شاهدان غدیر: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">\n: +)) |
(←مقدمه) |
||
| (۱۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ | {{مدخل مرتبط | ||
| موضوع مرتبط = غدیر | |||
| عنوان مدخل = | |||
| مداخل مرتبط = | |||
| پرسش مرتبط = | |||
}} | |||
==مقدمه== | == مقدمه == | ||
آنچه در [[غدیر خم]] با حضور هزاران نفر اتفاق افتاد و [[پیامبر خاتم|پیامبر خدا]]، [[امام علی|امیر مؤمنان]] را به [[امامت]] و [[خلافت]] [[نصب]] کرد، به عنوان یک [[سند]] و [[حجت]]، بارها مورد استناد و [[احتجاج]] و | آنچه در [[غدیر خم]] با حضور هزاران نفر اتفاق افتاد و [[پیامبر خاتم|پیامبر خدا]]، [[امام علی|امیر مؤمنان]] را به [[امامت]] و [[خلافت]] [[نصب]] کرد، به عنوان یک [[سند]] و [[حجت]]، بارها مورد استناد و [[احتجاج]] و استشهاد قرار گرفت، چه از سوی [[امام علی|حضرت علی]] {{ع}} و چه از سوی دیگران. هرچند برخی با آنکه در صحنه حاضر بودند، از [[شهادت]] دادن در هنگام نیاز سرباز زدند، کسانی هم متعهدانه دیده‌ها و شنیده‌های خود را بازگو کردند و از [[گواهان غدیر]] گشتند. از جمله [[شهادت]] دادن یک گروه دوازده نفری در حساس‌ترین موقعیّت، حائز اهمیّت بود. | ||
پس از [[وفات]] [[پیامبر]] و پیش‌آمدن ماجرای [[سقیفه]] و [[خلافت ابوبکر]]، جمعی دوازده نفره از [[مهاجران]] و [[انصار]]، جلوس او را بر تخت [[خلافت]] مورد انتقاد قرار دادند. وقتی [[ابوبکر]] بر [[منبر]] نشست، آنان تصمیم گرفتند او را از [[منبر]] [[پیامبر]] پایین بکشند، برخی‌شان هم با این کار موافق نبودند. نزد [[امام علی|حضرت علی]]{{ع}} رفتند و نظر او را جویا شدند. حضرت فرمود: این کار شما نوعی [[جنگ]] با [[حکومت]] است و شما اندکید و این | پس از [[وفات]] [[پیامبر]] و پیش‌آمدن ماجرای [[سقیفه]] و [[خلافت ابوبکر]]، جمعی دوازده نفره از [[مهاجران]] و [[انصار]]، جلوس او را بر تخت [[خلافت]] مورد انتقاد قرار دادند. وقتی [[ابوبکر]] بر [[منبر]] نشست، آنان تصمیم گرفتند او را از [[منبر]] [[پیامبر]] پایین بکشند، برخی‌شان هم با این کار موافق نبودند. نزد [[امام علی|حضرت علی]] {{ع}} رفتند و نظر او را جویا شدند. حضرت فرمود: این کار شما نوعی [[جنگ]] با [[حکومت]] است و شما اندکید و این جماعت هم [[فرمان]] [[پیامبر]] را زیر پا گذاشتند و خونخواه جاهلیّت‌اند، اگر چنان کنید با [[شمشیر]] شما را از بین می‌برند، آنگونه که مرا مقهور و مغلوب ساختند و به [[اجبار]] وادار به بیعتم کردند. بهتر است شما نزد او بروید و آنچه را از [[پیامبر]] شنیده‌اید بازگو کنید. آن دوازده نفر عبارت بودند از: [[خالد بن سعید بن عاص]]، [[مقداد]]، ابیّ بن کعب، [[عمّار یاسر]]، [[ابو ذر غفاری]]، [[سلمان فارسی]]، [[عبد اللّه بن مسعود]]، بریدۀ اسلمی (از [[مهاجرین]]) و [[خزیمة بن ثابت]] [[ذو الشهادتین]]، [[سهل بن حنیف]]، [[ابوایوب انصاری]] و [[ابوالهیثم بن تیهان]]. | ||
[[روز جمعه]] بود که آنان اطراف [[منبر]] [[پیامبر]] نشستند و به ترتیب از جا برخاستند و به [[ابوبکر]] نسبت به تصدّی [[خلافت]] هشدار دادند، [[واقعۀ غدیر]] [[خم]] و [[حدیث غدیر]] را یادآور شدند و از کنار گذاشتن [[امام علی|علی بن ابی طالب]]{{ع}} از [[خلافت]] و [[مخالفت]] با دستور [[پیامبر]] [[انتقاد]] کردند و این نحوه [[حکومت]] و [[خلافت]] را بدون مستند شرعی دانستند. جز این دوازده نفر، دیگرانی هم برخاسته و سخن گفتند. نتیجۀ گواهی این شاهدان غدیر، [[شکست]] [[سیاسی]] [[ابوبکر]] بود، ازاین‌رو ابوبکر که دلیل و جوابی نداشت سه روز در [[خانه]] نشست. روز سوّم [[عمر]]، [[طلحه]]، [[زبیر]]، [[عثمان]]، [[عبد الرحمان بن عوف]]، [[سعد بن ابی وقّاص]]، و ابو عبیدۀ جرّاح (از کارچاق‌کنان [[سقیفه]] و [[خلافت ابوبکر]]) هرکدام با ده نفر از مردان عشیرۀ خود با سلاح‌های آخته سراغ [[ابوبکر]] آمده او را از [[خانه]] بیرون آورده به [[مسجد]] بردند و بر [[منبر]] نشاندند و [[مردم]] را نیز [[تهدید]] کردند که اگر کسی باز هم از آنگونه سخنان بگوید، با [[شمشیر]] جواب خواهد شنید. [[مردم]] هم ترسیدند و در [[خانه‌ها]] نشستند<ref>بحار الأنوار، ج ۲۸ ص ۲۰۸</ref>.<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۳۲۹.</ref> | [[روز جمعه]] بود که آنان اطراف [[منبر]] [[پیامبر]] نشستند و به ترتیب از جا برخاستند و به [[ابوبکر]] نسبت به تصدّی [[خلافت]] هشدار دادند، [[واقعۀ غدیر]] [[خم]] و [[حدیث غدیر]] را یادآور شدند و از کنار گذاشتن [[امام علی|علی بن ابی طالب]] {{ع}} از [[خلافت]] و [[مخالفت]] با دستور [[پیامبر]] [[انتقاد]] کردند و این نحوه [[حکومت]] و [[خلافت]] را بدون مستند شرعی دانستند. جز این دوازده نفر، دیگرانی هم برخاسته و سخن گفتند. نتیجۀ گواهی این شاهدان غدیر، [[شکست]] [[سیاسی]] [[ابوبکر]] بود، ازاین‌رو ابوبکر که دلیل و جوابی نداشت سه روز در [[خانه]] نشست. روز سوّم [[عمر]]، [[طلحه]]، [[زبیر]]، [[عثمان]]، [[عبد الرحمان بن عوف]]، [[سعد بن ابی وقّاص]]، و ابو عبیدۀ جرّاح (از کارچاق‌کنان [[سقیفه]] و [[خلافت ابوبکر]]) هرکدام با ده نفر از مردان عشیرۀ خود با سلاح‌های آخته سراغ [[ابوبکر]] آمده او را از [[خانه]] بیرون آورده به [[مسجد]] بردند و بر [[منبر]] نشاندند و [[مردم]] را نیز [[تهدید]] کردند که اگر کسی باز هم از آنگونه سخنان بگوید، با [[شمشیر]] جواب خواهد شنید. [[مردم]] هم ترسیدند و در [[خانه‌ها]] نشستند<ref>بحار الأنوار، ج ۲۸ ص ۲۰۸.</ref>.<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۳۲۹.</ref> | ||
== | ==[[شاهدان]] صحنه [[غدیر]]== | ||
از ویژگی‌های [[حدیث غدیر]]، شاهدان فراوان آن است. [[مسلمانان]] [[جهان]] از سراسر [[بلاد اسلامی]]، از دور و نزدیک، در [[حجه الوداع]] در کنار [[پیامبر گرامی اسلام]]{{صل}} در [[غدیر خم]] بودند و شنیدند و دیدند که به [[امر الهی]]، آن حضرت، [[علی بن ابی طالب]]{{ع}} را به [[مقام امامت]] مسلمانان معرفی فرمود و از همه حاضران [[بیعت]] گرفت و پس از [[روز عید غدیر]] و بازگشت [[حاجیان]] به [[شهر]] و [[کشور]] خویش، این [[حقیقت]] [[جاودانه]] در [[دل‌ها]] و تاریخ اسلام ثبت گردید. در آن میان، نزدیک به ۱۵۰ نفر از [[اصحاب]] پیامبر گرامی اسلام{{صل}} وجود دارند که [[گواهی]] آنان در کتب [[تاریخ]] ثبت شده و از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است<ref>نام ۱۴۶ نفر از اصحاب پیامبر اسلام{{صل}} در کتب تاریخ ثبت شده است، ولی هزاران نفر از اصحاب رسول خدا، از مهاجر و انصار، تا زنده بودند از گواهان حدیث غدیر به شمار می‌آمدند؛ اما گواهی آنان در کتب مدون فریقین نیامده است.</ref>. در ذیل، اسامی این عده و منابع آن، به ترتیب الفبایی آورده می‌شود: | |||
{{فهرست اثر}} | |||
#[[ابن ارقم]]<ref>ابن مغازلی، مناقب علی بن ابی طالب، ص۱۶، ح۲۳۲؛ سید ابن طاووس، الطرائف، ص۱۴۳، ح۲۱۸؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۳۷، ص۱۸۴، ح۶۹؛ ابن بطریق، عمده عیون صحاح الاخبار، ص۵۱.</ref>؛ | |||
#ابوبسطام، خادم اسامه بن زید<ref>ابن عساکر، ترجمه الامام علی بن ابی طالب من تاریخ مدینه دمشق، ج۲، ص۸، ح۵۸۷.</ref>؛ | |||
#[[ابوبکر بن ابی قحافه تیمی]]<ref>ابن عقده، حدیث الولایه؛ جعابی، نخب المناقب؛ جزری، اسنی المطالب، ص۳.</ref>؛ | |||
#[[ابوجنیده بن جندع بن عمرو بن مازن مازنی انصاری]]<ref>ابن اثیر، اسدالغابه، ج۱، ص۳۰۸.</ref>؛ | |||
#[[ابوحمراء]]، خادم رسول خدا{{صل}}<ref>همدانی، موده القربی، ص۵۰؛ امرتسری، ارجح المطالب، ص۵۸۱؛ مرعشی نجفی، ملحقات الاحقاق، ج۵، ص۳۸، ح۷.</ref>؛ | |||
#[[ابورافع قبطی]]، خادم رسول خدا{{صل}}<ref>ابن عقده، حدیث الولایه؛ جعابی، نخب المناقب؛ خوارزمی، مقتل الحسین.</ref>؛ | |||
#[[ابورفاعه عدوی]]<ref>جعابی، نخب المناقب.</ref>؛ | |||
#[[ابوزینب بن عوف انصاری]]<ref>جعابی، نخب المناقب؛ ابن اثیر، اسدالغابه، ج۳، ص۳۰۷ و ج۵، ص۲۰۵؛ ابن حجر، الاصابه، ج۳، ص۴۰۸.</ref>؛ | |||
#[[ابوعبیده جراح]]<ref>ابن مغازلی، مناقب علی بن ابی طالب، ص۲۷، ح۳۹.</ref>؛ | |||
#[[ابو فضاله انصاری]]<ref>ابن عقده، حدیث الولایه؛ بهجت افندی، تاریخ آل محمد.</ref>؛ | |||
#[[ابوقتاده حارث بن ربعی سلمی خزرجی انصاری]]<ref>جعابی، نخب المناقب.</ref>؛ | |||
#[[ابو قدامه انصاری]]<ref>ابن اثیر، اسد الغابه، ج۵، ص۲۷۵؛ ابن حجر، الاصابه، ج۴، ص۱۵۹، ش۹۲۶.</ref>؛ | |||
#[[ابوکامل احمس]]<ref>جعابی، نخب المناقب.</ref>؛ | |||
#[[ابولیلی ابن سعید]]<ref>سیوطی، تاریخ الخلفاء، ص۱۱۴؛ ابن ابی‌حاتم، الجرح والتعدیل، ج۴، ص۴۳۱.</ref>؛ | |||
#[[ابومریم انصاری]]<ref>ابن کثیر دمشقی، البدایه والنهایه، ج۷، ص۳۴۸.</ref>؛ | |||
#[[ابوهریره دوسی]]<ref>صدوق، الامالی، ص۲؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۳۷ ص١٠٨، ح۱ و ج٩٧، ص۱۱۰، ح١؛ سید ابن طاووس، الطرائف، ص۱۴۷، ح۲۲۲؛ ثقفی، الغارات، ج۲، ص۶۵۶؛ خوارزمی، المناقب، ص۹۴ و ۱۳۰ و ۱۳۴؛ حسکانی، شواهد التنزیل، ج۱، ص۵۶، ح۲۱۰ و ص۱۵۸، ح۲۱۳؛ بدخشانی، مفتاح النجاه، ص۵۷، خطی؛ نزل الابرار، ص۳۰؛ جوینی، فرائد السمطین، ج۱، ص۷۷، ح۴۴؛ خطیب، تاریخ بغداد، ج۸، ص۲۹۰، ح۴۳۹۲؛ بلاذری، انساب الاشراف، ج۲، ص۱۰۸، ح۴۵؛ ابن مغازلی، مناقب علی بن ابی طالب، ص۱۸ ح۲۳ و ۲۴؛ ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ج۲، ص۷۵-۷۲، ح۵۷۴-۵۷۰؛ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۶۸؛ قندوزی، ینابیع الموده، ص۲۴۹؛ ذهبی، تذهیب التهذیب، ج۲، ص۵۷؛ ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۲، ص۴۷۳، جزری، اسنی المطالب، ص٣؛ سیوطی، الدر المنثور، ج۲، ص۲۵۹؛ همو، تاریخ الخلفاء، ص۱۱۴؛ ابن کثیر، البدایه والنهایه، ج۵، ص۲۱۴؛ متقی هندی، کنزالعمال، ج۱۲، ص۲۰۸، ج۱۵، ص۱۳۸؛ هیثمی، مجمع الزوائد، ج۹، ص۱۰۵؛ امرتسری، ارجح المطالب، ص۶۷.</ref>؛ | |||
#[[ابی بن کعب انصاری خزرجی]]<ref>جعابی، نخب المناقب.</ref>؛ | |||
#[[اسامه بن زید بن حارثه کلبی]]<ref>ابن عقده، حدیث الولایه؛ جعابی، نخب المناقب.</ref>؛ | |||
#[[اسعد بن زراره انصاری]]<ref>سید ابن طاووس، الیقین فی امره المؤمنین، ص۳۴، باب ۳۷؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۳۷، ص۲۳۳، ح۱۰۲؛ جزری، اسنی المطالب، ص۴؛ امرتسری، ارجح المطالب، ص۵۶۸.</ref>؛ | |||
