امامت در اندیشه محقق طوسی (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
 
(۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{جعبه اطلاعات کتاب
{{جعبه اطلاعات کتاب
| عنوان پیشین =
| عنوان = امامت در اندیشه محقق طوسی  
| عنوان = امامت در اندیشه محقق طوسی  
| عنوان اصلی = با رویکرد پاسخ به شبهات قوشچی بر بخش امامت "تجرید الاعتقاد"
| عنوان پسین = با رویکرد پاسخ به شبهات قوشچی بر بخش امامت "تجرید الاعتقاد"
| شماره جلد =
| عنوان اصلی =
| تصویر = 432658.jpg
| تصویر = 432658.jpg
| اندازه تصویر = 200px
| اندازه تصویر = 200px
خط ۱۸: خط ۲۱:
| موضوع = [[امامت]] و [[ولایت]]
| موضوع = [[امامت]] و [[ولایت]]
| مذهب = شیعه
| مذهب = شیعه
| ناشر = [[دفتر نشر معارف]]
| ناشر = دفتر نشر معارف
| به همت =  
| به همت =  
| وابسته به = نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها
| وابسته به = نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها
| محل نشر = قم، ایران
| محل نشر = قم، ایران
| سال نشر = ۱۳۹۵  
| سال نشر = ۱۳۹۵  
| تعداد جلد =
| تعداد صفحات = ۲۴۰
| تعداد صفحات = ۲۴۰
| شابک = 9789645319487
| شابک = 9789645319487
| شماره ملی = ۴۰۶۵۳۶۹
| شماره ملی = ۴۰۶۵۳۶۹
}}
}}
'''امامت در اندیشه محقق طوسی'''، کتابی است که با زبان فارسی به گزارش و نقد شبهات فاضل قوشچی بر آراء خواجه نصيرالدين طوسی در مبحث امامت می‌پردازد.این کتاب اثر [[محمد عظیمی]] است و [[دفتر نشر معارف ‏‫]] نشر آن را به عهده داشته‌‌ است.<ref>[http://www.lib.ir/book/74824480/%D8%A7%D9%85%D8%A7-%D9%85%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D9%86%D8%AF%DB%8C%D8%B4%D9%87-%D9%85%D8%AD%D9%82%D9%82-%D8%B7%D9%88%D8%B3%DB%8C-%D8%A8%D8%A7-%D8%B1%D9%88%DB%8C%DA%A9%D8%B1%D8%AF-%D9%BE%D8%A7-%D8%B3%D8%AE-%D8%A8/ پایگاه اطلاع رسانی کتابخانه‌های ایران]</ref>
'''امامت در اندیشه محقق طوسی'''، کتابی است که با زبان فارسی به گزارش و نقد شبهات فاضل قوشچی بر آراء خواجه نصيرالدين طوسی در مبحث امامت می‌پردازد. این کتاب اثر [[محمد عظیمی]] است و [[دفتر نشر معارف ‏‫]] نشر آن را به عهده داشته‌‌ است.<ref>[http://www.lib.ir/book/74824480/%D8%A7%D9%85%D8%A7-%D9%85%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D9%86%D8%AF%DB%8C%D8%B4%D9%87-%D9%85%D8%AD%D9%82%D9%82-%D8%B7%D9%88%D8%B3%DB%8C-%D8%A8%D8%A7-%D8%B1%D9%88%DB%8C%DA%A9%D8%B1%D8%AF-%D9%BE%D8%A7-%D8%B3%D8%AE-%D8%A8/ پایگاه اطلاع رسانی کتابخانه‌های ایران]</ref>


