:''' [[امام صادق]]{{ع}} فرمود: ... [[پیامبر اکرم]]{{صل}} برای ما پوستی گذاشته که پوست شتر و گاو نر و گاو ماده نیست بلکه پوست گوسفندی است که تمام نیازمندی‌های [[مردم]] در آن هست حتی [[جریمه]] خدشه و ناخن و [[فاطمه زهرا]]{{س}} مصحفی گذاشته که [[قرآن]] نیست... <ref>{{متن حدیث|... وَ لَقَدْ خَلَّفَ رَسُولُ اللَّهِ{{صل}} عِنْدَنَا جِلْداً مَا هُوَ جِلْدُ جِمَالٍ وَ لَا جِلْدُ ثَوْرٍ وَ لَا جِلْدُ بَقَرَةٍ إِلَّا إِهَابَ شَاةٍ فِيهَا كُلَّمَا يُحْتَاجُ إِلَيْهِ حَتَّى أَرْشُ الْخَدْشِ وَ الظُّفُرِ وَ خَلَّفَتْ فَاطِمَةُ مُصْحَفاً مَا هُوَ قُرْآنٌ...}}؛ صفار، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد{{عم}}، ص۱۵۶، حدیث ۱۴.</ref>.<ref>[[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱ (کتاب)|دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱]]، ص ۳۳۷.</ref>
# '''اشراقات [[الهی]] ([[الهام]]):''' یکی دیگر از مصادر [[علوم اهل بیت]]{{عم}} اشراقات و [[الهامات]] الهی است که در [[قلوب]] آن ذوات مقدسه وارد می‌شده است، اشراقاتی که برای عموم مردم نیز دارای بهره بوده است و این مسئله امر بعیدی به نظر نمی‌رسد؛ زیرا در قرآن و [[احادیث]] به مواردی از این قبیل اشاره شده است. [[شیخ مفید]] از [[امام صادق]]{{ع}} نقل کرده که فرمود: [[علم]] ما غابر و مزبور و زدن در قلب‌ها و کوبیدن در گوش‌ها است؛ و همانا نزد ما است [[جفر]] قرمز و سفید و [[مصحف فاطمه]]{{س}}؛ و نزد ما است [[جامعه]] که در آن تمام مسائلی است که [[مردم]] به آنها احتیاج پیدا می‌کنند. از [[تفسیر]] این [[کلام]] از [[حضرت]] سؤال شد؟ فرمود: اما غابر، [[علم به آینده]] است و اما مزبور، [[علم به گذشته]] است و اما مقصود از زدن در [[قلوب]]، همان [[الهام]] است و مقصود از کوبیدن در گوش‌ها، [[حدیث]] [[ملائکه]]-[[درود]] [[خداوند]] بر آنها - است، ما سخنانشان را می‌شنویم ولی آنان را نمی‌بینیم...<ref>{{متن حدیث|عِلْمُنَا غَابِرٌ وَ مَزْبُورٌ وَ نَكْتٌ فِي الْقُلُوبِ وَ نَقْرٌ فِي الْأَسْمَاعِ وَ إِنَّ عِنْدَنَا الْجَفْرَ الْأَحْمَرَ وَ الْجَفْرَ الْأَبْيَضَ وَ مُصْحَفَ فَاطِمَةَ{{س}} وَ إِنَّ عِنْدَنَا الْجَامِعَةَ فِيهَا جَمِيعُ مَا يَحْتَاجُ النَّاسُ إِلَيْهِ فَسُئِلَ عَنْ تَفْسِيرِ هَذَا الْكَلَامِ فَقَالَ أَمَّا الْغَابِرُ فَالْعِلْمُ بِمَا يَكُونُ وَ أَمَّا الْمَزْبُورُ فَالْعِلْمُ بِمَا كَانَ وَ أَمَّا النَّكْتُ فِي الْقُلُوبِ فَهُوَ الْإِلْهَامُ وَ النَّقْرُ فِي الْأَسْمَاعِ حَدِيثُ الْمَلَائِكَةِ نَسْمَعُ كَلَامَهُمْ وَ لَا نَرَى أَشْخَاصَهُمْ...}}؛ مفید، الإرشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج۲، ص۱۸۶.</ref>.<ref>[[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱ (کتاب)|دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱]]، ص ۳۴۰.</ref>
# '''[[علم غیب]]:''' می‌دانیم که همه موقعیت‌ها برای [[رسول خدا]]{{صل}} فراهم نگشت تا [[شریعت]] را به طور کامل تبیین نماید. [[عمر رسول]] [[خدا]]{{صل}} محدود بود و لذا ضروری به نظر می‌رسید که برای بعد از خود، [[خلیفه]] و [[جانشین]] معین کند تا ادامه دهنده راه او در تبیین و تطبیق شریعت باشد و به همان دلیل که [[پیامبر]]{{صل}} در موضوعات خارجی و موضوعات [[احکام الهی]] احتیاج به علم غیب دارد، همچنین امام و جانشین او نیز به بهره‌برداری از این علم احتیاج دارد. [[امام صادق]]{{ع}} به [[ابوبصیر]] فرمود: ‌ای [[ابابصیر]]! ما [[اهل بیتی]] هستیم که [[علم]] خواب‌ها و [[بلاها]] و نسب‌ها و وصیت‌ها و فصل الخطاب‌ها به ما داده شده است. [[شیعیان]] خود را می‌شناسیم، همان‌گونه که هر مردی، [[اهل بیت]] خود را می‌شناسد<ref>{{متن حدیث|يَا أَبَا بَصِيرٍ إِنَّا أَهْلُ بَيْتٍ أُوتِينَا عِلْمَ الْمَنَايَا وَ الْبَلَايَا وَ الْوَصَايَا وَ فَصْلَ الْخِطَابِ وَ عَرَفْنَا شِيعَتَنَا كَعِرْفَانِ الرَّجُلِ أَهْلَ بَيْتِهِ}}؛ صفار، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد{{عم}}، ص۲۶۷، حدیث ۹.</ref>.<ref>[[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱ (کتاب)|دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱]]، ص ۳۴۲.</ref>


[[امام علی]]{{ع}} فرمود:
== [[ضرورت]] عمل به [[روایات]] [[امام حسین]]{{ع}} ==
{{متن حدیث|عَلَّمَنِي رَسُولُ اللَّهِ أَلْفَ بَابٍ كُلُّ بَابٍ يَفْتَحُ أَلْفَ بَابٍ}}<ref>متقی هندی، کنز العمال فی سنن الأقوال والأفعال، ج۱۳، ص۱۱۴، حدیث ۳۶۳۷۲.</ref>.
هر یک از [[مذاهب اسلامی]] برای ثبت و ضبط [[احادیث نبوی]]، راهی را [[انتخاب]] کرده و [[سنن]] [[پیامبر]]{{صل}} را از آن طریق گردآوری کرده‌اند، [[شیعه دوازده امامی]] نیز با [[تمسک]] به [[دستورات]] پیامبر{{صل}} راه [[اهل بیت]]{{عم}} را برای دسترسی به [[روایات نبوی]] انتخاب نموده است؛ زیرا مطابق [[روایات]] فراوان، همانند [[حدیث ثقلین]]، [[سفینه]] و... پیامبر، اهل بیت [[معصوم]] خود را [[مرجع]] [[دینی]] برای بعد از خود معرفی کرده است؛ لذا بر هر فرد [[مسلمان]] [[واجب]] و ضروری است که به [[احادیث اهل بیت]]{{عم}} و از آن جمله [[امام حسین]]{{ع}} مراجعه کرده و [[حکم خدا]] را از طریق آنها به دست آورد و از آنجا که این [[احادیث]] در مصادر [[حدیثی]] شیعه دوازده امامی است پس [[وظیفه]] هر مسلمان است که به این روایات [[رجوع]] کرده و آنها را به عنوان مصدر [[استنباط]] [[حکم]] قرار دهد.
رسول خدا{{صل}} به من [[هزار باب علم]] یاد داد که هر بابی [[هزار باب]] دیگر را باز می‌کند.


