گرایش انجمن حجتیه و نوع برنامه‌های آنها چه بوده است؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۰: خط ۲۰:
[[پرونده:136863.JPG|بندانگشتی|right|100px|[[خدامراد سلیمیان]]]]
[[پرونده:136863.JPG|بندانگشتی|right|100px|[[خدامراد سلیمیان]]]]
::::::[[حجت الاسلام و المسلمین]] '''[[خدامراد سلیمیان]]'''، در کتاب ''«[[درسنامه مهدویت ج۲ (کتاب)|درسنامه مهدویت]]»'' در این‌باره گفته است:
::::::[[حجت الاسلام و المسلمین]] '''[[خدامراد سلیمیان]]'''، در کتاب ''«[[درسنامه مهدویت ج۲ (کتاب)|درسنامه مهدویت]]»'' در این‌باره گفته است:
::::::«سابقه شکل‌گیری این گروه، به جریان‌هایی برمی‌گردد که در دهه ۱۳۲۰ ش تا اواسط دهه سی در [[جامعه]] [[ایران]] به وقوع پیوست. در این مقطع، دو خطر عمده در حوزه [[دین]] پدید آمد:
::::::«یکی از گروه‏‌هایی که در بیش از نیم قرن گذشته در بحث‌‏های [[مهدویت]] به نوعی در کانون توجه بوده‏‌اند [[انجمن حجتیه]] است. سابقه شکل‏‌گیری این گروه به جریان‌‏های دهه ۱۳۲۰ ش تا میانه‏‌های دهه ۳۰ در [[جامعه]] [[ایران]] برمی‌‏گردد.
::::::'''نخست''': حزب توده که مرام مارکسیسم را میان [[جوانان]] نشر می‌داد و متدینان، ملی‌ها و رژیم پهلوی همه با آن درگیر بودند.
::::::در این دوره، دو خطر عمده در [[حوزه]] [[دین]] پدید آمد:
::::::'''دوم''': خطر [[بهائیت]] بود که فقط، متدینان بر آن حساسیت داشته و پس از شهریور ۱۳۲۰ ش متوجه نفوذ آن در دستگاه اداری پهلوی شده، به [[مبارزه]] با آن پرداختند. طبعا از نگاه متدینان، خطر [[بهائیان]] نه فقط کمتر از حزب توده نبود، بلکه پس از سرکوبی حزب توده در سال‌های ۱۳۳۲- ۱۳۳۶ ش خطر [[بهائیت]] جدی‌تر هم شده است<ref>جعفریان، رسول، جریان‌ها و سازمان‌های مذهبی سیاسی ایران، ص ۳۶۸.</ref>؛ از این رو، [[عالمان]] و [[مراجع تقلید]] به مبارزاتی جدی در مقابل این [[انحراف]] پرداختند.
:::::#'''حزب توده‏:''' این گروه، مرام مارکسیسم را میان [[جوانان]] نشر می‏داد و متدینان، ملی‏ها و رژیم پهلوی همه با آن درگیر بودند.
::::::[[انجمن حجتیه]] مهدویه، در سال ۱۳۳۲ ش با [[تلاش]] [[شیخ]] محمود ذاکرزاده تولایی، معروف به [[شیخ]] محمود [[حلبی]] (۱۲۷۹- ۱۳۷۶ ش) با همکاری جمع زیادی از متدینان که در [[جایگاه]] هیأت مدیره، امور انجمن را اداره می‌کردند، فعالیت خود را آغاز و تا آغاز [[پیروزی]] [[انقلاب اسلامی]]، به فعالیت [[فرهنگی]] بر ضد این [[فرقه]] اشتغال داشت. این گروه، از هر سو [[تلاش]] می‌کرد افزون بر جمع‌آوری اطلاعات، به [[تربیت]] نیرو برای مقابله با [[بهائیان]] و تبلیغات آنان بپردازد.
:::::#'''بهائیت‏:''' در این بخش، فقط متدینان روی آن حساسیت داشتند و پس از شهریور ۱۳۲۰ ش متوجه نفوذ آن، در دستگاه [[اداری]] پهلوی شده، به [[مبارزه]] با آن پرداختند. طبعا از نگاه متدینان، خطر [[بهائیان]] نه فقط کمتر از حزب توده نبود، بلکه پس از سرکوبی حزب توده در سال‏های ۳۲- ۳۶ جدّی‏‌تر هم شده بود<ref> رسول جعفریان، جریان‏ها و سازمان‏های مذهبی سیاسی ایران، ص ۳۶۸</ref>.