#[[اسماء بنت عمیس خثعمیه]]<ref>ابن عقده، حدیث الولایه.</ref>؛ | |||
#[[ام سلمه]]، همسر رسول خدا{{صل}}<ref>ابن عقده، حدیث الولایه؛ امرتسری، ارجح المطالب ص۳۳۹ و ۲۳۸؛ طوسی، اختیار معرفه الرجال (رجال الکشی)، ص۶۶، ح۱۱۹؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۳۷، ص۲۳۳، ح۱۰۳؛ ذهبی، تذهیب التهذیب، ج۲، ص۵۷؛ قندوزی، ینابیع الموده، ص۴۰.</ref>؛ | |||
#[[ام‌هانی بنت طالب]]<ref>قندوزی، ینابیع الموده، ص۴۰.</ref>؛ | |||
#[[انس بن مالک خزرجی انصاری]]، خادم رسول خدا{{صل}} (م ۹۳ق)<ref>صدوق، معانی الاخبار، ص۳۴۱، ح۴؛ بحارالانوار، ج۳۷ ص۱۲۳، ح۱۷؛ طوسی، الامالی، ج۲، ص۳۴۱، ح۴؛ ابن مغازلی، مناقب علی بن ابی طالب، ص۲۶، ح۳۸؛ سید ابن طاووس، الطرائف، ص۱۴۸، ح۲۲۴؛ ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ج۲، ص۸۱، ح۵۸۰؛ خطیب، تاریخ بغداد، ج۷، ص۳۷۷؛ متقی هندی، کنزالعمال، ج۱۲، ص۲۰۸؛ ابن قتیبه، المعارف، ص۲۹۱؛ امرتسری، ارجح المطالب، ص۵۶۴؛ سیوطی، تاریخ الخلفاء، ص۱۱۴؛ بدخشانی، نزل الابرار، ص۲۰؛ ابن عقده، حدیث الولایه؛ جعابی، نخب المناقب؛ خوارزمی، مقتل الحسین.</ref>؛ | |||
#[[براء بن عازب انصاری]] ساکن کوفه (م ۷۲ ق)<ref>ابن عقده، حدیث الولایه؛ جعابی، نخب المناقب؛ خوارزمی، المناقب، ص۹۳؛ عمادالدین طبری، بشاره المصطفی ص۱۶۶ و ۲۰۳؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۳۷، ص۱۶۷، ح۴۳ و ص۲۲۲، ح۹۴، همدانی، موده القربی، ص۵۵؛ ابن عساکر، ترجمه الامام علی بن ابی طالب من تاریخ مدینه دمشق، ج۲، ص۴۷ و ۵۲، ح۵۵۱-۵۴۶؛ جوینی، فرائد السمطین، ص۶۵ و ۷۱؛ بلاذری، انساب الاشراف، ج۲، ص۱۰۸-۱۰۹، ح۴۷-۴۶؛ خطیب، تاریخ بغداد، ج۸، ص۲۹۰ و ج۱۲، ص۲۳۶؛ ذهبی، تاریخ الاسلام، ج۲، ص۱۹۷؛ همو، تذهیب التهذیب، ج۲، ص۵۷؛ قندوزی، ینابیع الموده، ص۳۱ و ۱۸۷؛ نسایی، الخصائص، ص۹۳؛ ابن ماجه، السنن، ج۱، ص۲۸ و ۲۹؛ ابن کثیر، البدایه والنهایه، ج۵، ص۲۰۹ و ج۷، ص۳۴۹؛ سیوطی، الحاوی للفتاوی، ص۷۹؛ همو، الجامع الصغیر، ج۲، ص۵۵۵؛ گنجی، کفایه الطالب، ص۱۴؛ ساعاتی، بدائع المنن، ج۲، ص۵۰۳؛ ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۲، ص۴۳۷؛ احمد بن حنبل، المسند، ج۴، ص۲۸۱؛ ابن بطریق، عمده عیون صحاح الاخبار، ص۴۵؛ محب الدین طبری، ذخائر العقبی، ص۶۷؛ همو، الریاض النضره، ج۲، ص۱۶۹؛ مقریزی، الخطط، ج۲، ص۲۰۲؛ کرکی، نفخات اللاهوت، ص۲۷؛ سمهودی، وفاء الوفاء، ج۲، ص۱۷۳؛ بدخشانی، نزل الابرار، ص۹؛ قاری، مرقاه المصابیح، ج۱۱، ص۳۴۹؛ ابن شهر آشوب، مناقب آل ابی طالب، ج۲، ص۲۲۰ و ۲۳۶؛ ابن صباغ، الفصول المهمه، ص۲۳ و ۲۵؛ امرتسری، ارجح المطالب، ص۵۶۲؛ متقی هندی، کنز العمال، ج۱۵، ص۱۱۷.</ref>؛ | |||
#[[بریده بن حصیب، ابوسهل اسلمی]] (م ۶۳ق)<ref>نسائی، الخصائص، ص۹۳ و ۹۴ و ۹۸؛ حاکم، المستدرک علی الصحیحین، ج۳، ص۱۱۰؛ ابن کثیر، البدایه والنهایه، ج۵، ص۲۰۹ و ج۷، ص۳۴۳؛ ابن مغازلی، مناقب علی بن ابی طالب، ص۲۱، ح۲۴ و ۲۸، ح۳۶؛ ابن بطریق، عمده عیون صحاح الاخبار، ص۵۴؛ اربلی، کشف الغمه، ج۱، ص۲۸۹؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۳۷، ص۱۹۶، ح۷۹؛ بلاذری، انساب الاشراف، ج۲، ص۱۱۲، ح۴۹؛ ذهبی، میزان الاعتدال، ج۲، ص۱۴۲؛ همو، تذهیب التهذیب، ج۲، ص۵۷؛ عسقلانی، لسان المیزان، ج۴، ص۴۲؛ ابونعیم، حلیه الاولیاء، ج۴، ص۲۳؛ ابن عبد البر، الاستیعاب، ج۲، ص۴۷۳؛ ابن عساکر، ترجمه الامام علی بن ابی طالب من تاریخ مدینه دمشق، ج۱، ص۳۶۵ و ۳۷۵، ح۴۵۸ و ۴۶۳ و ۴۶۵ و ۴۷۰ و ۴۷۸؛ طبرانی، المعجم الصغیر، ج۱، ص۷۱، احمد بن حنبل، المسند، ج۵، ص۳۵۰ و ۳۶۱؛ سیوطی، الجامع الصغیر، ج۲، ص۵۵۵، ح۹۰۰؛ سید ابن طاووس، الطرائف، ص۱۴۹، ح۲۲؛ شوکانی، فتح الغدیر، ج۴، ص۲۵۵؛ امرتسری، ارجح المطالب، ص۵۵۹؛ سیوطی، تاریخ الخلفاء، ص۱۱۴، هیثمی، مجمع الزوائد، ج۹، ص۱۰۸، متقی هندی، کنز العمال، ج۱۲، ص۲۰۸ و ج۱۵، ص۱۱۵، ح۳۳۷؛ سیوطی، الدر المنثور، ج۵، ص۱۸۲.</ref>؛ | |||
#[[ابولبابه بشیر بن عبدالمنذر اوسی انصاری]] (ابولبابه)<ref>جعابی، نخب المناقب.</ref>؛ | |||
#[[ابو عمره بشیر بن عمرو بن محصن انصاری]] (ابو عمره)<ref>ابن عقده، حدیث الولایه.</ref>؛ | |||
#[[ثابت بن ودیعه انصاری خزرجی مدنی]]<ref>جعابی، نخب المناقب؛ ابن اثیر، اسدالغابه، ج۳، ص۳۰۷؛ بهجت افندی، تاریخ آل محمد.</ref>؛ | |||
#[[جابر بن سمره بن جناده بن سوائی]]، ساکن کوفه (م ۷ یا ۷۴ق)<ref>ابن عقده، حدیث الولایه؛ خوارزمی، مقتل الحسین؛ متقی هندی، کنزالعمال، ج۶، ص۳۹۸.</ref>؛ | |||
#[[جابر بن عبدالله انصاری]] (م ۷۳ یا ۷۴ یا ۷۸ق)<ref>ابن عقده، حدیث الولایه؛ شمس الدین جزری، اسنی المطالب ص۳؛ ابن عبد البر، الاستیعاب، ج۲، ص۴۷۳؛ ابن مغازلی، مناقب علی بن ابی طالب، ص۲۵؛ ابن بطریق، عمده عیون صحاح الاخبار، ص۵۳؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۳۷، ص۱۳۴؛ سید ابن طاووس، الطرائف، ص۱۴۵، ح۲۱۹؛ ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ج۲، ص۶۵-۵۹، ح۵۵۸-۵۵۵ و ح۵۶۲-۵۶۰؛ جوینی، فرائد السمطین، ج۱، ص۶۲، ح۲۹؛ حسکانی، شواهد التنزیل، ج۱، ص۱۹۲، ح۱۹۲؛ گنجی کفایه الطالب، ص۶۱؛ ابن عبد البر، الاستیعاب، ج۲، ص۴۷۳؛ عسقلانی، تهذیب التهذیب، ج۷، ص۳۳۷؛ ابن کثیر، البدایه والنهایه، ج۵، ص۲۰۹ و ۲۱۳؛ ذهبی، تهذیب التهذیب، ج۲، ص۵۷؛ قندوزی، ینابیع الموده، ص۴۱ و ۵۵؛ امرتسری، ارجح المطالب، ص۵۶۳؛ متقی هندی، کنز العمال، ج۱۵، ص۱۲۰، ح۳۴۸.</ref>؛ | |||
#[[جابر بن نضر بن حارث بن کلده عبدری]]<ref>ابن شهر آشوب، مناقب آل ابی طالب، ج۲، ص۲۴۰؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۳۷، ص۱۶۲.</ref>؛ | |||
#[[جبله بن عمرو انصاری]]<ref>ابن عقده، حدیث الولایه.</ref>؛ | |||
#[[جبیر بن مطعم بن عدی قرشی نوفلی]]<ref>بهجت افندی، تاریخ آل محمد، ص۶۸؛ همدانی موده القربی؛ قندوزی، ینابیع الموده، ص۳۱ و ۳۳۶.</ref>؛ | |||
#[[جریر بن حمید حمیری]]<ref>جعابی، نخب المناقب.</ref>؛ | |||
#[[جریر بن عبدالله بجلی]]<ref>ابن عقده، حدیث الولایه؛ خوارزمی، مقتل الحسین؛ طبرانی، المعجم الکبیر، ج۱، ص۱۲۱؛ متقی هندی، کنز العمال، ج۱۲، ص۲۰۸ و ج۱۵، ص۱۲۱؛ هیثمی، مجمع الزوائد، ج۹، ص۱۰۶؛ امرتسری، ارجح المطالب، ص۵۷۲؛ سیوطی، تاریخ الخلفاء، ص۱۱۴؛ ابن کثیر، البدایه والنهایه، ج۷، ص۳۴۹؛ ابن عساکر، ترجمه الامام علی بن ابی طالب من تاریخ مدینه دمشق، ج۲، ص۸۴، ح۵۸۴.</ref>؛ | |||
#[[جندب انصاری]]<ref>شهاب الدین، تشنیف الآذان.</ref>؛ | |||
#[[جندب بن جناده]] (ابوذر غفاری، متوفای ۳۱ق)<ref>ابن عقده، حدیث الولایه؛ جعابی، نخب المناقب؛ خوارزمی، مقتل الحسین؛ بهجت افندی، تاریخ آل محمد؛ جزری، اسنی المطالب، ص۴۸.</ref>؛ | |||
#[[جندب بن عبدالله بن سفیان بجلی عقلی]]<ref>جعابی، نخب المناقب. </ref>؛ | |||
#[[حباب بن عتبه]]<ref>جعابی، نخب المناقب.</ref>؛ | |||
#[[حبةه بن جوین عرنی بجلی]]<ref>ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۳۷۲؛ ابن اثیر، اسدالغابه، ج۱، ص۳۶۷؛ خطیب، تاریخ بغداد، ج۸، ص۲۶۷؛ قندوزی، ینابیع الموده، ص۳۴.</ref>؛ | |||
#[[حبشی بن جناده سلولی]]<ref>ابن عقده، حدیث الولایه؛ ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ج۲، ص۷۰-۷۱، ح۵۶۶ و ۵۶۷؛ طبرانی، المعجم الکبیر، ج۱، ص۱۷۰؛ هیثمی، مجمع الزوائد، ج۹، ص۱۰۶؛ سیوطی، جمع الجوامع، ج۱، ص۲۵ (نقل از الغدیر)؛ بدخشانی، نزل الابرار، ص۲۰؛ متقی هندی، کنز العمال، ج۱۲، ص۲۰۷؛ امرتسری، ارجح المطالب، ص۵۷۲؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۳۷، ص۲۰۱؛ ابن کثیر دمشقی، البدایه والنهایه، ج۵، ص۲۱۳ و ۲۲۱ و ج۷، ص۳۴۹؛ ابن عدی، الکامل، ج۱، ص۳۸۶؛ عسقلانی، الکاف الشاف، ص۹۵.</ref>؛ | |||
#[[حبیب بن بدیل بن ورقاء خزاعی]]<ref>ابن اثیر، اسدالغابه، ج۱، ص۳۶۸؛ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۳۰۴؛ کتانی مغربی، نظم المتناثر، ص۱۲۴.</ref>؛ | |||
#[[حذیفه بن اُسید ابو سریحه غفاری]] از اصحاب شجره (م ۴۰ یا ۴۲ق)<ref>صدوق، الخصال، ج۱، ص۶۵، ح۸؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۳۷، ص۱۲۱، ح۱۵ و ۱۹۰؛ طبرانی، المعجم الکبیر، ج۱، ص۱۴۹؛ هیثمی، مجمع الزوائد، ج۹، ص۱۶۴؛ ابن حجر، الصواعق المحرقه، ص۲۵، ترمذی، جامع الصحیحین، ج۲، ص۲۹۸؛ سیوطی، تاریخ الخلفاء، ص۶۵، ۱۱۴؛ قرمانی، اخبارالدول و آثار الاول، ص۱۰۲؛ نابلسی، ذخائر المواریث، ج۱، ص۲۱۳، قندوزی، ینابیع الموده، ص۳۱ و ۳۸ و ۱۸۱؛ ابن طولون، شذرات الذهبیه، ص۵۴؛ ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ج۲، ص۳۵، ح۵۳۳ و ص۴۵، ح۵۴۵؛ ابن کثیر دمشقی، البدایه والنهایه، ج۵، ص۲۰۹ و ج۷، ص۳۴۸؛ ابن صباغ مالکی، الفصول المهمه، ص۲۳؛ حلبی، السیره الحلبیه، ج۳، ص۳۰۱؛ بدخشانی، نزل الابرار، ص۱۸؛ ابن بطریق، عمده عیون صحاح الاخبار، ص۴۶؛ عسقلانی، الاصابه، ج۲، ص۲۵۷؛ ابن اثیر، اسدالغابه، ج۳، ص۹۲ و ج۵، ص۲۰۸.</ref>؛ | |||
#[[حذیفه بن یمان]] (م ۳۶ق)<ref>سید ابن طاووس، اقبال الاعمال، ص۴۵۹؛ کوفی، تفسیر فرات الکوفی، ص۱۹۵؛ مجلسی، بحار الانوار، ج۳۷، ص۱۳۶ و ۱۹۳، ح۷۷.</ref>؛ | |||
#[[حسان بن ثابت]]، ابوالولید (م ۵۴ یا ۵۵ق)<ref>ابن عقده، حدیث الولایه؛ جعابی، نخب المناقب؛ علامه امینی، الغدیر، ج۲، ص۶۵-۳۴؛ مرزبانی مرقاه الشعر؛ ابوسعد خرگوشی، شرف المصطفی؛ ابونعیم اصفهانی، الاوائل؛ ابوسعید سجستانی، الولایه؛ خوارزمی، المناقب، ص۸۰؛ سبط ابن جوزی، تذکره الخواص، ص۲۰؛ گنجی شافعی، کفایه الطالب، ص۱۷؛ صدرالدین جوینی، فرائد السمطین؛ محمد بن یوسف زرندی، نظم در رالسمطین؛ محمد بن جریر طبری، المسترشد.</ref>؛ | |||
#[[حسن بصری]]<ref>کتاب سلیم بن قیس هلالی، ص۱۱۱.</ref>؛ | |||
#[[حسن بن حسن بن علی]]{{ع}}<ref>بیهقی، الاعتقاد، ص۱۸۲؛ منتخب تاریخ دمشق، ج۴، ص۱۶۱.</ref>؛ | |||
#[[حمید بن عماره]]<ref>هیثمی، مجمع الزوائد، ج۹، ص۱۰۷.</ref>؛ | |||
#[[ابو ایوب خالد بن زید انصاری]] (ابوایوب)<ref>طبرانی، المعجم الکبیر، ج۱، ص۲۰۵؛ متقی هندی، کنزالعمال، ج۲، ص۱۵۴.</ref>؛ | |||
#[[خالد بن ولید بن مغیره بن مخزومی]]، ابوسلیمان (م ۲۱ یا ۲۲ق)<ref>جعابی، نخب المناقب.</ref>؛ | |||
#[[خباب بن سَمُره]]<ref>جعابی، نخب المناقب.</ref>؛ | |||