[[سماعة بن مهران]] از [[امام صادق]]{{ع}} نقل کرده که فرمود:
{{متن حدیث|إِنَّ اللَّهَ عَلَّمَ رَسُولَهُ الْحَلَالَ وَ الْحَرَامَ وَ التَّأْوِيلَ وَ عَلَّمَ رَسُولُ اللَّهِ عِلْمَهُ كُلَّهُ عَلِيّاً{{ع}}}}<ref>محمد بن حسن صفار، بصائرالدرجات فی فضائل آل محمد{{عم}}، ص۲۹۰، حدیث ۱.</ref>.
همانا [[خداوند]] به رسولش [[حلال و حرام]] و [[تأویل]] را [[تعلیم]] داد و رسول خدا{{صل}} تمام علمش را به علی{{ع}} تعلیم نمود.<ref>[[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱ (کتاب)|دانشنامه علمی کلمات امام حسین]]، ج۱، ص ۳۳۰.</ref>
==استناد به رسول خدا{{صل}}==
[[کلینی]] به سندش از قتیبه نقل می‌کند که گفت:
{{متن حدیث|سَأَلَ رَجُلٌ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ{{ع}} عَنْ مَسْأَلَةٍ فَأَجَابَهُ فِيهَا فَقَالَ الرَّجُلُ أَ رَأَيْتَ إِنْ كَانَ كَذَا وَ كَذَا مَا يَكُونُ الْقَوْلُ فِيهَا فَقَالَ لَهُ مَهْ مَا أَجَبْتُكَ فِيهِ مِنْ شَيْ‌ءٍ فَهُوَ عَنْ رَسُولِ اللَّهِ{{صل}} لَسْنَا مِنْ أَ رَأَيْتَ فِي شَيْ‌ءٍ}}<ref>کلینی، الکافی، ج۱، ص۵۸، حدیث ۲۱.</ref>.
مردی از امام صادق{{ع}} مسئله‌ای پرسید و [[حضرت]] جوابش داد، آن شخص عرض کرد: برای شما اگر چنین و چنان باشد جوابش چیست؟ فرمود: خاموش باش، هر جوابی که من به تو می‌دهم از قول رسول خدا{{صل}} است، ما از خود رأیی نداریم.
[[فضیل بن یسار]] از [[امام باقر]]{{ع}} نقل کرده که فرمود:
{{متن حدیث|لَوْ أَنَّا حَدَّثْنَا بِرَأْيِنَا ضَلَلْنَا كَمَا ضَلَّ مَنْ كَانَ قَبْلَنَا وَ لَكِنَّا حَدَّثْنَا بِبَيِّنَةٍ مِنْ رَبِّنَا بَيَّنَهَا لِنَبِيِّهِ فَبَيَّنَهَا لَنَا}}<ref>صفار، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد{{عم}}، ص۲۹۹، حدیث ۲.</ref>.
اگر ما به [[رأی]] خود [[حدیث]] گوییم [[گمراه]] خواهیم شد؛ همان‌گونه که کسانی قبل از ما به همین جهت گمراه شدند. ولی ما با بینه‌ای از جانب پروردگارمان حدیث شدیم که [[خداوند]] آن را بر پیامبرش تبیین کرد، او نیز آن را برای ما تبیین نمود.
[[امام صادق]]{{ع}} فرمود:
{{متن حدیث|حَدِيثِي حَدِيثُ أَبِي وَ حَدِيثُ أَبِي حَدِيثُ جَدِّي وَ حَدِيثُ جَدِّي حَدِيثُ الْحُسَيْنِ وَ حَدِيثُ الْحُسَيْنِ حَدِيثُ الْحَسَنِ وَ حَدِيثُ الْحَسَنِ حَدِيثُ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ{{ع}} وَ حَدِيثُ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ حَدِيثُ رَسُولِ اللَّهِ{{صل}} وَ حَدِيثُ رَسُولِ اللَّهِ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ}}<ref>کلینی، الکافی، ج۱، ص۵۳، حدیث ۱۴.</ref>.
حدیث من حدیث پدرم و حدیث پدرم حدیث جدم و حدیث جدم حدیث حسین و حدیث حسین [[حدیث حسن]] و حدیث حسن حدیث [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} و حدیث امیرالمؤمنین حدیث [[رسول خدا]]{{صل}} و حدیث رسول خدا گفتار [[خداوند عزوجل]] است.
[[امام باقر]]{{ع}} مطابق [[حدیثی]] از پدرانش از رسول خدا{{صل}} نقل کرده که خطاب به [[حضرت علی]]{{ع}} فرمود:
{{متن حدیث|اكْتُبْ مَا أُمْلِي عَلَيْكَ فَقَالَ يَا نَبِيَّ اللَّهِ أَ تَخَافُ عَلَيَّ النِّسْيَانَ قَالَ: لَسْتُ أَخَافُ عَلَيْكَ النِّسْيَانَ وَ قَدْ دَعَوْتُ اللَّهَ لَكَ أَنْ يُحَفِّظَكَ وَ لَا يُنَسِّيَكَ وَ لَكِنِ اكْتُبْ لِشُرَكَائِكَ قَالَ قُلْتُ وَ مَنْ شُرَكَائِي يَا نَبِيَّ اللَّهِ قَالَ الْأَئِمَّةُ مِنْ وُلْدِكَ...}}<ref>طوسی، الأمالی، ص۴۴۱، حدیث ۹۸۹.</ref>.
آنچه بر تو می‌خوانم بنویس. [[حضرت]] عرض کرد: ای [[پیامبر خدا]]! آیا بر من از [[فراموشی]] می‌ترسی؟ [[پیامبر]] فرمود: من بر تو از فراموشی نمی‌هراسم؛ زیرا برای تو از [[خدا]] خواسته‌ام که تو را [[حفظ]] کرده و به فراموشی نیندازد و لکن برای شرکای خود بنویس. حضرت فرمود: به پیامبر عرض کردم: شرکای من کیان‌اند ای پیامبر خدا؟ فرمود: [[امامان]] از [[اولاد]] تو....<ref>[[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱ (کتاب)|دانشنامه علمی کلمات امام حسین]]، ج۱، ص ۳۳۱.</ref>
==کتاب حضرت علی{{ع}}==
[[محمد بن مسلم]] از یکی از امامان [[باقر]] یا صادق{{عم}} [[روایات]] نقل کرده که فرمود:
{{متن حدیث|إِنَّ عِنْدَنَا صَحِيفَةً مِنْ كِتَابِ عَلِيٍّ أَوْ مُصْحَفِ عَلِيٍّ{{ع}} طُولُهَا سَبْعُونَ ذِرَاعاً فَنَحْنُ نَتَّبِعُ مَا فِيهَا فَلَا نَعْدُوهَا}}<ref>صفار، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد{{عم}}، ص۱۴۶، حدیث ۲۰.</ref>.
همانا نزد ما صحیفه‌ای است از کتاب یا [[مصحف علی]]{{ع}} که طول آن هفتاد ذراع است، ما آنچه را که در آن است [[پیروی]] خواهیم کرد و هرگز از آن [[تجاوز]] نمی‌کنیم.
[[مروان]] می‌گوید: از [[امام صادق]]{{ع}} شنیدم که می‌فرمود:
{{متن حدیث|عِنْدَنَا كِتَابُ عَلِيٍّ سَبْعُونَ ذِرَاعاً}}<ref>صفار، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد{{عم}}، ص۱۴۷، حدیث ۲.</ref>.
نزد ما [[کتاب علی]]{{ع}} است با هفتاد ذراع.
و نیز در روایتی از امام صادق{{ع}} نقل شده که فرمود:
{{متن حدیث|وَ اللَّهِ إِنَّ عِنْدَنَا لَصَحِيفَةً طُولُهَا سَبْعُونَ ذِرَاعاً فِيهَا جَمِيعُ مَا يَحْتَاجُ إِلَيْهِ النَّاسُ حَتَّى أَرْشُ الْخَدْشِ إِمْلَاءُ رَسُولِ اللَّهِ{{صل}} وَ كَتَبَهُ عَلِيٌّ بِيَدِهِ}}<ref>صفار، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد{{عم}}، ص۱۴۵، حدیث ۱۹.</ref>.
به [[خدا]] [[سوگند]]! نزد ما صحیفه‌ای است که طول آن هفتاد ذراع است. در آن تمام آنچه [[مردم]] به آن احتیاج دارند، حتی [[جریمه]] خدشه‌ای که وارد می‌شود نوشته شده است. [[رسول خدا]]{{صل}} آن را [[املاء]] و علی{{ع}} آن را به دست خود نوشته است.
[[سلیمان بن خالد]] می‌گوید: از امام صادق{{ع}} شنیدم که می‌فرمود:
{{متن حدیث|إِنَّ عِنْدَنَا لَصَحِيفَةً يُقَالُ لَهَا: الْجَامِعَةُ، مَا مِنْ حَلَالٍ وَ حَرَامٍ إِلَّا وَ هُوَ فِيهَا، حَتَّى أَرْشُ الْخَدْشِ‌}}<ref>صفار، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد{{عم}}، ص۱۴۴، حدیث ۸.</ref>.
همانا نزد ما صحیفه‌ای است به نام [[جامعه]]، هیچ [[حلال]] یا حرامی نیست جز آن‌که در آن وجود دارد، حتی جریمه خدشه.
[[سلیم بن قیس هلالی]] می‌گوید:
{{متن حدیث|شَهِدْتُ وَصِيَّةَ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ{{ع}} حِينَ أَوْصَى إِلَى ابْنِهِ الْحَسَنِ‌{{ع}} وَ أَشْهَدَ عَلَى وَصِيَّتِهِ الْحُسَيْنَ{{ع}} وَ مُحَمَّداً وَ جَمِيعَ وُلْدِهِ وَ رُؤَسَاءَ شِيعَتِهِ وَ أَهْلَ بَيْتِهِ ثُمَّ دَفَعَ إِلَيْهِ الْكِتَابَ وَ السِّلَاحَ وَ قَالَ لِابْنِهِ الْحَسَنِ{{ع}}: يَا بُنَيَّ أَمَرَنِي رَسُولُ اللَّهِ{{صل}} أَنْ أُوصِيَ إِلَيْكَ وَ أَنْ أَدْفَعَ إِلَيْكَ كُتُبِي وَ سِلَاحِي كَمَا أَوْصَى إِلَيَّ رَسُولُ اللَّهِ{{صل}} وَ دَفَعَ إِلَيَّ كُتُبَهُ وَ سِلَاحَهُ وَ أَمَرَنِي أَنْ آمُرَكَ إِذَا حَضَرَكَ الْمَوْتُ أَنْ تَدْفَعَهَا إِلَى أَخِيكَ الْحُسَيْنِ{{ع}}...}}<ref>کلینی، الکافی، ج۱، ص۲۹۷، حدیث ۱.</ref>.
من [[شاهد]] [[وصیت]] [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} بودم هنگامی که [[حضرت]] به فرزندش [[امام حسن]]{{ع}} وصیت می‌نمود. در آن هنگام فرزندش حسین و محمد و تمام [[اولاد]] و رؤسای [[شیعیان]] و [[اهل]] بیتش را [[شاهد]] گرفت و سپس کتاب و [[سلاح]] خود را به [[امام حسن]]{{ع}} داد و به او فرمود: ای فرزندم! [[رسول خدا]]{{صل}} مرا امر نمود تا به تو [[وصیت]] کنم و کتاب‌ها و سلاحم را به تو بسپارم، همان‌گونه که رسول خدا بر من وصیت نمود و کتاب‌ها و سلاحش را به من عطا فرمود و مرا امر کرد تا تو را امر کنم که هر گاه مرگت فرا رسید آنها را به برادرت حسین بسپاری....
[[امام باقر]]{{ع}} فرمود:
{{متن حدیث|لَمَّا تَوَجَّهَ الْحُسَيْنُ{{ع}} إِلَى الْعِرَاقِ دَفَعَ إِلَى أُمِ سَلَمَةَ زَوْجِ النَّبِيِّ{{صل}} الْوَصِيَّةَ وَ الْكُتُبَ وَ غَيْرَ ذَلِكَ وَ قَالَ لَهَا إِذَا أَتَاكَ أَكْبَرُ وُلْدِي فَادْفَعِي إِلَيْهِ مَا قَدْ دَفَعْتُ إِلَيْكِ فَلَمَّا قُتِلَ الْحُسَيْنُ{{ع}} أَتَى عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ{{ع}} أُمَّ سَلَمَةَ فَدَفَعَتْ إِلَيْهِ كُلَّ شَيْ‌ءٍ أَعْطَاهَا الْحُسَيْنُ{{ع}}}}<ref>طوسی، الغیبه، ص۱۹۵-۱۹۶.</ref>.
هنگامی که حسین{{ع}} به طرف [[عراق]] حرکت کرد وصیت‌نامه و کتاب‌ها و دیگر چیزها را به [[ام سلمه]] [[همسر پیامبر]]{{صل}} سپرد و به او فرمود: هر گاه بزرگ‌ترین اولاد من نزد تو آمد اینها را به او بسپار. بعد از [[شهادت حسین]]{{ع}}، [[علی بن الحسین]]{{عم}} نزد ام سلمه آمد و او هر آنچه را که حسین{{ع}} نزدش سپرده بود به [[حضرت]] داد.
[[کلینی]] به سند خود نقل می‌کند:
{{متن حدیث|الْتَفَتَ عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ{{ع}} إِلَى وُلْدِهِ وَ هُوَ فِي الْمَوْتِ وَ هُمْ مُجْتَمِعُونَ عِنْدَهُ ثُمَّ الْتَفَتَ إِلَى مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ فَقَالَ يَا مُحَمَّدُ هَذَا الصُّنْدُوقُ اذْهَبْ بِهِ إِلَى بَيْتِكَ قَالَ أَمَا إِنَّهُ لَمْ يَكُنْ فِيهِ دِينَارٌ وَ لَا دِرْهَمٌ وَ لَكِنْ كَانَ مَمْلُوءاً عِلْماً}}<ref>کلینی، الکافی، ج۱، ص۳۰۵، حدیث ۲.</ref>.
[[حضرت علی بن الحسین]]{{ع}} هنگام [[مرگ]] به [[فرزندان]] خود التفات نمود، در حالی که همگی دور او جمع شده بودند. آنگاه نگاهی خاص به فرزندش [[محمد بن علی]] انداخت و فرمود: «ای محمد! این صندوق است، آن را بردار و به [[خانه]] خود ببر». سپس فرمود: «بدان که در آن دینار و درهم نیست بلکه مملو از [[علم]] است».
[[زراره]] از [[امام صادق]]{{ع}} نقل کرده که فرمود:
{{متن حدیث|مَا مَضَى أَبُو جَعْفَرٍ حَتَّى صَارَتِ الْكُتُبُ إِلَيَّ}}<ref>صفار، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد{{عم}}، ص۱۶۷، حدیث ۲۰.</ref>.
[[ابوجعفر]] – [[باقر]]{{ع}} - از [[دنیا]] نرفت تا این که کتاب‌ها به من رسید.
[[نعمانی]] به سندش نقل می‌کند:
{{متن حدیث|...قَالَ ثُمَّ طَلَعَ أَبُو الْحَسَنِ مُوسَى{{ع}} فَقَالَ لَهُ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ{{ع}} أَ يَسُرُّكَ أَنْ تَنْظُرَ إِلَى صَاحِبِ كِتَابِ عَلِيٍّ فَقَالَ لَهُ الْمُفَضَّلُ وَ أَيُّ شَيْ‌ءٍ يَسُرُّنِي إِذاً أَعْظَمُ مِنْ ذَلِكَ فَقَالَ هُوَ هَذَا صَاحِبُ كِتَابِ عَلِيٍّ الْكِتَابِ الْمَكْنُونِ الَّذِي قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ: {{متن قرآن|لَا يَمَسُّهُ إِلَّا الْمُطَهَّرُونَ}}<ref>«که جز پاکان را به آن دسترس نیست،» سوره واقعه، آیه ۷۹.</ref>}}<ref>محمد بن ابراهیم نعمانی، الغیبة، ص۳۲۷، حدیث ۴.</ref>.
.... [[راوی]] گوید: سپس [[ابوالحسن]] [[موسی]]{{ع}} نمایان شد، [[ابوعبدالله]]{{ع}} به [[مفضل]] فرمود: خوش داری که صاحب [[کتاب علی]] را ببینی؟ مفصل عرض کرد: چه چیزی بیش از این مرا می‌تواند مسرور کند، [[حضرت]] فرمود: او صاحب کتاب علی است همان کتاب مکنونی که [[خدای عزوجل]] فرموده است: «جز [[پاکان]] آن را مس نمی‌کنند».
[[علی بن یقطین]] می‌گوید: [[امام]] ابوالحسن کاظم{{ع}} به من فرمود:
{{متن حدیث|يَا عَلِيُّ هَذَا أَفْقَهُ وُلْدِي وَ قَدْ نَحَلْتُهُ كُتُبِي وَ أَشَارَ بِيَدِهِ إِلَى ابْنِهِ عَلِيٍّ{{ع}}}}<ref>صفار، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد{{عم}}، ص۱۶۴، حدیث ۷.</ref>.
«ای علی! این شخص فقیه‌ترین [[اولاد]] من است و من کتاب‌های خود را به او بخشیدم». این را فرمود، در حالی که به فرزندش علی اشاره کرد
[[عبدالملک بن اعین]] می‌گوید:
{{متن حدیث|أَرَانِي أَبُو جَعْفَرٍ{{ع}} بَعْضَ كُتُبِ عَلِيٍّ‌...}}<ref>صفار، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد{{عم}}، ص۱۶۲، حدیث ۲.</ref>.
[[امام باقر]]{{ع}} برخی از کتاب‌های علی{{ع}} را به من نشان داد...
[[محمد بن مسلم]] می‌گوید:
{{متن حدیث|نَظَرْتُ إِلَى صَحِيفَةٍ يَنْظُرُ فِيهَا أَبُو جَعْفَرٍ{{ع}} فَقَرَأْتُ فِيهَا مَكْتُوباً ابْنُ أَخٍ وَ جَدٌّ الْمَالُ بَيْنَهُمَا سَوَاءٌ فَقُلْتُ لِأَبِي جَعْفَرٍ{{ع}}: إِنَّ مَنْ عِنْدَنَا لَا يَقْضُونَ بِهَذَا الْقَضَاءِ وَ لَا يَجْعَلُونَ لِابْنِ الْأَخِ مَعَ الْجَدِّ شَيْئاً فَقَالَ أَبُو جَعْفَرٍ{{ع}} أَمَا إِنَّهُ إِمْلَاءُ رَسُولِ اللَّهِ{{صل}} وَ خَطُّ عَلِيٍّ{{ع}} مِنْ فِيهِ بِيَدِهِ}}<ref>کلینی، الکافی، ج۷، ص۱۱۳، حدیث ۵.</ref>.
من به صحیفه‌ای نظر کردم که [[امام باقر]]{{ع}} در آن نظر می‌کرد، در آن نوشته شده بود: تمام [[مال]] بین پسر [[برادر]] و جد به طور مساوی تقسیم می‌گردد. به [[حضرت]] عرض کردم: نزد ما این گونه [[قضاوت]] نمی‌شود و برای فرزند برادر با جد سهمی قرار نمی‌دهند. حضرت فرمود: «[[آگاه]] باش! این [[حکم]]، املای [[رسول خدا]]{{صل}} و خط علی از دهانش به دست او است».
[[کتاب‌های حدیثی]] [[حضرت علی]]{{ع}} به قدری مشهور و شایع بوده است که حتی [[صاحبان صحاح]] و مسانید [[اهل سنت]] نیز به برخی از آنها اشاره کرده‌اند.
[[ابوجحیفه]] می‌گوید:
{{متن حدیث|قُلْتُ لِعَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ{{ع}} هَلْ عِنْدَكُمْ شَيْ‌ءٌ مِنَ الْوَحْيِ إِلَّا مَا فِي كِتَابِ اللَّهِ فَقَالَ لَا وَ الَّذِي فَلَقَ الْحَبَّةَ وَ بَرَأَ النَّسَمَةَ مَا أَعْلَمُهُ إِلَّا فَهْمًا يُعْطِيهِ اللَّهُ رَجُلًا فِي الْقُرْآنِ وَ مَا فِي هَذِهِ الصَّحِيفَةِ قُلْتُ وَ مَا فِي هَذِهِ الصَّحِيفَةِ قَالَ الْعَقْلُ وَ فَكَاكُ الْأَسِيرِ وَ أَنْ لَا يُقْتَلَ مُسْلِمٌ بِكَافِرٍ}}<ref>بخاری، صحیح البخاری، ج۴، ص۶۹، حدیث ۳۰۴۷.</ref>.
به علی{{ع}} گفتم: آیا غیر از [[قرآن]] چیز دیگر از [[وحی]] نزد شما هست؟ فرمود: «خیر، [[سوگند]] به ذاتی که دانه را شکافت و [[جان]] را آفرید؛ نمی‌دانم آن را به جز فهمی که [[خداوند]] از قرآن به کسی می‌دهد و آنچه در این [[صحیفه]] است». گفتم: در این صحیفه چیست؟ فرمود: «[[احکام]] دیه (و [[قصاص]])، [[آزاد]] کردن [[اسیر]] و این که [[مسلمانی]] در برابر کافری کشته نشود».<ref>[[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱ (کتاب)|دانشنامه علمی کلمات امام حسین]]، ج۱، ص ۳۳۳.</ref>
==[[مصحف]] فاطمه‌{{س}}==
[[امام صادق]]{{ع}} فرمود:
{{متن حدیث|... وَ لَقَدْ خَلَّفَ رَسُولُ اللَّهِ{{صل}} عِنْدَنَا جِلْداً مَا هُوَ جِلْدُ جِمَالٍ وَ لَا جِلْدُ ثَوْرٍ وَ لَا جِلْدُ بَقَرَةٍ إِلَّا إِهَابَ شَاةٍ فِيهَا كُلَّمَا يُحْتَاجُ إِلَيْهِ حَتَّى أَرْشُ الْخَدْشِ وَ الظُّفُرِ وَ خَلَّفَتْ فَاطِمَةُ مُصْحَفاً مَا هُوَ قُرْآنٌ...}}<ref>صفار، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد{{عم}}، ص۱۵۶، حدیث ۱۴.</ref>.
... [[پیامبر اکرم]]{{صل}} برای ما پوستی گذاشته که پوست شتر و گاو نر و گاو ماده نیست بلکه پوست گوسفندی است که تمام نیازمندی‌های [[مردم]] در آن هست حتی [[جریمه]] خدشه و ناخن و [[فاطمه زهرا]]{{س}} مصحفی گذاشته که [[قرآن]] نیست...<ref>[[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱ (کتاب)|دانشنامه علمی کلمات امام حسین]]، ج۱، ص ۳۳۷.</ref>
==اشراقات [[الهی]] ([[الهام]])==
یکی دیگر از مصادر [[علوم اهل بیت]]{{عم}} اشراقات و [[الهامات]] الهی است که در [[قلوب]] آن ذوات مقدسه وارد می‌شده است، اشراقاتی که برای عموم مردم نیز دارای بهره و نفح بوده است و این مسئله امر بعیدی به نظر نمی‌رسد؛ زیرا در قرآن و [[احادیث]] به مواردی از این قبیل اشاره شده است.
===دیدگاه قرآن===
۱. [[خداوند متعال]] همدم و [[مصاحب]] [[حضرت موسی]]{{ع}} را چنین توصیف می‌کند:
{{متن قرآن|فَوَجَدَا عَبْدًا مِنْ عِبَادِنَا آتَيْنَاهُ رَحْمَةً مِنْ عِنْدِنَا وَعَلَّمْنَاهُ مِنْ لَدُنَّا عِلْمًا}}<ref>«و بنده‌ای از بندگان ما (خضر) را یافتند که به او از نزد خود بخشایشی داده و او را از پیش خویش دانشی آموخته بودیم» سوره کهف، آیه ۶۵.</ref>.
می‌دانیم شخصی که در این [[آیه]] به آن اشاره شده هرگز [[پیامبر]] نبوده است، بلکه یکی از اولیای [[خداوند]] به حساب می‌آمده که در [[علم]] و [[معرفت]] به درجه‌ای رسیده بود که حضرت موسی{{ع}}، آن [[پیامبر اولی العزم]] از او تقاضای [[مصاحبت]] می‌کند:
{{متن قرآن|قَالَ لَهُ مُوسَى هَلْ أَتَّبِعُكَ عَلَى أَنْ تُعَلِّمَنِ مِمَّا عُلِّمْتَ رُشْدًا}}<ref>«موسی به او گفت: آیا از تو پیروی کنم به شرط آنکه از آن راهدانی که تو را آموخته‌اند به من بیاموزی؟» سوره کهف، آیه ۶۶.</ref>.
[[موسی]] به او گفت: «آیا از تو [[پیروی]] کنم تا از آنچه به تو [[تعلیم]] داده شده و مایه [[رشد]] و [[صلاح]] است، به من بیاموزی؟».
این شخص کسی بود که از [[علم لدنی]] و [[الهام الهی]] بهره‌مند شده بود.
۲. خداوند متعال درباره همدم و هم‌نشین [[حضرت سلیمان]] به نام «[[آصف بن برخیا]]» چنین می‌فرماید:
{{متن قرآن|قَالَ الَّذِي عِنْدَهُ عِلْمٌ مِنَ الْكِتَابِ أَنَا آتِيكَ بِهِ قَبْلَ أَنْ يَرْتَدَّ إِلَيْكَ طَرْفُكَ فَلَمَّا رَآهُ مُسْتَقِرًّا عِنْدَهُ قَالَ هَذَا مِنْ فَضْلِ رَبِّي}}<ref>«آن که دانشی از کتاب (آسمانی) با خویش داشت گفت: من پیش از آنکه چشم بر هم زنی آن را برایت می‌آورم و چون (سلیمان) آن (اورنگ) را نزد خود پای برجا دید گفت: این از بخشش (های) پروردگار من است تا بیازمایدم که سپاس می‌گزارم یا ناسپاسی می‌کنم و هر که سپاس گزارد تنها به سود خویش گزارده است و هر که ناسپاسی کند بی‌گمان پروردگار من بی‌نیازی ارجمند است» سوره نمل، آیه ۴۰.</ref>.
این شخص به طور حتم [[پیامبر]] نبوده است. ولی از آنجا که دارای [[علمی]] از کتاب بوده، علمی که از طرق عادی آن را کسب نکرده، بلکه از فیوضات [[الهی]] بر [[قلب]] او بوده است؛ لذا توانسته تاج و [[تخت بلقیس]] را در یک چشم بر هم زدن از [[یمن]] به [[فلسطین]] منتقل کند. او بعد از این عمل آن را به [[خداوند]] نسبت داده و می‌گوید: {{متن قرآن|هَذَا مِنْ فَضْلِ رَبِّي}}.
از این [[آیه]] استفاده می‌شود که می‌توان ادعا کرد شخصی غیر از پیامبر نیز به جهت [[مقام]] و سمتی که بر دوش اوست، اقتضای چنین اشراقات و [[علوم لدنی]] و [[الهامات]] را داشته باشد و [[اهل بیت]] [[عصمت]] و [[طهارت]] به عنوان [[امامان]] و اوصیای [[رسول اکرم]]{{صل}} از همین قبیل‌اند.
۳. [[خداوند متعال]] می‌فرماید:
{{متن قرآن|وَيَقُولُ الَّذِينَ كَفَرُوا لَسْتَ مُرْسَلًا قُلْ كَفَى بِاللَّهِ شَهِيدًا بَيْنِي وَبَيْنَكُمْ وَمَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الْكِتَابِ}}<ref>«و کافران می‌گویند: تو فرستاده (خداوند) نیستی؛ بگو: میان من و شما خداوند و کسی که دانش کتاب نزد اوست، گواه بس» سوره رعد، آیه ۴۳.</ref>
از این آیه استفاده می‌شود که برخی از افراد هستند که دارای [[علم]] کل [[کتاب الهی]] هستند و از اشراقات الهی بهره‌مند می‌باشند.<ref>[[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱ (کتاب)|دانشنامه علمی کلمات امام حسین]]، ج۱، ص ۳۳۸.</ref>
===دیدگاه [[روایات]]===
[[شیخ مفید]] از [[امام صادق]]{{ع}} نقل کرده که فرمود:
{{متن حدیث|عِلْمُنَا غَابِرٌ وَ مَزْبُورٌ وَ نَكْتٌ فِي الْقُلُوبِ وَ نَقْرٌ فِي الْأَسْمَاعِ وَ إِنَّ عِنْدَنَا الْجَفْرَ الْأَحْمَرَ وَ الْجَفْرَ الْأَبْيَضَ وَ مُصْحَفَ فَاطِمَةَ{{س}} وَ إِنَّ عِنْدَنَا الْجَامِعَةَ فِيهَا جَمِيعُ مَا يَحْتَاجُ النَّاسُ إِلَيْهِ فَسُئِلَ عَنْ تَفْسِيرِ هَذَا الْكَلَامِ فَقَالَ أَمَّا الْغَابِرُ فَالْعِلْمُ بِمَا يَكُونُ وَ أَمَّا الْمَزْبُورُ فَالْعِلْمُ بِمَا كَانَ وَ أَمَّا النَّكْتُ فِي الْقُلُوبِ فَهُوَ الْإِلْهَامُ وَ النَّقْرُ فِي الْأَسْمَاعِ حَدِيثُ الْمَلَائِكَةِ نَسْمَعُ كَلَامَهُمْ وَ لَا نَرَى أَشْخَاصَهُمْ...}}<ref>مفید، الإرشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج۲، ص۱۸۶.</ref>.
[[علم]] ما غابر و مزبور و زدن در قلب‌ها و کوبیدن در گوش‌ها است؛ و همانا نزد ما است [[جفر]] قرمز و سفید و [[مصحف فاطمه]]{{س}}؛ و نزد ما است [[جامعه]] که در آن تمام مسائلی است که [[مردم]] به آنها احتیاج پیدا می‌کنند. از [[تفسیر]] این [[کلام]] از [[حضرت]] سؤال شد؟ فرمود: اما غابر، [[علم به آینده]] است و اما مزبور، [[علم به گذشته]] است و اما مقصود از زدن در [[قلوب]]، همان [[الهام]] است و مقصود از کوبیدن در گوش‌ها، [[حدیث]] [[ملائکه]]-[[درود]] [[خداوند]] بر آنها - است، ما سخنانشان را می‌شنویم ولی آنان را نمی‌بینیم....
[[امام صادق]]{{ع}} فرمود:
{{متن حدیث|إِنَّ الْإِمَامَ إِذَا شَاءَ أَنْ يَعْلَمَ‌، أُعْلِمَ‌}}<ref>کلینی، الکافی، ج۱، ص۲۵۸، حدیث ۲.</ref>.
همانا [[امام]] هر گاه که بخواهد بداند، [[تعلیم]] داده می‌شود.<ref>[[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱ (کتاب)|دانشنامه علمی کلمات امام حسین]]، ج۱، ص ۳۴۰.</ref>
==[[علم غیب]]==
می‌دانیم که همه موقعیت‌ها برای [[رسول خدا]]{{صل}} فراهم نگشت تا [[شریعت]] را به طور کامل تبیین نماید. [[عمر رسول]] [[خدا]]{{صل}} محدود بود و لذا ضروری به نظر می‌رسید که برای بعد از خود، [[خلیفه]] و [[جانشین]] معین کند تا ادامه دهنده راه او در تبیین و تطبیق شریعت باشد و به همان دلیل که [[پیامبر]]{{صل}} در موضوعات خارجی و موضوعات [[احکام الهی]] احتیاج به علم غیب دارد- که در جای خود به [[اثبات]] رسانده‌ایم. همچنین امام و جانشین او نیز به بهره‌برداری از این علم احتیاج دارد.
[[خداوند متعال]] گرچه در [[قرآن کریم]] علم غیب را در برخی از [[آیات]] به خود اختصاص داده است:
{{متن قرآن|وَعِنْدَهُ مَفَاتِحُ الْغَيْبِ لَا يَعْلَمُهَا إِلَّا هُوَ}}<ref>«و کلیدهای (چیزهای) نهان نزد اوست؛ (هیچ کس) جز او آنها را نمی‌داند» سوره انعام، آیه ۵۹.</ref>.
ولی در آیه‌ای دیگر اشاره به بهره‌گیری برخی از افراد [[مرضی]] [[الهی]] از علم غیب کرده است، آنجا که می‌فرماید:
{{متن قرآن|عَالِمُ الْغَيْبِ فَلَا يُظْهِرُ عَلَى غَيْبِهِ أَحَدًا * إِلَّا مَنِ ارْتَضَى مِنْ رَسُولٍ}}<ref>«او دانای نهان است پس هیچ کس را بر نهان خویش آگاه نمی‌کند * جز فرستاده‌ای را که بپسندد که پیش رو و پشت سرش، نگهبانانی می‌گمارد» سوره جن، آیه ۲۶-۲۷.</ref>.
با مراجعه به [[احادیث]] [[فریقین]] پی خواهیم برد که برخی از افراد نیز همانند [[پیامبر]] از [[علم غیب]] برخوردارند:
===[[احادیث اهل بیت]]{{عم}}===
[[امام صادق]]{{ع}} به [[ابوبصیر]] فرمود:
{{متن حدیث|يَا أَبَا بَصِيرٍ إِنَّا أَهْلُ بَيْتٍ أُوتِينَا عِلْمَ الْمَنَايَا وَ الْبَلَايَا وَ الْوَصَايَا وَ فَصْلَ الْخِطَابِ وَ عَرَفْنَا شِيعَتَنَا كَعِرْفَانِ الرَّجُلِ أَهْلَ بَيْتِهِ}}<ref>صفار، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد{{عم}}، ص۲۶۷، حدیث ۹.</ref>.
‌ای [[ابابصیر]]! ما [[اهل بیتی]] هستیم که [[علم]] خواب‌ها و [[بلاها]] و نسب‌ها و وصیت‌ها و فصل الخطاب‌ها به ما داده شده است. [[شیعیان]] خود را می‌شناسیم، همان‌گونه که هر مردی، [[اهل بیت]] خود را می‌شناسد.<ref>[[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱ (کتاب)|دانشنامه علمی کلمات امام حسین]]، ج۱، ص ۳۴۲.</ref>
===[[احادیث عامه]]===
مسلم و دیگران از [[حذیفه]] نقل کرده‌اند که گفت:
{{متن حدیث|أَخْبَرَنِي رَسُولُ اللَّهِ‌{{صل}} بِمَا هُوَ كَائِنٌ إِلَى أَنْ تَقُومَ السَّاعَةُ}}<ref>قشیری نیسابوری، صحیح مسلم، ج۴، ص۲۲۱۷، حدیث ۲۸۹۱.</ref>.
پیامبر{{صل}} به من [[علم گذشته و آینده تا روز قیامت]] را آموخته است.
[[احمد بن حنبل]] به سندش از ابو [[ادریس]] نقل می‌کند که گفت: از [[حذیفة بن یمان]] شنیدم که می‌گفت:
{{متن حدیث|وَاللهِ إِنِّي لَأَعْلَمُ النَّاسِ بِكُلِّ فِتْنَةٍ هِيَ كَائِنَةٌ، فِيمَا بَيْنِي وَبَيْنَ السَّاعَةِ}}<ref>ابن حنبل، مسند الإمام احمد بن حنبل، ج۳۸، ص۴۴۶-۴۴۷، حدیث ۲۳۴۶۰.</ref>.
به [[خدا]] [[سوگند]]! همانا من [[داناترین]] [[مردم]] به هر فتنه‌ای که تا [[روز قیامت]] اتفاق خواهد افتاد هستم.
[[ابن عماد حنبلی]] می‌نویسد:
{{عربی|قال: و کان الشیخ یتکلم یوما فی الإخلاص والریاء والعجب، وأنا حاضر فی المجلس، فخطر فی نفسی: کیف الخلاص من العجب؟ فالتفت إلی الشیخ وقال: إذا رأیت الأشیاء من الله تعالی، وأنه وفقک لعمل الخیر، و أخرجت [نفسک] من الشین، سلمت من العجب}}<ref>عبد الحی بن احمد ابن عماد، شذرات الذهب فی أخبار من ذهب، ج۷، ص۳۱.</ref>.
(ابن النجار) می‌گوید: روزی شیخ (عبدالله جبائی) سخنی از [[اخلاص]] و [[ریا]] و [[عجب]] به میان آورد، در حالی که من در مجلس او حاضر بودم. در ذهنم این سؤال خطور کرد: راه خلاصی از [[عجب]] چیست؟ فوراً شیخ به من رو کرده، فرمود: هر گاه همه اشیا را از [[خداوند متعال]] دیدی و این که او تو را موفق به خیر کرده است و نفس خود را از [[بدی‌ها]] خارج کردی، آن‌گاه از عجب رهانیده شده‌ای.<ref>[[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱ (کتاب)|دانشنامه علمی کلمات امام حسین]]، ج۱، ص ۳۴۲.</ref>
==[[ضرورت]] عمل به [[روایات امام حسین]]{{ع}}==
هر یک از [[مذاهب اسلامی]] برای ثبت و ضبط [[احادیث نبوی]]، راهی را [[انتخاب]] کرده و [[سنن]] [[پیامبر]]{{صل}} راه را از آن طریق گردآوری کرده‌اند، [[شیعه دوازده امامی]] نیز با [[تمسک]] به [[دستورات]] پیامبر{{صل}} راه [[اهل بیت]]{{عم}} را برای دسترسی به [[روایات نبوی]] انتخاب نموده است؛ زیرا مطابق [[روایات]] فراوان، همانند [[حدیث ثقلین]]، [[سفینه]] و... پیامبر، اهل بیت [[معصوم]] خود را [[مرجع]] [[دینی]] برای بعد از خود معرفی کرده است؛ لذا بر هر فرد [[مسلمان]] [[واجب]] و ضروری است که به [[احادیث اهل بیت]]{{عم}} و از آن جمله [[امام حسین]]{{ع}} مراجعه کرده و [[حکم خدا]] را از طریق آنها به دست آورد و از آنجا که این [[احادیث]] در مصادر [[حدیثی]] شیعه دوازده امامی است پس [[وظیفه]] هر مسلمان است که به این روایات [[رجوع]] کرده و آنها را به عنوان مصدر [[استنباط]] [[حکم]] قرار دهد.
ما در اینجا به طور مختصر به [[ادله]] ضرورت عمل به [[روایات اهل بیت]]{{عم}} و از آن جمله امام حسین{{ع}} اشاره می‌کنیم:
ما در اینجا به طور مختصر به [[ادله]] ضرورت عمل به [[روایات اهل بیت]]{{عم}} و از آن جمله امام حسین{{ع}} اشاره می‌کنیم:


===[[وثاقت]] امام حسین{{ع}}===
=== وثاقت امام حسین{{ع}} ===
با مراجعه به کتب [[تاریخ]] و [[رجال]] و تراجم [[اهل سنت]] پی می‌بریم که امام حسین{{ع}}، دارای [[علم]] و فضل بی‌کرانی بوده و نیز دارای احادیثی بوده است و همین مقدار در [[لزوم]] توجه اهل سنت که [[معتقد به امامت]] و [[وصایت]] او نیستند به روایاتش کفایت می‌کند.
با مراجعه به کتب [[تاریخ]] و [[رجال]] و تراجم [[اهل سنت]] پی می‌بریم که امام حسین{{ع}}، دارای [[علم]] و فضل بی‌کرانی بوده و نیز دارای احادیثی بوده است و همین مقدار در [[لزوم]] توجه اهل سنت که [[معتقد به امامت]] و [[وصایت]] او نیستند به روایاتش کفایت می‌کند.
[[ابن عبدالبر]] می‌نویسد:
#[[ابن عبدالبر]] می‌نویسد: حسین{{ع}} مردی [[فاضل]] و [[متدین]] و بسیار [[روزه]] گیرنده و [[نماز]] و [[حج]] به جای آورنده بود<ref>{{عربی|و کان الحسین فاضلا دینا کثیر الصیام و الصلاة و الحج}}؛ یوسف بن عبدالله ابن عبدالبر، الاستیعاب فی معرفة الأصحاب، ج۱، ص۳۹۳.</ref>.
{{عربی|و کان الحسین فاضلا دینا کثیر الصیام و الصلاة و الحج}}<ref>یوسف بن عبدالله ابن عبدالبر، الاستیعاب فی معرفة الأصحاب، ج۱، ص۳۹۳.</ref>.
#شیخ [[محمد بن محمد مخلوف مالکی]] می‌نویسد: و اما حسین{{ع}}، او [[انسان]] بافضل و بسیار [[اهل نماز]] و روزه بود و بیست و شش بار پیاده [[خانه خدا]] را [[زیارت]] کرده است<ref>{{عربی|و أما الحسین فکان فاضلاً کثیر الصوم و الصلاة حج خمساً و عشرین حجة ماشیاً}}؛ محمد بن محمد مخلوف، شجرة النور الزکیة فی طبقات المالکیة، ج۲، ص۱۰۶.</ref>.<ref>[[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱ (کتاب)|دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱]]، ص ۳۴۷.</ref>
حسین{{ع}} مردی [[فاضل]] و [[متدین]] و بسیار [[روزه]] گیرنده و [[نماز]] و [[حج]] به جای آورنده بود.
شیخ [[محمد بن محمد مخلوف مالکی]] می‌نویسد:
{{عربی|و أما الحسین فکان فاضلاً کثیر الصوم و الصلاة حج خمساً و عشرین حجة ماشیاً}}<ref>محمد بن محمد مخلوف، شجرة النور الزکیة فی طبقات المالکیة، ج۲، ص۱۰۶.</ref>.
و اما حسین{{ع}}، او [[انسان]] بافضل و بسیار [[اهل نماز]] و روزه بود و بیست و شش بار پیاده [[خانه خدا]] را [[زیارت]] کرده است.<ref>[[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱ (کتاب)|دانشنامه علمی کلمات امام حسین]]، ج۱، ص ۳۴۷.</ref>


===[[عصمت امام حسین]]{{ع}}===
=== عصمت امام حسین{{ع}} ===
در جای خود به طور مفصل بحث و بررسی کردیم که [[امامان اهل بیت]]{{عم}} و از آن جمله [[امام حسین]]{{ع}} از [[مقام عصمت]] برخوردارند. از آنان هرگز [[اشتباه]] و [[خطا]] سر نمی‌زند؛ لذا هر روایتی در هر باب و [[علمی]] که از آنان رسیده- از آنجا که معصوم‌اند- عین واقع بوده و بر ما [[حجت]] است و به همین جهت است که بر هر فرد [[مسلمان]] فرض و [[وظیفه]] است که دیگران را رها کرده و تنها کانال و واسطه رسیدن به [[حقایق]] [[قرآن]] و [[سنت پیامبر]]{{صل}} را [[اهل بیت]]{{عم}} بداند و به آنها [[رجوع]] کند تا با [[عمل به احکام]] [[الهی]] به [[سعادت دنیا]] و [[آخرت]] رهنمون شود.<ref>[[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱ (کتاب)|دانشنامه علمی کلمات امام حسین]]، ج۱، ص ۳۴۸.</ref>
[[امامان اهل بیت]]{{عم}} و از آن جمله [[امام حسین]]{{ع}} از [[مقام عصمت]] برخوردارند. از آنان هرگز [[اشتباه]] و [[خطا]] سر نمی‌زند؛ لذا هر روایتی در هر باب و [[علمی]] که از آنان رسیده ـ از آنجا که معصوم‌اند ـ عین واقع بوده و بر ما [[حجت]] است و به همین جهت است که بر هر فرد [[مسلمان]] فرض و [[وظیفه]] است که دیگران را رها کرده و تنها واسطه رسیدن به [[حقایق]] [[قرآن]] و [[سنت پیامبر]]{{صل}} را [[اهل بیت]]{{عم}} بداند و به آنها رجوع کند تا با عمل به احکام [[الهی]] به سعادت دنیا و [[آخرت]] رهنمون شود<ref>[[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱ (کتاب)|دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱]]، ص ۳۴۸.</ref>.