::::::از آن‌جا که کار عمده آقای [[حلبی]] پس از شهریور ۱۳۲۰ ش، کارهای تبلیغی در قالب [[منبر]] بود و در این کار، مهارت و شهرت خاصی به دست آورده بود، همراه جمعی از فعالان مذهبی [[مشهد]] و نیز انجمن‌ها و هیأت‌های مذهبی، به طور منظم با [[بهائیان]] درگیر شدند<ref>جعفریان، رسول، جریان‌ها و سازمان‌های مذهبی سیاسی ایران، ص ۳۶۸.</ref>.
::::::برابر خطر دوم، [[عالمان]] و [[مراجع تقلید]] به مبارزاتی جدّی دست زدند. از میانه دهه ۳۰ یک تشکل مذهبی‏ ویژه با [[هدف]] [[مبارزه با بهائیت]] [[تهران]] و سپس دیگر [[شهرها]] پدید آمد. انجمن خیریه حجّتیه مهدویه به سال ۱۳۳۲ ش با [[تلاش]] [[شیخ]] [[محمود ذاکرزاده تولایی]]، معروف به [[شیخ]] [[محمود حلبی]] با [[همکاری]] جمع زیادی از متدینان که تحت عنوان هیئت ‏مدیره، امور انجمن را [[اداره]] می‌‏کردند، فعالیت خود را آغاز [[پیروزی]] [[انقلاب اسلامی]]، به فعالیت [[فرهنگی]] بر ضد این [[فرقه]] اشتغال داشت و [[تلاش]] می‏کرد افزون بر جمع‏‌آوری اطلاعات، به [[تربیت]] نیرو برای مقابله با [[بهائیان]] و تبلیغات آنان بپردازد. از آن‏جا که کار عمده آقای [[حلبی]] پس از شهریور بیست، کارهای تبلیغی در قالب [[منبر]] بود و در این کار، مهارت و شهرت خاصی به دست آورده بود، همراه جمعی از فعالان مذهبی [[مشهد]] و نیز انجمن‌‏ها و هیأت‏‌های مذهبی، به طور منظم با [[بهائیان]] درگیر شدند.
::::::مؤسس این انجمن همواره تأکید می‌کرد: امروز، [[امام زمان]] {{ع}} از کسی جز این خدمت را نمی‌پذیرد و چیزی جز این [[انتظار]] ندارد. به [[خدا]] قسم! امروز [[تکلیف]] شرعی و دینی همه ما آن است که با [[بهائیت]] [[مبارزه]] کنیم<ref>نشریه چشم‌انداز ایران، سال اول، ش ۲.</ref>.
::::::اساسنامه انجمن حاوی اصولی بود که چهارچوب فعالیت آن را مشخص می‏‌کرد: [[تبلیغ]] [[دین اسلام]] و [[مذهب جعفری]] و [[دفاع]] [[علمی]] از آن، تشکیل کنفرانس‏‌ها و سمینارهای [[علمی]] و [[دینی]] در نقاط گوناگون [[کشور]] با رعایت مقررات عمومی، چاپ و پخش جزوات و نشریه‌‏های [[علمی]] و [[دینی]] با رعایت مقررات مطبوعاتی [[کشور]]، تأسیس کلاس‌‏های [[تعلیم]] و [[تدریس]] [[اخلاق]] و [[معارف اسلامی]] با رعایت مقررات عمومی، ایجاد کتابخانه و قرائت‌خانه و اماکن ورزشی با رعایت [[قوانین]] مربوطه، انجام امور خیریه عمومی و مساعدت [[فرهنگی]] مؤسسات [[اسلامی]] و برقراری تماس با مجامع بین‌المللی با نظر [[مقامات]] ذی صلاحیت و ... در تبصره دوم این اساس‏نامه تأکید شده بود که "انجمن به هیچ‏وجه در [[امور سیاسی]] مداخله نخواهد داشت و نیز مسؤلیت هر نوع دخالتی را که در زمینه‌‏های [[سیاسی]] از طرف افراد منتسب به انجمن صورت گیرد، بر عهده نخواهد داشت". این، همان تبصره‌‏ای بود که انقلابیون پیش و پس از [[انقلاب]]، از آن ناراحت بودند.