#[[خزیمه بن ثابت انصاری]] ذوالشهادتین (م ۳۷ق)<ref>شیخ طوسی در کتاب رجال الکشی، و ابن اثیر در کتاب اسد الغابه از او به عنوان شهود علی{{ع}} در «حدیث مناشده» نام برده‌اند.</ref> . | |||
#[[ابو شریح خویلد بن عمرو خزاعی]]، ساکن مدینه (م ۶۷ق)<ref>ابن عقده، حدیث الولایه؛ قندوزی، ینابیع الموده، ص۳۸.</ref>؛ | |||
#[[رفاعه بن رافع انصاری]]<ref>ابن عقده، حدیث الولایه؛ جعابی، نخب المناقب.</ref>؛ | |||
#[[رفاعه بن عبدالمنذر انصاری]]<ref>جعابی، نخب المناقب.</ref>؛ | |||
#[[ریاح بن حارث نخعی کوفی]]<ref>شهاب الدین، تشنیف الآذان.</ref>؛ | |||
#[[زبیر بن عوام قرشی]] (م ۳۶ق)<ref>ابن عقده، حدیث الولایه؛ جعابی، نخب المناقب؛ جزری، اسنی المطالب، ص۳؛ منصور رازی، الغدیر.</ref>؛ | |||
#[[زید بن ارقم انصاری]] (م ۶۶ یا ۶۸ق)<ref>صدوق، اکمال الدین، ج۱، ص۲۳۴، ح۵؛ طوسی، الامالی، ج۱، ص۲۳۱، ح۴۶ و ص۲۵۹، ح۳۶؛ عمادالدین طبری، بشاره المصطفی، ص۱۶۶ و ۲۰۳؛ عیاشی سمرقندی، تفسیر العیاشی، ج۲، ص۹۷، ح۸۹ و ص۱۴۱، ح۱۰؛ سید ابن طاووس، الطرائف، ص۱۵۰، ح۲۲۷ و ح۲۲۸ و ص۱۵۳، ح۲۳۰؛ ابن بطریق، عمده عیون صحاح الاخبار، ص۴۶؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۳، ص۱۲۳، ح۱۸ و ص۱۳۷، ح۲۵ و ص۱۵۱، ح۳۷ و ص۱۶۷، ح۴۳ و ص۲۲۰، ح۹۴؛ کرکی، نفخات اللاهوت، ص۲۸؛ مسلم، الصحیح، ج۷، ص۱۲۲؛ ترمذی، جامع الصحیحین، ج۲، ص۲۹۸؛ ابن اثیر، جامع الاصول، ج۲، ص۴۶۸، ح۶۴۷۶؛ ابن صباغ، الفصول المهمه، ص۲۲ و ۲۴؛ ابن طلحه، مطالب السؤول، ص۱۶؛ احمد بن حنبل، المسند، ۴، ص۳۴۸ و ۳۷۰ و ۳۷۲ و ج۵، ص۳۷۰؛ هیثمی، مجمع الزوائد، ج۹، ص۱۰۴ و ۱۰۵ و ۱۰۶ و ۱۰۷ و ۱۶۳؛ سیوطی، الحاوی للفتاوی، ج۱، ص۱۲۲؛ سمهودی، وفاء الوفاء، ج۲، ص۱۷۳؛ سبط ابن جوزی، تذکره خواص، ص۳۳؛ قندوزی، ینابیع الموده، ص۳۱ و ۳۲؛ قاری، مرقاه المفاتیح، ج۱۱، ص۲۳۹؛ عبدالحق، اشعه اللمعات فی شرح المشکاه، ج۴، ص۶۸۹؛ نسائی، الخصائص، ص۹۳ و ۹۵؛ حاکم، المستدرک علی الصحیحین، ج۳، ص۱۰۹ و ۵۳۳؛ طبرانی، المعجم الکبیر، ج۵، ص۱۸۶ و ۱۹۶؛ متقی هندی، کنز العمال، ج۱۲، ص۲۰۷ و ۲۰۸ و ج۱۵، ص۱۳۸؛ صحیح ابن حبان، ج۲، ص۱۷۹؛ صحیح بزار، ج۱، ص۱۰۰؛ ابونعیم، تاریخ الاصبهان، ج۱، ص۲۳۵؛ ابن عساکر، ترجمه الامام علی بن ابی طالب من تاریخ مدینه دمشق، ج۲، ص۵، ح۵۰۱ و ص۷، ح۵۰۳ و ص۴۳-۳۵، ح۵۴۴-۵۳۳ و ص۵۲، ح۵۵۱؛ خوارزمی، المناقب، ص۹۳؛ ابن مغازلی، مناقب علی بن ابی طالب، ص۱۹، ح۲۵ و ص۲۵، ح۳۳؛ محب الدین طبری، الریاض النضره، ج۲، ص۱۶۹؛ خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ج۵، ص۴۵۶؛ بغوی، مصابیح السنه، ج۲، ص۱۹۹؛ گنجی، کفایه الطالب، ص۶۰-۵۸؛ بلاذری، انساب الاشراف، ج۲، ص۱۰۹، ح۴۸؛ ذهبی، تذهیب التهذیب، ج۲، ص۵۷؛ همو، تاریخ الاسلام، ج۲، ص۱۹۶؛ همو، میزان الاعتدال، ج۳، ص۲۲۴؛ ساعاتی، بدائع المنن، ج۲، ص۵۰۳؛ ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۲، ص۴۳۷؛ ابن کثیر، البدایه والنهایه، ج۵، ص۲۱۲؛ بدخشانی، نزل الابرار، ص۱۹؛ امرتسری، ارجح المطالب، ص۵۶۰؛ سیوطی، الجامع الصغیر، ج۲، ص۵۵۵.</ref>؛ | |||
#[[زید بن ثابت انصاری خزرجی]] (م ۴۵ یا ۴۸ یا ۵۰ق)<ref>ابن عقده، حدیث الولایه؛ جعابی، نخب المناقب؛ کتاب سلیم بن قیس هلالی، ص۱۱۱؛ جزری، اسنی المطالب، ص۴.</ref>؛ | |||
#[[زید بن حارثه انصاری]]<ref>شهاب الدین، تشنیف الآذان.</ref>؛ | |||
#[[زید بن شراحیل انصاری]]<ref>ابن اثیر، اسدالغابه، ج۲، ص۲۳۳؛ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۵۶۷؛ بهجت افندی، تاریخ آل محمد، ص۶۷؛ خوارزمی، مقتل الحسین؛ ابن عقده، حدیث الولایه. </ref>؛ | |||
#[[زید بن علی]]<ref>صدوق، الامالی، ص۱۰۷، ح۳؛ همو، معانی الاخبار، ص۶۶، ح۳؛ مجلسی، بحار الانوار، ج۳۷، ص۲۲۳، ح۹۸.</ref>؛ | |||
#[[سعد بن ابی وقاص]] (م ۵۴ یا ۵۵ یا ۵۶ یا ۵۸ق)<ref>ابن عقده، حدیث الولایه؛ کتاب سلیم بن قیس هلالی؛ عمادالدین طبری، بشاره المصطفی، ص۲۰۴؛ مفید، الامالی، ص۵۸، ح۲؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۴۰، ص۴۹، ح۷۵؛ ابن ماجه، السنن، ج۱، ص۴۵، ح۱۲۱؛ نسائی، الخصائص، ص۴۷ و ۵۰ و ۱۰۰؛ احمد بن صحنبل، الفضائل، ص۱۴۸ ح۲۱۵؛ ابن بطریق، عمده عیون صحاح الاخبار، ص۴۸؛ سید ابن طاووس، الطرائف، ص۱۵۱، ح۲۳۰؛ ابن کثیر، البدایه والنهایه، ج۷، ص۳۴۰؛ گنجی، کفایه الطالب، ص۶۲ و ۲۸۵؛ ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ج۱، ص۲۱۹-۲۱۱، ح۲۸۱ و ۲۸۹-۲۸۵ و ج۲، ص۵۳، ح۵۵۲؛ جوینی، فرائد السمطین، ج۱، ص۷۰، ح۳۷؛ حاکم، المستدرک علی الصحیحین، ج۳، ص۱۱۶؛ بلاذری، انساب الاشراف، ج۲، ص۶۴؛ عسقلانی، الکاف الشاف، ص۹۵؛ ابن اثیر، اسدالغابه، ج۴، ص۴۵؛ ابن حجر، الاصابه، ج۲، ص۵۳؛ مسعودی، مروج الذهب، ج۲، ص۴۴؛ ابونعیم، حلیه الاولیاء، ج۴، ص۳۵۶؛ متقی هندی، کنز العمال، ج۱۲، ص۲۰۸؛ بدخشانی، نزل الابرار، ص۲۰؛ هیثمی، مجمع الزوائد، ج۹، ص۱۰۷؛ سیوطی، تاریخ الخلفاء، ص۱۱۴؛ امرتسری، ارجح المطالب، ص۵۶۵.</ref>؛ | |||
#[[سعد بن جناده عوفی، پدر عطیه عوفی]]<ref>ابن عقده، حدیث الولایه؛ جعابی، نخب المناقب؛ خوارزمی، مقتل الحسین.</ref>؛ | |||
#[[سعد بن عباده انصاری خزرجی]]<ref>جعابی، نخب المناقب.</ref>؛ | |||
#[[ابوسعید سعد بن مالک خدری]]<ref>صدوق، الامالی، ص۳۴۲؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۳۷، ص۱۲۱، ح۴؛ طوسی، الامالی، ص۱۵۴؛ کتاب سلیم بن قیس هلالی، ص۲۲۸؛ بخاری، التاریخ الکبیر، ج۲، ص۱۹۴؛ خوارزمی، المناقب، ص۸۰؛ همو، مقتل الحسین، ص۴۷؛ جوینی، فرائد السمطین، ج۱، ص۷۲، ح۳۹؛ ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ج۲، ص۶۶، ح۵۶۳ و ص۶۹، ح۵۶۴؛ ابن مغازلی، مناقب علی بن ابی طالب، ص۲۰، ح۲۶؛ بلاذری، انساب الاشراف، ج۲، ص۱۱۲، ح۵۰؛ حسکانی، شواهد التنزیل، ج۱، ص۱۵، ح۲۱۱ و ۲۱۲؛ تفسیر نیشابوری، ج۶، ص۱۹۴؛ طبرسی، مجمع البیان، ج۳، ص۱۵۹؛ سید ابن طاووس، الطرائف، ص۱۴۶، ح۲۲۱؛ ابن کثیر، تفسیر القرآن العظیم، ج۲، ص۴ و ج۳، ص۳۸۱؛ سیوطی، الدر المنثور، ج۲، ص۲۵۹؛ همو، تاریخ الخلفاء، ص۱۱۴؛ ابن کثیر، البدایه والنهایه، ج۷، ص۳۴۹-۳۵۰؛ هیثمی، مجمع الزوائد، ج۹، ص۱۰۸؛ بدخشانی، نزل الابرار، ص۲۰؛ متقی هندی، کنز العمال، ج۱۵، ص۱۳۸؛ امرتسری، ارجح المطالب، ص۵۶۸.</ref>؛ | |||
#[[سعید بن زید قرشی عدوی]]<ref>ابن مغازلی، مناقب علی بن ابی طالب.</ref>؛ | |||
#[[سعید بن سعد بن عباده انصاری]]<ref>ابن عقده، حدیث الولایه.</ref>؛ | |||
#[[سلمان فارسی]]<ref>ابن عقده، حدیث الولایه؛ جعابی، نخب المناقب؛ بهجت افندی، تاریخ آل محمد؛ کتاب سلیم بن قیس هلالی.</ref>؛ | |||
#[[سلمه بن عمرو بن اکوع اسلمی]]<ref>ابن عقده، حدیث الولایه؛ جعابی، نخب المناقب.</ref>؛ | |||
#[[سمره بن جندب هلالی فزاری]]<ref>ابن عقده، حدیث الولایه؛ جعابی، نخب المناقب؛ ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ج۲، ص۷۱، ح۵۴۸.</ref>؛ | |||
#[[سهل بن حنیف انصاری]]<ref>ابن عقده، حدیث الولایه؛ جعابی، نخب المناقب.</ref>؛ | |||
#[[سهل بن سعد ساعد انصاری]]<ref>ابن عقده، حدیث الولایه؛ جعابی، نخب المناقب، قندوزی، ینابیع الموده، ص۳۸.</ref>؛ | |||
#[[ابویعلی شداد بن اوس انصاری]]<ref>بهجت افندی، تاریخ آل محمد.</ref>؛ | |||
#[[شریط بن انس بن مالک اشجعی]]<ref>ابن عساکر، ترجمه الامام علی بن ابی طالب من تاریخ مدینه دمشق، ج۲، ص۷۲، ح۵۶۹.</ref>؛ | |||
#[[ابو اومامه صدی بن عجلان باهلی]]<ref>ابن عقده، حدیث الولایه.</ref>؛ | |||
#[[ضمیره بن اسدی]]<ref>ابن عقده، حدیث الولایه؛ جعابی، نخب المناقب؛ سیوطی، تاریخ الخلفاء، ص۶۵.</ref>؛ | |||
#[[طاووس بن کیسان]]<ref>احمد بن حنبل، فضائل الصحابه، ص۸۷، ح۱۲۹؛ عبد الرزاق صنعانی، المصنف، ج۱۱، ص۲۲۵، ح۲۰۳۸۸.</ref>؛ | |||
#[[طلحه بن عبدالله تمیمی قرشی]]<ref>ابن عقده، حدیث الولایه؛ جعابی، نخب المناقب؛ کتاب سلیم بن قیس هلالی؛ حاکم، المستدرک علی الصحیحین، ج۳، ص۳۷۱؛ متقی هندی، کنز العمال، ج۱۲، ص۲۰۸؛ عسقلانی، الکاف الشاف، ج۹۶؛ ابن عساکر، ترجمه الامام علی بن ابی طالب من تاریخ مدینه دمشق، ج۲، ص۵۶، ح۵۵۳؛ مسعودی، مروج الذهب، ج۲، ص۳۶۴؛ خوارزمی، المناقب، ص۱۱۲؛ هیثمی، مجمع الزوائد، ج۹، ص۱۰۷؛ ابن کثیر، البدایه والنهایه، ج۷، ص۳۴.</ref>؛ | |||
#[[عامر بن عمیر نمیری]]<ref>ابن عقده، حدیث الولایه؛ جعابی، نخب المناقب؛ ابن حجر، الاصابه، ج۲، ص۲۵۵.</ref>؛ | |||
#[[عامر بن لیلی بن جندب بن سفیان غفلی بجلی]]<ref>ابن عقده، حدیث الولایه.</ref>؛ | |||
#[[عامر بن لیلی بن ضمره]]<ref>ابن عقده، حدیث الولایه؛ ابن حجر، الاصابه، ج۲، ص۲۵۷.</ref>؛ | |||
#[[عامر بن لیلی غفاری]]<ref>ابن عقده، حدیث الولایه.</ref>؛ | |||
#[[ابو طفیل عامر بن واثله کنانی]]<ref>ابن عقده، حدیث الولایه؛ ابن اثیر، اسدالغابه، ج۳، ص۹۲.</ref>؛ | |||
#[[عایشه بنت ابی بکر]]<ref>ابن عقده، حدیث الولایه؛ جعابی، نخب المناقب؛ سید ابن طاووس، الطرائف، ص۱۲۱، ح۱۸۴؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۳۷، ص۱۸۰، ح۶۷.</ref>؛ | |||
#[[عباده بن صامت خزرجی انصاری]]<ref>جعابی، نخب المناقب.</ref>؛ | |||
#[[عباس بن عبدالمطلب بن هاشم]]، عموی رسول خدا{{صل}}<ref>ابن عقده، حدیث الولایه؛ جعابی، نخب المناقب.</ref>؛ | |||
#[[عبد الا علی بن عدی بهرانی]]<ref>جعابی، نخب المناقب.</ref>؛ | |||
#[[عبدالرحمان بن ابی لیلی انصاری]]<ref>کتاب سلیم بن قیس هلالی.</ref>؛ | |||
#[[عبدالرحمان بن عبدالرب انصاری]]<ref>ابن عقده، حدیث الولایه؛ بهجت افندی، تاریخ آل محمد؛ ابن حجر، الاصابه، ج۲، ص۴۰۸؛ قندوزی، ینابیع الموده، ص۳۴؛ ابن اثیر، اسدالغابه، ج۳، ص۳۰۷ و ج۵، ص۲۰۵.</ref>؛ | |||
#[[عبدالرحمان بن عوف]]<ref>ابن عقده، حدیث الولایه؛ جعابی، نخب المناقب؛ کتاب سلیم بن قیس.</ref>؛ | |||
#[[عبدالرحمان بن مدلج]]<ref>ابن عقده، حدیث الولایه؛ ابن اثیر، اسدالغابه، ج۳، ص۳۲۱.</ref>؛ | |||
#[[عبدالرحمان بن یعمر دوئلی]]<ref>ابن عقده، حدیث الولایه؛ خوارزمی، مقتل الحسین.</ref>؛ | |||
#[[عبدالله بن ابی اوفی اسلمی]]<ref>ابن عقده، حدیث الولایه، کتاب سلیم بن قیس؛ ابن مغازلی، مناقب علی بن ابی طالب، ص۲۳، ح۳۴؛ سید ابن طاووس، الطرائف، ص۱۴۵، ح۲۲۰؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۳۷، ص۱۸۵، ح۷۰؛ حسکانی، شواهد التنزیل، ج۱، ص۹۰، ح۲۴۷.</ref>؛ | |||