===[[ادله قرآنی]]===
=== ادله قرآنی ===
مطابق برخی از [[آیات قرآنی]]؛ از قبیل «[[آیه تطهیر]]»، «[[آیه اولی الأمر]]» و دیگر [[آیات]]، ما وظیفه داریم بعد از [[رسول اکرم]]{{صل}} برای رسیدن به حقایق [[قرآنی]] و سنت پیامبر{{صل}} به اهل بیت [[عصمت]] و [[طهارت]] مراجعه کنیم؛ زیرا هرچه از آنان رسیده، عین واقع بوده و از اشتباه هم مصون خواهد بود.
مطابق برخی از [[آیات قرآنی]]؛ از قبیل «[[آیه تطهیر]]»، «[[آیه اولی الأمر]]» و دیگر [[آیات]]، ما وظیفه داریم بعد از [[رسول اکرم]]{{صل}} برای رسیدن به حقایق [[قرآنی]] و سنت پیامبر{{صل}} به اهل بیت [[عصمت]] و [[طهارت]] مراجعه کنیم؛ زیرا هرچه از آنان رسیده، عین واقع بوده و از اشتباه هم مصون خواهد بود.
[[خداوند متعال]] می‌فرماید:
{{متن قرآن|إِنَّهُ لَقُرْآنٌ كَرِيمٌ * فِي كِتَابٍ مَكْنُونٍ * لَا يَمَسُّهُ إِلَّا الْمُطَهَّرُونَ}}<ref>«که این قرآنی ارجمند است، * در نوشته‌ای فرو پوشیده * که جز پاکان را به آن دسترس نیست» سوره واقعه، آیه ۷۷-۷۹.</ref>.
و مطابق [[آیه]] «[[تطهیر]]»، «[[مطهرون]]» اهل بیت عصمت و طهارت{{عم}} هستند.<ref>[[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱ (کتاب)|دانشنامه علمی کلمات امام حسین]]، ج۱، ص ۳۴۸.</ref>
===[[ادله روایی]]===
[[پیامبر]]{{صل}} مطابق روایاتی؛ از قبیل «[[حدیث ثقلین]]»، «[[حدیث سفینه]]» و دیگر [[احادیث]] که در جای خود به طور مفصل مورد بررسی قرار داده‌ایم، هر فرد [[مسلمانی]] را تا [[روز قیامت]] [[مأمور]] به رجوع به کتاب و [[عترت]] خود کرده تا [[دین]] را از این دو کانال اخذ کنند.
[[کتاب خدا]] به عنوان کتابی [[صامت]] که مصدر همه [[معارف دینی]] است و عترت [[معصوم]] پیامبر{{صل}} به عنوان کتاب [[ناطق]] که به حقایق قرآن [[آگاهی]] کامل دارند؛ لذا هر کس که می‌خواهد از [[ضلالت]] و [[گمراهی]] مصون باشد و هرگز هلاک نشده و در [[دوزخ]] گرفتار نشود، باید به کتاب و [[عترت]] [[تمسک]] کرده و در [[سفینه]] [[نجات]] آن بزرگواران داخل شود.<ref>[[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱ (کتاب)|دانشنامه علمی کلمات امام حسین]]، ج۱، ص ۳۴۹.</ref>


===بازگشت [[سنت]] [[امام حسین]]{{ع}} به [[سنت نبوی]]===
[[خداوند متعال]] می‌فرماید: {{متن قرآن|إِنَّهُ لَقُرْآنٌ كَرِيمٌ * فِي كِتَابٍ مَكْنُونٍ * لَا يَمَسُّهُ إِلَّا الْمُطَهَّرُونَ}}<ref>«که این قرآنی ارجمند است، * در نوشته‌ای فرو پوشیده * که جز پاکان را به آن دسترس نیست» سوره واقعه، آیه ۷۷-۷۹.</ref> و مطابق [[آیه]] «تطهیر»، «[[مطهرون]]» اهل بیت عصمت و طهارت{{عم}} هستند<ref>[[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱ (کتاب)|دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱]]، ص ۳۴۸.</ref>.
با مراجعه به [[روایات اهل بیت]]{{عم}} از جمله امام حسین{{ع}} پی خواهیم برد که [[احادیث]] آن بزرگواران همگی با سند به [[رسول خدا]]{{صل}} بازمی‌گردد.


۱. [[کلینی]] به سندش از قتیبه نقل می‌کند که گفت:
=== ادله روایی ===
{{متن حدیث|سَأَلَ رَجُلٌ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ{{ع}} عَنْ مَسْأَلَةٍ فَأَجَابَهُ فِيهَا فَقَالَ الرَّجُلُ أَ رَأَيْتَ إِنْ كَانَ كَذَا وَ كَذَا مَا يَكُونُ الْقَوْلُ فِيهَا فَقَالَ لَهُ مَهْ مَا أَجَبْتُكَ فِيهِ مِنْ شَيْ‌ءٍ فَهُوَ عَنْ رَسُولِ اللَّهِ{{صل}} لَسْنَا مِنْ أَ رَأَيْتَ فِي شَيْ‌ءٍ}}<ref>کلینی، الکافی، ج۱، ص۵۸، حدیث ۲۱.</ref>.
[[پیامبر اکرم]]{{صل}} مطابق روایاتی؛ از قبیل «[[حدیث ثقلین]]»، «[[حدیث سفینه]]» و دیگر [[احادیث]] هر فرد [[مسلمانی]] را تا [[روز قیامت]] [[مأمور]] به رجوع به کتاب و [[عترت]] خود کرده تا [[دین]] را از این دو کانال اخذ کنند.
مردی از [[امام صادق]]{{ع}} مسئله‌ای پرسید و [[حضرت]] جوابش داد، آن شخص عرض کرد: برای شما اگر چنین و چنان باشد جوابش چیست؟ فرمود: خاموش باش، هر جوابی که من به تو می‌دهم از قول رسول خدا{{صل}} بوده است، ما از خود رأیی نداریم.


۲. [[فضیل بن یسار]] از [[امام باقر]]{{ع}} نقل کرده که فرمود:
[[کتاب خدا]] به عنوان کتابی صامت که مصدر همه [[معارف دینی]] است و عترت [[معصوم]] پیامبر{{صل}} به عنوان کتاب [[ناطق]] که به حقایق قرآن [[آگاهی]] کامل دارند؛ لذا هر کس که می‌خواهد از [[ضلالت]] و [[گمراهی]] مصون باشد و هرگز هلاک نشده و در [[دوزخ]] گرفتار نشود، باید به کتاب و [[عترت]] تمسک کرده و در [[سفینه]] [[نجات]] آن بزرگواران داخل شود<ref>[[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱ (کتاب)|دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱]]، ص ۳۴۹.</ref>.
{{متن حدیث|لَوْ أَنَّا حَدَّثْنَا بِرَأْيِنَا ضَلَلْنَا كَمَا ضَلَّ مَنْ كَانَ قَبْلَنَا وَ لَكِنَّا حَدَّثْنَا بِبَيِّنَةٍ مِنْ رَبِّنَا بَيَّنَهَا لِنَبِيِّهِ فَبَيَّنَهَا لَنَا}}<ref>صفار، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد{{عم}}، ص۲۹۹، حدیث ۲.</ref>.
اگر ما به [[رأی]] خود [[حدیث]] گوییم [[گمراه]] خواهیم شد؛ همان‌گونه که کسانی قبل از ما به همین جهت گمراه شدند. ولی ما با بینه‌ای از جانب پروردگارمان حدیث شدیم که [[خداوند]] آن را بر پیامبرش تبیین کرد، او نیز آن را برای ما تبیین نمود.


٣. از امام صادق{{ع}} نقل شده که فرمود:
=== بازگشت [[سنت]] [[امام حسین]]{{ع}} به [[سنت نبوی]] ===
{{متن حدیث|حَدِيثِي حَدِيثُ أَبِي وَ حَدِيثُ أَبِي حَدِيثُ جَدِّي وَ حَدِيثُ جَدِّي حَدِيثُ الْحُسَيْنِ وَ حَدِيثُ الْحُسَيْنِ حَدِيثُ الْحَسَنِ وَ حَدِيثُ الْحَسَنِ حَدِيثُ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ{{ع}} وَ حَدِيثُ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ حَدِيثُ رَسُولِ اللَّهِ{{صل}} وَ حَدِيثُ رَسُولِ اللَّهِ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ}}<ref>کلینی، الکافی، ج۱، ص۵۳، حدیث ۱۴.</ref>.
با مراجعه به [[روایات اهل بیت]]{{عم}} از جمله امام حسین{{ع}} پی خواهیم برد که [[احادیث]] آن بزرگواران همگی با سند به [[رسول خدا]]{{صل}} بازمی‌گردد.
حدیث من حدیث پدرم و حدیث پدرم حدیث جدم و حدیث جدم حدیث حسین و حدیث حسین [[حدیث حسن]] و حدیث حسن [[حدیث]] [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} و حدیث امیرالمؤمنین{{ع}} حدیث [[رسول خدا]]{{صل}} و حدیث رسول خدا گفتار [[خداوند عزوجل]] است.
# [[کلینی]] به سندش از قتیبه نقل می‌کند که گفت: مردی از [[امام صادق]]{{ع}} مسئله‌ای پرسید و [[حضرت]] جوابش داد، آن شخص عرض کرد: برای شما اگر چنین و چنان باشد جوابش چیست؟ فرمود: خاموش باش، هر جوابی که من به تو می‌دهم از قول رسول خدا{{صل}} بوده است، ما از خود رأیی نداریم<ref>{{متن حدیث|سَأَلَ رَجُلٌ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ{{ع}} عَنْ مَسْأَلَةٍ فَأَجَابَهُ فِيهَا فَقَالَ الرَّجُلُ أَ رَأَيْتَ إِنْ كَانَ كَذَا وَ كَذَا مَا يَكُونُ الْقَوْلُ فِيهَا فَقَالَ لَهُ مَهْ مَا أَجَبْتُكَ فِيهِ مِنْ شَيْ‌ءٍ فَهُوَ عَنْ رَسُولِ اللَّهِ{{صل}} لَسْنَا مِنْ أَ رَأَيْتَ فِي شَيْ‌ءٍ}}؛ کلینی، الکافی، ج۱، ص۵۸، حدیث ۲۱.</ref>.
 
# [[فضیل بن یسار]] از [[امام باقر]]{{ع}} نقل کرده که فرمود: اگر ما به [[رأی]] خود [[حدیث]] گوییم [[گمراه]] خواهیم شد؛ همان‌گونه که کسانی قبل از ما به همین جهت گمراه شدند. ولی ما با بینه‌ای از جانب پروردگارمان حدیث شدیم که [[خداوند]] آن را بر پیامبرش تبیین کرد، او نیز آن را برای ما تبیین نمود<ref>{{متن حدیث|لَوْ أَنَّا حَدَّثْنَا بِرَأْيِنَا ضَلَلْنَا كَمَا ضَلَّ مَنْ كَانَ قَبْلَنَا وَ لَكِنَّا حَدَّثْنَا بِبَيِّنَةٍ مِنْ رَبِّنَا بَيَّنَهَا لِنَبِيِّهِ فَبَيَّنَهَا لَنَا}}؛ صفار، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد{{عم}}، ص۲۹۹، حدیث ۲.</ref>.
۴. [[امام باقر]]{{ع}} مطابق [[حدیثی]] از پدرانش از رسول خدا{{صل}} نقل کرده که خطاب به [[حضرت علی]]{{ع}} فرمود:
# از امام صادق{{ع}} نقل شده که فرمود: حدیث من حدیث پدرم و حدیث پدرم حدیث جدم و حدیث جدم حدیث حسین و حدیث حسین [[حدیث حسن]] و حدیث حسن [[حدیث]] [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} و حدیث امیرالمؤمنین{{ع}} حدیث [[رسول خدا]]{{صل}} و حدیث رسول خدا گفتار [[خداوند عزوجل]] است<ref>{{متن حدیث|حَدِيثِي حَدِيثُ أَبِي وَ حَدِيثُ أَبِي حَدِيثُ جَدِّي وَ حَدِيثُ جَدِّي حَدِيثُ الْحُسَيْنِ وَ حَدِيثُ الْحُسَيْنِ حَدِيثُ الْحَسَنِ وَ حَدِيثُ الْحَسَنِ حَدِيثُ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ{{ع}} وَ حَدِيثُ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ حَدِيثُ رَسُولِ اللَّهِ{{صل}} وَ حَدِيثُ رَسُولِ اللَّهِ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ}}؛ کلینی، الکافی، ج۱، ص۵۳، حدیث ۱۴.</ref>.
{{متن حدیث|اكْتُبْ مَا أُمْلِي عَلَيْكَ. قَالَ: يَا نَبِيَّ اللَّهِ أَ تَخَافُ عَلَيَّ النِّسْيَانَ قَالَ: لَسْتُ أَخَافُ عَلَيْكَ النِّسْيَانَ، وَ قَدْ دَعَوْتُ اللَّهَ لَكَ يُحَفِّظُكَ وَ لَا يُنْسِيكَ، وَ لَكِنِ اكْتُبْ لِشُرَكَائِكَ. قُلْتُ: وَ مَنْ شُرَكَائِي يَا نَبِيَّ اللَّهِ قَالَ: الْأَئِمَّةُ مِنْ وُلْدِكَ...}}<ref>طوسی، الأمالی، ص۴۴۱، حدیث ۹۸۹.</ref>.
# [[امام باقر]]{{ع}} مطابق [[حدیثی]] از پدرانش از رسول خدا{{صل}} نقل کرده که خطاب به [[حضرت علی]]{{ع}} فرمود: آنچه بر تو می‌خوانم بنویس. [[حضرت]] عرض کرد: ای [[پیامبر خدا]]! آیا بر من از [[فراموشی]] می‌ترسی؟ [[پیامبر]] فرمود: من بر تو از فراموشی نمی‌هراسم؛ زیرا برای تو از [[خدا]] خواسته‌ام که تو را [[حفظ]] کرده و به فراموشی نیندازد و لکن برای شرکای خود بنویس. حضرت فرمود: به پیامبر عرض کردم: شرکای من کیان‌اند ای پیامبر خدا؟ فرمود: [[امامان]] از [[اولاد]] تو...<ref>{{متن حدیث|اكْتُبْ مَا أُمْلِي عَلَيْكَ. قَالَ: يَا نَبِيَّ اللَّهِ أَ تَخَافُ عَلَيَّ النِّسْيَانَ قَالَ: لَسْتُ أَخَافُ عَلَيْكَ النِّسْيَانَ، وَ قَدْ دَعَوْتُ اللَّهَ لَكَ يُحَفِّظُكَ وَ لَا يُنْسِيكَ، وَ لَكِنِ اكْتُبْ لِشُرَكَائِكَ. قُلْتُ: وَ مَنْ شُرَكَائِي يَا نَبِيَّ اللَّهِ قَالَ: الْأَئِمَّةُ مِنْ وُلْدِكَ...}}؛ طوسی، الأمالی، ص۴۴۱، حدیث ۹۸۹.</ref>.
آنچه بر تو می‌خوانم بنویس. [[حضرت]] عرض کرد: ای [[پیامبر خدا]]! آیا بر من از [[فراموشی]] می‌ترسی؟ [[پیامبر]] فرمود: من بر تو از فراموشی نمی‌هراسم؛ زیرا برای تو از [[خدا]] خواسته‌ام که تو را [[حفظ]] کرده و به فراموشی نیندازد و لکن برای شرکای خود بنویس. حضرت فرمود: به پیامبر عرض کردم: شرکای من کیان‌اند ای پیامبر خدا؟ فرمود: [[امامان]] از [[اولاد]] تو....
# [[معلی بن خنیس]] از [[امام صادق]]{{ع}} نقل کرده که فرمود: کتبی نزد علی{{ع}} بود. هنگامی که به [[عراق]] [[هجرت]] نمود آنها را نزد [[ام سلمه]] به [[ودیعت]] گذارد که بعد از شهادتش نزد [[امام حسن]]{{ع}} قرار گرفت و بعد از او به دست [[امام حسین]]{{ع}} رسید و بعد از او به دست [[علی بن الحسین]]{{ع}} و بعد در دست پدرم امام باقر{{ع}} قرار گرفت<ref>{{متن حدیث|إِنَّ الْكُتُبَ كَانَتْ عِنْدَ عَلِيٍّ{{ع}} فَلَمَّا سَارَ إِلَى الْعِرَاقِ اسْتَوْدَعَ الْكُتُبَ أُمَّ سَلَمَةَ فَلَمَّا مَضَى عَلِيٌّ كَانَتْ عِنْدَ الْحَسَنِ فَلَمَّا مَضَى الْحَسَنُ كَانَتْ عِنْدَ الْحُسَيْنِ فَلَمَّا مَضَى الْحُسَيْنُ كَانَتْ عِنْدَ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ ثُمَّ كَانَتْ عِنْدَ أَبِي}}؛ صفار، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد{{عم}}، ص۱۶۲، حدیث ۱.</ref>.
 
