امامت امام باقر در حدیث: تفاوت میان نسخه‌ها
HeydariBot (بحث | مشارکتها) جز (وظیفهٔ شمارهٔ ۲) |
|||
| (۱۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مدخل مرتبط | {{مدخل مرتبط | ||
| موضوع مرتبط = امام باقر | | موضوع مرتبط = امامت امام باقر | ||
| عنوان مدخل = | | عنوان مدخل = امامت امام باقر | ||
| مداخل مرتبط = [[امامت امام باقر در حدیث]] - | | مداخل مرتبط = [[امامت امام باقر در حدیث]] - [[امامت امام باقر در کلام اسلامی]] | ||
| پرسش مرتبط = | | پرسش مرتبط = | ||
}} | }} | ||
'''امامت امام باقر{{ع}}''' مبتنی بر برخی از ادله‌ای است که از طریق آنها می‌توان این امر را [[اثبات]] کرد. این [[ادله]] عبارت‌اند از نصوصی که برخی از آنها دال بر [[امامت دوازده امام]] است و برخی به صورت خاص دلالت بر [[امامت]] آن حضرت دارد. جدای از [[نصوص]]، [[عصمت]]، [[افضلیت]] و [[معجزات]] ایشان نیز گویای امامت ایشان نیز است. | '''امامت امام باقر {{ع}}''' مبتنی بر برخی از ادله‌ای است که از طریق آنها می‌توان این امر را [[اثبات]] کرد. این [[ادله]] عبارت‌اند از نصوصی که برخی از آنها دال بر [[امامت دوازده امام]] است و برخی به صورت خاص دلالت بر [[امامت]] آن حضرت دارد. جدای از [[نصوص]]، [[عصمت]]، [[افضلیت]] و [[معجزات]] ایشان نیز گویای امامت ایشان نیز است. | ||
==مقدمه== | == مقدمه == | ||
[[امام محمد باقر]]{{ع}}، [[روز جمعه]] اول [[ماه رجب]] سال ۵۷ هجری قمری، در [[شهر]] [[مدینه]]، چشم به [[جهان]] گشود<ref>طبری، محمد بن جریر، دلائل الامامة، ص۲۱۵؛ مفید، محمد بن نعمان، الارشاد، ص۱۵۸؛ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۴۶، ص۲۱۲.</ref>. در بعضی نقل‌ها ولادت حضرت، سوم ماه صفر سال ۵۶ نیز ذکر شده است<ref> | [[امام محمد باقر]] {{ع}}، [[روز جمعه]] اول [[ماه رجب]] سال ۵۷ هجری قمری، در [[شهر]] [[مدینه]]، چشم به [[جهان]] گشود<ref>طبری، محمد بن جریر، دلائل الامامة، ص۲۱۵؛ مفید، محمد بن نعمان، الارشاد، ص۱۵۸؛ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۴۶، ص۲۱۲.</ref>. در بعضی نقل‌ها ولادت حضرت، سوم ماه صفر سال ۵۶ نیز ذکر شده است<ref>ابن‌شهرآشوب، محمد بن علی، مناقب آل ابی طالب، ج۲، ص۲۲۷.</ref>. | ||
پدر [[امام باقر]]{{ع}}، [[امام علی بن حسین]] [[زین العابدین]]{{ع}} و مادر بزرگوارش، "ام عبدالله، [[فاطمه]]، دختر [[امام حسن مجتبی]]{{ع}} است. از این جهت در میان [[اهل بیت]]{{عم}} او نخستین کسی است که از نظر [[نسب]] پدری و مادری، [[علوی]] و فاطمی است و لذا به "علوی من علویین" و "هاشمی من هاشمیین" معروف است<ref>مفید، محمد بن نعمان، الارشاد، ص۱۵۸؛ طبرسی، فضل بن حسن، اعلام الوری، ص۴۹۸.</ref>. | پدر [[امام باقر]] {{ع}}، [[امام علی بن حسین]] [[زین العابدین]] {{ع}} و مادر بزرگوارش، "ام عبدالله، [[فاطمه]]، دختر [[امام حسن مجتبی]] {{ع}} است. از این جهت در میان [[اهل بیت]] {{عم}} او نخستین کسی است که از نظر [[نسب]] پدری و مادری، [[علوی]] و فاطمی است و لذا به "علوی من علویین" و "هاشمی من هاشمیین" معروف است<ref>مفید، محمد بن نعمان، الارشاد، ص۱۵۸؛ طبرسی، فضل بن حسن، اعلام الوری، ص۴۹۸.</ref>. | ||
کنیه آن حضرت، [[ابوجعفر]] و [[لقب]] معروفش [[باقر]] و یا باقرالعلوم به معنای شکافنده [[دانش‌ها]] است که از سوی [[رسول خدا]] {{صل}} این [[لقب]] به او داده شده است. [[پیامبر]]{{صل}} به [[جابر بن عبدالله انصاری]] فرمود: "ای [[جابر]] تو زنده می‌مانی تا زمانی که فرزندم را از [[نسل]] [[حسین]] به نام [[محمد]] که شکافنده [[علم]] [[دین]] است [[ملاقات]] کنی، هرگاه وی را دیدی [[سلام]] من را به او برسان"<ref>اربلی، ابن ابوالفتح، کشف الغمة، ج۲، ص۲۳۶؛ فتال نیشابوری، محمد بن فتال، روضة الواعظین، ص۲۰۲.</ref>. | کنیه آن حضرت، [[ابوجعفر]] و [[لقب]] معروفش [[باقر]] و یا باقرالعلوم به معنای شکافنده [[دانش‌ها]] است که از سوی [[رسول خدا]] {{صل}} این [[لقب]] به او داده شده است. [[پیامبر]] {{صل}} به [[جابر بن عبدالله انصاری]] فرمود: "ای [[جابر]] تو زنده می‌مانی تا زمانی که فرزندم را از [[نسل]] [[حسین]] به نام [[محمد]] که شکافنده [[علم]] [[دین]] است [[ملاقات]] کنی، هرگاه وی را دیدی [[سلام]] من را به او برسان"<ref>اربلی، ابن ابوالفتح، کشف الغمة، ج۲، ص۲۳۶؛ فتال نیشابوری، محمد بن فتال، روضة الواعظین، ص۲۰۲.</ref>. | ||
دوران [[امامت]] [[امام باقر]]{{ع}} نوزده سال و همزمان با [[زمامداری]] [[ولید بن عبدالملک]]، [[سلیمان بن عبدالملک]]، [[عمر بن عبدالعزیز]]، [[یزید بن عبدالملک]]، [[هشام بن عبدالملک]]، [[ولید بن یزید]] و [[ابراهیم بن ولید]]، از [[خلفای بنی امیه]] بود. | دوران [[امامت]] [[امام باقر]] {{ع}} نوزده سال و همزمان با [[زمامداری]] [[ولید بن عبدالملک]]، [[سلیمان بن عبدالملک]]، [[عمر بن عبدالعزیز]]، [[یزید بن عبدالملک]]، [[هشام بن عبدالملک]]، [[ولید بن یزید]] و [[ابراهیم بن ولید]]، از [[خلفای بنی امیه]] بود. | ||
آن حضرت در سال ۱۱۴ هجری قمری، در ۵۷ سالگی به وسیله [[ابراهیم بن عبدالملک]] [[مسموم]] و به [[شهادت]] رسید و پیکر مطهرش در [[قبرستان بقیع]]، [[شهر]] [[مدینه]] به [[خاک]] سپرده شد<ref>طبری، محمد بن جریر، دلائل الامامة، ص۲۱۵؛ | آن حضرت در سال ۱۱۴ هجری قمری، در ۵۷ سالگی به وسیله [[ابراهیم بن عبدالملک]] [[مسموم]] و به [[شهادت]] رسید و پیکر مطهرش در [[قبرستان بقیع]]، [[شهر]] [[مدینه]] به [[خاک]] سپرده شد<ref>طبری، محمد بن جریر، دلائل الامامة، ص۲۱۵؛ ابن‌شهرآشوب، محمد بن علی، مناقب آل ابوطالب، ج۲، ص۲۲۷.</ref>.<ref>[[قنبر علی صمدی|صمدی، قنبر علی]]، [[امامت امام محمد باقر (مقاله)|مقاله «امامت امام محمد باقر»]]، [[دانشنامه کلام اسلامی ج۱ (کتاب)|دانشنامه کلام اسلامی ج۱]]، ص۴۶۳-۴۶۶.</ref> | ||