#[[عبدالله بن انیس]]<ref>جعابی، نخب المناقب.</ref>؛ | |||
#[[عبدالله بن بدیل بن ورقاء]]<ref>طوسی، اختیار معرفه الرجال.</ref>؛ | |||
#[[عبدالله بن بشیر مازنی]]<ref>ابن عقده، حدیث الولایه؛ شهاب الدین، تشنیف الآذان.</ref>؛ | |||
#[[عبدالله بن ثابت انصاری]]، خادم رسول الله{{صل}}<ref>ابن عقده، حدیث الولایه؛ جعابی، نخب المناقب؛ بهجت افندی، تاریخ آل محمد.</ref>؛ | |||
#[[عبدالله بن بن جعفر بن ابی طالب]]<ref>ابن عقده، حدیث الولایه؛ جعابی، نخب المناقب؛ کتاب سلیم بن قیس، ص۲۳۱؛ طبرسی، الاحتجاج، ج۲، ص۳.</ref>؛ | |||
#[[عبدالله بن حنطب مخزومی]]<ref>سیوطی، احیاء المیت، ص۲۶۰، ح۴۳؛ هیثمی، مجمع الزوائد، ج۵، ص۱۹۵؛ ابن اثیر، اسدالغابه، ج۳، ص۱۴۷.</ref>؛ | |||
#[[عبدالله بن ربیعه]]<ref>جعابی، نخب المناقب؛ خوارزمی، مقتل الحسین. </ref>؛ | |||
#[[عبدالله بن عباس]]<ref>ابن عقده، حدیث الولایه؛ جعابی، نخب المناقب؛ خوارزمی، مقتل الحسین؛ همو، المناقب، ص۷۵؛ بهجت افندی، تاریخ آل محمد؛ صدوق، الامالی، ص۲۹۰، ح۱۰؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۳۷، ص۱۰۹، ح۳؛ عمادالدین طبری، بشاره المصطفی، ص۳۰۱؛ کوفی، تفسیر فرات الکوفی، ص۱۹۰؛ سید ابن طاووس، الطرائف، ص۱۵۲، ح۲۳۴؛ امرتسری، ارجح المطالب، ص۵۷۶؛ حسکانی، شواهد التنزیل، ج۱، ص۱۸۸، ح۲۴۵؛ طبرسی، مجمع البیان، ج۳، ص۲۲۳؛ ابن عساکر، ترجمه الامام علی بن ابی طالب من تاریخ مدینه دمشق، ج۱، ص۳۶۸، ح۴۶۴ و ج۲، ص۳۶، ح۵۳۳؛ محب الدین طبری، الریاض النضره، ج۲، ص۲۰۳؛ همو، ذخائر العقبی، ص۸۷؛ احمد بن حنبل، المسند، ج۱، ص۳۳۱؛ ابن کثیر، البدایه والنهایه، ج۷، ص۳۳۷؛ حاکم، المستدرک علی الصحیحین، ج۳، ص۱۳۲؛ خطیب، تاریخ بغداد، ج۱۲، ص۳۴۳؛ سید ابن طاووس، اقبال الاعمال، ص۴۵۴؛ سیوطی، الجامع الصغیر، ص۱۴۱؛ نبهانی، الفتح الکبیر، ج۲، ص۲۴۲؛ متقی هندی، کنز العمال، ج۱۲، ص۲۰۴؛ قندوزی، ینابیع الموده، ص۱۸۵؛ اربلی، کشف الغمه، ج۱، ص۳۱۸؛ بدخشانی، نزل الابرار، ص۲۰؛ هیثمی، مجمع الزوائد، ج۹، ص۱۰۸؛ گنجی، کفایه الطالب، ص۱۱۵؛ آلوسی، روح المعانی، ج۲، ص۳۴۸؛ فخر رازی، التفسیر الکبیر، ج۱۲، ص۴۹؛ ابن حجر، الاصابه، ج۲، ص۵۰۹.</ref>؛ | |||
#[[عبدالله بن ابی عبدالاسد مخزومی]]، برادر رضاعی پیامبر و همسر ام سلمه<ref>ابن عقده، حدیث الولایه.</ref>؛ | |||
#[[عبدالله بن عمر بن خطاب]]<ref>ابن عقده، حدیث الولایه؛ جعابی، نخب المناقب؛ خوارزمی، مقتل الحسین؛ کتاب سلیم بن قیس؛ هیثمی، مجمع الزوائد، ج۹، ص۱۰۶؛ سیوطی، تاریخ الخلفاء، ص۱۱۴؛ متقی هندی، کنز العمال، ج۶، ص۱۵۴؛ امرتسری، ارجح المطالب، ص۵۶؛ ابن عساکر، ترجمه الامام علی بن ابی طالب من تاریخ مدینه دمشق، ج۳، ص۸۳، ح۵۸۳.</ref>؛ | |||
#[[عبدالله بن مسعود هذلی]]<ref>ابن عقده، حدیث الولایه؛ ابن مغازلی، مناقب علی بن ابی طالب، ص۲۲، ح۳۲؛ ابن بطریق، عمده عیون صحاح الاخبار، ص۵۴، مجلسی، بحارالانوار، ج۳۷، ص۱۹۶، ح۷۹؛ ابن عساکر، ترجمه الامام علی بن ابی طالب من تاریخ مدینه دمشق، ج۳، ص۵۸، ح۵۵۴.</ref>؛ | |||
#[[عبدالله بن یامیل]]<ref>ابن عقده، حدیث الولایه؛ ابن اثیر، اسدالغابه، ج۳، ص۲۷۴؛ ابن حجر، الاصابه، ج۲، ص۳۸۴؛ امرتسری، ارجح المطالب، ص۵۶۴.</ref>؛ | |||
#[[عبیدالله بن عباس]]<ref>کتاب سلیم بن قیس.</ref>؛ | |||
#[[عبید بن عازب انصاری]]<ref>ابن عقده، حدیث الولایه.</ref>؛ | |||
#[[عثمان بن حنیف اوسی انصاری]]<ref>جعابی، نخب المناقب.</ref>؛ | |||
#[[عثمان بن عفان]]<ref>عینی حیدرآبادی، المناقب، ص۵۲.</ref>؛ | |||
#[[عدی بن حاتم طائی]]<ref>ابن عقده، حدیث الولایه؛ جعابی، نخب المناقب؛ بهجت افندی، تاریخ آل محمد؛ قندوزی، ینابیع الموده، ص۳۸.</ref>؛ | |||
#[[عروه بن ابی جعد بارقی]]<ref>جعابی، نخب المناقب.</ref>؛ | |||
#[[عطیه بن بسر مازنی]]<ref>ابن عقده، حدیث الولایه.</ref>؛ | |||
#[[عقبه بن عامر جهنی]]<ref>ابن عقده، حدیث الولایه؛ جعابی، نخب المناقب؛ بهجت افندی، تاریخ آل محمد.</ref>؛ | |||
#[[ابو مسعود عقبه بن عمرو بدری]]<ref>جعابی، نخب المناقب.</ref>؛ | |||
#[[عمار بن یاسر]]<ref>ابن عقده، حدیث الولایه؛ کتاب سلیم بن قیس؛ خوارزمی، مقتل الحسین؛ هیثمی، مجمع الزوائد، ج۷، ص۱۷؛ سیوطی، الحاوی للفتاوی، ج۱، ص۱۱۹؛ حسکانی، شواهد التنزیل، ج۱، ص۱۷۳؛ جوینی، فرائد السمطین، ج۱، ص۱۹۴، ح۱۵۳؛ نصر بن مزاحم، وقعه صفین، ص۳۳۸؛ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۸، ص۲۱.</ref>؛ | |||
#[[عماره بن خزرجی انصاری]]<ref>شهاب الدین، تشنیف الآذان؛ هیثمی، مجمع الزوائد، ج۹، ص۱۰۷؛ سیوطی، تاریخ الخلفاء، ص۶۵.</ref>؛ | |||
#[[عمران بن حصین خزاعی]]<ref>ابن عقده، حدیث الولایه؛ خوارزمی، مقتل الحسین؛ اربلی، کشف الغمه، ج۱، ص۲۹۰؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۳۷، ص۲۲۰.</ref>؛ | |||
#[[عمر بن ابی سلمه بن عبدالاسد مخزومی]]<ref>برادر رضاعی پیامبر و فرزند ام سلمه: ابن عقده، حدیث الولایه؛ جعابی، نخب المناقب؛ کتاب سلیم بن قیس.</ref>؛ | |||
#[[عمر بن خطاب]]<ref>ابن عقده، حدیث الولایه؛ جعابی، نخب المناقب؛ خوارزمی، مقتل الحسین؛ ابن مغازلی، مناقب علی بن ابی طالب، ص۲۲، ح۳۱؛ ابن بطریق، عمده عیون صحاح الاخبار، ص۵۴؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۳۷، ص۱۹۶، ح۷۹؛ قندوزی، ینابیع الموده، ص۳۱ و ۲۴۹؛ سید ابن طاووس، الطرائف، ص۱۵۰، ح۲۲۹؛ محب الدین طبری، ذخائر العقبی، ص۶۷؛ همو، الریاض النضره، ج۲، ص۱۶۱؛ بخاری، التاریخ الکبیر، ج۱، ص۳۷۵؛ ابن کثیر، البدایه والنهایه، ج۵، ص۲۱۳ و ج۷، ص۳۴۹؛ ابن عساکر، ترجمه الامام علی بن ابی طالب من تاریخ مدینه دمشق، ج۲، ص۷۹، ح۵۷۸؛ امرتسری، ارجح المطالب، ص۵۶۵.</ref>؛ | |||
#[[عمرو بن حریث]]<ref>جعابی، نخب المناقب.</ref>؛ | |||
#[[عمرو بن حمق خزاعی]]<ref>ابن عقده، حدیث الولایه؛ جعابی، نخب المناقب؛ خوارزمی، مقتل الحسین.</ref>؛ | |||
#[[عمرو بن ذی مر]]<ref>هیثمی، مجمع الزوائد، ج۹، ص۱۰۴؛ شهاب الدین، تشنیف الآذان.</ref>؛ | |||
#[[عمرو بن شراحیل]]<ref>خوارزمی، مقتل الحسین.</ref>؛ | |||
#[[عمرو بن عاص]]<ref>خوارزمی، المناقب، ص۱۲۹؛ ابن قتیبه، الامامه والسیاسه، ص۹۳.</ref>؛ | |||
#[[عمرو بن مره جهنی]]<ref>متقی هندی، کنز العمال، ج۶، ص۱۵۴؛ امرتسری، ارجح المطالب، ص۵۶۴.</ref>؛ | |||
#[[فاطمه بنت حمزه بن عبدالمطلب]]<ref>ابن عقده، حدیث الولایه؛ جعابی، نخب المناقب.</ref>؛ | |||
#[[فضل بن عباس]]<ref>کتاب سلیم بن قیس هلالی، ص۲۳۱.</ref>؛ | |||
#[[قیس بن ثابت شماس انصاری]]<ref>ابن اثیر، اسدالغابه، ج۱، ص۳۶۸؛ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۳۰۵.</ref>؛ | |||
#[[قیس بن سعد بن عباده انصاری]]<ref>کتاب سلیم بن قیس.</ref>؛ | |||
#[[قیس بن عاصم]]<ref>جعابی، نخب المناقب.</ref>؛ | |||
#[[کعب بن عجره بن انصاری]]<ref>ابن عقده، حدیث الولایه؛ جعابی، نخب المناقب.</ref>؛ | |||
#[[مالک بن حویرث لیثی]]<ref>ابن عقده، حدیث الولایه؛ جعابی، نخب المناقب؛ خوارزمی، مقتل الحسین؛ هیثمی، مجمع الزوائد، ج۹، ص۱۰۶ و ۱۰۸؛ سیوطی، تاریخ الخلفاء، ص۱۱۴؛ بدخشانی، نزل الابرار، ص۲۰؛ امرتسری، ارجح المطالب، ص۵۶۴؛ ابن عساکر، ترجمه الامام علی بن ابی طالب من تاریخ مدینه دمشق، ج۲، ص۸۰، ح۵۷۹.</ref>؛ | |||
#[[محمد بن ابی بکر]]<ref>کتاب سلیم بن قیس.</ref>؛ | |||
#[[محمد بن مسلمه]]<ref>کتاب سلیم بن قیس.</ref>؛ | |||
#[[مقداد بن عمرو کندی]]، یکی از چهار کس که خداوند امر به دوست داشتن آنان فرموده است<ref>ابن عقده، حدیث الولایه؛ کتاب سلیم بن قیس.</ref>؛ | |||
#[[ناجیه بن عمرو خزاعی]]<ref>ابن عقده، حدیث الولایه؛ جعابی، نخب المناقب، خوارزمی، مقتل الحسین؛ ابن اثیر، اسدالغابه، ج۵، ص۶؛ ابن حجر، الاصابه، ج۳، ص۵۲۴.</ref>؛ | |||
#[[نبیط بن شریط]]<ref>شهاب الدین، تشنیف الآذان.</ref>؛ | |||
#[[نعمان بن عجلان انصاری]]<ref>ابن عقده، حدیث الولایه؛ جعابی، نخب المناقب؛ بهجت افندی، تاریخ آل محمد.</ref>؛ | |||
#[[وحشی بن حرب حبشی]]<ref>ابن عقده، حدیث الولایه؛ جعابی، نخب المناقب.</ref>؛ | |||
#[[وهب بن حمزه]]<ref>ابن حجر، الاصابه، ج۳، ص۶۴۱.</ref>؛ | |||
#[[وهب بن عبدالله سوایی]]<ref>ابن عقده، حدیث الولایه. </ref>؛ | |||
#[[هاشم بن عتبه بن ابی وقاص]]<ref>ابن عقده، حدیث الولایه؛ کتاب سلیم بن قیس؛ ابن اثیر، اسدالغابه، ج۱، ص۳۶۸.</ref>؛ | |||
#[[یزید بن خطیب اسلمی]]<ref>ابن عقده، حدیث الولایه.</ref>؛ | |||
#[[یزید بن ودیعه]]<ref>ابن اثیر، اسدالغابه، ج۳، ص۲۳۱.</ref>؛ | |||
#[[یعلی بن مره ثقفی]]<ref>برای آگاهی بیش‌تر، ر.ک: الغدیر، ج۱، ص۷۲-۱۵.</ref>و<ref>ابن عقده، حدیث الولایه؛ جعابی، نخب المناقب؛ ابن اثیر، اسدالغابه، ج۲، ص۲۳۳؛ ج۳، ص۹۳؛ ج۵، ص۶؛ ابن حجر، الاصابه، ج۳، ص۵۴۲.</ref>.<ref>[[محمد دشتی|دشتی، محمد]]، [[سندشناسی غدیر (مقاله)| مقاله «سندشناسی غدیر»]]، [[دانشنامه امام علی ج۸ (کتاب)|دانشنامه امام علی ج۸]] ص ۲۷۵-۲۹۶.</ref> | |||
{{پایان فهرست اثر}} | |||
==پانویس== | == منابع == | ||
{{منابع}} | |||
# [[پرونده:1368987.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|'''فرهنگ غدیر''']] | |||
# [[پرونده:1368106.jpg|22px]] [[محمد دشتی|دشتی، محمد]]، [[سندشناسی غدیر (مقاله)| مقاله «سندشناسی غدیر»]]، [[دانشنامه امام علی ج۸ (کتاب)|'''دانشنامه امام علی ج۸''']] | |||
{{پایان منابع}} | |||
== پانویس == | |||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده: | [[رده:غدیر]] | ||
[[رده:مدخل فرهنگ غدیر]] | [[رده:مدخل فرهنگ غدیر]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۳ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۰۹:۳۵
مقدمه
آنچه در غدیر خم با حضور هزاران نفر اتفاق افتاد و پیامبر خدا، امیر مؤمنان را به امامت و خلافت نصب کرد، به عنوان یک سند و حجت، بارها مورد استناد و احتجاج و استشهاد قرار گرفت، چه از سوی حضرت علی (ع) و چه از سوی دیگران. هرچند برخی با آنکه در صحنه حاضر بودند، از شهادت دادن در هنگام نیاز سرباز زدند، کسانی هم متعهدانه دیده‌ها و شنیده‌های خود را بازگو کردند و از گواهان غدیر گشتند. از جمله شهادت دادن یک گروه دوازده نفری در حساس‌ترین موقعیّت، حائز اهمیّت بود.