==دربارهٔ کتاب==
== دربارهٔ کتاب ==
در معرفی کتاب آمده است: «اثر حاضر به گزارش و نقد شبهات فاضل قوشچی بر آراء خواجه نصير‌الدین طوسی در مبحث امامت اختصاص يافته است. يکی از متون شاخص علمی که امامت در آن به عنوان يک اصل اعتقادی و در قالب مبحثی مستقل ارائه شده، کتاب «تجريد الکلام فی تحرير العقائد الاسلام» تأليف خواجه نصيرالدين طوسی است. اين اثر توسط چند تن از حکما‌ء و متکلمان پس از ايشان، شرح و بسط يافته و برخی از اين آثار، متن درسی حوزه‌های علميه بوده است. يکی از اين شروح، شرح فاضل قوشچی، از متکلمان اشعری متوفای قرن نهم هجری است. در اين اثر شبهات فاضل قوشچی بر بخش امامت تجريد الاعتقاد پاسخ داده شده است.»<ref>[http://ketab.org.ir/bookview.aspx?bookid=2027287 وبگاه خانه کتاب]</ref>
در معرفی کتاب آمده است: «اثر حاضر به گزارش و نقد شبهات فاضل قوشچی بر آراء خواجه نصير‌الدین طوسی در مبحث امامت اختصاص يافته است. يکی از متون شاخص علمی که امامت در آن به عنوان يک اصل اعتقادی و در قالب مبحثی مستقل ارائه شده، کتاب «تجريد الکلام فی تحرير العقائد الاسلام» تأليف خواجه نصيرالدين طوسی است. اين اثر توسط چند تن از حکما‌ء و متکلمان پس از ايشان، شرح و بسط يافته و برخی از اين آثار، متن درسی حوزه‌های علميه بوده است. يکی از اين شروح، شرح فاضل قوشچی، از متکلمان اشعری متوفای قرن نهم هجری است. در اين اثر شبهات فاضل قوشچی بر بخش امامت تجريد الاعتقاد پاسخ داده شده است.»<ref>[http://ketab.org.ir/bookview.aspx?bookid=2027287 وبگاه خانه کتاب]</ref>