==[[نصوص]] دال بر امامت امام باقر{{ع}}== | == [[نصوص]] دال بر امامت امام باقر {{ع}} == | ||
روایاتی که بر [[امامت]] [[امام باقر]]{{ع}} دلالت دارد به چند دسته تقسیم می‌شود: | روایاتی که بر [[امامت]] [[امام باقر]] {{ع}} دلالت دارد به چند دسته تقسیم می‌شود: | ||
===[[روایات]] دال بر [[امامت دوازده امام]]=== | === [[روایات]] دال بر [[امامت دوازده امام]] === | ||
دسته اول [[روایات]] متواتری است که فی الجمله [[امامت]] [[دوازده امام]] را ثابت می‌کند و با [[اثبات امامت]] [[دوازده نفر]] قطع به [[امامت]] [[دوازده امام]] حاصل می‌گردد و کسانی که [[امامت]] [[دوازده امام]] را نمی‌پذیرند [[امامت]] را بر خلاف [[روایات]] بر عدد مخصوصی منحصر نکرده‌اند<ref>طوسی، محمد بن حسن، الاقتصاد، ص۲۳۵ ۲۳۶؛ | دسته اول [[روایات]] متواتری است که فی الجمله [[امامت]] [[دوازده امام]] را ثابت می‌کند و با [[اثبات امامت]] [[دوازده نفر]] قطع به [[امامت]] [[دوازده امام]] حاصل می‌گردد و کسانی که [[امامت]] [[دوازده امام]] را نمی‌پذیرند [[امامت]] را بر خلاف [[روایات]] بر عدد مخصوصی منحصر نکرده‌اند<ref>طوسی، محمد بن حسن، الاقتصاد، ص۲۳۵ ۲۳۶؛ ابن‌شهرآشوب، محمد بن علی، مناقب آل ابوطالب، ج۳، ص۳۱۵.</ref>. این [[روایات]] از [[پیامبر]] {{صل}} با عناوین [[دوازده امام]]، [[دوازده خلیفه]] و [[دوازده امیر]] [[نقل]] شده است. [[پیامبر]] {{صل}} فرمود: "[[امامان]] بعد از من دوازده نفرند که همه آنان از قریش‌اند"<ref>ابن‌شهرآشوب، محمد بن علی، مناقب آل ابوطالب، ج۱، ص۲۵۴؛ ابن بابویه، محمد بن علی، عیون اخبارالرضا، ج۲، ص۶۲.</ref> و نیز [[نقل]] شده است که: "[[اسلام]] پیوسته با [[دوازده خلیفه]] که همگی آنان از قریش‌اند [[عزیز]] خواهد بود"<ref>نیشابوری، مسلم بن حجاج، صحیح مسلم، ج۶، ص۳ -۴؛ احمد بن حنبل، مسند احمد، ج۵، ص۹۰، ۹۳ و ۱۰۰؛ سجستانی، سلیمان بن اشعث، سنن ابوداوود، ج۲، ص۳۰۹.</ref> و یا فرموده است: "بعد از من [[دوازده امیر]] خواهد آمد که همه آنان از قریش‌اند"<ref>بخاری، محمد بن اسماعیل، صحیح بخاری، ج۸، ص۱۲۷؛ احمد بن حنبل، مسند احمد، ج۵، ص۹۲.</ref>.<ref>[[قنبر علی صمدی|صمدی، قنبر علی]]، [[امامت امام محمد باقر (مقاله)|مقاله «امامت امام محمد باقر»]]، [[دانشنامه کلام اسلامی ج۱ (کتاب)|دانشنامه کلام اسلامی ج۱]]، ص۴۶۳-۴۶۶.</ref> | ||
[[زید بن علی بن الحسین]] {{عم}} می‌گوید: نزد پدرم [[علی بن الحسین]] {{عم}} بودم که [[جابر بن عبدالله انصاری]] [[صحابی رسول خدا]] {{صل}} وارد شد و با پدرم مشغول [[گفتگو]] بود که برادرم [[محمد]] از یکی از حجره‌ها بیرون آمد. [[جابر]] بعد که او را [[شناخت]] سر و دست او را بوسه زد و [[سلام]] [[رسول خدا]] {{صل}} را به او رسانید، آنگاه رو به پدرم کرد و گفت: روزی [[رسول خدا]] {{صل}} به من فرمود: ای [[جابر]] وقتی که خدمت فرزندم [[باقر]] رسیدی [[سلام]] مرا به او برسان، او شبیه‌ترین [[مردم]] به من است [[دانش]] او [[دانش]] من و [[فرمان]] او [[فرمان]] من است آنگاه فرمود: {{متن حدیث|سَبْعَةٌ مِنْ وُلْدِهِ أُمَنَاءُ مَعْصُومُونَ أَئِمَّةٌ أَبْرَارٌ وَ السَّابِعُ مَهْدِيُّهُمْ الَّذِي يَمْلَأُ الدُّنْيَا قِسْطاً وَ عَدْلًا كَمَا مُلِئَتْ جَوْراً وَ ظُلْماً}}؛ هفت نفر از [[فرزندان]] او امینان [[معصوم]] و [[پیشوایان]] نیکوکارند و هفتمین آنان [[مهدی]] آنان است همو که [[دنیا]] را پر از [[عدل و داد]] می‌کند آن‌گونه که از [[ظلم و ستم]] پر شده بود. بعد [[رسول خدا]] {{صل}} [[آیه]] {{متن قرآن|وَجَعَلْنَاهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنَا وَأَوْحَيْنَا إِلَيْهِمْ فِعْلَ الْخَيْرَاتِ وَإِقَامَ الصَّلَاةِ وَإِيتَاءَ الزَّكَاةِ وَكَانُوا لَنَا عَابِدِينَ}}<ref>«و آنان را پیشوایانی کردیم که به فرمان ما راهبری می‌کردند و به آنها انجام کارهای نیک و برپا داشتن نماز و دادن زکات را وحی کردیم و آنان پرستندگان ما بودند» سوره انبیاء، آیه ۷۳.</ref> را [[تلاوت]] کرد<ref>کفایة الأثر، ص ۳۰۲.</ref><ref>[[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ (کتاب)|معارف و عقاید ۵]]، | [[زید بن علی بن الحسین]] {{عم}} می‌گوید: نزد پدرم [[علی بن الحسین]] {{عم}} بودم که [[جابر بن عبدالله انصاری]] [[صحابی رسول خدا]] {{صل}} وارد شد و با پدرم مشغول [[گفتگو]] بود که برادرم [[محمد]] از یکی از حجره‌ها بیرون آمد. [[جابر]] بعد که او را [[شناخت]] سر و دست او را بوسه زد و [[سلام]] [[رسول خدا]] {{صل}} را به او رسانید، آنگاه رو به پدرم کرد و گفت: روزی [[رسول خدا]] {{صل}} به من فرمود: ای [[جابر]] وقتی که خدمت فرزندم [[باقر]] رسیدی [[سلام]] مرا به او برسان، او شبیه‌ترین [[مردم]] به من است [[دانش]] او [[دانش]] من و [[فرمان]] او [[فرمان]] من است آنگاه فرمود: {{متن حدیث|سَبْعَةٌ مِنْ وُلْدِهِ أُمَنَاءُ مَعْصُومُونَ أَئِمَّةٌ أَبْرَارٌ وَ السَّابِعُ مَهْدِيُّهُمْ الَّذِي يَمْلَأُ الدُّنْيَا قِسْطاً وَ عَدْلًا كَمَا مُلِئَتْ جَوْراً وَ ظُلْماً}}؛ هفت نفر از [[فرزندان]] او امینان [[معصوم]] و [[پیشوایان]] نیکوکارند و هفتمین آنان [[مهدی]] آنان است همو که [[دنیا]] را پر از [[عدل و داد]] می‌کند آن‌گونه که از [[ظلم و ستم]] پر شده بود. بعد [[رسول خدا]] {{صل}} [[آیه]] {{متن قرآن|وَجَعَلْنَاهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنَا وَأَوْحَيْنَا إِلَيْهِمْ فِعْلَ الْخَيْرَاتِ وَإِقَامَ الصَّلَاةِ وَإِيتَاءَ الزَّكَاةِ وَكَانُوا لَنَا عَابِدِينَ}}<ref>«و آنان را پیشوایانی کردیم که به فرمان ما راهبری می‌کردند و به آنها انجام کارهای نیک و برپا داشتن نماز و دادن زکات را وحی کردیم و آنان پرستندگان ما بودند» سوره انبیاء، آیه ۷۳.</ref> را [[تلاوت]] کرد<ref>کفایة الأثر، ص ۳۰۲.</ref>.<ref>[[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ (کتاب)|معارف و عقاید ۵]]، ج۲، ص۴۳-۴۶.</ref> | ||