پس از وفات پیامبر و پیش‌آمدن ماجرای سقیفه و خلافت ابوبکر، جمعی دوازده نفره از مهاجران و انصار، جلوس او را بر تخت خلافت مورد انتقاد قرار دادند. وقتی ابوبکر بر منبر نشست، آنان تصمیم گرفتند او را از منبر پیامبر پایین بکشند، برخی‌شان هم با این کار موافق نبودند. نزد حضرت علی (ع) رفتند و نظر او را جویا شدند. حضرت فرمود: این کار شما نوعی جنگ با حکومت است و شما اندکید و این جماعت هم فرمان پیامبر را زیر پا گذاشتند و خونخواه جاهلیّت‌اند، اگر چنان کنید با شمشیر شما را از بین می‌برند، آنگونه که مرا مقهور و مغلوب ساختند و به اجبار وادار به بیعتم کردند. بهتر است شما نزد او بروید و آنچه را از پیامبر شنیده‌اید بازگو کنید. آن دوازده نفر عبارت بودند از: خالد بن سعید بن عاص، مقداد، ابیّ بن کعب، عمّار یاسر، ابو ذر غفاری، سلمان فارسی، عبد اللّه بن مسعود، بریدۀ اسلمی (از مهاجرین) و خزیمة بن ثابت ذو الشهادتین، سهل بن حنیف، ابوایوب انصاری و ابوالهیثم بن تیهان.
روز جمعه بود که آنان اطراف منبر پیامبر نشستند و به ترتیب از جا برخاستند و به ابوبکر نسبت به تصدّی خلافت هشدار دادند، واقعۀ غدیر خم و حدیث غدیر را یادآور شدند و از کنار گذاشتن علی بن ابی طالب (ع) از خلافت و مخالفت با دستور پیامبر انتقاد کردند و این نحوه حکومت و خلافت را بدون مستند شرعی دانستند. جز این دوازده نفر، دیگرانی هم برخاسته و سخن گفتند. نتیجۀ گواهی این شاهدان غدیر، شکست سیاسی ابوبکر بود، ازاین‌رو ابوبکر که دلیل و جوابی نداشت سه روز در خانه نشست. روز سوّم عمر، طلحه، زبیر، عثمان، عبد الرحمان بن عوف، سعد بن ابی وقّاص، و ابو عبیدۀ جرّاح (از کارچاق‌کنان سقیفه و خلافت ابوبکر) هرکدام با ده نفر از مردان عشیرۀ خود با سلاح‌های آخته سراغ ابوبکر آمده او را از خانه بیرون آورده به مسجد بردند و بر منبر نشاندند و مردم را نیز تهدید کردند که اگر کسی باز هم از آنگونه سخنان بگوید، با شمشیر جواب خواهد شنید. مردم هم ترسیدند و در خانه‌ها نشستند[۱].[۲]
شاهدان صحنه غدیر
از ویژگی‌های حدیث غدیر، شاهدان فراوان آن است. مسلمانان جهان از سراسر بلاد اسلامی، از دور و نزدیک، در حجه الوداع در کنار پیامبر گرامی اسلام(ص) در غدیر خم بودند و شنیدند و دیدند که به امر الهی، آن حضرت، علی بن ابی طالب(ع) را به مقام امامت مسلمانان معرفی فرمود و از همه حاضران بیعت گرفت و پس از روز عید غدیر و بازگشت حاجیان به شهر و کشور خویش، این حقیقت جاودانه در دل‌ها و تاریخ اسلام ثبت گردید. در آن میان، نزدیک به ۱۵۰ نفر از اصحاب پیامبر گرامی اسلام(ص) وجود دارند که گواهی آنان در کتب تاریخ ثبت شده و از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است[۳]. در ذیل، اسامی این عده و منابع آن، به ترتیب الفبایی آورده می‌شود:
- ابن ارقم[۴]؛
- ابوبسطام، خادم اسامه بن زید[۵]؛
- ابوبکر بن ابی قحافه تیمی[۶]؛
- ابوجنیده بن جندع بن عمرو بن مازن مازنی انصاری[۷]؛
- ابوحمراء، خادم رسول خدا(ص)[۸]؛
- ابورافع قبطی، خادم رسول خدا(ص)[۹]؛
- ابورفاعه عدوی[۱۰]؛
- ابوزینب بن عوف انصاری[۱۱]؛
- ابوعبیده جراح[۱۲]؛
- ابو فضاله انصاری[۱۳]؛
- ابوقتاده حارث بن ربعی سلمی خزرجی انصاری[۱۴]؛
- ابو قدامه انصاری[۱۵]؛
- ابوکامل احمس[۱۶]؛
- ابولیلی ابن سعید[۱۷]؛
- ابومریم انصاری[۱۸]؛
- ابوهریره دوسی[۱۹]؛
- ابی بن کعب انصاری خزرجی[۲۰]؛
- اسامه بن زید بن حارثه کلبی[۲۱]؛
- اسعد بن زراره انصاری[۲۲]؛
- اسماء بنت عمیس خثعمیه[۲۳]؛
- ام سلمه، همسر رسول خدا(ص)[۲۴]؛
- ام‌هانی بنت طالب[۲۵]؛
- انس بن مالک خزرجی انصاری، خادم رسول خدا(ص) (م ۹۳ق)[۲۶]؛
- براء بن عازب انصاری ساکن کوفه (م ۷۲ ق)[۲۷]؛
- بریده بن حصیب، ابوسهل اسلمی (م ۶۳ق)[۲۸]؛
- ابولبابه بشیر بن عبدالمنذر اوسی انصاری (ابولبابه)[۲۹]؛
- ابو عمره بشیر بن عمرو بن محصن انصاری (ابو عمره)[۳۰]؛
- ثابت بن ودیعه انصاری خزرجی مدنی[۳۱]؛
- جابر بن سمره بن جناده بن سوائی، ساکن کوفه (م ۷ یا ۷۴ق)[۳۲]؛
- جابر بن عبدالله انصاری (م ۷۳ یا ۷۴ یا ۷۸ق)[۳۳]؛
- جابر بن نضر بن حارث بن کلده عبدری[۳۴]؛
- جبله بن عمرو انصاری[۳۵]؛
- جبیر بن مطعم بن عدی قرشی نوفلی[۳۶]؛
- جریر بن حمید حمیری[۳۷]؛
- جریر بن عبدالله بجلی[۳۸]؛
- جندب انصاری[۳۹]؛
- جندب بن جناده (ابوذر غفاری، متوفای ۳۱ق)[۴۰]؛
- جندب بن عبدالله بن سفیان بجلی عقلی[۴۱]؛
- حباب بن عتبه[۴۲]؛
- حبةه بن جوین عرنی بجلی[۴۳]؛
- حبشی بن جناده سلولی[۴۴]؛
- حبیب بن بدیل بن ورقاء خزاعی[۴۵]؛
- حذیفه بن اُسید ابو سریحه غفاری از اصحاب شجره (م ۴۰ یا ۴۲ق)[۴۶]؛
- حذیفه بن یمان (م ۳۶ق)[۴۷]؛
- حسان بن ثابت، ابوالولید (م ۵۴ یا ۵۵ق)[۴۸]؛
- حسن بصری[۴۹]؛
- حسن بن حسن بن علی(ع)[۵۰]؛
- حمید بن عماره[۵۱]؛
- ابو ایوب خالد بن زید انصاری (ابوایوب)[۵۲]؛
- خالد بن ولید بن مغیره بن مخزومی، ابوسلیمان (م ۲۱ یا ۲۲ق)[۵۳]؛
- خباب بن سَمُره[۵۴]؛
- خزیمه بن ثابت انصاری ذوالشهادتین (م ۳۷ق)[۵۵] .
- ابو شریح خویلد بن عمرو خزاعی، ساکن مدینه (م ۶۷ق)[۵۶]؛
- رفاعه بن رافع انصاری[۵۷]؛
- رفاعه بن عبدالمنذر انصاری[۵۸]؛
- ریاح بن حارث نخعی کوفی[۵۹]؛
- زبیر بن عوام قرشی (م ۳۶ق)[۶۰]؛
- زید بن ارقم انصاری (م ۶۶ یا ۶۸ق)[۶۱]؛
- زید بن ثابت انصاری خزرجی (م ۴۵ یا ۴۸ یا ۵۰ق)[۶۲]؛
- زید بن حارثه انصاری[۶۳]؛
- زید بن شراحیل انصاری[۶۴]؛
- زید بن علی[۶۵]؛
- سعد بن ابی وقاص (م ۵۴ یا ۵۵ یا ۵۶ یا ۵۸ق)[۶۶]؛
- سعد بن جناده عوفی، پدر عطیه عوفی[۶۷]؛
- سعد بن عباده انصاری خزرجی[۶۸]؛
- ابوسعید سعد بن مالک خدری[۶۹]؛
- سعید بن زید قرشی عدوی[۷۰]؛
- سعید بن سعد بن عباده انصاری[۷۱]؛
- سلمان فارسی[۷۲]؛
- سلمه بن عمرو بن اکوع اسلمی[۷۳]؛
- سمره بن جندب هلالی فزاری[۷۴]؛
- سهل بن حنیف انصاری[۷۵]؛
- سهل بن سعد ساعد انصاری[۷۶]؛
- ابویعلی شداد بن اوس انصاری[۷۷]؛
- شریط بن انس بن مالک اشجعی[۷۸]؛
- ابو اومامه صدی بن عجلان باهلی[۷۹]؛
- ضمیره بن اسدی[۸۰]؛
- طاووس بن کیسان[۸۱]؛
- طلحه بن عبدالله تمیمی قرشی[۸۲]؛
- عامر بن عمیر نمیری[۸۳]؛
- عامر بن لیلی بن جندب بن سفیان غفلی بجلی[۸۴]؛
- عامر بن لیلی بن ضمره[۸۵]؛
- عامر بن لیلی غفاری[۸۶]؛
- ابو طفیل عامر بن واثله کنانی[۸۷]؛
- عایشه بنت ابی بکر[۸۸]؛
- عباده بن صامت خزرجی انصاری[۸۹]؛
- عباس بن عبدالمطلب بن هاشم، عموی رسول خدا(ص)[۹۰]؛
- عبد الا علی بن عدی بهرانی[۹۱]؛
- عبدالرحمان بن ابی لیلی انصاری[۹۲]؛
- عبدالرحمان بن عبدالرب انصاری[۹۳]؛
- عبدالرحمان بن عوف[۹۴]؛
- عبدالرحمان بن مدلج[۹۵]؛
- عبدالرحمان بن یعمر دوئلی[۹۶]؛
- عبدالله بن ابی اوفی اسلمی[۹۷]؛
- عبدالله بن انیس[۹۸]؛
- عبدالله بن بدیل بن ورقاء[۹۹]؛
- عبدالله بن بشیر مازنی[۱۰۰]؛
- عبدالله بن ثابت انصاری، خادم رسول الله(ص)[۱۰۱]؛
- عبدالله بن بن جعفر بن ابی طالب[۱۰۲]؛
- عبدالله بن حنطب مخزومی[۱۰۳]؛
- عبدالله بن ربیعه[۱۰۴]؛
- عبدالله بن عباس[۱۰۵]؛
- عبدالله بن ابی عبدالاسد مخزومی، برادر رضاعی پیامبر و همسر ام سلمه[۱۰۶]؛
- عبدالله بن عمر بن خطاب[۱۰۷]؛
- عبدالله بن مسعود هذلی[۱۰۸]؛
- عبدالله بن یامیل[۱۰۹]؛
- عبیدالله بن عباس[۱۱۰]؛
- عبید بن عازب انصاری[۱۱۱]؛
- عثمان بن حنیف اوسی انصاری[۱۱۲]؛
- عثمان بن عفان[۱۱۳]؛
- عدی بن حاتم طائی[۱۱۴]؛
- عروه بن ابی جعد بارقی[۱۱۵]؛
- عطیه بن بسر مازنی[۱۱۶]؛
- عقبه بن عامر جهنی[۱۱۷]؛
- ابو مسعود عقبه بن عمرو بدری[۱۱۸]؛
- عمار بن یاسر[۱۱۹]؛
- عماره بن خزرجی انصاری[۱۲۰]؛
- عمران بن حصین خزاعی[۱۲۱]؛
- عمر بن ابی سلمه بن عبدالاسد مخزومی[۱۲۲]؛
- عمر بن خطاب[۱۲۳]؛
- عمرو بن حریث[۱۲۴]؛
- عمرو بن حمق خزاعی[۱۲۵]؛
- عمرو بن ذی مر[۱۲۶]؛
- عمرو بن شراحیل[۱۲۷]؛
- عمرو بن عاص[۱۲۸]؛
- عمرو بن مره جهنی[۱۲۹]؛
- فاطمه بنت حمزه بن عبدالمطلب[۱۳۰]؛
- فضل بن عباس[۱۳۱]؛
- قیس بن ثابت شماس انصاری[۱۳۲]؛
- قیس بن سعد بن عباده انصاری[۱۳۳]؛
- قیس بن عاصم[۱۳۴]؛
- کعب بن عجره بن انصاری[۱۳۵]؛
- مالک بن حویرث لیثی[۱۳۶]؛
- محمد بن ابی بکر[۱۳۷]؛
- محمد بن مسلمه[۱۳۸]؛
- مقداد بن عمرو کندی، یکی از چهار کس که خداوند امر به دوست داشتن آنان فرموده است[۱۳۹]؛
- ناجیه بن عمرو خزاعی[۱۴۰]؛
- نبیط بن شریط[۱۴۱]؛
- نعمان بن عجلان انصاری[۱۴۲]؛
- وحشی بن حرب حبشی[۱۴۳]؛
- وهب بن حمزه[۱۴۴]؛
- وهب بن عبدالله سوایی[۱۴۵]؛
- هاشم بن عتبه بن ابی وقاص[۱۴۶]؛
- یزید بن خطیب اسلمی[۱۴۷]؛
- یزید بن ودیعه[۱۴۸]؛
- یعلی بن مره ثقفی[۱۴۹]و[۱۵۰].[۱۵۱]
منابع
پانویس
- ↑ بحار الأنوار، ج ۲۸ ص ۲۰۸.