== فهرست کتاب ==
== فهرست کتاب ==
{{فهرست اثر}}
{{فهرست اثر}}
*مقدمه
* مقدمه
====فصل اول: کلیات==== گفتار اول: زیست‌نامه و شخصیت‌شناسی خواجه نصیر‌الدین [[طوسی]] و [[فاضل]] قوشچی:'''
==== فصل اول: کلیات ==== گفتار اول: زیست‌نامه و شخصیت‌شناسی خواجه نصیر‌الدین [[طوسی]] و [[فاضل]] قوشچی:'''
* الف) زیست‌نامه [[خواجه نصیرالدین طوسی]]
* الف) زیست‌نامه [[خواجه نصیرالدین طوسی]]
:۱. تحصیل
:۱. تحصیل
خط ۶۸: خط ۷۰:
* '''گفتار پنجم: [[قاعده لطف]] و [[وجوب امامت]]:'''
* '''گفتار پنجم: [[قاعده لطف]] و [[وجوب امامت]]:'''
* الف) [[وجوب امامت]] در دیدگاه [[متکلمان]]  
* الف) [[وجوب امامت]] در دیدگاه [[متکلمان]]  
* یک.دیدگاه [[امامیه]]
* یک. دیدگاه [[امامیه]]
* دو. دیدگاه [[اشاعره]]
* دو. دیدگاه [[اشاعره]]
* ب) [[وجوب امامت]] در نگاه [[محقق طوسی]] و [[فاضل]] قوشچی
* ب) [[وجوب امامت]] در نگاه [[محقق طوسی]] و [[فاضل]] قوشچی
خط ۸۲: خط ۸۴:
:۳. تقسیم [[لطف]] بر اساس فاعل آن
:۳. تقسیم [[لطف]] بر اساس فاعل آن
:۴. [[برهان لطف]] بر [[وجوب امامت]].
:۴. [[برهان لطف]] بر [[وجوب امامت]].
====فصل دوم: [[امامت در قرآن]]==== گفتار اول: [[آیه ولایت]]:'''
==== فصل دوم: [[امامت در قرآن]] ==== گفتار اول: [[آیه ولایت]]:'''
* الف) بیان [[محقق طوسی]]
* الف) بیان [[محقق طوسی]]
* ب) تقریر قوشچی
* ب) تقریر قوشچی
خط ۱۱۶: خط ۱۱۸:
:۱. ایراد قوشچی
:۱. ایراد قوشچی
:۲. نقد و بررسی.
:۲. نقد و بررسی.
====فصل سوم: [[امامت]] در [[احادیث]]====
==== فصل سوم: [[امامت]] در [[احادیث]] ====
* '''گفتار اول: [[حدیث غدیر]]:'''
* '''گفتار اول: [[حدیث غدیر]]:'''
* الف) تقریر قوشچی
* الف) تقریر قوشچی
خط ۱۲۶: خط ۱۲۸:
:۵. جواب [[شبهه]] [[نقل]] نشدن صدر [[حدیث]]
:۵. جواب [[شبهه]] [[نقل]] نشدن صدر [[حدیث]]
:۶. جواب [[شبهه]] دلالت ذیل [[حدیث]] بر معنای [[محب]] و [[ناصر]]
:۶. جواب [[شبهه]] دلالت ذیل [[حدیث]] بر معنای [[محب]] و [[ناصر]]
:۷. پاسخ به [[شبهه]] مراد بودن «[[اولویت]] در [[قرب]]» به [[پیامبر اکرم]]{{صل}}
:۷. پاسخ به [[شبهه]] مراد بودن «[[اولویت]] در [[قرب]]» به [[پیامبر اکرم]] {{صل}}
:۸. پاسخ به [[شبهه]] عدم مناسبت این [[حدیث]] با [[خلافت]] [[خلفای سه گانه]].
:۸. پاسخ به [[شبهه]] عدم مناسبت این [[حدیث]] با [[خلافت]] [[خلفای سه گانه]].
* گفتار دوم: [[حدیث منزلت]]
* گفتار دوم: [[حدیث منزلت]]
خط ۱۳۴: خط ۱۳۶:
* یک. مواقع و موقعیت‌های صدور [[حدیث منزلت]]
* یک. مواقع و موقعیت‌های صدور [[حدیث منزلت]]
:۱. هنگام [[پیمان برادری]] بین [[اصحاب]]
:۱. هنگام [[پیمان برادری]] بین [[اصحاب]]