در روایتی [[امام باقر]]{{ع}} خطاب به [[جابر جعفی]] می‌فرماید: {{متن حدیث|قَالَ رَسُولُ اللَّهِ{{صل}} لَمَّا أُسْرِيَ بِي إِلَى السَّمَاءِ وَجَدْتُ أَسَامِيَهُمْ مَكْتُوبَةً عَلَى سَاقِ الْعَرْشِ بِالنُّورِ اثْنَا عَشَرَ اسْماً مِنْهُمْ عَلِيٌّ وَ سِبْطَاهُ وَ عَلِيٌّ وَ مُحَمَّدٌ وَ جَعْفَرٌ وَ مُوسَى وَ عَلِيٌّ وَ مُحَمَّدٌ وَ عَلِيٌّ وَ الْحَسَنُ وَ الْحُجَّةُ الْقَائِمُ فَهَذِهِ الْأَئِمَّةُ مِنْ أَهْلِ بَيْتِ الصَّفْوَةِ وَ الطَّهَارَةِ}}<ref>خزاز رازی، کفایة الأثر، ص۲۴۵.</ref>. [[رسول خدا]]{{صل}} فرمود در [[شب معراج]] وقتی در [[آسمان]] مرا [[سیر]] می‌دادند، نام‌هایی را [[مشاهده]] نمودم که با [[نور]] در ساق [[عرش]] نوشته شده بودند؛ [[دوازده]] اسم بود: علی و دو فرزندش (حسن و حسین) و علی و محمد و جعفر و [[موسی]] و علی و محمد و علی و حسن و [[حجت قائم]]، و اینان [[امامان از اهل بیت]] برگزیده و [[پاک]] هستند<ref>[[ائمه و ادعای امامت (مقاله)|مقاله «ائمه و ادعای امامت»]]، [[موسوعه رد شبهات ج۱۷ (کتاب)|موسوعه رد شبهات ج۱۷]]، ص۹۷.</ref>. | |||
#از [[امام صادق]]{{ع}} [[نقل]] شده که [[پیامبر]]{{صل}} فرمود: "هر که بمیرد و امامش را نشناسد به [[مرگ جاهلیت]] مرده است خدای عز وجل می‌فرماید: [[اطاعت]] کنید [[خدا]] را و [[اطاعت]] کنید [[پیامبر]] و اولیای امر خودتان را، ولیّ امر [[علی]] است و پس از او [[حسن]] و پس از او [[حسین]] و پس از او [[علی بن حسین]] و پس از او [[محمد بن علی]]. سپس امر [[امامت]] همین گونه باشد"<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج۲، ص۲۱.</ref>. | === [[روایات]] خاص بر [[امامت امام باقر]] {{ع}} === | ||
#همچنین | در دسته دیگری از [[روایات]] به اسم [[امام باقر]] {{ع}} تصریح شده است؛ برخی از این روایات عبارت‌اند از: | ||
#از [[پیامبر اکرم]]{{صل}} [[نقل]] شده است که: "از [[نسل]] [[علی بن حسین]]، فرزندی متولد خواهد شد که هم نام من و شبیه‌ترین [[مردم]] به من است، [[علم]] او [[علم]] و [[دانش]] من و [[حکم]] او حُکم من است و او [[امام]] و حجت بعد از پدرش خواهد بود"<ref>{{متن حدیث|يُخْرِجُ اللَّهُ مِنْ صُلْبِ عَلِيٍّ وَلَداً سَمِيِّي وَ أَشْبَهُ النَّاسِ بِي عِلْمُهُ عِلْمِي وَ حُكْمُهُ حُكْمِي وَ هُوَ الْإِمَامُ وَ الْحُجَّةُ بَعْدَ أَبِيهِ}}؛ الصراط المستقیم، ج۲، ص۱۲۰؛ غایة المرام، ج۲، ص۲۲۵.</ref>. | # از [[امام صادق]] {{ع}} [[نقل]] شده که [[پیامبر]] {{صل}} فرمود: "هر که بمیرد و امامش را نشناسد به [[مرگ جاهلیت]] مرده است خدای عز وجل می‌فرماید: [[اطاعت]] کنید [[خدا]] را و [[اطاعت]] کنید [[پیامبر]] و اولیای امر خودتان را، ولیّ امر [[علی]] است و پس از او [[حسن]] و پس از او [[حسین]] و پس از او [[علی بن حسین]] و پس از او [[محمد بن علی]]. سپس امر [[امامت]] همین گونه باشد"<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج۲، ص۲۱.</ref>. | ||
# [[امام سجاد]]{{ع}} نیز در چندین مورد بر [[وصایت]] و [[امامت]] فرزندش بعد از خود تصریح کرده است. [[جابر]] می‌گوید: بر [[امام]] [[علی بن حسین]]{{ع}} وارد شدم، دیدم پسری در کنارش حضور دارد، پرسیدم این پسر کیست؟ حضرت فرمود: {{متن حدیث|هَذَا ابْنِي وَ صَاحِبُ الْأَمْرِ بَعْدِي مُحَمَّدٌ الْبَاقِرُ}}؛ این فرزندم و [[امام]] بعد از من [[محمد باقر]] است<ref>ابن بابویه، محمد بن علی، امالی، ص۴۳۵.</ref>. | # همچنین [[پیامبر اکرم]] {{صل}} در پاسخ یک [[یهودی]] فرمود: "هنگامی که مدت [[امامت]] [[علی بن حسین]] تمام شود بعد از او پسرش [[محمد]] که [[باقر]] خوانده می‌شود عهده‌دار [[امامت]] می‌شود<ref>خزاز قمی، علی بن محمد بن علی، کفایة الأثر، ص۵۸.</ref>. | ||
#در جای دیگر نیز [[امام سجاد]]{{ع}} می‌فرماید: {{متن حدیث|إِنَّهُ وَصِيِّي وَ وَارِثِي وَ عَيْبَةُ عِلْمِي وَ مَعْدِنُ الْعِلْمِ وَ بَاقِرُ الْعِلْمِ}}؛ او [[وصی]] و [[وارث]] من و ظرف [[دانش]] من و محل جوشش [[علم]] و [[حلم]] من و شکافنده [[علم]] است<ref>خزاز قمی، علی بن محمد بن علی، کفایة الاثر، ص۲۴۳.</ref>. | # از [[پیامبر اکرم]] {{صل}} [[نقل]] شده است که: "از [[نسل]] [[علی بن حسین]]، فرزندی متولد خواهد شد که هم نام من و شبیه‌ترین [[مردم]] به من است، [[علم]] او [[علم]] و [[دانش]] من و [[حکم]] او حُکم من است و او [[امام]] و حجت بعد از پدرش خواهد بود"<ref>{{متن حدیث|يُخْرِجُ اللَّهُ مِنْ صُلْبِ عَلِيٍّ وَلَداً سَمِيِّي وَ أَشْبَهُ النَّاسِ بِي عِلْمُهُ عِلْمِي وَ حُكْمُهُ حُكْمِي وَ هُوَ الْإِمَامُ وَ الْحُجَّةُ بَعْدَ أَبِيهِ}}؛ الصراط المستقیم، ج۲، ص۱۲۰؛ غایة المرام، ج۲، ص۲۲۵.</ref>. | ||