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۳۲۹.
- ↑ نام ۱۴۶ نفر از اصحاب پیامبر اسلام(ص) در کتب تاریخ ثبت شده است، ولی هزاران نفر از اصحاب رسول خدا، از مهاجر و انصار، تا زنده بودند از گواهان حدیث غدیر به شمار می‌آمدند؛ اما گواهی آنان در کتب مدون فریقین نیامده است.
- ↑ ابن مغازلی، مناقب علی بن ابی طالب، ص۱۶، ح۲۳۲؛ سید ابن طاووس، الطرائف، ص۱۴۳، ح۲۱۸؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۳۷، ص۱۸۴، ح۶۹؛ ابن بطریق، عمده عیون صحاح الاخبار، ص۵۱.
- ↑ ابن عساکر، ترجمه الامام علی بن ابی طالب من تاریخ مدینه دمشق، ج۲، ص۸، ح۵۸۷.
- ↑ ابن عقده، حدیث الولایه؛ جعابی، نخب المناقب؛ جزری، اسنی المطالب، ص۳.
- ↑ ابن اثیر، اسدالغابه، ج۱، ص۳۰۸.
- ↑ همدانی، موده القربی، ص۵۰؛ امرتسری، ارجح المطالب، ص۵۸۱؛ مرعشی نجفی، ملحقات الاحقاق، ج۵، ص۳۸، ح۷.
- ↑ ابن عقده، حدیث الولایه؛ جعابی، نخب المناقب؛ خوارزمی، مقتل الحسین.
- ↑ جعابی، نخب المناقب.
- ↑ جعابی، نخب المناقب؛ ابن اثیر، اسدالغابه، ج۳، ص۳۰۷ و ج۵، ص۲۰۵؛ ابن حجر، الاصابه، ج۳، ص۴۰۸.
- ↑ ابن مغازلی، مناقب علی بن ابی طالب، ص۲۷، ح۳۹.
- ↑ ابن عقده، حدیث الولایه؛ بهجت افندی، تاریخ آل محمد.
- ↑ جعابی، نخب المناقب.
- ↑ ابن اثیر، اسد الغابه، ج۵، ص۲۷۵؛ ابن حجر، الاصابه، ج۴، ص۱۵۹، ش۹۲۶.
- ↑ جعابی، نخب المناقب.
- ↑ سیوطی، تاریخ الخلفاء، ص۱۱۴؛ ابن ابی‌حاتم، الجرح والتعدیل، ج۴، ص۴۳۱.
- ↑ ابن کثیر دمشقی، البدایه والنهایه، ج۷، ص۳۴۸.
- ↑ صدوق، الامالی، ص۲؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۳۷ ص١٠٨، ح۱ و ج٩٧، ص۱۱۰، ح١؛ سید ابن طاووس، الطرائف، ص۱۴۷، ح۲۲۲؛ ثقفی، الغارات، ج۲، ص۶۵۶؛ خوارزمی، المناقب، ص۹۴ و ۱۳۰ و ۱۳۴؛ حسکانی، شواهد التنزیل، ج۱، ص۵۶، ح۲۱۰ و ص۱۵۸، ح۲۱۳؛ بدخشانی، مفتاح النجاه، ص۵۷، خطی؛ نزل الابرار، ص۳۰؛ جوینی، فرائد السمطین، ج۱، ص۷۷، ح۴۴؛ خطیب، تاریخ بغداد، ج۸، ص۲۹۰، ح۴۳۹۲؛ بلاذری، انساب الاشراف، ج۲، ص۱۰۸، ح۴۵؛ ابن مغازلی، مناقب علی بن ابی طالب، ص۱۸ ح۲۳ و ۲۴؛ ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ج۲، ص۷۵-۷۲، ح۵۷۴-۵۷۰؛ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۶۸؛ قندوزی، ینابیع الموده، ص۲۴۹؛ ذهبی، تذهیب التهذیب، ج۲، ص۵۷؛ ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۲، ص۴۷۳، جزری، اسنی المطالب، ص٣؛ سیوطی، الدر المنثور، ج۲، ص۲۵۹؛ همو، تاریخ الخلفاء، ص۱۱۴؛ ابن کثیر، البدایه والنهایه، ج۵، ص۲۱۴؛ متقی هندی، کنزالعمال، ج۱۲، ص۲۰۸، ج۱۵، ص۱۳۸؛ هیثمی، مجمع الزوائد، ج۹، ص۱۰۵؛ امرتسری، ارجح المطالب، ص۶۷.
- ↑ جعابی، نخب المناقب.
- ↑ ابن عقده، حدیث الولایه؛ جعابی، نخب المناقب.
- ↑ سید ابن طاووس، الیقین فی امره المؤمنین، ص۳۴، باب ۳۷؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۳۷، ص۲۳۳، ح۱۰۲؛ جزری، اسنی المطالب، ص۴؛ امرتسری، ارجح المطالب، ص۵۶۸.
- ↑ ابن عقده، حدیث الولایه.
- ↑ ابن عقده، حدیث الولایه؛ امرتسری، ارجح المطالب ص۳۳۹ و ۲۳۸؛ طوسی، اختیار معرفه الرجال (رجال الکشی)، ص۶۶، ح۱۱۹؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۳۷، ص۲۳۳، ح۱۰۳؛ ذهبی، تذهیب التهذیب، ج۲، ص۵۷؛ قندوزی، ینابیع الموده، ص۴۰.
- ↑ قندوزی، ینابیع الموده، ص۴۰.
- ↑ صدوق، معانی الاخبار، ص۳۴۱، ح۴؛ بحارالانوار، ج۳۷ ص۱۲۳، ح۱۷؛ طوسی، الامالی، ج۲، ص۳۴۱، ح۴؛ ابن مغازلی، مناقب علی بن ابی طالب، ص۲۶، ح۳۸؛ سید ابن طاووس، الطرائف، ص۱۴۸، ح۲۲۴؛ ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ج۲، ص۸۱، ح۵۸۰؛ خطیب، تاریخ بغداد، ج۷، ص۳۷۷؛ متقی هندی، کنزالعمال، ج۱۲، ص۲۰۸؛ ابن قتیبه، المعارف، ص۲۹۱؛ امرتسری، ارجح المطالب، ص۵۶۴؛ سیوطی، تاریخ الخلفاء، ص۱۱۴؛ بدخشانی، نزل الابرار، ص۲۰؛ ابن عقده، حدیث الولایه؛ جعابی، نخب المناقب؛ خوارزمی، مقتل الحسین.
- ↑ ابن عقده، حدیث الولایه؛ جعابی، نخب المناقب؛ خوارزمی، المناقب، ص۹۳؛ عمادالدین طبری، بشاره المصطفی ص۱۶۶ و ۲۰۳؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۳۷، ص۱۶۷، ح۴۳ و ص۲۲۲، ح۹۴، همدانی، موده القربی، ص۵۵؛ ابن عساکر، ترجمه الامام علی بن ابی طالب من تاریخ مدینه دمشق، ج۲، ص۴۷ و ۵۲، ح۵۵۱-۵۴۶؛ جوینی، فرائد السمطین، ص۶۵ و ۷۱؛ بلاذری، انساب الاشراف، ج۲، ص۱۰۸-۱۰۹، ح۴۷-۴۶؛ خطیب، تاریخ بغداد، ج۸، ص۲۹۰ و ج۱۲، ص۲۳۶؛ ذهبی، تاریخ الاسلام، ج۲، ص۱۹۷؛ همو، تذهیب التهذیب، ج۲، ص۵۷؛ قندوزی، ینابیع الموده، ص۳۱ و ۱۸۷؛ نسایی، الخصائص، ص۹۳؛ ابن ماجه، السنن، ج۱، ص۲۸ و ۲۹؛ ابن کثیر، البدایه والنهایه، ج۵، ص۲۰۹ و ج۷، ص۳۴۹؛ سیوطی، الحاوی للفتاوی، ص۷۹؛ همو، الجامع الصغیر، ج۲، ص۵۵۵؛ گنجی، کفایه الطالب، ص۱۴؛ ساعاتی، بدائع المنن، ج۲، ص۵۰۳؛ ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۲، ص۴۳۷؛ احمد بن حنبل، المسند، ج۴، ص۲۸۱؛ ابن بطریق، عمده عیون صحاح الاخبار، ص۴۵؛ محب الدین طبری، ذخائر العقبی، ص۶۷؛ همو، الریاض النضره، ج۲، ص۱۶۹؛ مقریزی، الخطط، ج۲، ص۲۰۲؛ کرکی، نفخات اللاهوت، ص۲۷؛ سمهودی، وفاء الوفاء، ج۲، ص۱۷۳؛ بدخشانی، نزل الابرار، ص۹؛ قاری، مرقاه المصابیح، ج۱۱، ص۳۴۹؛ ابن شهر آشوب، مناقب آل ابی طالب، ج۲، ص۲۲۰ و ۲۳۶؛ ابن صباغ، الفصول المهمه، ص۲۳ و ۲۵؛ امرتسری، ارجح المطالب، ص۵۶۲؛ متقی هندی، کنز العمال، ج۱۵، ص۱۱۷.
- ↑ نسائی، الخصائص، ص۹۳ و ۹۴ و ۹۸؛ حاکم، المستدرک علی الصحیحین، ج۳، ص۱۱۰؛ ابن کثیر، البدایه والنهایه، ج۵، ص۲۰۹ و ج۷، ص۳۴۳؛ ابن مغازلی، مناقب علی بن ابی طالب، ص۲۱، ح۲۴ و ۲۸، ح۳۶؛ ابن بطریق، عمده عیون صحاح الاخبار، ص۵۴؛ اربلی، کشف الغمه، ج۱، ص۲۸۹؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۳۷، ص۱۹۶، ح۷۹؛ بلاذری، انساب الاشراف، ج۲، ص۱۱۲، ح۴۹؛ ذهبی، میزان الاعتدال، ج۲، ص۱۴۲؛ همو، تذهیب التهذیب، ج۲، ص۵۷؛ عسقلانی، لسان المیزان، ج۴، ص۴۲؛ ابونعیم، حلیه الاولیاء، ج۴، ص۲۳؛ ابن عبد البر، الاستیعاب، ج۲، ص۴۷۳؛ ابن عساکر، ترجمه الامام علی بن ابی طالب من تاریخ مدینه دمشق، ج۱، ص۳۶۵ و ۳۷۵، ح۴۵۸ و ۴۶۳ و ۴۶۵ و ۴۷۰ و ۴۷۸؛ طبرانی، المعجم الصغیر، ج۱، ص۷۱، احمد بن حنبل، المسند، ج۵، ص۳۵۰ و ۳۶۱؛ سیوطی، الجامع الصغیر، ج۲، ص۵۵۵، ح۹۰۰؛ سید ابن طاووس، الطرائف، ص۱۴۹، ح۲۲؛ شوکانی، فتح الغدیر، ج۴، ص۲۵۵؛ امرتسری، ارجح المطالب، ص۵۵۹؛ سیوطی، تاریخ الخلفاء، ص۱۱۴، هیثمی، مجمع الزوائد، ج۹، ص۱۰۸، متقی هندی، کنز العمال، ج۱۲، ص۲۰۸ و ج۱۵، ص۱۱۵، ح۳۳۷؛ سیوطی، الدر المنثور، ج۵، ص۱۸۲.
- ↑ جعابی، نخب المناقب.
- ↑ ابن عقده، حدیث الولایه.
- ↑ جعابی، نخب المناقب؛ ابن اثیر، اسدالغابه، ج۳، ص۳۰۷؛ بهجت افندی، تاریخ آل محمد.
- ↑ ابن عقده، حدیث الولایه؛ خوارزمی، مقتل الحسین؛ متقی هندی، کنزالعمال، ج۶، ص۳۹۸.
- ↑ ابن عقده، حدیث الولایه؛ شمس الدین جزری، اسنی المطالب ص۳؛ ابن عبد البر، الاستیعاب، ج۲، ص۴۷۳؛ ابن مغازلی، مناقب علی بن ابی طالب، ص۲۵؛ ابن بطریق، عمده عیون صحاح الاخبار، ص۵۳؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۳۷، ص۱۳۴؛ سید ابن طاووس، الطرائف، ص۱۴۵، ح۲۱۹؛ ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ج۲، ص۶۵-۵۹، ح۵۵۸-۵۵۵ و ح۵۶۲-۵۶۰؛ جوینی، فرائد السمطین، ج۱، ص۶۲، ح۲۹؛ حسکانی، شواهد التنزیل، ج۱، ص۱۹۲، ح۱۹۲؛ گنجی کفایه الطالب، ص۶۱؛ ابن عبد البر، الاستیعاب، ج۲، ص۴۷۳؛ عسقلانی، تهذیب التهذیب، ج۷، ص۳۳۷؛ ابن کثیر، البدایه والنهایه، ج۵، ص۲۰۹ و ۲۱۳؛ ذهبی، تهذیب التهذیب، ج۲، ص۵۷؛ قندوزی، ینابیع الموده، ص۴۱ و ۵۵؛ امرتسری، ارجح المطالب، ص۵۶۳؛ متقی هندی، کنز العمال، ج۱۵، ص۱۲۰، ح۳۴۸.