# [[زراره]] از امام صادق{{ع}} نقل کرده که فرمود: [[ابوجعفر]] ـ [[باقر]]{{ع}} ـ از [[دنیا]] نرفت تا اینکه کتاب‌ها به من رسید<ref>{{متن حدیث|مَا مَضَى أَبُو جَعْفَرٍ{{ع}} حَتَّى صَارَتِ الْكُتُبُ إِلَيَّ}}؛ صفار، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد{{عم}}، ص۱۶۷، حدیث ۲۰.</ref>.
۵. [[معلی بن خنیس]] از [[امام صادق]]{{ع}} نقل کرده که فرمود:
# [[عبدالملک بن اعین]] می‌گوید: [[امام باقر]]{{ع}} برخی از کتاب‌های علی{{ع}} را به من نشان داد...<ref>{{متن حدیث|أَرَانِي أَبُو جَعْفَرٍ{{ع}} بَعْضَ كُتُبِ عَلِيٍّ...}}؛ صفار، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد{{عم}}، ص۱۶۲، حدیث ۲.</ref>.
{{متن حدیث|إِنَّ الْكُتُبَ كَانَتْ عِنْدَ عَلِيٍّ{{ع}} فَلَمَّا سَارَ إِلَى الْعِرَاقِ اسْتَوْدَعَ الْكُتُبَ أُمَّ سَلَمَةَ فَلَمَّا مَضَى عَلِيٌّ كَانَتْ عِنْدَ الْحَسَنِ فَلَمَّا مَضَى الْحَسَنُ كَانَتْ عِنْدَ الْحُسَيْنِ فَلَمَّا مَضَى الْحُسَيْنُ كَانَتْ عِنْدَ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ ثُمَّ كَانَتْ عِنْدَ أَبِي}}<ref>صفار، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد{{عم}}، ص۱۶۲، حدیث ۱.</ref>.
# امام باقر{{ع}} به [[سلمة بن کهیل]] و [[حکم بن عتیبه]] فرمود: [[شرق]] و [[غرب]] عالم [[سفر]] کنید، هرگز [[علم]] صحیحی نخواهید یافت مگر [[علمی]] که از نزد ما [[اهل بیت]] خارج شده باشد<ref>{{متن حدیث|شَرِّقَا وَ غَرِّبَا لَنْ تَجِدَا عِلْماً صَحِيحاً إِلَّا شَيْئاً يَخْرُجُ مِنْ عِنْدِنَا أَهْلَ الْبَيْتِ}}؛ صفار، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد{{عم}}، ص۱۰، حدیث ۴.</ref>.
کتبی نزد علی{{ع}} بود. هنگامی که به [[عراق]] [[هجرت]] نمود آنها را نزد [[ام سلمه]] به [[ودیعت]] گذارد که بعد از شهادتش نزد [[امام حسن]]{{ع}} قرار گرفت و بعد از او به دست [[امام حسین]]{{ع}} رسید و بعد از او به دست [[علی بن الحسین]]{{ع}} و بعد در دست پدرم امام باقر{{ع}} قرار گرفت.
# [[حضرت باقر]]{{ع}} خطاب به [[حسن بصری]] فرمود: حسن اگر می‌خواهد به چپ و یا راست برود، به [[خدا]] [[سوگند]]! علم به جز اینجا یافت نمی‌شود<ref>{{متن حدیث|فَلْيَذْهَبِ الْحَسَنُ يَمِيناً وَ شِمَالًا فَوَ اللَّهِ مَا يُوجَدُ الْعِلْمُ إِلَّا هَاهُنَا}}؛ صفار، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد{{عم}}، ص۹، حدیث ۱.</ref>. مقصود حضرت، اهل بیت{{عم}} است.
 
# [[یحیی بن عبدالله]] می‌گوید: از [[امام صادق]]{{ع}} در حالی که جماعتی از [[اهل کوفه]] نزد آن حضرت بودند، شنیدم که می‌فرمود: از این [[مردم]] [[عجب]] است که می‌گویند: ما علم خود را از [[رسول خدا]]{{صل}} گرفته و به آن عمل کرده و [[هدایت]] یافتیم، ولی معتقدند که نزد اهل بیت رسول خدا{{صل}} علم حضرت نیست! در حالی که ما اهل بیت او و ذریه‌اش هستیم، در منازل ما [[وحی]] نازل شد و از نزد ما علم به سوی مردم خارج شد...<ref>{{متن حدیث|عَجَباً لِلنَّاسِ أَنَّهُمْ أَخَذُوا عِلْمَهُمْ كُلَّهُ عَنْ رَسُولِ اللَّهِ{{صل}} فَعَمِلُوا بِهِ وَ اهْتَدَوْا وَ يَرَوْنَ أَنَّ أَهْلَ بَيْتِهِ لَمْ يَأْخُذُوا عِلْمَهُ وَ نَحْنُ أَهْلُ بَيْتِهِ وَ ذُرِّيَّتُهُ فِي مَنَازِلِنَا نَزَلَ الْوَحْيُ وَ مِنْ عِنْدِنَا خَرَجَ الْعِلْمُ إِلَيْهِمْ...}}؛ کلینی، الکافی، ج۱، ص۳۹۸، حدیث ۱.</ref>.<ref>[[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱ (کتاب)|دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱]]، ص ۳۵۰.</ref>
۶. [[زراره]] از امام صادق{{ع}} نقل کرده که فرمود:
{{متن حدیث|مَا مَضَى أَبُو جَعْفَرٍ{{ع}} حَتَّى صَارَتِ الْكُتُبُ إِلَيَّ}}<ref>صفار، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد{{عم}}، ص۱۶۷، حدیث ۲۰.</ref>.
[[ابوجعفر]] - [[باقر]]{{ع}} - از [[دنیا]] نرفت تا این که کتاب‌ها به من رسید.
 
۷. [[عبدالملک بن اعین]] می‌گوید:
{{متن حدیث|أَرَانِي أَبُو جَعْفَرٍ{{ع}} بَعْضَ كُتُبِ عَلِيٍّ...}}<ref>صفار، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد{{عم}}، ص۱۶۲، حدیث ۲.</ref>.
[[امام باقر]]{{ع}} برخی از کتاب‌های علی{{ع}} را به من نشان داد...
 
۸. امام باقر{{ع}} به [[سلمة بن کھیل]] و [[حکم بن عتیبه]] فرمود:
{{متن حدیث|شَرِّقَا وَ غَرِّبَا لَنْ تَجِدَا عِلْماً صَحِيحاً إِلَّا شَيْئاً يَخْرُجُ مِنْ عِنْدِنَا أَهْلَ الْبَيْتِ}}<ref>صفار، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد{{عم}}، ص۱۰، حدیث ۴.</ref>.
[[شرق]] و [[غرب]] عالم [[سفر]] کنید، هرگز [[علم]] صحیحی نخواهید یافت مگر [[علمی]] که از نزد ما [[اهل بیت]] خارج شده باشد.
 
٩. [[حضرت باقر]]{{ع}} خطاب به [[حسن بصری]] فرمود:
{{متن حدیث|فَلْيَذْهَبِ الْحَسَنُ يَمِيناً وَ شِمَالًا فَوَ اللَّهِ مَا يُوجَدُ الْعِلْمُ إِلَّا هَاهُنَا}}<ref>صفار، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد{{عم}}، ص۹، حدیث ۱.</ref>.
حسن اگر می‌خواهد به چپ و یا راست برود، به [[خدا]] [[سوگند]]! علم به جز اینجا یافت نمی‌شود.
مقصود [[حضرت]] اهل بیت{{عم}} است.
 
۱۰. [[یحیی بن عبدالله]] می‌گوید: از [[امام صادق]]{{ع}} در حالی که جماعتی از [[اهل کوفه]] نزد آن حضرت بودند، شنیدم که می‌فرمود:
{{متن حدیث|عَجَباً لِلنَّاسِ أَنَّهُمْ أَخَذُوا عِلْمَهُمْ كُلَّهُ عَنْ رَسُولِ اللَّهِ{{صل}} فَعَمِلُوا بِهِ وَ اهْتَدَوْا وَ يَرَوْنَ أَنَّ أَهْلَ بَيْتِهِ لَمْ يَأْخُذُوا عِلْمَهُ وَ نَحْنُ أَهْلُ بَيْتِهِ وَ ذُرِّيَّتُهُ فِي مَنَازِلِنَا نَزَلَ الْوَحْيُ وَ مِنْ عِنْدِنَا خَرَجَ الْعِلْمُ إِلَيْهِمْ...}}<ref>کلینی، الکافی، ج۱، ص۳۹۸، حدیث ۱.</ref>.
از این [[مردم]] [[عجب]] است که می‌گویند: ما علم خود را از [[رسول خدا]]{{صل}} گرفته و به آن عمل کرده و [[هدایت]] یافتیم، ولی معتقدند که نزد اهل بیت رسول خدا{{صل}} علم حضرت نیست! در حالی که ما اهل بیت او و ذریه‌اش هستیم، در منازل ما [[وحی]] نازل شد و از نزد ما علم به سوی مردم خارج شد....<ref>[[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱ (کتاب)|دانشنامه علمی کلمات امام حسین]]، ج۱، ص ۳۵۰.</ref>


==[[حجیت تفسیر]] [[امام حسین]]{{ع}}==
== حجیت تفسیر [[امام حسین]]{{ع}} ==
با جمع بین برخی [[آیات قرآنی]] پی می‌بریم که اهل بیت [[عصمت]] و [[طهارت]]{{عم}} و از آن جمله امام حسین{{ع}} [[حقیقت قرآن]] را مس کرده و از آن [[آگاهی]] کامل دارند و لذا چنین کسانی اقوال و بیاناتش در شرح و توضیح و [[تفسیر قرآن]] برای همه [[حجت]] است. اینک این موضوع را از چند طریق به [[اثبات]] می‌رسانیم.
با جمع بین برخی [[آیات قرآنی]] پی می‌بریم که اهل بیت [[عصمت]] و [[طهارت]]{{عم}} و از آن جمله امام حسین{{ع}} حقیقت قرآن را مس کرده و از آن [[آگاهی]] کامل دارند و لذا چنین کسانی اقوال و بیاناتش در شرح و توضیح و [[تفسیر قرآن]] برای همه [[حجت]] است. اینک این موضوع را از چند طریق به [[اثبات]] می‌رسانیم.


===بیان اول===
=== بیان اول ===
الف) [[خداوند متعال]] می‌فرماید: {{متن قرآن|اللَّهُ نُورُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ}}<ref>«خداوند، نور آسمان‌ها و زمین است» سوره نور، آیه ۳۵.</ref>.
الف) [[خداوند متعال]] می‌فرماید: {{متن قرآن|اللَّهُ نُورُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ}}<ref>«خداوند، نور آسمان‌ها و زمین است» سوره نور، آیه ۳۵.</ref>.


ب) چون [[خدا]] چنین است پس از [[معدن]] [[نور]] غیر از نور صادر نمی‌شود: خداوند متعال می‌فرماید: {{متن قرآن|وَأَنْزَلْنَا إِلَيْكُمْ نُورًا مُبِينًا}}<ref>«ای مردم! به راستی برهانی از سوی پروردگارتان برای شما آمده است و نوری آشکار برای شما فرو فرستاده‌ایم» سوره نساء، آیه ۱۷۴.</ref>.
ب) چون [[خدا]] چنین است پس از [[معدن]] [[نور]] غیر از نور صادر نمی‌شود: خداوند متعال می‌فرماید: {{متن قرآن|وَأَنْزَلْنَا إِلَيْكُمْ نُورًا مُبِينًا}}<ref>«ای مردم! به راستی برهانی از سوی پروردگارتان برای شما آمده است و نوری آشکار برای شما فرو فرستاده‌ایم» سوره نساء، آیه ۱۷۴.</ref>.


ج) [[خداوند]] می‌فرماید:
ج) [[خداوند]] می‌فرماید: {{متن قرآن|إِنَّهُ لَقُرْآنٌ كَرِيمٌ * فِي كِتَابٍ مَكْنُونٍ * لَا يَمَسُّهُ إِلَّا الْمُطَهَّرُونَ}}<ref>«که این قرآنی ارجمند است، * در نوشته‌ای فرو پوشیده * که جز پاکان را به آن دسترس نیست» سوره واقعه، آیه ۷۷-۷۹.</ref>. در جمله {{متن قرآن|لَا يَمَسُّهُ}} دو احتمال است:
{{متن قرآن|إِنَّهُ لَقُرْآنٌ كَرِيمٌ * فِي كِتَابٍ مَكْنُونٍ * لَا يَمَسُّهُ إِلَّا الْمُطَهَّرُونَ}}<ref>«که این قرآنی ارجمند است، * در نوشته‌ای فرو پوشیده * که جز پاکان را به آن دسترس نیست» سوره واقعه، آیه ۷۷-۷۹.</ref>.
در جمله {{متن قرآن|لَا يَمَسُّهُ}} دو احتمال است:
#جمله ناهیه باشد به این معنا که نباید [[قرآن]] را به جز افراد با [[طهارت]] مس کنند.
#جمله ناهیه باشد به این معنا که نباید [[قرآن]] را به جز افراد با [[طهارت]] مس کنند.
#جمله [[نافیه]] باشد به این معنا که [[حقیقت قرآن]] را به جز افرادی که طهارت [[نفسانی]] دارند [[درک]] نمی‌کنند.
#جمله نافیه باشد به این معنا که حقیقت قرآن را به جز افرادی که طهارت [[نفسانی]] دارند [[درک]] نمی‌کنند.
در [[قرآن کریم]] کلمه «مس» به معنای مس ظاهری و مس [[باطنی]] هر دو به کار رفته است و نیز طهارت به معنای طهارت ظاهری و طهارت باطنی هر دو به کار برده شده است.
خداوند درباره مس ظاهری می‌فرماید:
{{متن قرآن|لَا جُنَاحَ عَلَيْكُمْ إِنْ طَلَّقْتُمُ النِّسَاءَ مَا لَمْ تَمَسُّوهُنَّ أَوْ تَفْرِضُوا لَهُنَّ فَرِيضَةً}}<ref>«اگر زنانی را که با آنان آمیزش نکرده یا برای آنها کابینی نبریده‌اید، طلاق دهید، بر شما گناهی نیست». سوره بقره، آیه ۲۳۶.</ref>.
و نیز درباره مس باطنی می‌فرماید:
{{متن قرآن|إِنَّ الَّذِينَ اتَّقَوْا إِذَا مَسَّهُمْ طَائِفٌ مِنَ الشَّيْطَانِ تَذَكَّرُوا فَإِذَا هُمْ مُبْصِرُونَ}}<ref>«بی‌گمان پرهیزگاران چون دمدمه‌ای از شیطان به ایشان رسد (از خداوند) یاد می‌کنند و ناگاه دیده‌ور می‌شوند» سوره اعراف، آیه ۲۰۱.</ref>.


و درباره طهارت ظاهری می‌فرماید:
در [[قرآن کریم]] کلمه «مس» به معنای مس ظاهری و مس [[باطنی]] هر دو به کار رفته است و نیز طهارت به معنای طهارت ظاهری و طهارت باطنی هر دو به کار برده شده است. خداوند درباره مس ظاهری می‌فرماید: {{متن قرآن|لَا جُنَاحَ عَلَيْكُمْ إِنْ طَلَّقْتُمُ النِّسَاءَ مَا لَمْ تَمَسُّوهُنَّ أَوْ تَفْرِضُوا لَهُنَّ فَرِيضَةً}}<ref>«اگر زنانی را که با آنان آمیزش نکرده یا برای آنها کابینی نبریده‌اید، طلاق دهید، بر شما گناهی نیست». سوره بقره، آیه ۲۳۶.</ref> و نیز درباره مس باطنی می‌فرماید: {{متن قرآن|إِنَّ الَّذِينَ اتَّقَوْا إِذَا مَسَّهُمْ طَائِفٌ مِنَ الشَّيْطَانِ تَذَكَّرُوا فَإِذَا هُمْ مُبْصِرُونَ}}<ref>«بی‌گمان پرهیزگاران چون دمدمه‌ای از شیطان به ایشان رسد (از خداوند) یاد می‌کنند و ناگاه دیده‌ور می‌شوند» سوره اعراف، آیه ۲۰۱.</ref>.
{{متن قرآن|وَثِيَابَكَ فَطَهِّرْ}}<ref>«و جامه‌ات را پاکیزه گردان،» سوره مدثر، آیه ۴.</ref>.
و درباره طهارت باطنی می‌فرماید:
{{متن قرآن|وَإِذْ قَالَتِ الْمَلَائِكَةُ يَا مَرْيَمُ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَاكِ وَطَهَّرَكِ وَاصْطَفَاكِ عَلَى نِسَاءِ الْعَالَمِينَ}}<ref>«و آنگاه فرشتگان گفتند: ای مریم! خداوند تو را برگزید و پاکیزه داشت و بر زنان جهان برتری داد» سوره آل عمران، آیه ۴۲.</ref>.