#در [[حدیث]] دیگر [[امام سجاد]]{{ع}} خطاب به فرزندش می‌فرماید: {{متن حدیث|بُنَيَّ إِنِّي جَعَلْتُكَ خَلِيفَتِي مِنْ بَعْدِي}}، فرزندم من تو را [[جانشین]] بعد از خود قرار دادم<ref>خزاز قمی، علی بن محمد بن علی، کفایة الاثر، ص۲۴۱؛ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۴۶، ص۲۳۱.</ref><ref>[[قنبر علی صمدی|صمدی، قنبر علی]]، [[امامت امام محمد باقر (مقاله)|مقاله «امامت امام محمد باقر»]]، [[دانشنامه کلام اسلامی ج۱ (کتاب)|دانشنامه کلام اسلامی ج۱]]، | # [[امام سجاد]] {{ع}} نیز در چندین مورد بر [[وصایت]] و [[امامت]] فرزندش بعد از خود تصریح کرده است. [[جابر]] می‌گوید: بر [[امام]] [[علی بن حسین]] {{ع}} وارد شدم، دیدم پسری در کنارش حضور دارد، پرسیدم این پسر کیست؟ حضرت فرمود: {{متن حدیث|هَذَا ابْنِي وَ صَاحِبُ الْأَمْرِ بَعْدِي مُحَمَّدٌ الْبَاقِرُ}}؛ این فرزندم و [[امام]] بعد از من [[محمد باقر]] است<ref>ابن بابویه، محمد بن علی، امالی، ص۴۳۵.</ref>. | ||
#هنگامی که [[حضرت زین العابدین]] {{ع}} در بستر بیماری و مرض فوت افتاده بود یکی از یارانش عرضه می‌دارد: اگر پیش [[آمدی]] کرد که هیچ کس را از آن گریزی نیست باید بعد از شما به که پناه بریم؟ فرمود: {{متن حدیث|إِلَى ابْنِی هَذَا وَ أَشَارَ إِلَى مُحَمَّدٍ ابْنِهِ إِنَّهُ وَصِیِّی وَ وَارِثِی وَ عَیْبَةُ عِلْمِی وَ مَعْدِنُ الْعِلْمِ وَ بَاقِرُ الْعِلْمِ}}؛ این پسرم ـ اشاره به [[محمد]] کرد ـ او [[وصی]] و [[وارث]] و [[حافظ]] [[علم]] من است و معدن [[دانش]] است و [[باقر]] العلم است. از آن حضرت معنای باقر العلم را پرسید فرمود: {{متن حدیث|سَوْفَ یَخْتَلِفُ إِلَیْهِ خُلَّاصُ شِیعَتِی وَ یَبْقُرُ الْعِلْمَ عَلَیْهِمْ بَقْراً}}؛ به زودی ارادتمندان [[پاک]] من نزد او می‌روند و او برای ایشان به واقع [[دانش]] را می‌شکافد. سؤال شد: یا ابن رسول الله چرا [[وصیت]] به [[فرزند]] بزرگترت نکردی؟ فرمود: {{متن حدیث|لَيْسَتِ الْإِمَامَةُ بِالصِّغَرِ وَ الْكِبَرِ هَكَذَا عَهِدَ إِلَيْنَا رَسُولُ اللَّهِ {{صل}} وَ هَكَذَا وَجَدْنَا مَكْتُوباً فِي اللَّوْحِ وَ الصَّحِيفَةِ}}؛ [[امامت]] به کوچکی و بزرگی نیست چنین [[رسول خدا]] به ما دستور داده و در [[لوح]] و [[صحیفه]] نام او نوشته شده است. سؤال شد: بعد از ایشان نام چند نفر [[وصی]] و [[امام]] را [[پیغمبر]] ذکر کرده؟ فرمود: {{متن حدیث|وَجَدْنَا فِي الصَّحِيفَةِ وَ اللَّوْحِ اثْنَيْ عَشَرَ أَسَامِيَ مَكْتُوبَةً بِإِمَامَتِهِمْ وَ أَسَامِي آبَائِهِمْ وَ أُمَّهَاتِهِمْ ثُمَّ قَالَ يَخْرُجُ مِنْ صُلْبِ مُحَمَّدٍ ابْنِي سَبْعَةٌ مِنَ الْأَوْصِيَاءِ فِيهِمُ الْمَهْدِيُّ}}<ref>کفایة الأثر، ص ۲۴۲.</ref>. در [[صحیفه]] و [[لوح]] نام [[دوازده نفر]] با اسم پدر و مادرشان ذکر شده. سپس فرمود از نژاد این پسرم [[محمد]] هفت نفر [[امام]] خواهند بود که [[مهدی]] جزء همین هفت نفر است. | # در جای دیگر نیز [[امام سجاد]] {{ع}} می‌فرماید: {{متن حدیث|إِنَّهُ وَصِيِّي وَ وَارِثِي وَ عَيْبَةُ عِلْمِي وَ مَعْدِنُ الْعِلْمِ وَ بَاقِرُ الْعِلْمِ}}؛ او [[وصی]] و [[وارث]] من و ظرف [[دانش]] من و محل جوشش [[علم]] و [[حلم]] من و شکافنده [[علم]] است<ref>خزاز قمی، علی بن محمد بن علی، کفایة الاثر، ص۲۴۳.</ref>. | ||
# [[ابو خالد کابلی]] می‌گوید: از [[امام سجاد]] {{ع}} پرسیدم [[تعداد امامان]] بعد از شما چند نفر است؟ فرمود: هشت نفر. پرسیدم چگونه؟ فرمود: {{متن حدیث|لِأَنَّ الْأَئِمَّةَ بَعْدَ رَسُولِ اللَّهِ {{صل}} اثْنَا عَشَرَ، عَدَدَ الْأَسْبَاطِ، ثَلَاثَةٌ مِنَ الْمَاضِینَ وَ أَنَا الرَّابِعُ وَ ثَمَانٌ مِنْ وُلْدِی أَئِمَّةٌ أَبْرَارٌ}}<ref>کفایة الأثر، ص ۲۳۶.</ref>. زیرا [[امامان]] بعد از [[رسول خدا]] {{صل}} ۱۲ نفرند به تعداد [[اسباط]] [[بنی اسرائیل]]. سه نفرشان از گذشتگان هستند و من هم نفر چهارم و ۸ نفر دیگر از [[فرزندان]] من از [[پیشوایان]] و [[امامان]] بر حقند<ref>[[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ (کتاب)|معارف و عقاید ۵]]، | # در [[حدیث]] دیگر [[امام سجاد]] {{ع}} خطاب به فرزندش می‌فرماید: {{متن حدیث|بُنَيَّ إِنِّي جَعَلْتُكَ خَلِيفَتِي مِنْ بَعْدِي}}، فرزندم من تو را [[جانشین]] بعد از خود قرار دادم<ref>خزاز قمی، علی بن محمد بن علی، کفایة الاثر، ص۲۴۱؛ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۴۶، ص۲۳۱.</ref>.<ref>[[قنبر علی صمدی|صمدی، قنبر علی]]، [[امامت امام محمد باقر (مقاله)|مقاله «امامت امام محمد باقر»]]، [[دانشنامه کلام اسلامی ج۱ (کتاب)|دانشنامه کلام اسلامی ج۱]]، ص۴۶۳-۴۶۶.</ref> | ||
# هنگامی که [[حضرت زین العابدین]] {{ع}} در بستر بیماری و مرض فوت افتاده بود یکی از یارانش عرضه می‌دارد: اگر پیش [[آمدی]] کرد که هیچ کس را از آن گریزی نیست باید بعد از شما به که پناه بریم؟ فرمود: {{متن حدیث|إِلَى ابْنِی هَذَا وَ أَشَارَ إِلَى مُحَمَّدٍ ابْنِهِ إِنَّهُ وَصِیِّی وَ وَارِثِی وَ عَیْبَةُ عِلْمِی وَ مَعْدِنُ الْعِلْمِ وَ بَاقِرُ الْعِلْمِ}}؛ این پسرم ـ اشاره به [[محمد]] کرد ـ او [[وصی]] و [[وارث]] و [[حافظ]] [[علم]] من است و معدن [[دانش]] است و [[باقر]] العلم است. از آن حضرت معنای باقر العلم را پرسید فرمود: {{متن حدیث|سَوْفَ یَخْتَلِفُ إِلَیْهِ خُلَّاصُ شِیعَتِی وَ یَبْقُرُ الْعِلْمَ عَلَیْهِمْ بَقْراً}}؛ به زودی ارادتمندان [[پاک]] من نزد او می‌روند و او برای ایشان به واقع [[دانش]] را می‌شکافد. سؤال شد: یا ابن رسول الله چرا [[وصیت]] به [[فرزند]] بزرگترت نکردی؟ فرمود: {{متن حدیث|لَيْسَتِ الْإِمَامَةُ بِالصِّغَرِ وَ الْكِبَرِ هَكَذَا عَهِدَ إِلَيْنَا رَسُولُ اللَّهِ {{صل}} وَ هَكَذَا وَجَدْنَا مَكْتُوباً فِي اللَّوْحِ وَ الصَّحِيفَةِ}}؛ [[امامت]] به کوچکی و بزرگی نیست چنین [[رسول خدا]] به ما دستور داده و در [[لوح]] و [[صحیفه]] نام او نوشته شده است. سؤال شد: بعد از ایشان نام چند نفر [[وصی]] و [[امام]] را [[پیغمبر]] ذکر کرده؟ فرمود: {{متن حدیث|وَجَدْنَا فِي الصَّحِيفَةِ وَ اللَّوْحِ اثْنَيْ عَشَرَ أَسَامِيَ مَكْتُوبَةً بِإِمَامَتِهِمْ وَ أَسَامِي آبَائِهِمْ وَ أُمَّهَاتِهِمْ ثُمَّ قَالَ يَخْرُجُ مِنْ صُلْبِ مُحَمَّدٍ ابْنِي سَبْعَةٌ مِنَ الْأَوْصِيَاءِ فِيهِمُ الْمَهْدِيُّ}}<ref>کفایة الأثر، ص ۲۴۲.</ref>. در [[صحیفه]] و [[لوح]] نام [[دوازده نفر]] با اسم پدر و مادرشان ذکر شده. سپس فرمود از نژاد این پسرم [[محمد]] هفت نفر [[امام]] خواهند بود که [[مهدی]] جزء همین هفت نفر است. | |||
# [[ابو خالد کابلی]] می‌گوید: از [[امام سجاد]] {{ع}} پرسیدم [[تعداد امامان]] بعد از شما چند نفر است؟ فرمود: هشت نفر. پرسیدم چگونه؟ فرمود: {{متن حدیث|لِأَنَّ الْأَئِمَّةَ بَعْدَ رَسُولِ اللَّهِ {{صل}} اثْنَا عَشَرَ، عَدَدَ الْأَسْبَاطِ، ثَلَاثَةٌ مِنَ الْمَاضِینَ وَ أَنَا الرَّابِعُ وَ ثَمَانٌ مِنْ وُلْدِی أَئِمَّةٌ أَبْرَارٌ}}<ref>کفایة الأثر، ص ۲۳۶.</ref>. زیرا [[امامان]] بعد از [[رسول خدا]] {{صل}} ۱۲ نفرند به تعداد [[اسباط]] [[بنی اسرائیل]]. سه نفرشان از گذشتگان هستند و من هم نفر چهارم و ۸ نفر دیگر از [[فرزندان]] من از [[پیشوایان]] و [[امامان]] بر حقند<ref>[[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ (کتاب)|معارف و عقاید ۵]]، ج۲، ص۴۳-۴۶.</ref>. | |||
=== امام باقر {{ع}} و روایت جانشینی [[پیامبر]] {{صل}} === | === امام باقر {{ع}} و روایت جانشینی [[پیامبر]] {{صل}} === | ||
در سخنان [[امام باقر]] {{ع}} برای [[اثبات امامت]] [[اهل بیت]] {{عم}} و تعیین مصادیق [[جانشینان پیامبر]] {{صل}} به [[نصوص امامت]] استناد شده است به یک مورد اشاره می‌شود: جابر بن یزید الجعفی گوید: به [[امام باقر]] {{ع}} عرض شد: چرا [[مردم]] [[احتجاج]] به [[پیامبر]] و [[امام]] دارند؟ [[امام باقر]] {{ع}} فرمود: برای بقاء و [[نظم]] و [[اصلاح]] عالم، [[خداوند]] [[عذاب]] را از [[مردم]] (که به واسطه اعمال بدشان مستوجب شده‌اند) دفع و رفع می‌نماید تا زمانی که [[پیغمبر]] و [[امام]] در بین ایشان باشند. آنان که در [[قرآن]] می‌فرماید: {{متن قرآن|وَمَا كَانَ اللَّهُ لِيُعَذِّبَهُمْ وَأَنْتَ فِيهِمْ}}<ref>«و خداوند بر آن نیست تا تو در میان آنان هستی آنان را عذاب کند» سوره انفال، آیه ۳۳.</ref>، [[خداوند]] [[عذاب]] نخواهد کرد [[مردم]] را در حالی که تو ای [[پیغمبر]] در بین ایشان هستی و [[رسول]] | در سخنان [[امام باقر]] {{ع}} برای [[اثبات امامت]] [[اهل بیت]] {{عم}} و تعیین مصادیق [[جانشینان پیامبر]] {{صل}} به [[نصوص امامت]] استناد شده است به یک مورد اشاره می‌شود: جابر بن یزید الجعفی گوید: به [[امام باقر]] {{ع}} عرض شد: چرا [[مردم]] [[احتجاج]] به [[پیامبر]] و [[امام]] دارند؟ [[امام باقر]] {{ع}} فرمود: برای بقاء و [[نظم]] و [[اصلاح]] عالم، [[خداوند]] [[عذاب]] را از [[مردم]] (که به واسطه اعمال بدشان مستوجب شده‌اند) دفع و رفع می‌نماید تا زمانی که [[پیغمبر]] و [[امام]] در بین ایشان باشند. آنان که در [[قرآن]] می‌فرماید: {{متن قرآن|وَمَا كَانَ اللَّهُ لِيُعَذِّبَهُمْ وَأَنْتَ فِيهِمْ}}<ref>«و خداوند بر آن نیست تا تو در میان آنان هستی آنان را عذاب کند» سوره انفال، آیه ۳۳.</ref>، [[خداوند]] [[عذاب]] نخواهد کرد [[مردم]] را در حالی که تو ای [[پیغمبر]] در بین ایشان هستی و [[رسول]] [[خدا]] {{ع}} فرموده: {{متن حدیث|النُّجُومُ أَمَانٌ لِأَهْلِ السَّمَاءِ فَإِذَا ذَهَبَتِ النُّجُومُ ذَهَبَ أَهْلُ السَّمَاءِ وَ أَهْلُ بَیْتِی أَمَانٌ لِأَهْلِ الْأَرْضِ فَإِذَا ذَهَبَ أَهْلُ بَیْتِی ذَهَبَ أَهْلُ الْأَرْضِ ما یکرهون}}؛ [[ستارگان]] امانند برای اهل [[آسمان]] و [[اهل بیت]] من امانند برای اهل [[زمین]]، و اگر [[ستارگان]] از [[آسمان]] فرو ریزند می‌رسد به اهل [[آسمان]] آنچه را که [[دوست]] ندارند (شاید [[هلاکت]] و نابود شدن باشد) هم چنین اگر [[اهل بیت]] من از میان [[مردم]] بروند خواهد رسید به اهل [[زمین]] آنچه را که [[مکروه]] می‌دارند و آن [[مرگ]] است. آنگاه [[امام]] {{ع}} مصادیق [[امامان]] را مشخص نموده و می‌فرماید: {{متن حدیث|يَعْنِي بِأَهْلِ بَيْتِهِ الْأَئِمَّةَ الَّذِينَ قَرَنَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ طَاعَتَهُمْ بِطَاعَتِهِ فَقَالَ: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَأُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ}} وَ هُمُ الْمَعْصُومُونَ الْمُطَهَّرُونَ الَّذِينَ لَا يُذْنِبُونَ وَ لَا يَعْصُونَ وَ هُمُ الْمُؤَيَّدُونَ الْمُوَفَّقُونَ الْمُسَدَّدُونَ بِهِمْ يَرْزُقُ اللَّهُ عِبَادَهُ وَ بِهِمْ تُعْمَرُ بِلَادُهُ وَ بِهِمْ يُنْزِلُ الْقَطْرَ مِنَ السَّمَاءِ وَ بِهِمْ يُخْرِجُ بَرَكَاتِ الْأَرْضِ وَ بِهِمْ يُمْهِلُ أَهْلَ الْمَعَاصِي وَ لَا يُعَجِّلُ عَلَيْهِمْ بِالْعُقُوبَةِ وَ الْعَذَابِ لَا يُفَارِقُهُمْ رُوحُ الْقُدُسِ وَ لَا يُفَارِقُونَهُ وَ لَا يُفَارِقُونَ الْقُرْآنَ وَ لَا