- ↑ ابن شهر آشوب، مناقب آل ابی طالب، ج۲، ص۲۴۰؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۳۷، ص۱۶۲.
- ↑ ابن عقده، حدیث الولایه.
- ↑ بهجت افندی، تاریخ آل محمد، ص۶۸؛ همدانی موده القربی؛ قندوزی، ینابیع الموده، ص۳۱ و ۳۳۶.
- ↑ جعابی، نخب المناقب.
- ↑ ابن عقده، حدیث الولایه؛ خوارزمی، مقتل الحسین؛ طبرانی، المعجم الکبیر، ج۱، ص۱۲۱؛ متقی هندی، کنز العمال، ج۱۲، ص۲۰۸ و ج۱۵، ص۱۲۱؛ هیثمی، مجمع الزوائد، ج۹، ص۱۰۶؛ امرتسری، ارجح المطالب، ص۵۷۲؛ سیوطی، تاریخ الخلفاء، ص۱۱۴؛ ابن کثیر، البدایه والنهایه، ج۷، ص۳۴۹؛ ابن عساکر، ترجمه الامام علی بن ابی طالب من تاریخ مدینه دمشق، ج۲، ص۸۴، ح۵۸۴.
- ↑ شهاب الدین، تشنیف الآذان.
- ↑ ابن عقده، حدیث الولایه؛ جعابی، نخب المناقب؛ خوارزمی، مقتل الحسین؛ بهجت افندی، تاریخ آل محمد؛ جزری، اسنی المطالب، ص۴۸.
- ↑ جعابی، نخب المناقب.
- ↑ جعابی، نخب المناقب.
- ↑ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۳۷۲؛ ابن اثیر، اسدالغابه، ج۱، ص۳۶۷؛ خطیب، تاریخ بغداد، ج۸، ص۲۶۷؛ قندوزی، ینابیع الموده، ص۳۴.
- ↑ ابن عقده، حدیث الولایه؛ ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ج۲، ص۷۰-۷۱، ح۵۶۶ و ۵۶۷؛ طبرانی، المعجم الکبیر، ج۱، ص۱۷۰؛ هیثمی، مجمع الزوائد، ج۹، ص۱۰۶؛ سیوطی، جمع الجوامع، ج۱، ص۲۵ (نقل از الغدیر)؛ بدخشانی، نزل الابرار، ص۲۰؛ متقی هندی، کنز العمال، ج۱۲، ص۲۰۷؛ امرتسری، ارجح المطالب، ص۵۷۲؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۳۷، ص۲۰۱؛ ابن کثیر دمشقی، البدایه والنهایه، ج۵، ص۲۱۳ و ۲۲۱ و ج۷، ص۳۴۹؛ ابن عدی، الکامل، ج۱، ص۳۸۶؛ عسقلانی، الکاف الشاف، ص۹۵.
- ↑ ابن اثیر، اسدالغابه، ج۱، ص۳۶۸؛ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۳۰۴؛ کتانی مغربی، نظم المتناثر، ص۱۲۴.
- ↑ صدوق، الخصال، ج۱، ص۶۵، ح۸؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۳۷، ص۱۲۱، ح۱۵ و ۱۹۰؛ طبرانی، المعجم الکبیر، ج۱، ص۱۴۹؛ هیثمی، مجمع الزوائد، ج۹، ص۱۶۴؛ ابن حجر، الصواعق المحرقه، ص۲۵، ترمذی، جامع الصحیحین، ج۲، ص۲۹۸؛ سیوطی، تاریخ الخلفاء، ص۶۵، ۱۱۴؛ قرمانی، اخبارالدول و آثار الاول، ص۱۰۲؛ نابلسی، ذخائر المواریث، ج۱، ص۲۱۳، قندوزی، ینابیع الموده، ص۳۱ و ۳۸ و ۱۸۱؛ ابن طولون، شذرات الذهبیه، ص۵۴؛ ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ج۲، ص۳۵، ح۵۳۳ و ص۴۵، ح۵۴۵؛ ابن کثیر دمشقی، البدایه والنهایه، ج۵، ص۲۰۹ و ج۷، ص۳۴۸؛ ابن صباغ مالکی، الفصول المهمه، ص۲۳؛ حلبی، السیره الحلبیه، ج۳، ص۳۰۱؛ بدخشانی، نزل الابرار، ص۱۸؛ ابن بطریق، عمده عیون صحاح الاخبار، ص۴۶؛ عسقلانی، الاصابه، ج۲، ص۲۵۷؛ ابن اثیر، اسدالغابه، ج۳، ص۹۲ و ج۵، ص۲۰۸.
- ↑ سید ابن طاووس، اقبال الاعمال، ص۴۵۹؛ کوفی، تفسیر فرات الکوفی، ص۱۹۵؛ مجلسی، بحار الانوار، ج۳۷، ص۱۳۶ و ۱۹۳، ح۷۷.
- ↑ ابن عقده، حدیث الولایه؛ جعابی، نخب المناقب؛ علامه امینی، الغدیر، ج۲، ص۶۵-۳۴؛ مرزبانی مرقاه الشعر؛ ابوسعد خرگوشی، شرف المصطفی؛ ابونعیم اصفهانی، الاوائل؛ ابوسعید سجستانی، الولایه؛ خوارزمی، المناقب، ص۸۰؛ سبط ابن جوزی، تذکره الخواص، ص۲۰؛ گنجی شافعی، کفایه الطالب، ص۱۷؛ صدرالدین جوینی، فرائد السمطین؛ محمد بن یوسف زرندی، نظم در رالسمطین؛ محمد بن جریر طبری، المسترشد.
- ↑ کتاب سلیم بن قیس هلالی، ص۱۱۱.
- ↑ بیهقی، الاعتقاد، ص۱۸۲؛ منتخب تاریخ دمشق، ج۴، ص۱۶۱.
- ↑ هیثمی، مجمع الزوائد، ج۹، ص۱۰۷.
- ↑ طبرانی، المعجم الکبیر، ج۱، ص۲۰۵؛ متقی هندی، کنزالعمال، ج۲، ص۱۵۴.
- ↑ جعابی، نخب المناقب.
- ↑ جعابی، نخب المناقب.
- ↑ شیخ طوسی در کتاب رجال الکشی، و ابن اثیر در کتاب اسد الغابه از او به عنوان شهود علی(ع) در «حدیث مناشده» نام برده‌اند.
- ↑ ابن عقده، حدیث الولایه؛ قندوزی، ینابیع الموده، ص۳۸.
- ↑ ابن عقده، حدیث الولایه؛ جعابی، نخب المناقب.
- ↑ جعابی، نخب المناقب.
- ↑ شهاب الدین، تشنیف الآذان.
- ↑ ابن عقده، حدیث الولایه؛ جعابی، نخب المناقب؛ جزری، اسنی المطالب، ص۳؛ منصور رازی، الغدیر.
- ↑ صدوق، اکمال الدین، ج۱، ص۲۳۴، ح۵؛ طوسی، الامالی، ج۱، ص۲۳۱، ح۴۶ و ص۲۵۹، ح۳۶؛ عمادالدین طبری، بشاره المصطفی، ص۱۶۶ و ۲۰۳؛ عیاشی سمرقندی، تفسیر العیاشی، ج۲، ص۹۷، ح۸۹ و ص۱۴۱، ح۱۰؛ سید ابن طاووس، الطرائف، ص۱۵۰، ح۲۲۷ و ح۲۲۸ و ص۱۵۳، ح۲۳۰؛ ابن بطریق، عمده عیون صحاح الاخبار، ص۴۶؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۳، ص۱۲۳، ح۱۸ و ص۱۳۷، ح۲۵ و ص۱۵۱، ح۳۷ و ص۱۶۷، ح۴۳ و ص۲۲۰، ح۹۴؛ کرکی، نفخات اللاهوت، ص۲۸؛ مسلم، الصحیح، ج۷، ص۱۲۲؛ ترمذی، جامع الصحیحین، ج۲، ص۲۹۸؛ ابن اثیر، جامع الاصول، ج۲، ص۴۶۸، ح۶۴۷۶؛ ابن صباغ، الفصول المهمه، ص۲۲ و ۲۴؛ ابن طلحه، مطالب السؤول، ص۱۶؛ احمد بن حنبل، المسند، ۴، ص۳۴۸ و ۳۷۰ و ۳۷۲ و ج۵، ص۳۷۰؛ هیثمی، مجمع الزوائد، ج۹، ص۱۰۴ و ۱۰۵ و ۱۰۶ و ۱۰۷ و ۱۶۳؛ سیوطی، الحاوی للفتاوی، ج۱، ص۱۲۲؛ سمهودی، وفاء الوفاء، ج۲، ص۱۷۳؛ سبط ابن جوزی، تذکره خواص، ص۳۳؛ قندوزی، ینابیع الموده، ص۳۱ و ۳۲؛ قاری، مرقاه المفاتیح، ج۱۱، ص۲۳۹؛ عبدالحق، اشعه اللمعات فی شرح المشکاه، ج۴، ص۶۸۹؛ نسائی، الخصائص، ص۹۳ و ۹۵؛ حاکم، المستدرک علی الصحیحین، ج۳، ص۱۰۹ و ۵۳۳؛ طبرانی، المعجم الکبیر، ج۵، ص۱۸۶ و ۱۹۶؛ متقی هندی، کنز العمال، ج۱۲، ص۲۰۷ و ۲۰۸ و ج۱۵، ص۱۳۸؛ صحیح ابن حبان، ج۲، ص۱۷۹؛ صحیح بزار، ج۱، ص۱۰۰؛ ابونعیم، تاریخ الاصبهان، ج۱، ص۲۳۵؛ ابن عساکر، ترجمه الامام علی بن ابی طالب من تاریخ مدینه دمشق، ج۲، ص۵، ح۵۰۱ و ص۷، ح۵۰۳ و ص۴۳-۳۵، ح۵۴۴-۵۳۳ و ص۵۲، ح۵۵۱؛ خوارزمی، المناقب، ص۹۳؛ ابن مغازلی، مناقب علی بن ابی طالب، ص۱۹، ح۲۵ و ص۲۵، ح۳۳؛ محب الدین طبری، الریاض النضره، ج۲، ص۱۶۹؛ خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ج۵، ص۴۵۶؛ بغوی، مصابیح السنه، ج۲، ص۱۹۹؛ گنجی، کفایه الطالب، ص۶۰-۵۸؛ بلاذری، انساب الاشراف، ج۲، ص۱۰۹، ح۴۸؛ ذهبی، تذهیب التهذیب، ج۲، ص۵۷؛ همو، تاریخ الاسلام، ج۲، ص۱۹۶؛ همو، میزان الاعتدال، ج۳، ص۲۲۴؛ ساعاتی، بدائع المنن، ج۲، ص۵۰۳؛ ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۲، ص۴۳۷؛ ابن کثیر، البدایه والنهایه، ج۵، ص۲۱۲؛ بدخشانی، نزل الابرار، ص۱۹؛ امرتسری، ارجح المطالب، ص۵۶۰؛ سیوطی، الجامع الصغیر، ج۲، ص۵۵۵.
- ↑ ابن عقده، حدیث الولایه؛ جعابی، نخب المناقب؛ کتاب سلیم بن قیس هلالی، ص۱۱۱؛ جزری، اسنی المطالب، ص۴.
- ↑ شهاب الدین، تشنیف الآذان.
- ↑ ابن اثیر، اسدالغابه، ج۲، ص۲۳۳؛ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۵۶۷؛ بهجت افندی، تاریخ آل محمد، ص۶۷؛ خوارزمی، مقتل الحسین؛ ابن عقده، حدیث الولایه.
- ↑ صدوق، الامالی، ص۱۰۷، ح۳؛ همو، معانی الاخبار، ص۶۶، ح۳؛ مجلسی، بحار الانوار، ج۳۷، ص۲۲۳، ح۹۸.
- ↑ ابن عقده، حدیث الولایه؛ کتاب سلیم بن قیس هلالی؛ عمادالدین طبری، بشاره المصطفی، ص۲۰۴؛ مفید، الامالی، ص۵۸، ح۲؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۴۰، ص۴۹، ح۷۵؛ ابن ماجه، السنن، ج۱، ص۴۵، ح۱۲۱؛ نسائی، الخصائص، ص۴۷ و ۵۰ و ۱۰۰؛ احمد بن صحنبل، الفضائل، ص۱۴۸ ح۲۱۵؛ ابن بطریق، عمده عیون صحاح الاخبار، ص۴۸؛ سید ابن طاووس، الطرائف، ص۱۵۱، ح۲۳۰؛ ابن کثیر، البدایه والنهایه، ج۷، ص۳۴۰؛ گنجی، کفایه الطالب، ص۶۲ و ۲۸۵؛ ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ج۱، ص۲۱۹-۲۱۱، ح۲۸۱ و ۲۸۹-۲۸۵ و ج۲، ص۵۳، ح۵۵۲؛ جوینی، فرائد السمطین، ج۱، ص۷۰، ح۳۷؛ حاکم، المستدرک علی الصحیحین، ج۳، ص۱۱۶؛ بلاذری، انساب الاشراف، ج۲، ص۶۴؛ عسقلانی، الکاف الشاف، ص۹۵؛ ابن اثیر، اسدالغابه، ج۴، ص۴۵؛ ابن حجر، الاصابه، ج۲، ص۵۳؛ مسعودی، مروج الذهب، ج۲، ص۴۴؛ ابونعیم، حلیه الاولیاء، ج۴، ص۳۵۶؛ متقی هندی، کنز العمال، ج۱۲، ص۲۰۸؛ بدخشانی، نزل الابرار، ص۲۰؛ هیثمی، مجمع الزوائد، ج۹، ص۱۰۷؛ سیوطی، تاریخ الخلفاء، ص۱۱۴؛ امرتسری، ارجح المطالب، ص۵۶۵.
- ↑ ابن عقده، حدیث الولایه؛ جعابی، نخب المناقب؛ خوارزمی، مقتل الحسین.
- ↑ جعابی، نخب المناقب.
- ↑ صدوق، الامالی، ص۳۴۲؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۳۷، ص۱۲۱، ح۴؛ طوسی، الامالی، ص۱۵۴؛ کتاب سلیم بن قیس هلالی، ص۲۲۸؛ بخاری، التاریخ الکبیر، ج۲، ص۱۹۴؛ خوارزمی، المناقب، ص۸۰؛ همو، مقتل الحسین، ص۴۷؛ جوینی، فرائد السمطین، ج۱، ص۷۲، ح۳۹؛ ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ج۲، ص۶۶، ح۵۶۳ و ص۶۹، ح۵۶۴؛ ابن مغازلی، مناقب علی بن ابی طالب، ص۲۰، ح۲۶؛ بلاذری، انساب الاشراف، ج۲، ص۱۱۲، ح۵۰؛ حسکانی، شواهد التنزیل، ج۱، ص۱۵، ح۲۱۱ و ۲۱۲؛ تفسیر نیشابوری، ج۶، ص۱۹۴؛ طبرسی، مجمع البیان، ج۳، ص۱۵۹؛ سید ابن طاووس، الطرائف، ص۱۴۶، ح۲۲۱؛ ابن کثیر، تفسیر القرآن العظیم، ج۲، ص۴ و ج۳، ص۳۸۱؛ سیوطی، الدر المنثور، ج۲، ص۲۵۹؛ همو، تاریخ الخلفاء، ص۱۱۴؛ ابن کثیر، البدایه والنهایه، ج۷، ص۳۴۹-۳۵۰؛ هیثمی، مجمع الزوائد، ج۹، ص۱۰۸؛ بدخشانی، نزل الابرار، ص۲۰؛ متقی هندی، کنز العمال، ج۱۵، ص۱۳۸؛ امرتسری، ارجح المطالب، ص۵۶۸.