د) از برخی [[آیات]] استفاده می‌شود که [[اهل بیت]] [[عصمت]] و [[طهارت]]{{عم}} مصداق [[واقعی]] «[[مطهرون]]» در قرآن‌اند:
و درباره طهارت ظاهری می‌فرماید: {{متن قرآن|وَثِيَابَكَ فَطَهِّرْ}}<ref>«و جامه‌ات را پاکیزه گردان،» سوره مدثر، آیه ۴.</ref> و درباره طهارت باطنی می‌فرماید: {{متن قرآن|وَإِذْ قَالَتِ الْمَلَائِكَةُ يَا مَرْيَمُ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَاكِ وَطَهَّرَكِ وَاصْطَفَاكِ عَلَى نِسَاءِ الْعَالَمِينَ}}<ref>«و آنگاه فرشتگان گفتند: ای مریم! خداوند تو را برگزید و پاکیزه داشت و بر زنان جهان برتری داد» سوره آل عمران، آیه ۴۲.</ref>.
[[خداوند]] می‌فرماید:
{{متن قرآن|إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا}}<ref>«جز این نیست که خداوند می‌خواهد از شما اهل بیت هر پلیدی را بزداید و شما را به شایستگی پاک گرداند» سوره احزاب، آیه ۳۳.</ref>.<ref>[[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱ (کتاب)|دانشنامه علمی کلمات امام حسین]]، ج۱، ص ۳۵۷.</ref>


===بیان دوم===
د) از برخی [[آیات]] استفاده می‌شود که [[اهل بیت]] [[عصمت]] و [[طهارت]]{{عم}} مصداق واقعی «[[مطهرون]]» در قرآن‌اند: [[خداوند]] می‌فرماید: {{متن قرآن|إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا}}<ref>«جز این نیست که خداوند می‌خواهد از شما اهل بیت هر پلیدی را بزداید و شما را به شایستگی پاک گرداند» سوره احزاب، آیه ۳۳.</ref>.<ref>[[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱ (کتاب)|دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱]]، ص ۳۵۷.</ref>
خداوند می‌فرماید:
{{متن قرآن|بَلْ هُوَ آيَاتٌ بَيِّنَاتٌ فِي صُدُورِ الَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ وَمَا يَجْحَدُ بِآيَاتِنَا إِلَّا الظَّالِمُونَ}}<ref>«اما آن (قرآن) آیاتی روشن است در سینه کسانی که به آنان دانش داده‌اند و آیات ما را جز ستمکاران انکار نمی‌کنند» سوره عنکبوت، آیه ۴۹.</ref>.
در این که مراد از «العلم» در [[آیه]] فوق چیست دو احتمال است:


١. مراد، [[علم کتاب]] است:
=== بیان دوم ===
در این صورت این آیه با ضمیمه به چند آیه دیگر به نتیجه می‌رسد:
خداوند می‌فرماید: {{متن قرآن|بَلْ هُوَ آيَاتٌ بَيِّنَاتٌ فِي صُدُورِ الَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ وَمَا يَجْحَدُ بِآيَاتِنَا إِلَّا الظَّالِمُونَ}}<ref>«اما آن (قرآن) آیاتی روشن است در سینه کسانی که به آنان دانش داده‌اند و آیات ما را جز ستمکاران انکار نمی‌کنند» سوره عنکبوت، آیه ۴۹.</ref>. در اینکه مراد از «العلم» در [[آیه]] فوق چیست دو احتمال است:
# خداوند می‌فرماید: {{متن قرآن|وَيَقُولُ الَّذِينَ كَفَرُوا لَسْتَ مُرْسَلًا قُلْ كَفَى بِاللَّهِ شَهِيدًا بَيْنِي وَبَيْنَكُمْ وَمَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الْكِتَابِ}}<ref>«و کافران می‌گویند: تو فرستاده (خداوند) نیستی؛ بگو: میان من و شما خداوند و کسی که دانش کتاب نزد اوست، گواه بس» سوره رعد، آیه ۴۳.</ref>.
# مراد، [[علم کتاب]] است: در این صورت این آیه با ضمیمه به چند آیه دیگر به نتیجه می‌رسد:
#و نیز می‌فرماید: {{متن قرآن|إِنَّهُ لَقُرْآنٌ كَرِيمٌ * فِي كِتَابٍ مَكْنُونٍ * لَا يَمَسُّهُ إِلَّا الْمُطَهَّرُونَ}}<ref>«که این قرآنی ارجمند است، * در نوشته‌ای فرو پوشیده * که جز پاکان را به آن دسترس نیست» سوره واقعه، آیه ۷۷-۷۹.</ref>.
## خداوند می‌فرماید: {{متن قرآن|وَيَقُولُ الَّذِينَ كَفَرُوا لَسْتَ مُرْسَلًا قُلْ كَفَى بِاللَّهِ شَهِيدًا بَيْنِي وَبَيْنَكُمْ وَمَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الْكِتَابِ}}<ref>«و کافران می‌گویند: تو فرستاده (خداوند) نیستی؛ بگو: میان من و شما خداوند و کسی که دانش کتاب نزد اوست، گواه بس» سوره رعد، آیه ۴۳.</ref>.
#و می‌فرماید: {{متن قرآن|إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا}}<ref>«جز این نیست که خداوند می‌خواهد از شما اهل بیت هر پلیدی را بزداید و شما را به شایستگی پاک گرداند» سوره احزاب، آیه ۳۳.</ref>.
## و نیز می‌فرماید: {{متن قرآن|إِنَّهُ لَقُرْآنٌ كَرِيمٌ * فِي كِتَابٍ مَكْنُونٍ * لَا يَمَسُّهُ إِلَّا الْمُطَهَّرُونَ}}<ref>«که این قرآنی ارجمند است، * در نوشته‌ای فرو پوشیده * که جز پاکان را به آن دسترس نیست» سوره واقعه، آیه ۷۷-۷۹.</ref>.
نتیجه این که: [[آیات بینات]] [[قرآن]] در سینه اهل بیت عصمت و طهارت است.
## و می‌فرماید: {{متن قرآن|إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا}}<ref>«جز این نیست که خداوند می‌خواهد از شما اهل بیت هر پلیدی را بزداید و شما را به شایستگی پاک گرداند» سوره احزاب، آیه ۳۳.</ref>. نتیجه اینکه: [[آیات بینات]] [[قرآن]] در سینه اهل بیت عصمت و طهارت است.
# مراد، [[علم الیقین]] باشد: با این احتمال نیز به ضمیمه چند آیه می‌توان به نتیجه رسید:
## آیه [[عصمت امام]]: خداوند می‌فرماید: {{متن قرآن|لَا يَنَالُ عَهْدِي الظَّالِمِينَ}}<ref>«پیمان من به ستمکاران نمی‌رسد» سوره بقره، آیه ۱۲۴.</ref>. و نیز می‌فرماید: {{متن قرآن|...وَأُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ}}<ref>«ای مؤمنان، از خداوند فرمان برید و از پیامبر و زمامدارانی که از شمایند فرمانبرداری کنید و اگر به خداوند و روز بازپسین ایمان دارید، چون در چیزی با هم به ستیز برخاستید آن را به خداوند و پیامبر بازبرید که این بهتر و بازگشت آن نیکوتر است» سوره نساء، آیه ۵۹.</ref>.
## [[منشأ عصمت]] [[علم]] به [[حقایق]] امور و [[علم الیقین]] است: [[خداوند]] می‌فرماید: {{متن قرآن|قَالَ رَبِّ السِّجْنُ أَحَبُّ إِلَيَّ مِمَّا يَدْعُونَنِي إِلَيْهِ وَإِلَّا تَصْرِفْ عَنِّي كَيْدَهُنَّ أَصْبُ إِلَيْهِنَّ وَأَكُنْ مِنَ الْجَاهِلِينَ}}<ref>«(یوسف) گفت: پروردگارا! زندان از آنچه مرا به آن فرا می‌خواند خوش‌تر است و اگر فریبشان را از من نگردانی به آنان می‌گرایم و از نادانان خواهم بود» سوره یوسف، آیه ۳۳.</ref>.


۲. مراد، [[علم الیقین]] باشد:
نتیجه اینکه: در سینه [[امامان معصوم]] حقیقت قرآن وجود دارد و هر کس حقیقت قرآن نزد او است بیاناتش در [[تفسیر قرآن]] [[حجت]] است<ref>[[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱ (کتاب)|دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱]]، ص ۳۵۹.</ref>.
با این احتمال نیز به ضمیمه چند آیه می‌توان به نتیجه رسید:
# آیه [[عصمت امام]]: خداوند می‌فرماید: {{متن قرآن|لَا يَنَالُ عَهْدِي الظَّالِمِينَ}}<ref>«پیمان من به ستمکاران نمی‌رسد» سوره بقره، آیه ۱۲۴.</ref>. و نیز می‌فرماید: {{متن قرآن|...وَأُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ}}<ref>«ای مؤمنان، از خداوند فرمان برید و از پیامبر و زمامدارانی که از شمایند فرمانبرداری کنید و اگر به خداوند و روز بازپسین ایمان دارید، چون در چیزی با هم به ستیز برخاستید آن را به خداوند و پیامبر بازبرید که این بهتر و بازگشت آن نیکوتر است» سوره نساء، آیه ۵۹.</ref>.
# [[منشأ عصمت]] [[علم]] به [[حقایق]] امور و [[علم الیقین]] است: [[خداوند]] می‌فرماید: {{متن قرآن|قَالَ رَبِّ السِّجْنُ أَحَبُّ إِلَيَّ مِمَّا يَدْعُونَنِي إِلَيْهِ وَإِلَّا تَصْرِفْ عَنِّي كَيْدَهُنَّ أَصْبُ إِلَيْهِنَّ وَأَكُنْ مِنَ الْجَاهِلِينَ}}<ref>«(یوسف) گفت: پروردگارا! زندان از آنچه مرا به آن فرا می‌خواند خوش‌تر است و اگر فریبشان را از من نگردانی به آنان می‌گرایم و از نادانان خواهم بود» سوره یوسف، آیه ۳۳.</ref>.
نتیجه این که: در سینه [[امامان معصوم]] [[حقیقت قرآن]] وجود دارد و هر کس حقیقت قرآن نزد او است بیاناتش در [[تفسیر قرآن]] [[حجت]] است.<ref>[[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱ (کتاب)|دانشنامه علمی کلمات امام حسین]]، ج۱، ص ۳۵۹.</ref>


===بیان سوم===
=== بیان سوم ===
این بیان را نیز با ذکر آیاتی به نتیجه مطلوب می‌رسانیم:
این بیان را نیز با ذکر آیاتی به نتیجه مطلوب می‌رسانیم:
# خداوند می‌فرماید: {{متن قرآن|ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْكِتَابَ الَّذِينَ اصْطَفَيْنَا مِنْ عِبَادِنَا}}<ref>«سپس این کتاب را به کسانی از بندگان خویش که برگزیده‌ایم به میراث دادیم» سوره فاطر، آیه ۳۲.</ref>.
# خداوند می‌فرماید: {{متن قرآن|ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْكِتَابَ الَّذِينَ اصْطَفَيْنَا مِنْ عِبَادِنَا}}<ref>«سپس این کتاب را به کسانی از بندگان خویش که برگزیده‌ایم به میراث دادیم» سوره فاطر، آیه ۳۲.</ref>.
#و نیز می‌فرماید: {{متن قرآن|إِنَّهُ لَقُرْآنٌ كَرِيمٌ * فِي كِتَابٍ مَكْنُونٍ * لَا يَمَسُّهُ إِلَّا الْمُطَهَّرُونَ}}<ref>«که این قرآنی ارجمند است، * در نوشته‌ای فرو پوشیده * که جز پاکان را به آن دسترس نیست» سوره واقعه، آیه ۷۷-۷۹.</ref>.
#و نیز می‌فرماید: {{متن قرآن|إِنَّهُ لَقُرْآنٌ كَرِيمٌ * فِي كِتَابٍ مَكْنُونٍ * لَا يَمَسُّهُ إِلَّا الْمُطَهَّرُونَ}}<ref>«که این قرآنی ارجمند است، * در نوشته‌ای فرو پوشیده * که جز پاکان را به آن دسترس نیست» سوره واقعه، آیه ۷۷-۷۹.</ref>.
#و فرمود: {{متن قرآن|إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا}}<ref>«جز این نیست که خداوند می‌خواهد از شما اهل بیت هر پلیدی را بزداید و شما را به شایستگی پاک گرداند» سوره احزاب، آیه ۳۳.</ref>.
#و فرمود: {{متن قرآن|إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا}}<ref>«جز این نیست که خداوند می‌خواهد از شما اهل بیت هر پلیدی را بزداید و شما را به شایستگی پاک گرداند» سوره احزاب، آیه ۳۳.</ref>.
نتیجه این که: [[خداوند سبحان]] [[علم قرآن]] و حقایق آن را نزد [[اهل بیت]] پیامبرش به [[ارث]] گذاشته است.<ref>[[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱ (کتاب)|دانشنامه علمی کلمات امام حسین]]، ج۱، ص ۳۶۱.</ref>
نتیجه این که: [[خداوند سبحان]] [[علم قرآن]] و حقایق آن را نزد [[اهل بیت]] پیامبرش به [[ارث]] گذاشته است<ref>[[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱ (کتاب)|دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱]]، ص ۳۶۱.</ref>.


== منابع ==
== منابع ==
خط ۲۸۵: خط ۱۰۹:


[[رده:امام حسین]]
[[رده:امام حسین]]
[[رده:مدخل]]
[[رده:علم امام]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۸ ژوئیهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۱:۰۷

این مدخل زیرشاخهٔ بحث امام حسین است. مدخل مرتبط ندارد - پرسش مرتبط ندارد

مقدمه

هر فرد مسلمانی که ایمان به وصایای رسول گرامی اسلام در حق اهل بیت(ع) و از آن جمله امام حسین(ع) دارد، شکی در حجیت اقوال آنان پیدا نمی‌کند؛ زیرا مطابق برخی از آیات قرآنی و روایات نبوی، بعد از رسول خدا(ص) دوازده امام که همگی از ذریه پیامبرند، دارای مقام عصمت بوده و مرجع دینی مردم‌اند؛ خواه به مصدر و مبدأ علوم آنان پی ببریم یا خیر. ولی در عین حال در این مبحث به برخی از مصادر علوم آنان اشاره خواهیم کرد تا اینکه کسی خیال نکند حجیت اقوال آنان به این معناست که اهل بیت پیامبر بوده و به آنان وحی می‌شده است.

منابع علم امام

مقالهٔ اصلی: منابع علم معصوم

منابع و مصادر علوم امام حسین و اهل بیت(ع) به طور اختصار عبارت‌اند از:

  1. تعلیمات پیامبر(ص): یکی از مصادر و منابع علوم امامان(ع)، تعلیمات پیامبر(ص) است:
    1. ترمذی به سندش از حضرت علی(ع) نقل کرده که فرمود: من هر گاه از رسول خدا(ص) سؤال می‌کردم به من علم عطا می‌نمود و هر گاه که سکوت می‌کردم آن حضرت ابتدا به سخن می‌کرد[۱].
    2. ام سلمه می‌گوید: جبرئیل بر رسول خدا املاء می‌کرد و رسول خدا(ص) نیز بر علی(ع) املاء می‌نمود[۲].
    3. امام علی(ع) فرمود: رسول خدا(ص) به من هزار باب علم یاد داد که هر بابی هزار باب دیگر را باز می‌کند[۳].[۴]
  2. استناد به رسول خدا(ص):
    1. کلینی از قتیبه نقل می‌کند که گفت: مردی از امام صادق(ع) مسئله‌ای پرسید و حضرت جوابش داد، آن شخص عرض کرد: برای شما اگر چنین و چنان باشد جوابش چیست؟ فرمود: خاموش باش، هر جوابی که من به تو می‌دهم از قول رسول خدا(ص) است، ما از خود رأیی نداریم[۵].
    2. فضیل بن یسار از امام باقر(ع) نقل کرده که فرمود: اگر ما به رأی خود حدیث گوییم گمراه خواهیم شد؛ همان‌گونه که کسانی قبل از ما به همین جهت گمراه شدند. ولی ما با بینه‌ای از جانب پروردگارمان حدیث شدیم که خداوند آن را بر پیامبرش تبیین کرد، او نیز آن را برای ما تبیین نمود[۶].[۷]
  3. کتاب علی(ع):
    1. محمد بن مسلم از یکی از امامان باقر یا صادق(ع) روایات نقل کرده که فرمود: همانا نزد ما صحیفه‌ای است از کتاب یا مصحف علی(ع) که طول آن هفتاد ذراع است، ما آنچه را که در آن است پیروی خواهیم کرد و هرگز از آن تجاوز نمی‌کنیم[۸].
    2. مروان می‌گوید: از امام صادق(ع) شنیدم که می‌فرمود: نزد ما کتاب علی(ع) است با هفتاد ذراع[۹].
    3. همچنین در روایتی از امام صادق(ع) نقل شده که فرمود: به خدا سوگند! نزد ما صحیفه‌ای است که طول آن هفتاد ذراع است. در آن تمام آنچه مردم به آن احتیاج دارند، حتی جریمه خدشه‌ای که وارد می‌شود نوشته شده است. رسول خدا(ص) آن را املاء و علی(ع) آن را به دست خود نوشته است[۱۰].[۱۱]
  4. مصحف فاطمه (س): امام صادق(ع) فرمود: ... پیامبر اکرم(ص) برای ما پوستی گذاشته که پوست شتر و گاو نر و گاو ماده نیست بلکه پوست گوسفندی است که تمام نیازمندی‌های مردم در آن هست حتی جریمه خدشه و ناخن و فاطمه زهرا(س) مصحفی گذاشته که قرآن نیست... [۱۲].[۱۳]
  5. اشراقات الهی (الهام): یکی دیگر از مصادر علوم اهل بیت(ع) اشراقات و الهامات الهی است که در قلوب آن ذوات مقدسه وارد می‌شده است، اشراقاتی که برای عموم مردم نیز دارای بهره بوده است و این مسئله امر بعیدی به نظر نمی‌رسد؛ زیرا در قرآن و احادیث به مواردی از این قبیل اشاره شده است. شیخ مفید از امام صادق(ع) نقل کرده که فرمود: علم ما غابر و مزبور و زدن در قلب‌ها و کوبیدن در گوش‌ها است؛ و همانا نزد ما است جفر قرمز و سفید و مصحف فاطمه(س)؛ و نزد ما است جامعه که در آن تمام مسائلی است که مردم به آنها احتیاج پیدا می‌کنند. از تفسیر این کلام از حضرت سؤال شد؟ فرمود: اما غابر، علم به آینده است و اما مزبور، علم به گذشته است و اما مقصود از زدن در قلوب، همان الهام است و مقصود از کوبیدن در گوش‌ها، حدیث ملائکه-درود خداوند بر آنها - است، ما سخنانشان را می‌شنویم ولی آنان را نمی‌بینیم...[۱۴].[۱۵]
  6. علم غیب: می‌دانیم که همه موقعیت‌ها برای رسول خدا(ص) فراهم نگشت تا شریعت را به طور کامل تبیین نماید. عمر رسول خدا(ص) محدود بود و لذا ضروری به نظر می‌رسید که برای بعد از خود، خلیفه و جانشین معین کند تا ادامه دهنده راه او در تبیین و تطبیق شریعت باشد و به همان دلیل که پیامبر(ص) در موضوعات خارجی و موضوعات احکام الهی احتیاج به علم غیب دارد، همچنین امام و جانشین او نیز به بهره‌برداری از این علم احتیاج دارد. امام صادق(ع) به ابوبصیر فرمود: ‌ای ابابصیر! ما اهل بیتی هستیم که علم خواب‌ها و بلاها و نسب‌ها و وصیت‌ها و فصل الخطاب‌ها به ما داده شده است. شیعیان خود را می‌شناسیم، همان‌گونه که هر مردی، اهل بیت خود را می‌شناسد[۱۶].[۱۷]

ضرورت عمل به روایات امام حسین(ع)

هر یک از مذاهب اسلامی برای ثبت و ضبط احادیث نبوی، راهی را انتخاب کرده و سنن پیامبر(ص) را از آن طریق گردآوری کرده‌اند، شیعه دوازده امامی نیز با تمسک به دستورات پیامبر(ص) راه اهل بیت(ع) را برای دسترسی به روایات نبوی انتخاب نموده است؛ زیرا مطابق روایات فراوان، همانند حدیث ثقلین، سفینه و... پیامبر، اهل بیت معصوم خود را مرجع دینی برای بعد از خود معرفی کرده است؛ لذا بر هر فرد مسلمان واجب و ضروری است که به احادیث اهل بیت(ع) و از آن جمله امام حسین(ع) مراجعه کرده و حکم خدا را از طریق آنها به دست آورد و از آنجا که این احادیث در مصادر حدیثی شیعه دوازده امامی است پس وظیفه هر مسلمان است که به این روایات رجوع کرده و آنها را به عنوان مصدر استنباط حکم قرار دهد.

ما در اینجا به طور مختصر به ادله ضرورت عمل به روایات اهل بیت(ع) و از آن جمله امام حسین(ع) اشاره می‌کنیم:

وثاقت امام حسین(ع)

با مراجعه به کتب تاریخ و رجال و تراجم اهل سنت پی می‌بریم که امام حسین(ع)، دارای علم و فضل بی‌کرانی بوده و نیز دارای احادیثی بوده است و همین مقدار در لزوم توجه اهل سنت که معتقد به امامت و وصایت او نیستند به روایاتش کفایت می‌کند.

  1. ابن عبدالبر می‌نویسد: حسین(ع) مردی فاضل و متدین و بسیار روزه گیرنده و نماز و حج به جای آورنده بود[۱۸].
  2. شیخ محمد بن محمد مخلوف مالکی می‌نویسد: و اما حسین(ع)، او انسان بافضل و بسیار اهل نماز و روزه بود و بیست و شش بار پیاده خانه خدا را زیارت کرده است[۱۹].[۲۰]

عصمت امام حسین(ع)

امامان اهل بیت(ع) و از آن جمله امام حسین(ع) از مقام عصمت برخوردارند. از آنان هرگز اشتباه و خطا سر نمی‌زند؛ لذا هر روایتی در هر باب و علمی که از آنان رسیده ـ از آنجا که معصوم‌اند ـ عین واقع بوده و بر ما حجت است و به همین جهت است که بر هر فرد مسلمان فرض و وظیفه است که دیگران را رها کرده و تنها واسطه رسیدن به حقایق قرآن و سنت پیامبر(ص) را اهل بیت(ع) بداند و به آنها رجوع کند تا با عمل به احکام الهی به سعادت دنیا و آخرت رهنمون شود[۲۱].

ادله قرآنی

مطابق برخی از آیات قرآنی؛ از قبیل «آیه تطهیر»، «آیه اولی الأمر» و دیگر آیات، ما وظیفه داریم بعد از رسول اکرم(ص) برای رسیدن به حقایق قرآنی و سنت پیامبر(ص) به اهل بیت عصمت و طهارت مراجعه کنیم؛ زیرا هرچه از آنان رسیده، عین واقع بوده و از اشتباه هم مصون خواهد بود.

خداوند متعال می‌فرماید: ﴿إِنَّهُ لَقُرْآنٌ كَرِيمٌ * فِي كِتَابٍ مَكْنُونٍ * لَا يَمَسُّهُ إِلَّا الْمُطَهَّرُونَ﴾[۲۲] و مطابق آیه «تطهیر»، «مطهرون» اهل بیت عصمت و طهارت(ع) هستند[۲۳].

ادله روایی

پیامبر اکرم(ص) مطابق روایاتی؛ از قبیل «حدیث ثقلین»، «حدیث سفینه» و دیگر احادیث هر فرد مسلمانی را تا روز قیامت مأمور به رجوع به کتاب و عترت خود کرده تا دین را از این دو کانال اخذ کنند.

کتاب خدا به عنوان کتابی صامت که مصدر همه معارف دینی است و عترت معصوم پیامبر(ص) به عنوان کتاب ناطق که به حقایق قرآن آگاهی کامل دارند؛ لذا هر کس که می‌خواهد از ضلالت و گمراهی مصون باشد و هرگز هلاک نشده و در دوزخ گرفتار نشود، باید به کتاب و عترت تمسک کرده و در سفینه نجات آن بزرگواران داخل شود[۲۴].

بازگشت سنت امام حسین(ع) به سنت نبوی

با مراجعه به روایات اهل بیت(ع) از جمله امام حسین(ع) پی خواهیم برد که احادیث آن بزرگواران همگی با سند به رسول خدا(ص) بازمی‌گردد.

  1. کلینی به سندش از قتیبه نقل می‌کند که گفت: مردی از امام صادق(ع) مسئله‌ای پرسید و حضرت جوابش داد، آن شخص عرض کرد: برای شما اگر چنین و چنان باشد جوابش چیست؟ فرمود: خاموش باش، هر جوابی که من به تو می‌دهم از قول رسول خدا(ص) بوده است، ما از خود رأیی نداریم[۲۵].
  2. فضیل بن یسار از امام باقر(ع) نقل کرده که فرمود: اگر ما به رأی خود حدیث گوییم گمراه خواهیم شد؛ همان‌گونه که کسانی قبل از ما به همین جهت گمراه شدند. ولی ما با بینه‌ای از جانب پروردگارمان حدیث شدیم که خداوند آن را بر پیامبرش تبیین کرد، او نیز آن را برای ما تبیین نمود[۲۶].
  3. از امام صادق(ع) نقل شده که فرمود: حدیث من حدیث پدرم و حدیث پدرم حدیث جدم و حدیث جدم حدیث حسین و حدیث حسین حدیث حسن و حدیث حسن حدیث امیرالمؤمنین(ع) و حدیث امیرالمؤمنین(ع) حدیث رسول خدا(ص) و حدیث رسول خدا گفتار خداوند عزوجل است[۲۷].
  4. امام باقر(ع) مطابق حدیثی از پدرانش از رسول خدا(ص) نقل کرده که خطاب به حضرت علی(ع) فرمود: آنچه بر تو می‌خوانم بنویس. حضرت عرض کرد: ای پیامبر خدا! آیا بر من از فراموشی می‌ترسی؟ پیامبر فرمود: من بر تو از فراموشی نمی‌هراسم؛ زیرا برای تو از خدا خواسته‌ام که تو را حفظ کرده و به فراموشی نیندازد و لکن برای شرکای خود بنویس. حضرت فرمود: به پیامبر عرض کردم: شرکای من کیان‌اند ای پیامبر خدا؟ فرمود: امامان از اولاد تو...[۲۸].
  5. معلی بن خنیس از امام صادق(ع) نقل کرده که فرمود: کتبی نزد علی(ع) بود. هنگامی که به عراق هجرت نمود آنها را نزد ام سلمه به ودیعت گذارد که بعد از شهادتش نزد امام حسن(ع) قرار گرفت و بعد از او به دست امام حسین(ع) رسید و بعد از او به دست علی بن الحسین(ع) و بعد در دست پدرم امام باقر(ع) قرار گرفت[۲۹].
  6. زراره از امام صادق(ع) نقل کرده که فرمود: ابوجعفر ـ باقر(ع) ـ از دنیا نرفت تا اینکه کتاب‌ها به من رسید[۳۰].
  7. عبدالملک بن اعین می‌گوید: امام باقر(ع) برخی از کتاب‌های علی(ع) را به من نشان داد...[۳۱].
  8. امام باقر(ع) به سلمة بن کهیل و حکم بن عتیبه فرمود: شرق و غرب عالم سفر کنید، هرگز علم صحیحی نخواهید یافت مگر علمی که از نزد ما اهل بیت خارج شده باشد[۳۲].
  9. حضرت باقر(ع) خطاب به حسن بصری فرمود: حسن اگر می‌خواهد به چپ و یا راست برود، به خدا سوگند! علم به جز اینجا یافت نمی‌شود[۳۳]. مقصود حضرت، اهل بیت(ع) است.
  10. یحیی بن عبدالله می‌گوید: از امام صادق(ع) در حالی که جماعتی از اهل کوفه نزد آن حضرت بودند، شنیدم که می‌فرمود: از این مردم عجب است که می‌گویند: ما علم خود را از رسول خدا(ص) گرفته و به آن عمل کرده و هدایت یافتیم، ولی معتقدند که نزد اهل بیت رسول خدا(ص) علم حضرت نیست! در حالی که ما اهل بیت او و ذریه‌اش هستیم، در منازل ما وحی نازل شد و از نزد ما علم به سوی مردم خارج شد...[۳۴].[۳۵]

حجیت تفسیر امام حسین(ع)

با جمع بین برخی آیات قرآنی پی می‌بریم که اهل بیت عصمت و طهارت(ع) و از آن جمله امام حسین(ع) حقیقت قرآن را مس کرده و از آن آگاهی کامل دارند و لذا چنین کسانی اقوال و بیاناتش در شرح و توضیح و تفسیر قرآن برای همه حجت است. اینک این موضوع را از چند طریق به اثبات می‌رسانیم.

بیان اول

الف) خداوند متعال می‌فرماید: ﴿اللَّهُ نُورُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ﴾[۳۶].

ب) چون خدا چنین است پس از معدن نور غیر از نور صادر نمی‌شود: خداوند متعال می‌فرماید: ﴿وَأَنْزَلْنَا إِلَيْكُمْ نُورًا مُبِينًا﴾[۳۷].

ج) خداوند می‌فرماید: ﴿إِنَّهُ لَقُرْآنٌ كَرِيمٌ * فِي كِتَابٍ مَكْنُونٍ * لَا يَمَسُّهُ إِلَّا الْمُطَهَّرُونَ﴾[۳۸]. در جمله ﴿لَا يَمَسُّهُ﴾ دو احتمال است:

  1. جمله ناهیه باشد به این معنا که نباید قرآن را به جز افراد با طهارت مس کنند.
  2. جمله نافیه باشد به این معنا که حقیقت قرآن را به جز افرادی که طهارت نفسانی دارند درک نمی‌کنند.

در قرآن کریم کلمه «مس» به معنای مس ظاهری و مس باطنی هر دو به کار رفته است و نیز طهارت به معنای طهارت ظاهری و طهارت باطنی هر دو به کار برده شده است. خداوند درباره مس ظاهری می‌فرماید: ﴿لَا جُنَاحَ عَلَيْكُمْ إِنْ طَلَّقْتُمُ النِّسَاءَ مَا لَمْ تَمَسُّوهُنَّ أَوْ تَفْرِضُوا لَهُنَّ فَرِيضَةً﴾[۳۹] و نیز درباره مس باطنی می‌فرماید: ﴿إِنَّ الَّذِينَ اتَّقَوْا إِذَا مَسَّهُمْ طَائِفٌ مِنَ الشَّيْطَانِ تَذَكَّرُوا فَإِذَا هُمْ مُبْصِرُونَ﴾[۴۰].

و درباره طهارت ظاهری می‌فرماید: ﴿وَثِيَابَكَ فَطَهِّرْ﴾[۴۱] و درباره طهارت باطنی می‌فرماید: ﴿وَإِذْ قَالَتِ الْمَلَائِكَةُ يَا مَرْيَمُ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَاكِ وَطَهَّرَكِ وَاصْطَفَاكِ عَلَى نِسَاءِ الْعَالَمِينَ﴾[۴۲].

د) از برخی آیات استفاده می‌شود که اهل بیت عصمت و طهارت(ع) مصداق واقعی «مطهرون» در قرآن‌اند: خداوند می‌فرماید: ﴿إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا﴾[۴۳].[۴۴]

بیان دوم

خداوند می‌فرماید: ﴿بَلْ هُوَ آيَاتٌ بَيِّنَاتٌ فِي صُدُورِ الَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ وَمَا يَجْحَدُ بِآيَاتِنَا إِلَّا الظَّالِمُونَ﴾[۴۵]. در اینکه مراد از «العلم» در آیه فوق چیست دو احتمال است:

  1. مراد، علم کتاب است: در این صورت این آیه با ضمیمه به چند آیه دیگر به نتیجه می‌رسد:
    1. خداوند می‌فرماید: ﴿وَيَقُولُ الَّذِينَ كَفَرُوا لَسْتَ مُرْسَلًا قُلْ كَفَى بِاللَّهِ شَهِيدًا بَيْنِي وَبَيْنَكُمْ وَمَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الْكِتَابِ﴾[۴۶].
    2. و نیز می‌فرماید: ﴿إِنَّهُ لَقُرْآنٌ كَرِيمٌ * فِي كِتَابٍ مَكْنُونٍ * لَا يَمَسُّهُ إِلَّا الْمُطَهَّرُونَ﴾[۴۷].
    3. و می‌فرماید: ﴿إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا﴾[۴۸]. نتیجه اینکه: آیات بینات قرآن در سینه اهل بیت عصمت و طهارت است.
  2. مراد، علم الیقین باشد: با این احتمال نیز به ضمیمه چند آیه می‌توان به نتیجه رسید:
    1. آیه عصمت امام: خداوند می‌فرماید: ﴿لَا يَنَالُ عَهْدِي الظَّالِمِينَ﴾[۴۹]. و نیز می‌فرماید: ﴿...وَأُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ﴾[۵۰].
    2. منشأ عصمت علم به حقایق امور و علم الیقین است: خداوند می‌فرماید: ﴿قَالَ رَبِّ السِّجْنُ أَحَبُّ إِلَيَّ مِمَّا يَدْعُونَنِي إِلَيْهِ وَإِلَّا تَصْرِفْ عَنِّي كَيْدَهُنَّ أَصْبُ إِلَيْهِنَّ وَأَكُنْ مِنَ الْجَاهِلِينَ﴾[۵۱].

نتیجه اینکه: در سینه امامان معصوم حقیقت قرآن وجود دارد و هر کس حقیقت قرآن نزد او است بیاناتش در تفسیر قرآن حجت است[۵۲].

بیان سوم

این بیان را نیز با ذکر آیاتی به نتیجه مطلوب می‌رسانیم:

  1. خداوند می‌فرماید: ﴿ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْكِتَابَ الَّذِينَ اصْطَفَيْنَا مِنْ عِبَادِنَا﴾[۵۳].
  2. و نیز می‌فرماید: ﴿إِنَّهُ لَقُرْآنٌ كَرِيمٌ * فِي كِتَابٍ مَكْنُونٍ * لَا يَمَسُّهُ إِلَّا الْمُطَهَّرُونَ﴾[۵۴].
  3. و فرمود: ﴿إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا﴾[۵۵].