يُفَارِقُهُمْ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْهِمْ أَجْمَعِينَ}}<ref>علل الشرائع، باب ۱۰۳، العلة التی من أجلها یحتاج إلی النبی و الإمام ع، ج ۱، ص ۱۲۳. و اهل بیت آن حضرت (دوازده نفر) ائمه می‌باشند که خداوند اطاعت آنهان را با اطاعت خود و رسول خود برابر و مقرون فرموده چنان که می‌فرماید: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَأُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ}} سوره نساء، آیه ۵۹، ای کسانی که ایمان (بخدا و رسول و قیامت) آورده‌اید فرمان خدا و رسول و فرمانداران (از طرف خدا و رسول) را اطاعت کنید، و ایشان معصوم و پاک هستند (از هر رجس و پلیدی و اعمال زشت) و مرتکب هیچ گونه گناهی نشده و نمی‌شوند و نافرمانی خدا را نمی‌کنند بلکه مؤید من عند الله و براه و طریق صواب و صلاح می‌باشند، و بسبب ایشان خداوند بندگان خود را روزی می‌دهد و شهرهایشان را آباد می‌گرداند، و بواسطه آنها باران از آسمان می‌بارد و (گیاه و محصولات که توأمست با) برکات از زمین خارج می‌شود، و بواسطه وجود ایشان است که به گناهکاران مهلت داده شده و تعجیل در عذاب و عقوبت ایشان نمی‌شود (تا شاید بیدار و هوشیار شوند و توبه نمایند). و روح قدسی از ایشان دقیقه و آنی جدا نمی‌گردد و ایشان از قرآن جدا نیستند و قرآن هم از ایشان جدا نیست، صلوات الله علیهم اجمعین.</ref><ref>[[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ (کتاب)|معارف و عقاید ۵]]، ج۲، ص۴۳-۴۶.</ref> | ||
===جملات دیگران در باب [[امامت امام باقر]] {{ع}}=== | === جملات دیگران در باب [[امامت امام باقر]] {{ع}} === | ||
#عُثَمان بن خَالِد از پدرش [[نقل]] می‌کند: {{عربی|"مَرِضَ عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ عَلَيْهِ السَّلَامُ مَرَضَهُ الَّذِي تُوُفِّيَ فِيهِ، فَجَمَعَ أَوْلَادَهُ: مُحَمَّداً وَ الْحَسَنَ، وَ عَبْدَ اللَّهِ، وَ عُمَرَ، وَ زَيْداً، وَ الْحُسَيْنَ، وَ أَوْصَى إِلَى ابْنِهِ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ وَ كَنَّاهُ بِالْبَاقِرِ، وَ جَعَلَ أَمْرَهُمْ إِلَيْهِ"}}<ref>کفایة الأثر، ص ۲۴۰.</ref>. | # عُثَمان بن خَالِد از پدرش [[نقل]] می‌کند: {{عربی|"مَرِضَ عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ عَلَيْهِ السَّلَامُ مَرَضَهُ الَّذِي تُوُفِّيَ فِيهِ، فَجَمَعَ أَوْلَادَهُ: مُحَمَّداً وَ الْحَسَنَ، وَ عَبْدَ اللَّهِ، وَ عُمَرَ، وَ زَيْداً، وَ الْحُسَيْنَ، وَ أَوْصَى إِلَى ابْنِهِ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ وَ كَنَّاهُ بِالْبَاقِرِ، وَ جَعَلَ أَمْرَهُمْ إِلَيْهِ"}}<ref>کفایة الأثر، ص ۲۴۰.</ref>. | ||
# [[مالک بن أعین جهنی]] می‌گوید: {{عربی|"أَوْصَى عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ {{ع}} ابْنَهُ مُحَمَّدَ بْنَ عَلِيٍّ {{ع}} فَقَالَ يَا بُنَيَّ إِنِّي جَعَلْتُكَ خَلِيفَتِي مِنْ بَعْدِي لَا يَدَّعِي فِيمَا بَيْنِي وَ بَيْنَكَ أَحَدٌ إِلَّا قَلَّدَهُ اللَّهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ طَوْقاً مِنْ نَارٍ"}}<ref>کفایة الأثر، ص ۲۳۹.</ref>. | # [[مالک بن أعین جهنی]] می‌گوید: {{عربی|"أَوْصَى عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ {{ع}} ابْنَهُ مُحَمَّدَ بْنَ عَلِيٍّ {{ع}} فَقَالَ يَا بُنَيَّ إِنِّي جَعَلْتُكَ خَلِيفَتِي مِنْ بَعْدِي لَا يَدَّعِي فِيمَا بَيْنِي وَ بَيْنَكَ أَحَدٌ إِلَّا قَلَّدَهُ اللَّهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ طَوْقاً مِنْ نَارٍ"}}<ref>کفایة الأثر، ص ۲۳۹.</ref>. | ||
# [[امام سجاد]] {{ع}} در بیان مصادیق [[اولی الامر]] و کسانی که [[خداوند عزوجل]] [[پیروی]] و [[تبعیت]] از آنان را بعد از [[رسول خدا]] {{صل}} بر [[امت]] [[واجب]] و لازم نموده اسامی [[امامان]] را از [[امیرالمومنین]] تا خودشان را ذکر کرده مدتی [[سکوت]] می‌کنند | # [[امام سجاد]] {{ع}} در بیان مصادیق [[اولی الامر]] و کسانی که [[خداوند عزوجل]] [[پیروی]] و [[تبعیت]] از آنان را بعد از [[رسول خدا]] {{صل}} بر [[امت]] [[واجب]] و لازم نموده اسامی [[امامان]] را از [[امیرالمومنین]] تا خودشان را ذکر کرده مدتی [[سکوت]] می‌کنند راوی می‌گوید پرسیدم: {{عربی|"فَقُلْتُ لَهُ يَا سَيِّدِي رُوِيَ لَنَا عَنْ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ أَنَّ الْأَرْضَ لَا تَخْلُو عَنْ حُجَّةِ اللَّهِ عَلَى عِبَادِهِ فَمَنِ الْحُجَّةُ وَ الْإِمَامُ بَعْدَكَ فَقَالَ ابْنِي مُحَمَّدٌ وَ اسْمُهُ فِي التَّوْرَاةِ بَاقِرٌ يَبْقُرُ الْعِلْمَ بَقْراً هُوَ الْحُجَّةُ وَ الْإِمَامُ بَعْدِي"}}<ref>کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۳۱۹.</ref>.<ref>[[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ (کتاب)|معارف و عقاید ۵]]، ج۲، ص۴۳-۴۶.</ref> | ||
== منابع == | == منابع == | ||
| خط ۶۱: | خط ۵۲: | ||
# [[پرونده:440259451.jpg|22px]] [[قنبر علی صمدی|صمدی، قنبر علی]]، [[امامت امام محمد باقر (مقاله)|مقاله «امامت امام محمد باقر»]]، [[دانشنامه کلام اسلامی ج۱ (کتاب)|'''دانشنامه کلام اسلامی ج۱''']] | # [[پرونده:440259451.jpg|22px]] [[قنبر علی صمدی|صمدی، قنبر علی]]، [[امامت امام محمد باقر (مقاله)|مقاله «امامت امام محمد باقر»]]، [[دانشنامه کلام اسلامی ج۱ (کتاب)|'''دانشنامه کلام اسلامی ج۱''']] | ||
# [[پرونده:1368914.jpg|22px]] [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ (کتاب)|'''معارف و عقاید ۵''']] | # [[پرونده:1368914.jpg|22px]] [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ (کتاب)|'''معارف و عقاید ۵''']] | ||
# [[پرونده:IM009896.jpg|22px]] [[ائمه و ادعای امامت (مقاله)|مقاله «ائمه و ادعای امامت»]]، [[موسوعه رد شبهات ج۱۷ (کتاب)|'''موسوعه رد شبهات ج۱۷''']] | |||
{{پایان منابع}} | {{پایان منابع}} | ||