:۲. هنگام ولادت [[امام حسن]] {{ع}} و [[امام حسین]] {{ع}}
:۲. هنگام ولادت [[امام حسن]] {{ع}} و [[امام حسین]] {{ع}}
:۳. در [[خطبه غدیر]] [[خم]]
:۳. در [[خطبه غدیر]] [[خم]]
:۴. در ماجرای بستن در خانه‌های [[اصحاب]] به [[مسجد]]
:۴. در ماجرای بستن در خانه‌های [[اصحاب]] به [[مسجد]]
خط ۱۴۷: خط ۱۴۹:
* پنج. پاسخ به [[شبهه]] انتفای [[اخوت]] [[علی]] {{ع}} نسبت به [[پیامبر اکرم]] {{صل}}
* پنج. پاسخ به [[شبهه]] انتفای [[اخوت]] [[علی]] {{ع}} نسبت به [[پیامبر اکرم]] {{صل}}
* شش. بررسی [[شبهه]] نبودن [[خلافت]] از منازل [[هارون]] {{ع}}
* شش. بررسی [[شبهه]] نبودن [[خلافت]] از منازل [[هارون]] {{ع}}
* هفت . بررسی [[شبهه]] عدم بقای [[خلافت]] [[هارون]] {{ع}} پس از [[مرگ]] [[موسی]] {{ع}}
* هفت. بررسی [[شبهه]] عدم بقای [[خلافت]] [[هارون]] {{ع}} پس از [[مرگ]] [[موسی]] {{ع}}
* هشت. بررسی [[شبهه]] عدم دلالت [[حدیث منزلت]] بر نفی [[خلافت]] خلفای سه‌گانه.
* هشت. بررسی [[شبهه]] عدم دلالت [[حدیث منزلت]] بر نفی [[خلافت]] خلفای سه‌گانه.
* '''گفتار سوم: [[نصوص]] جلی:'''
* '''گفتار سوم: [[نصوص]] جلی:'''
خط ۱۵۸: خط ۱۶۰:
:۳. بررسی [[شبهه]] عدم [[تمسک]] [[حضرت علی]] {{ع}} به این [[نصوص]]
:۳. بررسی [[شبهه]] عدم [[تمسک]] [[حضرت علی]] {{ع}} به این [[نصوص]]
:۴. بررسی [[شبهه]] وجود قرائنی بر عدم چنین نصوصی
:۴. بررسی [[شبهه]] وجود قرائنی بر عدم چنین نصوصی
====فصل چهارم: [[دلایل عقلی]] بر [[امامت]] بلا‌فصل [[حضرت علی]] {{ع}}====
==== فصل چهارم: [[دلایل عقلی]] بر [[امامت]] بلا‌فصل [[حضرت علی]] {{ع}} ====
* '''گفتار یکم: [[دلیل]] [[افضلیت]]:'''
* '''گفتار یکم: [[دلیل]] [[افضلیت]]:'''
* الف) [[برهان]] [[افضلیت]]
* الف) [[برهان]] [[افضلیت]]
خط ۱۷۲: خط ۱۷۴:
* ب) [[مطاعن]] [[ابوبکر]]
* ب) [[مطاعن]] [[ابوبکر]]
:۱. منع [[حضرت فاطمه]] (س) از [[ارث]]
:۱. منع [[حضرت فاطمه]] (س) از [[ارث]]
:۲. منع [[حضرت فاطمه]] (س) از [[فدک]]
:۲. منع [[حضرت فاطمه]] (س) از [[فدک]]
:۳. [[ناراحتی]] [[حضرت فاطمه]] (س) از [[ابوبکر]]
:۳. [[ناراحتی]] [[حضرت فاطمه]] (س) از [[ابوبکر]]
:۴. اعتراف به عدم صلاحیت خود برای [[امامت]]  
:۴. اعتراف به عدم صلاحیت خود برای [[امامت]]  
خط ۲۱۱: خط ۲۱۳:
:۴. محاربه [[حضرت]] با اجنه
:۴. محاربه [[حضرت]] با اجنه
:۵. [[رد شمس]].
:۵. [[رد شمس]].
====فصل پنجم: شرایط و [[اوصاف امام]]:====
==== فصل پنجم: شرایط و [[اوصاف امام]]:====
* '''گفتار یکم: [[عصمت امام]]:'''  
* '''گفتار یکم: [[عصمت امام]]:'''  
* الف) معنای [[عصمت]]
* الف) معنای [[عصمت]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۳ اکتبر ۲۰۲۲، ساعت ۲۰:۵۶