::::::به نظر می‌رسد انجمن، به جز کارهای تبلیغی، به نقد جدی [[عقاید]] [[بهایی]] هم می‌پرداخت؛ گرچه این مسأله ممکن بود در قالب کمک به دیگر نویسندگان باشد که نمونه آن، آقای [[محمد باقر]] نجفی در کتاب [[بهائیان]] است که از آقای [[حلبی]] به [[دلیل]] در [[اختیار]] نهادن برخی اسناد تشکر کرده است. همین‌طور خود آقای [[حلبی]] هم گویا به نقد کتاب ایقان مشغول بوده است. مرحوم محیط طباطبایی در مقاله‌ای گفته است: آقای حاجی [[شیخ]] محمود [[حلبی]]... ۱۵۴ غلط ادبی از متن ایقان بیرون آورده و در کتاب [[پژوهش]] جامع درباره ایقان تألیف خود، به تفصیل یاد کرده است<ref>مجله گوهر، س ۶، س ۶۱(فروردین ۱۳۵۷ ش).</ref>.
::::::انجمن در هر شهری، دفتری داشت که تحت عنوان بیت "بیت [[امام مهدی|امام زمان]]{{ع}}]] شناخته می‌‏شد. این بیت، مسؤلی داشت و زیر نظر وی سه گروه [[تدریس]]، تحقیق و [[ارشاد]] فعالیت می‏‌کردند. گروه نخست به [[آموزش]] نیروها در سه مرحله ابتدائی، متوسط و عالی می‏‌پرداختند. گروه دوم در پی یافتن افرادی از [[مسلمانان]] بودند که‏ تحت تأثیر بهائی‏‌ها، به این [[آیین]] گرویده بودند و گروه سوم، کار [[ارشاد]] این افراد را با شیوه‌‏های خاصّ خود دنبال می‏‌کردند. سخنرانی‏‌های عمومی نیز در محافلی که بیشتر منازل بود، برگزار شده و از سخنرانان معروف استفاده می‏شد. به طور معمول، در سال‏روز [[تولد]] [[امام مهدی|امام زمان]]{{ع}} نیز جشن‏‌هایی برگزار می‌‏شد. بیشتر افرادی که از [[بهائیت]] برمی‌‏گشتند، توبه‌‏نامه و تبرانام‌ه‏ای می‌‏نوشتند که متن بسیاری از آن‏ها در یک مجموعه، در کتابخانه آستان [[قدس]] نگهداری می‌‏شود. این جلسات بیشتر توسط سخنرانانی [[اداره]] می‌‏شد که خود انجمن [[تربیت]] کرده بود.
::::::یادآوری این نکته لازم است که طبعا در این سال‌ها [[مبارزه]] با [[بهائیت]]، در [[انجمن حجتیه]] منحصر نبود و اطلاعیه‌هایی که گاه از سوی [[مراجع]] انتشار می‌یافت، خطر نفوذ [[اقتصادی]] [[بهائیان]] را متذکر می‌شد و با آن به [[مبارزه]] می‌پرداخت»<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۲ (کتاب)|درسنامه مهدویت]]، ص ۱۹۸.</ref>.
::::::نکته قابل توجه آن‏که این افراد غیر [[روحانی]] بودند. انجمن در این‏ باره استدلال‌‏های ویژه خود را داشت. این نیروها از مدارس [[برگزیده]] می‌‏شدند و در این میان مدرسه [[علوی]] [[جایگاه]] خاص خود را داشت. این مدرسه به همان اندازه که خاستگاه بسیاری از نیروهای مذهبی بود که در [[انقلاب اسلامی]] فعالانه شرکت کردند، فرصتی برای انجمن بود تا از میان آنان کسانی را برای کارهای [[فکری]] و تبلیغی خود [[گزینش]] کند<ref> رسول جعفریان، جریان‏ها و سازمان‏های مذهبی سیاسی ایران، ص ۳۷۳</ref>.  
::::::این انجمن پیش از [[انقلاب]]، با فرستادن نامه‏‌هایی برای برخی [[مراجع]] و بزرگان از جمله [[رهبر]] فقید [[انقلاب]] که در آن اهمیت [[مبارزه با بهائیت]] را گوشزد کرده، فعالیت‏‌های خود را در این زمینه شرح می‌‏دادند، تأییدیه‌‏هایی برای خود می‌‏گرفتند که امروزه نیز بدان‏ها استناد می‏‌کنند<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۲ (کتاب)|درسنامه مهدویت ج۲]]، ص۱۹۷، ۱۹۸.</ref>.
 