نتیجه این که: خداوند سبحان علم قرآن و حقایق آن را نزد اهل بیت پیامبرش به ارث گذاشته است[۵۶].

منابع

  1. رضوانی، علی اصغر، دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱

پانویس

  1. ↑ «كُنْتُ إِذَا سَأَلْتُ رَسُولَ اللَّهِ(ص) أَعْطَانِي وَ إِذَا سَكَتُ ابْتَدَأَنِي‌»؛ ترمذی، سنن الترمذی، ج۵، ص۴۳۷، حدیث ۳۷۲۲.
  2. ↑ کان جبریل یمل علی رسول الله(ص) و رسول الله یمل علی علی؛ علی بن محمد ابن مغازلی، مناقب اهل البیت(ع)، ص۳۲۰.
  3. ↑ «عَلَّمَنِي رَسُولُ اللَّهِ أَلْفَ بَابٍ كُلُّ بَابٍ يَفْتَحُ أَلْفَ بَابٍ»؛ متقی هندی، کنز العمال فی سنن الأقوال والأفعال، ج۱۳، ص۱۱۴، حدیث ۳۶۳۷۲.
  4. ↑ رضوانی، علی اصغر، دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱، ص ۳۳۰.
  5. ↑ «سَأَلَ رَجُلٌ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ(ع) عَنْ مَسْأَلَةٍ فَأَجَابَهُ فِيهَا فَقَالَ الرَّجُلُ أَ رَأَيْتَ إِنْ كَانَ كَذَا وَ كَذَا مَا يَكُونُ الْقَوْلُ فِيهَا فَقَالَ لَهُ مَهْ مَا أَجَبْتُكَ فِيهِ مِنْ شَيْ‌ءٍ فَهُوَ عَنْ رَسُولِ اللَّهِ(ص) لَسْنَا مِنْ أَ رَأَيْتَ فِي شَيْ‌ءٍ»؛ کلینی، الکافی، ج۱، ص۵۸، حدیث ۲۱.
  6. ↑ «لَوْ أَنَّا حَدَّثْنَا بِرَأْيِنَا ضَلَلْنَا كَمَا ضَلَّ مَنْ كَانَ قَبْلَنَا وَ لَكِنَّا حَدَّثْنَا بِبَيِّنَةٍ مِنْ رَبِّنَا بَيَّنَهَا لِنَبِيِّهِ فَبَيَّنَهَا لَنَا»؛ صفار، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد(ع)، ص۲۹۹، حدیث ۲.
  7. ↑ رضوانی، علی اصغر، دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱، ص ۳۳۱.
  8. ↑ «إِنَّ عِنْدَنَا صَحِيفَةً مِنْ كِتَابِ عَلِيٍّ أَوْ مُصْحَفِ عَلِيٍّ(ع) طُولُهَا سَبْعُونَ ذِرَاعاً فَنَحْنُ نَتَّبِعُ مَا فِيهَا فَلَا نَعْدُوهَا»؛ صفار، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد(ع)، ص۱۴۶، حدیث ۲۰.
  9. ↑ «عِنْدَنَا كِتَابُ عَلِيٍّ سَبْعُونَ ذِرَاعاً»؛ صفار، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد(ع)، ص۱۴۷، حدیث ۲.
  10. ↑ «وَ اللَّهِ إِنَّ عِنْدَنَا لَصَحِيفَةً طُولُهَا سَبْعُونَ ذِرَاعاً فِيهَا جَمِيعُ مَا يَحْتَاجُ إِلَيْهِ النَّاسُ حَتَّى أَرْشُ الْخَدْشِ إِمْلَاءُ رَسُولِ اللَّهِ(ص) وَ كَتَبَهُ عَلِيٌّ بِيَدِهِ»؛ صفار، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد(ع)، ص۱۴۵، حدیث ۱۹.
  11. ↑ رضوانی، علی اصغر، دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱، ص ۳۳۳.
  12. ↑ «... وَ لَقَدْ خَلَّفَ رَسُولُ اللَّهِ(ص) عِنْدَنَا جِلْداً مَا هُوَ جِلْدُ جِمَالٍ وَ لَا جِلْدُ ثَوْرٍ وَ لَا جِلْدُ بَقَرَةٍ إِلَّا إِهَابَ شَاةٍ فِيهَا كُلَّمَا يُحْتَاجُ إِلَيْهِ حَتَّى أَرْشُ الْخَدْشِ وَ الظُّفُرِ وَ خَلَّفَتْ فَاطِمَةُ مُصْحَفاً مَا هُوَ قُرْآنٌ...»؛ صفار، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد(ع)، ص۱۵۶، حدیث ۱۴.
  13. ↑ رضوانی، علی اصغر، دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱، ص ۳۳۷.
  14. ↑ «عِلْمُنَا غَابِرٌ وَ مَزْبُورٌ وَ نَكْتٌ فِي الْقُلُوبِ وَ نَقْرٌ فِي الْأَسْمَاعِ وَ إِنَّ عِنْدَنَا الْجَفْرَ الْأَحْمَرَ وَ الْجَفْرَ الْأَبْيَضَ وَ مُصْحَفَ فَاطِمَةَ(س) وَ إِنَّ عِنْدَنَا الْجَامِعَةَ فِيهَا جَمِيعُ مَا يَحْتَاجُ النَّاسُ إِلَيْهِ فَسُئِلَ عَنْ تَفْسِيرِ هَذَا الْكَلَامِ فَقَالَ أَمَّا الْغَابِرُ فَالْعِلْمُ بِمَا يَكُونُ وَ أَمَّا الْمَزْبُورُ فَالْعِلْمُ بِمَا كَانَ وَ أَمَّا النَّكْتُ فِي الْقُلُوبِ فَهُوَ الْإِلْهَامُ وَ النَّقْرُ فِي الْأَسْمَاعِ حَدِيثُ الْمَلَائِكَةِ نَسْمَعُ كَلَامَهُمْ وَ لَا نَرَى أَشْخَاصَهُمْ...»؛ مفید، الإرشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج۲، ص۱۸۶.
  15. ↑ رضوانی، علی اصغر، دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱، ص ۳۴۰.
  16. ↑ «يَا أَبَا بَصِيرٍ إِنَّا أَهْلُ بَيْتٍ أُوتِينَا عِلْمَ الْمَنَايَا وَ الْبَلَايَا وَ الْوَصَايَا وَ فَصْلَ الْخِطَابِ وَ عَرَفْنَا شِيعَتَنَا كَعِرْفَانِ الرَّجُلِ أَهْلَ بَيْتِهِ»؛ صفار، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد(ع)، ص۲۶۷، حدیث ۹.
  17. ↑ رضوانی، علی اصغر، دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱، ص ۳۴۲.
  18. ↑ و کان الحسین فاضلا دینا کثیر الصیام و الصلاة و الحج؛ یوسف بن عبدالله ابن عبدالبر، الاستیعاب فی معرفة الأصحاب، ج۱، ص۳۹۳.
  19. ↑ و أما الحسین فکان فاضلاً کثیر الصوم و الصلاة حج خمساً و عشرین حجة ماشیاً؛ محمد بن محمد مخلوف، شجرة النور الزکیة فی طبقات المالکیة، ج۲، ص۱۰۶.
  20. ↑ رضوانی، علی اصغر، دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱، ص ۳۴۷.
  21. ↑ رضوانی، علی اصغر، دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱، ص ۳۴۸.
  22. ↑ «که این قرآنی ارجمند است، * در نوشته‌ای فرو پوشیده * که جز پاکان را به آن دسترس نیست» سوره واقعه، آیه ۷۷-۷۹.
  23. ↑ رضوانی، علی اصغر، دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱، ص ۳۴۸.
  24. ↑ رضوانی، علی اصغر، دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱، ص ۳۴۹.
  25. ↑ «سَأَلَ رَجُلٌ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ(ع) عَنْ مَسْأَلَةٍ فَأَجَابَهُ فِيهَا فَقَالَ الرَّجُلُ أَ رَأَيْتَ إِنْ كَانَ كَذَا وَ كَذَا مَا يَكُونُ الْقَوْلُ فِيهَا فَقَالَ لَهُ مَهْ مَا أَجَبْتُكَ فِيهِ مِنْ شَيْ‌ءٍ فَهُوَ عَنْ رَسُولِ اللَّهِ(ص) لَسْنَا مِنْ أَ رَأَيْتَ فِي شَيْ‌ءٍ»؛ کلینی، الکافی، ج۱، ص۵۸، حدیث ۲۱.
  26. ↑ «لَوْ أَنَّا حَدَّثْنَا بِرَأْيِنَا ضَلَلْنَا كَمَا ضَلَّ مَنْ كَانَ قَبْلَنَا وَ لَكِنَّا حَدَّثْنَا بِبَيِّنَةٍ مِنْ رَبِّنَا بَيَّنَهَا لِنَبِيِّهِ فَبَيَّنَهَا لَنَا»؛ صفار، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد(ع)، ص۲۹۹، حدیث ۲.
  27. ↑ «حَدِيثِي حَدِيثُ أَبِي وَ حَدِيثُ أَبِي حَدِيثُ جَدِّي وَ حَدِيثُ جَدِّي حَدِيثُ الْحُسَيْنِ وَ حَدِيثُ الْحُسَيْنِ حَدِيثُ الْحَسَنِ وَ حَدِيثُ الْحَسَنِ حَدِيثُ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ(ع) وَ حَدِيثُ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ حَدِيثُ رَسُولِ اللَّهِ(ص) وَ حَدِيثُ رَسُولِ اللَّهِ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ»؛ کلینی، الکافی، ج۱، ص۵۳، حدیث ۱۴.
  28. ↑ «اكْتُبْ مَا أُمْلِي عَلَيْكَ. قَالَ: يَا نَبِيَّ اللَّهِ أَ تَخَافُ عَلَيَّ النِّسْيَانَ قَالَ: لَسْتُ أَخَافُ عَلَيْكَ النِّسْيَانَ، وَ قَدْ دَعَوْتُ اللَّهَ لَكَ يُحَفِّظُكَ وَ لَا يُنْسِيكَ، وَ لَكِنِ اكْتُبْ لِشُرَكَائِكَ. قُلْتُ: وَ مَنْ شُرَكَائِي يَا نَبِيَّ اللَّهِ قَالَ: الْأَئِمَّةُ مِنْ وُلْدِكَ...»؛ طوسی، الأمالی، ص۴۴۱، حدیث ۹۸۹.
  29. ↑ «إِنَّ الْكُتُبَ كَانَتْ عِنْدَ عَلِيٍّ(ع) فَلَمَّا سَارَ إِلَى الْعِرَاقِ اسْتَوْدَعَ الْكُتُبَ أُمَّ سَلَمَةَ فَلَمَّا مَضَى عَلِيٌّ كَانَتْ عِنْدَ الْحَسَنِ فَلَمَّا مَضَى الْحَسَنُ كَانَتْ عِنْدَ الْحُسَيْنِ فَلَمَّا مَضَى الْحُسَيْنُ كَانَتْ عِنْدَ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ ثُمَّ كَانَتْ عِنْدَ أَبِي»؛ صفار، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد(ع)، ص۱۶۲، حدیث ۱.
  30. ↑ «مَا مَضَى أَبُو جَعْفَرٍ(ع) حَتَّى صَارَتِ الْكُتُبُ إِلَيَّ»؛ صفار، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد(ع)، ص۱۶۷، حدیث ۲۰.
  31. ↑ «أَرَانِي أَبُو جَعْفَرٍ(ع) بَعْضَ كُتُبِ عَلِيٍّ...»؛ صفار، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد(ع)، ص۱۶۲، حدیث ۲.
  32. ↑ «شَرِّقَا وَ غَرِّبَا لَنْ تَجِدَا عِلْماً صَحِيحاً إِلَّا شَيْئاً يَخْرُجُ مِنْ عِنْدِنَا أَهْلَ الْبَيْتِ»؛ صفار، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد(ع)، ص۱۰، حدیث ۴.
  33. ↑ «فَلْيَذْهَبِ الْحَسَنُ يَمِيناً وَ شِمَالًا فَوَ اللَّهِ مَا يُوجَدُ الْعِلْمُ إِلَّا هَاهُنَا»؛ صفار، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد(ع)، ص۹، حدیث ۱.
  34. ↑ «عَجَباً لِلنَّاسِ أَنَّهُمْ أَخَذُوا عِلْمَهُمْ كُلَّهُ عَنْ رَسُولِ اللَّهِ(ص) فَعَمِلُوا بِهِ وَ اهْتَدَوْا وَ يَرَوْنَ أَنَّ أَهْلَ بَيْتِهِ لَمْ يَأْخُذُوا عِلْمَهُ وَ نَحْنُ أَهْلُ بَيْتِهِ وَ ذُرِّيَّتُهُ فِي مَنَازِلِنَا نَزَلَ الْوَحْيُ وَ مِنْ عِنْدِنَا خَرَجَ الْعِلْمُ إِلَيْهِمْ...»؛ کلینی، الکافی، ج۱، ص۳۹۸، حدیث ۱.
  35. ↑ رضوانی، علی اصغر، دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱، ص ۳۵۰.
  36. ↑ «خداوند، نور آسمان‌ها و زمین است» سوره نور، آیه ۳۵.
  37. ↑ «ای مردم! به راستی برهانی از سوی پروردگارتان برای شما آمده است و نوری آشکار برای شما فرو فرستاده‌ایم» سوره نساء، آیه ۱۷۴.
  38. ↑ «که این قرآنی ارجمند است، * در نوشته‌ای فرو پوشیده * که جز پاکان را به آن دسترس نیست» سوره واقعه، آیه ۷۷-۷۹.
  39. ↑ «اگر زنانی را که با آنان آمیزش نکرده یا برای آنها کابینی نبریده‌اید، طلاق دهید، بر شما گناهی نیست». سوره بقره، آیه ۲۳۶.
  40. ↑ «بی‌گمان پرهیزگاران چون دمدمه‌ای از شیطان به ایشان رسد (از خداوند) یاد می‌کنند و ناگاه دیده‌ور می‌شوند» سوره اعراف، آیه ۲۰۱.
  41. ↑ «و جامه‌ات را پاکیزه گردان،» سوره مدثر، آیه ۴.
  42. ↑ «و آنگاه فرشتگان گفتند: ای مریم! خداوند تو را برگزید و پاکیزه داشت و بر زنان جهان برتری داد» سوره آل عمران، آیه ۴۲.
  43. ↑ «جز این نیست که خداوند می‌خواهد از شما اهل بیت هر پلیدی را بزداید و شما را به شایستگی پاک گرداند» سوره احزاب، آیه ۳۳.
  44. ↑ رضوانی، علی اصغر، دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱، ص ۳۵۷.
  45. ↑ «اما آن (قرآن) آیاتی روشن است در سینه کسانی که به آنان دانش داده‌اند و آیات ما را جز ستمکاران انکار نمی‌کنند» سوره عنکبوت، آیه ۴۹.
  46. ↑ «و کافران می‌گویند: تو فرستاده (خداوند) نیستی؛ بگو: میان من و شما خداوند و کسی که دانش کتاب نزد اوست، گواه بس» سوره رعد، آیه ۴۳.
  47. ↑ «که این قرآنی ارجمند است، * در نوشته‌ای فرو پوشیده * که جز پاکان را به آن دسترس نیست» سوره واقعه، آیه ۷۷-۷۹.
  48. ↑ «جز این نیست که خداوند می‌خواهد از شما اهل بیت هر پلیدی را بزداید و شما را به شایستگی پاک گرداند» سوره احزاب، آیه ۳۳.
  49. ↑ «پیمان من به ستمکاران نمی‌رسد» سوره بقره، آیه ۱۲۴.
  50. ↑ «ای مؤمنان، از خداوند فرمان برید و از پیامبر و زمامدارانی که از شمایند فرمانبرداری کنید و اگر به خداوند و روز بازپسین ایمان دارید، چون در چیزی با هم به ستیز برخاستید آن را به خداوند و پیامبر بازبرید که این بهتر و بازگشت آن نیکوتر است» سوره نساء، آیه ۵۹.
  51. ↑ «(یوسف) گفت: پروردگارا! زندان از آنچه مرا به آن فرا می‌خواند خوش‌تر است و اگر فریبشان را از من نگردانی به آنان می‌گرایم و از نادانان خواهم بود» سوره یوسف، آیه ۳۳.
  52. ↑ رضوانی، علی اصغر، دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱، ص ۳۵۹.
  53. ↑ «سپس این کتاب را به کسانی از بندگان خویش که برگزیده‌ایم به میراث دادیم» سوره فاطر، آیه ۳۲.
  54. ↑ «که این قرآنی ارجمند است، * در نوشته‌ای فرو پوشیده * که جز پاکان را به آن دسترس نیست» سوره واقعه، آیه ۷۷-۷۹.
  55. ↑ «جز این نیست که خداوند می‌خواهد از شما اهل بیت هر پلیدی را بزداید و شما را به شایستگی پاک گرداند» سوره احزاب، آیه ۳۳.
  56. ↑ رضوانی، علی اصغر، دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱، ص ۳۶۱.
برگرفته از «https://fa.imamatpedia.com/w/index.php?title=علم_امام_حسین&oldid=1311231»