- ↑ ابن مغازلی، مناقب علی بن ابی طالب.
- ↑ ابن عقده، حدیث الولایه.
- ↑ ابن عقده، حدیث الولایه؛ جعابی، نخب المناقب؛ بهجت افندی، تاریخ آل محمد؛ کتاب سلیم بن قیس هلالی.
- ↑ ابن عقده، حدیث الولایه؛ جعابی، نخب المناقب.
- ↑ ابن عقده، حدیث الولایه؛ جعابی، نخب المناقب؛ ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ج۲، ص۷۱، ح۵۴۸.
- ↑ ابن عقده، حدیث الولایه؛ جعابی، نخب المناقب.
- ↑ ابن عقده، حدیث الولایه؛ جعابی، نخب المناقب، قندوزی، ینابیع الموده، ص۳۸.
- ↑ بهجت افندی، تاریخ آل محمد.
- ↑ ابن عساکر، ترجمه الامام علی بن ابی طالب من تاریخ مدینه دمشق، ج۲، ص۷۲، ح۵۶۹.
- ↑ ابن عقده، حدیث الولایه.
- ↑ ابن عقده، حدیث الولایه؛ جعابی، نخب المناقب؛ سیوطی، تاریخ الخلفاء، ص۶۵.
- ↑ احمد بن حنبل، فضائل الصحابه، ص۸۷، ح۱۲۹؛ عبد الرزاق صنعانی، المصنف، ج۱۱، ص۲۲۵، ح۲۰۳۸۸.
- ↑ ابن عقده، حدیث الولایه؛ جعابی، نخب المناقب؛ کتاب سلیم بن قیس هلالی؛ حاکم، المستدرک علی الصحیحین، ج۳، ص۳۷۱؛ متقی هندی، کنز العمال، ج۱۲، ص۲۰۸؛ عسقلانی، الکاف الشاف، ج۹۶؛ ابن عساکر، ترجمه الامام علی بن ابی طالب من تاریخ مدینه دمشق، ج۲، ص۵۶، ح۵۵۳؛ مسعودی، مروج الذهب، ج۲، ص۳۶۴؛ خوارزمی، المناقب، ص۱۱۲؛ هیثمی، مجمع الزوائد، ج۹، ص۱۰۷؛ ابن کثیر، البدایه والنهایه، ج۷، ص۳۴.
- ↑ ابن عقده، حدیث الولایه؛ جعابی، نخب المناقب؛ ابن حجر، الاصابه، ج۲، ص۲۵۵.
- ↑ ابن عقده، حدیث الولایه.
- ↑ ابن عقده، حدیث الولایه؛ ابن حجر، الاصابه، ج۲، ص۲۵۷.
- ↑ ابن عقده، حدیث الولایه.
- ↑ ابن عقده، حدیث الولایه؛ ابن اثیر، اسدالغابه، ج۳، ص۹۲.
- ↑ ابن عقده، حدیث الولایه؛ جعابی، نخب المناقب؛ سید ابن طاووس، الطرائف، ص۱۲۱، ح۱۸۴؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۳۷، ص۱۸۰، ح۶۷.
- ↑ جعابی، نخب المناقب.
- ↑ ابن عقده، حدیث الولایه؛ جعابی، نخب المناقب.
- ↑ جعابی، نخب المناقب.
- ↑ کتاب سلیم بن قیس هلالی.
- ↑ ابن عقده، حدیث الولایه؛ بهجت افندی، تاریخ آل محمد؛ ابن حجر، الاصابه، ج۲، ص۴۰۸؛ قندوزی، ینابیع الموده، ص۳۴؛ ابن اثیر، اسدالغابه، ج۳، ص۳۰۷ و ج۵، ص۲۰۵.
- ↑ ابن عقده، حدیث الولایه؛ جعابی، نخب المناقب؛ کتاب سلیم بن قیس.
- ↑ ابن عقده، حدیث الولایه؛ ابن اثیر، اسدالغابه، ج۳، ص۳۲۱.
- ↑ ابن عقده، حدیث الولایه؛ خوارزمی، مقتل الحسین.
- ↑ ابن عقده، حدیث الولایه، کتاب سلیم بن قیس؛ ابن مغازلی، مناقب علی بن ابی طالب، ص۲۳، ح۳۴؛ سید ابن طاووس، الطرائف، ص۱۴۵، ح۲۲۰؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۳۷، ص۱۸۵، ح۷۰؛ حسکانی، شواهد التنزیل، ج۱، ص۹۰، ح۲۴۷.
- ↑ جعابی، نخب المناقب.
- ↑ طوسی، اختیار معرفه الرجال.
- ↑ ابن عقده، حدیث الولایه؛ شهاب الدین، تشنیف الآذان.
- ↑ ابن عقده، حدیث الولایه؛ جعابی، نخب المناقب؛ بهجت افندی، تاریخ آل محمد.
- ↑ ابن عقده، حدیث الولایه؛ جعابی، نخب المناقب؛ کتاب سلیم بن قیس، ص۲۳۱؛ طبرسی، الاحتجاج، ج۲، ص۳.
- ↑ سیوطی، احیاء المیت، ص۲۶۰، ح۴۳؛ هیثمی، مجمع الزوائد، ج۵، ص۱۹۵؛ ابن اثیر، اسدالغابه، ج۳، ص۱۴۷.
- ↑ جعابی، نخب المناقب؛ خوارزمی، مقتل الحسین.
- ↑ ابن عقده، حدیث الولایه؛ جعابی، نخب المناقب؛ خوارزمی، مقتل الحسین؛ همو، المناقب، ص۷۵؛ بهجت افندی، تاریخ آل محمد؛ صدوق، الامالی، ص۲۹۰، ح۱۰؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۳۷، ص۱۰۹، ح۳؛ عمادالدین طبری، بشاره المصطفی، ص۳۰۱؛ کوفی، تفسیر فرات الکوفی، ص۱۹۰؛ سید ابن طاووس، الطرائف، ص۱۵۲، ح۲۳۴؛ امرتسری، ارجح المطالب، ص۵۷۶؛ حسکانی، شواهد التنزیل، ج۱، ص۱۸۸، ح۲۴۵؛ طبرسی، مجمع البیان، ج۳، ص۲۲۳؛ ابن عساکر، ترجمه الامام علی بن ابی طالب من تاریخ مدینه دمشق، ج۱، ص۳۶۸، ح۴۶۴ و ج۲، ص۳۶، ح۵۳۳؛ محب الدین طبری، الریاض النضره، ج۲، ص۲۰۳؛ همو، ذخائر العقبی، ص۸۷؛ احمد بن حنبل، المسند، ج۱، ص۳۳۱؛ ابن کثیر، البدایه والنهایه، ج۷، ص۳۳۷؛ حاکم، المستدرک علی الصحیحین، ج۳، ص۱۳۲؛ خطیب، تاریخ بغداد، ج۱۲، ص۳۴۳؛ سید ابن طاووس، اقبال الاعمال، ص۴۵۴؛ سیوطی، الجامع الصغیر، ص۱۴۱؛ نبهانی، الفتح الکبیر، ج۲، ص۲۴۲؛ متقی هندی، کنز العمال، ج۱۲، ص۲۰۴؛ قندوزی، ینابیع الموده، ص۱۸۵؛ اربلی، کشف الغمه، ج۱، ص۳۱۸؛ بدخشانی، نزل الابرار، ص۲۰؛ هیثمی، مجمع الزوائد، ج۹، ص۱۰۸؛ گنجی، کفایه الطالب، ص۱۱۵؛ آلوسی، روح المعانی، ج۲، ص۳۴۸؛ فخر رازی، التفسیر الکبیر، ج۱۲، ص۴۹؛ ابن حجر، الاصابه، ج۲، ص۵۰۹.
- ↑ ابن عقده، حدیث الولایه.
- ↑ ابن عقده، حدیث الولایه؛ جعابی، نخب المناقب؛ خوارزمی، مقتل الحسین؛ کتاب سلیم بن قیس؛ هیثمی، مجمع الزوائد، ج۹، ص۱۰۶؛ سیوطی، تاریخ الخلفاء، ص۱۱۴؛ متقی هندی، کنز العمال، ج۶، ص۱۵۴؛ امرتسری، ارجح المطالب، ص۵۶؛ ابن عساکر، ترجمه الامام علی بن ابی طالب من تاریخ مدینه دمشق، ج۳، ص۸۳، ح۵۸۳.
- ↑ ابن عقده، حدیث الولایه؛ ابن مغازلی، مناقب علی بن ابی طالب، ص۲۲، ح۳۲؛ ابن بطریق، عمده عیون صحاح الاخبار، ص۵۴، مجلسی، بحارالانوار، ج۳۷، ص۱۹۶، ح۷۹؛ ابن عساکر، ترجمه الامام علی بن ابی طالب من تاریخ مدینه دمشق، ج۳، ص۵۸، ح۵۵۴.
- ↑ ابن عقده، حدیث الولایه؛ ابن اثیر، اسدالغابه، ج۳، ص۲۷۴؛ ابن حجر، الاصابه، ج۲، ص۳۸۴؛ امرتسری، ارجح المطالب، ص۵۶۴.
- ↑ کتاب سلیم بن قیس.
- ↑ ابن عقده، حدیث الولایه.
- ↑ جعابی، نخب المناقب.
- ↑ عینی حیدرآبادی، المناقب، ص۵۲.
- ↑ ابن عقده، حدیث الولایه؛ جعابی، نخب المناقب؛ بهجت افندی، تاریخ آل محمد؛ قندوزی، ینابیع الموده، ص۳۸.
- ↑ جعابی، نخب المناقب.
- ↑ ابن عقده، حدیث الولایه.
- ↑ ابن عقده، حدیث الولایه؛ جعابی، نخب المناقب؛ بهجت افندی، تاریخ آل محمد.
- ↑ جعابی، نخب المناقب.
- ↑ ابن عقده، حدیث الولایه؛ کتاب سلیم بن قیس؛ خوارزمی، مقتل الحسین؛ هیثمی، مجمع الزوائد، ج۷، ص۱۷؛ سیوطی، الحاوی للفتاوی، ج۱، ص۱۱۹؛ حسکانی، شواهد التنزیل، ج۱، ص۱۷۳؛ جوینی، فرائد السمطین، ج۱، ص۱۹۴، ح۱۵۳؛ نصر بن مزاحم، وقعه صفین، ص۳۳۸؛ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۸، ص۲۱.
- ↑ شهاب الدین، تشنیف الآذان؛ هیثمی، مجمع الزوائد، ج۹، ص۱۰۷؛ سیوطی، تاریخ الخلفاء، ص۶۵.
- ↑ ابن عقده، حدیث الولایه؛ خوارزمی، مقتل الحسین؛ اربلی، کشف الغمه، ج۱، ص۲۹۰؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۳۷، ص۲۲۰.
- ↑ برادر رضاعی پیامبر و فرزند ام سلمه: ابن عقده، حدیث الولایه؛ جعابی، نخب المناقب؛ کتاب سلیم بن قیس.
- ↑ ابن عقده، حدیث الولایه؛ جعابی، نخب المناقب؛ خوارزمی، مقتل الحسین؛ ابن مغازلی، مناقب علی بن ابی طالب، ص۲۲، ح۳۱؛ ابن بطریق، عمده عیون صحاح الاخبار، ص۵۴؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۳۷، ص۱۹۶، ح۷۹؛ قندوزی، ینابیع الموده، ص۳۱ و ۲۴۹؛ سید ابن طاووس، الطرائف، ص۱۵۰، ح۲۲۹؛ محب الدین طبری، ذخائر العقبی، ص۶۷؛ همو، الریاض النضره، ج۲، ص۱۶۱؛ بخاری، التاریخ الکبیر، ج۱، ص۳۷۵؛ ابن کثیر، البدایه والنهایه، ج۵، ص۲۱۳ و ج۷، ص۳۴۹؛ ابن عساکر، ترجمه الامام علی بن ابی طالب من تاریخ مدینه دمشق، ج۲، ص۷۹، ح۵۷۸؛ امرتسری، ارجح المطالب، ص۵۶۵.
- ↑ جعابی، نخب المناقب.
- ↑ ابن عقده، حدیث الولایه؛ جعابی، نخب المناقب؛ خوارزمی، مقتل الحسین.
- ↑ هیثمی، مجمع الزوائد، ج۹، ص۱۰۴؛ شهاب الدین، تشنیف الآذان.
- ↑ خوارزمی، مقتل الحسین.
- ↑ خوارزمی، المناقب، ص۱۲۹؛ ابن قتیبه، الامامه والسیاسه، ص۹۳.
- ↑ متقی هندی، کنز العمال، ج۶، ص۱۵۴؛ امرتسری، ارجح المطالب، ص۵۶۴.
- ↑ ابن عقده، حدیث الولایه؛ جعابی، نخب المناقب.
- ↑ کتاب سلیم بن قیس هلالی، ص۲۳۱.
- ↑ ابن اثیر، اسدالغابه، ج۱، ص۳۶۸؛ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۳۰۵.
- ↑ کتاب سلیم بن قیس.
- ↑ جعابی، نخب المناقب.
- ↑ ابن عقده، حدیث الولایه؛ جعابی، نخب المناقب.
- ↑ ابن عقده، حدیث الولایه؛ جعابی، نخب المناقب؛ خوارزمی، مقتل الحسین؛ هیثمی، مجمع الزوائد، ج۹، ص۱۰۶ و ۱۰۸؛ سیوطی، تاریخ الخلفاء، ص۱۱۴؛ بدخشانی، نزل الابرار، ص۲۰؛ امرتسری، ارجح المطالب، ص۵۶۴؛ ابن عساکر، ترجمه الامام علی بن ابی طالب من تاریخ مدینه دمشق، ج۲، ص۸۰، ح۵۷۹.
- ↑ کتاب سلیم بن قیس.
- ↑ کتاب سلیم بن قیس.
- ↑ ابن عقده، حدیث الولایه؛ کتاب سلیم بن قیس.
- ↑ ابن عقده، حدیث الولایه؛ جعابی، نخب المناقب، خوارزمی، مقتل الحسین؛ ابن اثیر، اسدالغابه، ج۵، ص۶؛ ابن حجر، الاصابه، ج۳، ص۵۲۴.
- ↑ شهاب الدین، تشنیف الآذان.
- ↑ ابن عقده، حدیث الولایه؛ جعابی، نخب المناقب؛ بهجت افندی، تاریخ آل محمد.
- ↑ ابن عقده، حدیث الولایه؛ جعابی، نخب المناقب.
- ↑ ابن حجر، الاصابه، ج۳، ص۶۴۱.
- ↑ ابن عقده، حدیث الولایه.
- ↑ ابن عقده، حدیث الولایه؛ کتاب سلیم بن قیس؛ ابن اثیر، اسدالغابه، ج۱، ص۳۶۸.
- ↑ ابن عقده، حدیث الولایه.
- ↑ ابن اثیر، اسدالغابه، ج۳، ص۲۳۱.
- ↑ برای آگاهی بیش‌تر، ر.ک: الغدیر، ج۱، ص۷۲-۱۵.
- ↑ ابن عقده، حدیث الولایه؛ جعابی، نخب المناقب؛ ابن اثیر، اسدالغابه، ج۲، ص۲۳۳؛ ج۳، ص۹۳؛ ج۵، ص۶؛ ابن حجر، الاصابه، ج۳، ص۵۴۲.
- ↑ دشتی، محمد، مقاله «سندشناسی غدیر»، دانشنامه امام علی ج۸ ص ۲۷۵-۲۹۶.