==پاسخ‌های دیگر==
==پاسخ‌های دیگر==
{{یادآوری پاسخ}}
{{یادآوری پاسخ}}

نسخهٔ ‏۱۵ اوت ۲۰۱۹، ساعت ۰۸:۴۴

الگو:پرسش غیرنهایی

گرایش انجمن حجتیه و نوع برنامه‌های آنها چه بوده است؟
موضوع اصلیبانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل بالاترمهدویت / آشنایی با معارف مهدویت / کلیاتی از مهدویت / انحراف در مهدویت / فرقه‌های انحرافی
مدخل اصلیانجمن خیریه حجتیه مهدویه

گرایش انجمن حجتیه در گذشته و برنامه‌های آنها را توضیح دهید؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.

عبارت‌های دیگری از این پرسش

پاسخ نخست

خدامراد سلیمیان
حجت الاسلام و المسلمین خدامراد سلیمیان، در کتاب «درسنامه مهدویت» در این‌باره گفته است:
«یکی از گروه‏‌هایی که در بیش از نیم قرن گذشته در بحث‌‏های مهدویت به نوعی در کانون توجه بوده‏‌اند انجمن حجتیه است. سابقه شکل‏‌گیری این گروه به جریان‌‏های دهه ۱۳۲۰ ش تا میانه‏‌های دهه ۳۰ در جامعه ایران برمی‌‏گردد.
در این دوره، دو خطر عمده در حوزه دین پدید آمد:
  1. حزب توده‏: این گروه، مرام مارکسیسم را میان جوانان نشر می‏داد و متدینان، ملی‏ها و رژیم پهلوی همه با آن درگیر بودند.
  2. بهائیت‏: در این بخش، فقط متدینان روی آن حساسیت داشتند و پس از شهریور ۱۳۲۰ ش متوجه نفوذ آن، در دستگاه اداری پهلوی شده، به مبارزه با آن پرداختند. طبعا از نگاه متدینان، خطر بهائیان نه فقط کمتر از حزب توده نبود، بلکه پس از سرکوبی حزب توده در سال‏های ۳۲- ۳۶ جدّی‏‌تر هم شده بود[۱].
برابر خطر دوم، عالمان و مراجع تقلید به مبارزاتی جدّی دست زدند. از میانه دهه ۳۰ یک تشکل مذهبی‏ ویژه با هدف مبارزه با بهائیت تهران و سپس دیگر شهرها پدید آمد. انجمن خیریه حجّتیه مهدویه به سال ۱۳۳۲ ش با تلاش شیخ محمود ذاکرزاده تولایی، معروف به شیخ محمود حلبی با همکاری جمع زیادی از متدینان که تحت عنوان هیئت ‏مدیره، امور انجمن را اداره می‌‏کردند، فعالیت خود را آغاز پیروزی انقلاب اسلامی، به فعالیت فرهنگی بر ضد این فرقه اشتغال داشت و تلاش می‏کرد افزون بر جمع‏‌آوری اطلاعات، به تربیت نیرو برای مقابله با بهائیان و تبلیغات آنان بپردازد. از آن‏جا که کار عمده آقای حلبی پس از شهریور بیست، کارهای تبلیغی در قالب منبر بود و در این کار، مهارت و شهرت خاصی به دست آورده بود، همراه جمعی از فعالان مذهبی مشهد و نیز انجمن‌‏ها و هیأت‏‌های مذهبی، به طور منظم با بهائیان درگیر شدند.
اساسنامه انجمن حاوی اصولی بود که چهارچوب فعالیت آن را مشخص می‏‌کرد: تبلیغ دین اسلام و مذهب جعفری و دفاع علمی از آن، تشکیل کنفرانس‏‌ها و سمینارهای علمی و دینی در نقاط گوناگون کشور با رعایت مقررات عمومی، چاپ و پخش جزوات و نشریه‌‏های علمی و دینی با رعایت مقررات مطبوعاتی کشور، تأسیس کلاس‌‏های تعلیم و تدریس اخلاق و معارف اسلامی با رعایت مقررات عمومی، ایجاد کتابخانه و قرائت‌خانه و اماکن ورزشی با رعایت قوانین مربوطه، انجام امور خیریه عمومی و مساعدت فرهنگی مؤسسات اسلامی و برقراری تماس با مجامع بین‌المللی با نظر مقامات ذی صلاحیت و ... در تبصره دوم این اساس‏نامه تأکید شده بود که "انجمن به هیچ‏وجه در امور سیاسی مداخله نخواهد داشت و نیز مسؤلیت هر نوع دخالتی را که در زمینه‌‏های سیاسی از طرف افراد منتسب به انجمن صورت گیرد، بر عهده نخواهد داشت". این، همان تبصره‌‏ای بود که انقلابیون پیش و پس از انقلاب، از آن ناراحت بودند.