| خط ۶۶: | خط ۵۸: | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده:امامت امام باقر]] | |||
[[رده:امامت امام باقر | |||
نسخهٔ کنونی تا ۸ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۳:۵۳
این مدخل زیرشاخهٔ بحث امامت امام باقر است. امامت امام باقر از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: امامت امام باقر در حدیث - امامت امام باقر در کلام اسلامی - پرسش مرتبط نداردامامت امام باقر (ع) مبتنی بر برخی از ادله‌ای است که از طریق آنها می‌توان این امر را اثبات کرد. این ادله عبارت‌اند از نصوصی که برخی از آنها دال بر امامت دوازده امام است و برخی به صورت خاص دلالت بر امامت آن حضرت دارد. جدای از نصوص، عصمت، افضلیت و معجزات ایشان نیز گویای امامت ایشان نیز است.
مقدمه
امام محمد باقر (ع)، روز جمعه اول ماه رجب سال ۵۷ هجری قمری، در شهر مدینه، چشم به جهان گشود[۱]. در بعضی نقل‌ها ولادت حضرت، سوم ماه صفر سال ۵۶ نیز ذکر شده است[۲].
پدر امام باقر (ع)، امام علی بن حسین زین العابدین (ع) و مادر بزرگوارش، "ام عبدالله، فاطمه، دختر امام حسن مجتبی (ع) است. از این جهت در میان اهل بیت (ع) او نخستین کسی است که از نظر نسب پدری و مادری، علوی و فاطمی است و لذا به "علوی من علویین" و "هاشمی من هاشمیین" معروف است[۳].
کنیه آن حضرت، ابوجعفر و لقب معروفش باقر و یا باقرالعلوم به معنای شکافنده دانش‌ها است که از سوی رسول خدا (ص) این لقب به او داده شده است. پیامبر (ص) به جابر بن عبدالله انصاری فرمود: "ای جابر تو زنده می‌مانی تا زمانی که فرزندم را از نسل حسین به نام محمد که شکافنده علم دین است ملاقات کنی، هرگاه وی را دیدی سلام من را به او برسان"[۴].
دوران امامت امام باقر (ع) نوزده سال و همزمان با زمامداری ولید بن عبدالملک، سلیمان بن عبدالملک، عمر بن عبدالعزیز، یزید بن عبدالملک، هشام بن عبدالملک، ولید بن یزید و ابراهیم بن ولید، از خلفای بنی امیه بود.
آن حضرت در سال ۱۱۴ هجری قمری، در ۵۷ سالگی به وسیله ابراهیم بن عبدالملک مسموم و به شهادت رسید و پیکر مطهرش در قبرستان بقیع، شهر مدینه به خاک سپرده شد[۵].[۶]
نصوص دال بر امامت امام باقر (ع)
روایاتی که بر امامت امام باقر (ع) دلالت دارد به چند دسته تقسیم می‌شود:
روایات دال بر امامت دوازده امام
دسته اول روایات متواتری است که فی الجمله امامت دوازده امام را ثابت می‌کند و با اثبات امامت دوازده نفر قطع به امامت دوازده امام حاصل می‌گردد و کسانی که امامت دوازده امام را نمی‌پذیرند امامت را بر خلاف روایات بر عدد مخصوصی منحصر نکرده‌اند[۷]. این روایات از پیامبر (ص) با عناوین دوازده امام، دوازده خلیفه و دوازده امیر نقل شده است. پیامبر (ص) فرمود: "امامان بعد از من دوازده نفرند که همه آنان از قریش‌اند"[۸] و نیز نقل شده است که: "اسلام پیوسته با دوازده خلیفه که همگی آنان از قریش‌اند عزیز خواهد بود"[۹] و یا فرموده است: "بعد از من دوازده امیر خواهد آمد که همه آنان از قریش‌اند"[۱۰].[۱۱]
زید بن علی بن الحسین (ع) می‌گوید: نزد پدرم علی بن الحسین (ع) بودم که جابر بن عبدالله انصاری صحابی رسول خدا (ص) وارد شد و با پدرم مشغول گفتگو بود که برادرم محمد از یکی از حجره‌ها بیرون آمد. جابر بعد که او را شناخت سر و دست او را بوسه زد و سلام رسول خدا (ص) را به او رسانید، آنگاه رو به پدرم کرد و گفت: روزی رسول خدا (ص) به من فرمود: ای جابر وقتی که خدمت فرزندم باقر رسیدی سلام مرا به او برسان، او شبیه‌ترین مردم به من است دانش او دانش من و فرمان او فرمان من است آنگاه فرمود: «سَبْعَةٌ مِنْ وُلْدِهِ أُمَنَاءُ مَعْصُومُونَ أَئِمَّةٌ أَبْرَارٌ وَ السَّابِعُ مَهْدِيُّهُمْ الَّذِي يَمْلَأُ الدُّنْيَا قِسْطاً وَ عَدْلًا كَمَا مُلِئَتْ جَوْراً وَ ظُلْماً»؛ هفت نفر از فرزندان او امینان معصوم و پیشوایان نیکوکارند و هفتمین آنان مهدی آنان است همو که دنیا را پر از عدل و داد می‌کند آن‌گونه که از ظلم و ستم پر شده بود. بعد رسول خدا (ص) آیه ﴿وَجَعَلْنَاهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنَا وَأَوْحَيْنَا إِلَيْهِمْ فِعْلَ الْخَيْرَاتِ وَإِقَامَ الصَّلَاةِ وَإِيتَاءَ الزَّكَاةِ وَكَانُوا لَنَا عَابِدِينَ﴾[۱۲] را تلاوت کرد[۱۳].[۱۴]
در روایتی امام باقر(ع) خطاب به جابر جعفی می‌فرماید: «قَالَ رَسُولُ اللَّهِ(ص) لَمَّا أُسْرِيَ بِي إِلَى السَّمَاءِ وَجَدْتُ أَسَامِيَهُمْ مَكْتُوبَةً عَلَى سَاقِ الْعَرْشِ بِالنُّورِ اثْنَا عَشَرَ اسْماً مِنْهُمْ عَلِيٌّ وَ سِبْطَاهُ وَ عَلِيٌّ وَ مُحَمَّدٌ وَ جَعْفَرٌ وَ مُوسَى وَ عَلِيٌّ وَ مُحَمَّدٌ وَ عَلِيٌّ وَ الْحَسَنُ وَ الْحُجَّةُ الْقَائِمُ فَهَذِهِ الْأَئِمَّةُ مِنْ أَهْلِ بَيْتِ الصَّفْوَةِ وَ الطَّهَارَةِ»[۱۵]. رسول خدا(ص) فرمود در شب معراج وقتی در آسمان مرا سیر می‌دادند، نام‌هایی را مشاهده نمودم که با نور در ساق عرش نوشته شده بودند؛ دوازده اسم بود: علی و دو فرزندش (حسن و حسین) و علی و محمد و جعفر و موسی و علی و محمد و علی و حسن و حجت قائم، و اینان امامان از اهل بیت برگزیده و پاک هستند[۱۶].