امامت در اندیشه محقق طوسی
با رویکرد پاسخ به شبهات قوشچی بر بخش امامت "تجرید الاعتقاد"
زبانفارسی
نویسندهمحمد عظیمی
موضوعامامت و ولایت
مذهبشیعه
ناشرانتشارات دفتر نشر معارف
وابسته بهنهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها
محل نشرقم، ایران
سال نشر۱۳۹۵ ش
تعداد صفحه۲۴۰
شابک۹۷۸۹۶۴۵۳۱۹۴۸۷
شماره ملی۴۰۶۵۳۶۹

امامت در اندیشه محقق طوسی، کتابی است که با زبان فارسی به گزارش و نقد شبهات فاضل قوشچی بر آراء خواجه نصيرالدين طوسی در مبحث امامت می‌پردازد. این کتاب اثر محمد عظیمی است و دفتر نشر معارف ‏‫ نشر آن را به عهده داشته‌‌ است.[۱]

دربارهٔ کتاب

در معرفی کتاب آمده است: «اثر حاضر به گزارش و نقد شبهات فاضل قوشچی بر آراء خواجه نصير‌الدین طوسی در مبحث امامت اختصاص يافته است. يکی از متون شاخص علمی که امامت در آن به عنوان يک اصل اعتقادی و در قالب مبحثی مستقل ارائه شده، کتاب «تجريد الکلام فی تحرير العقائد الاسلام» تأليف خواجه نصيرالدين طوسی است. اين اثر توسط چند تن از حکما‌ء و متکلمان پس از ايشان، شرح و بسط يافته و برخی از اين آثار، متن درسی حوزه‌های علميه بوده است. يکی از اين شروح، شرح فاضل قوشچی، از متکلمان اشعری متوفای قرن نهم هجری است. در اين اثر شبهات فاضل قوشچی بر بخش امامت تجريد الاعتقاد پاسخ داده شده است.»[۲]

فهرست کتاب

  • مقدمه

==== فصل اول: کلیات ==== گفتار اول: زیست‌نامه و شخصیت‌شناسی خواجه نصیر‌الدین طوسی و فاضل قوشچی:

۱. تحصیل
۲. نفوذ خواجه در حکومت
۳. تأسیس دانشگاه مراغه
۴. تأسیس کتابخانه
۵. تأسیس رصد‌خانه مراغه
۶. تلاش‌های علمی خواجه
۷. احیا‌کننده فلسفه
۸. فلسفی کردن علم کلام
۹. روحیه آزاد‌اندیشی و تساهل
۱۰. آثار علمی خواجه در علوم مختلف
۰۱۱ خواجه‌طوسی و بحث امامت
۱. واژه امام در لغت
2. واژه امام در قرآن
۱. اجماع صحابه
۲. حفظ نظام اسلامی و اقامه حدود اسلامی
۳. جلب منافع بی‌شمار و دفع ضرر
۱. تعریف و اقسام لطف
۲. لطف و حکمت الهی
۳. تقسیم لطف بر اساس فاعل آن
۴. برهان لطف بر وجوب امامت.

==== فصل دوم: امامت در قرآن ==== گفتار اول: آیه ولایت:

۱. دلیل نقلی
۲. دلیل عقلی
  • پاسخ دلیل سوم
  • هـ) اشکال دوم قوشچی
  • و) نقد و بررسی
۱. جواب
۲. معنای حقیقی رکوع
۳. علت جمع به‌کار رفتن.
۱. تقریر قوشچی
۲. اشکال قوشچی
۱. بیان محقق طوسی
۲. تقریر قوشچی
۳. اشکال قوشچی
۴. پاسخ
  • ج) آیه مع‌الصادقین
۱. ایراد قوشچی
۲. نقد و بررسی.

فصل سوم: امامت در احادیث

  • گفتار اول: حدیث غدیر:
  • الف) تقریر قوشچی
  • ب) اشکال‌های قوشچی
۱. پاسخ به اشکال عدم تواتر
۲. پاسخ به شبهه مخالفت حدیث غدیر با اجماع
۳. جواب شبهه عدم نقل حدیث غدیر از جانب برخی از محدثان
۴. جواب شبهه عدم نقل بخاری و مسلم
۵. جواب شبهه نقل نشدن صدر حدیث
۶. جواب شبهه دلالت ذیل حدیث بر معنای محب و ناصر
۷. پاسخ به شبهه مراد بودن «اولویت در قرب» به پیامبر اکرم (ص)
۸. پاسخ به شبهه عدم مناسبت این حدیث با خلافت خلفای سه گانه.
۱. هنگام پیمان برادری بین اصحاب
۲. هنگام ولادت امام حسن (ع) و امام حسین (ع)
۳. در خطبه غدیر خم
۴. در ماجرای بستن در خانه‌های اصحاب به مسجد
۵. تقاضای عمر بن خطاب
۶. در جریان سرپرستی دختر حمزه (ع)
۷. در حدیث ام‌سلمه
۱. بررسی شبهه عدم تواتر این نصوص در نزد اهل سنت
۲. بررسی شبهه اعراض صحابه از نصوص جلی
۳. بررسی شبهه عدم تمسک حضرت علی (ع) به این نصوص
۴. بررسی شبهه وجود قرائنی بر عدم چنین نصوصی