انجمن در هر شهری، دفتری داشت که تحت عنوان بیت "بیت امام زمان(ع)]] شناخته می‌‏شد. این بیت، مسؤلی داشت و زیر نظر وی سه گروه تدریس، تحقیق و ارشاد فعالیت می‏‌کردند. گروه نخست به آموزش نیروها در سه مرحله ابتدائی، متوسط و عالی می‏‌پرداختند. گروه دوم در پی یافتن افرادی از مسلمانان بودند که‏ تحت تأثیر بهائی‏‌ها، به این آیین گرویده بودند و گروه سوم، کار ارشاد این افراد را با شیوه‌‏های خاصّ خود دنبال می‏‌کردند. سخنرانی‏‌های عمومی نیز در محافلی که بیشتر منازل بود، برگزار شده و از سخنرانان معروف استفاده می‏شد. به طور معمول، در سال‏روز تولد امام زمان(ع) نیز جشن‏‌هایی برگزار می‌‏شد. بیشتر افرادی که از بهائیت برمی‌‏گشتند، توبه‌‏نامه و تبرانام‌ه‏ای می‌‏نوشتند که متن بسیاری از آن‏ها در یک مجموعه، در کتابخانه آستان قدس نگهداری می‌‏شود. این جلسات بیشتر توسط سخنرانانی اداره می‌‏شد که خود انجمن تربیت کرده بود.
نکته قابل توجه آن‏که این افراد غیر روحانی بودند. انجمن در این‏ باره استدلال‌‏های ویژه خود را داشت. این نیروها از مدارس برگزیده می‌‏شدند و در این میان مدرسه علوی جایگاه خاص خود را داشت. این مدرسه به همان اندازه که خاستگاه بسیاری از نیروهای مذهبی بود که در انقلاب اسلامی فعالانه شرکت کردند، فرصتی برای انجمن بود تا از میان آنان کسانی را برای کارهای فکری و تبلیغی خود گزینش کند[۲].
این انجمن پیش از انقلاب، با فرستادن نامه‏‌هایی برای برخی مراجع و بزرگان از جمله رهبر فقید انقلاب که در آن اهمیت مبارزه با بهائیت را گوشزد کرده، فعالیت‏‌های خود را در این زمینه شرح می‌‏دادند، تأییدیه‌‏هایی برای خود می‌‏گرفتند که امروزه نیز بدان‏ها استناد می‏‌کنند[۳].

پاسخ‌های دیگر

 با کلیک بر «ادامه مطلب» پاسخ باز و با کلیک بر «نهفتن» بسته می‌شود:  

پرسش‌های وابسته

منبع‌شناسی جامع مهدویت

پانویس

 با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:  

  1. رسول جعفریان، جریان‏ها و سازمان‏های مذهبی سیاسی ایران، ص ۳۶۸
  2. رسول جعفریان، جریان‏ها و سازمان‏های مذهبی سیاسی ایران، ص ۳۷۳
  3. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت ج۲، ص۱۹۷، ۱۹۸.
  4. فقه سیاسی، عمید زنجانی، ج ۲، ص ۱۸۹، امیرکبیر؛ دادگستر جهان، ابراهیم امینی.
  5. چشم‌به‌راه مهدی، ص ۱۰۸.
  6. در جستجوی قائم، پورطباطبایی، ص ۳۸۹.
  7. مجتبی تونه‌ای، موعودنامه، ص۲۷۰.
  8. قابل ذکر است بعد‌ها از این شعار دست برداشته و خلاف آن عمل کردند
  9. آفتاب مهر، ج۱، ص ۴۰ - ۴۴.