فصل چهارم: دلایل عقلی بر امامت بلا‌فصل حضرت علی (ع)

۱. سخن قوشچی
۲. نقد سخن قوشچی
۱. منع حضرت فاطمه (س) از ارث
۲. منع حضرت فاطمه (س) از فدک
۳. ناراحتی حضرت فاطمه (س) از ابوبکر
۴. اعتراف به عدم صلاحیت خود برای امامت
۵. اعتراف به نفوذ شیطان در وی
۶. سخن عمر درباره بیعت با ابوبکر
۷. شک ابوبکر در مستحق بودن خود برای امامت
۸. مخالفت‌های ابوبکر با رسول خدا
۹. ولایت اسامه بر خلفای سه‌گانه
۱۰. عزل ابوبکر از ابلاغ سوره برائت
۱۱. عدم آگاهی به احکام شرعی
۱۲. دفن ابوبکر در خانه پیامبر اکرم (ص) بدون اذن
۱۳. دستور سوزاندن خانه حضرت علی (ع) و فاطمه
۱۴. اعتراض امام حسن (ع) و امام حسین (ع) به ابوبکر
۱۵. پشیمانی ابوبکر از هجوم به خانه حضرت فاطمه (س)
۱. مخالفت عمر با احکام شرعی
۲. منع از ازدیاد مهریه
۳. مخالفتهای دیگر
۴. تردید عمر در وفات پیامبر
۵. پاره کردن نامه ابوبکر
۱. انتصاب بسیاری از افراد فاسق و نالایق در مسؤلیت‌های مهم (فساد سیاسی)
۲. اختصاص دادن بیت‌المال به خویشاوندان خود (فساد مالی)
۳. بهره‌برداری اختصاصی از منافع عمومی
۴. بدرفتاری با صحابه بزرگ
۵. اجتناب عثمان از اجرای حدود شرعی
۶. خذلان عثمان از سوی صحابه
۷. غیبت عثمان در جنگ‌های بدر و احد و بیعت رضوان.
۱. قلع باب خیبر
۲. صحبت کردن حضرت با مار بزرگ
۳. برداشتن صخره بزرگ از روی چاه
۴. محاربه حضرت با اجنه
۵. رد شمس.

فصل پنجم: شرایط و اوصاف امام:

۱. دلالت امتناع تسلسل بر عصمت امام
۲. عصمت، لازمه حفظ شریعت
۳. منافات اطاعت مطلق از امام با نهی از منکر او
۴. لزوم نقض غرض در صورت عدم عصمت
۵. انحطاط مقام امام از مردم عادی در صورت عدم عصمت.
۱. عصمت
۲. سیره پیامبر اکرم (ص)
  • چهار. شبهات قوشچی
  • پنج. پاسخ‌ها
۱. نقل متواتر
۲. وجوب عصمت
۳. وجود کمالات (افضلیت)
۴. احکام مخالفان

دربارهٔ پدیدآورنده

محمد عظیمی
حجت الاسلام و المسلمین دکتر محمد عظیمی، (متولد ۱۳۵۷ ش، جلفا)، در کنار تحصیلات حوزوی، تحصیلات دانشگاهی خود را در مقطع دکتری رشته شیعه‌شناسی دانشگاه ادیان و مذاهب به اتمام رساند. محقق مؤسسه رواق حکمت و عضو هیئت علمی جامعةالمصطفی، از جمله فعالیت‌های وی است. وی تا کنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشته تحریر در آورده است. «امامت در اندیشه محقق طوسی»، «امامت در قرآن از منظر محقق طوسی و فاضل قوشچی» و «منازعات ادبی محقق طوسی و فاضل قوشچی در ذیل آیه ولایت»، برخی از این آثار است.[۴]

پانویس