روایات خاص بر امامت امام باقر (ع)
در دسته دیگری از روایات به اسم امام باقر (ع) تصریح شده است؛ برخی از این روایات عبارت‌اند از:
- از امام صادق (ع) نقل شده که پیامبر (ص) فرمود: "هر که بمیرد و امامش را نشناسد به مرگ جاهلیت مرده است خدای عز وجل می‌فرماید: اطاعت کنید خدا را و اطاعت کنید پیامبر و اولیای امر خودتان را، ولیّ امر علی است و پس از او حسن و پس از او حسین و پس از او علی بن حسین و پس از او محمد بن علی. سپس امر امامت همین گونه باشد"[۱۷].
- همچنین پیامبر اکرم (ص) در پاسخ یک یهودی فرمود: "هنگامی که مدت امامت علی بن حسین تمام شود بعد از او پسرش محمد که باقر خوانده می‌شود عهده‌دار امامت می‌شود[۱۸].
- از پیامبر اکرم (ص) نقل شده است که: "از نسل علی بن حسین، فرزندی متولد خواهد شد که هم نام من و شبیه‌ترین مردم به من است، علم او علم و دانش من و حکم او حُکم من است و او امام و حجت بعد از پدرش خواهد بود"[۱۹].
- امام سجاد (ع) نیز در چندین مورد بر وصایت و امامت فرزندش بعد از خود تصریح کرده است. جابر می‌گوید: بر امام علی بن حسین (ع) وارد شدم، دیدم پسری در کنارش حضور دارد، پرسیدم این پسر کیست؟ حضرت فرمود: «هَذَا ابْنِي وَ صَاحِبُ الْأَمْرِ بَعْدِي مُحَمَّدٌ الْبَاقِرُ»؛ این فرزندم و امام بعد از من محمد باقر است[۲۰].
- در جای دیگر نیز امام سجاد (ع) می‌فرماید: «إِنَّهُ وَصِيِّي وَ وَارِثِي وَ عَيْبَةُ عِلْمِي وَ مَعْدِنُ الْعِلْمِ وَ بَاقِرُ الْعِلْمِ»؛ او وصی و وارث من و ظرف دانش من و محل جوشش علم و حلم من و شکافنده علم است[۲۱].
- در حدیث دیگر امام سجاد (ع) خطاب به فرزندش می‌فرماید: «بُنَيَّ إِنِّي جَعَلْتُكَ خَلِيفَتِي مِنْ بَعْدِي»، فرزندم من تو را جانشین بعد از خود قرار دادم[۲۲].[۲۳]
- هنگامی که حضرت زین العابدین (ع) در بستر بیماری و مرض فوت افتاده بود یکی از یارانش عرضه می‌دارد: اگر پیش آمدی کرد که هیچ کس را از آن گریزی نیست باید بعد از شما به که پناه بریم؟ فرمود: «إِلَى ابْنِی هَذَا وَ أَشَارَ إِلَى مُحَمَّدٍ ابْنِهِ إِنَّهُ وَصِیِّی وَ وَارِثِی وَ عَیْبَةُ عِلْمِی وَ مَعْدِنُ الْعِلْمِ وَ بَاقِرُ الْعِلْمِ»؛ این پسرم ـ اشاره به محمد کرد ـ او وصی و وارث و حافظ علم من است و معدن دانش است و باقر العلم است. از آن حضرت معنای باقر العلم را پرسید فرمود: «سَوْفَ یَخْتَلِفُ إِلَیْهِ خُلَّاصُ شِیعَتِی وَ یَبْقُرُ الْعِلْمَ عَلَیْهِمْ بَقْراً»؛ به زودی ارادتمندان پاک من نزد او می‌روند و او برای ایشان به واقع دانش را می‌شکافد. سؤال شد: یا ابن رسول الله چرا وصیت به فرزند بزرگترت نکردی؟ فرمود: «لَيْسَتِ الْإِمَامَةُ بِالصِّغَرِ وَ الْكِبَرِ هَكَذَا عَهِدَ إِلَيْنَا رَسُولُ اللَّهِ (ص) وَ هَكَذَا وَجَدْنَا مَكْتُوباً فِي اللَّوْحِ وَ الصَّحِيفَةِ»؛ امامت به کوچکی و بزرگی نیست چنین رسول خدا به ما دستور داده و در لوح و صحیفه نام او نوشته شده است. سؤال شد: بعد از ایشان نام چند نفر وصی و امام را پیغمبر ذکر کرده؟ فرمود: «وَجَدْنَا فِي الصَّحِيفَةِ وَ اللَّوْحِ اثْنَيْ عَشَرَ أَسَامِيَ مَكْتُوبَةً بِإِمَامَتِهِمْ وَ أَسَامِي آبَائِهِمْ وَ أُمَّهَاتِهِمْ ثُمَّ قَالَ يَخْرُجُ مِنْ صُلْبِ مُحَمَّدٍ ابْنِي سَبْعَةٌ مِنَ الْأَوْصِيَاءِ فِيهِمُ الْمَهْدِيُّ»[۲۴]. در صحیفه و لوح نام دوازده نفر با اسم پدر و مادرشان ذکر شده. سپس فرمود از نژاد این پسرم محمد هفت نفر امام خواهند بود که مهدی جزء همین هفت نفر است.
- ابو خالد کابلی می‌گوید: از امام سجاد (ع) پرسیدم تعداد امامان بعد از شما چند نفر است؟ فرمود: هشت نفر. پرسیدم چگونه؟ فرمود: «لِأَنَّ الْأَئِمَّةَ بَعْدَ رَسُولِ اللَّهِ (ص) اثْنَا عَشَرَ، عَدَدَ الْأَسْبَاطِ، ثَلَاثَةٌ مِنَ الْمَاضِینَ وَ أَنَا الرَّابِعُ وَ ثَمَانٌ مِنْ وُلْدِی أَئِمَّةٌ أَبْرَارٌ»[۲۵]. زیرا امامان بعد از رسول خدا (ص) ۱۲ نفرند به تعداد اسباط بنی اسرائیل. سه نفرشان از گذشتگان هستند و من هم نفر چهارم و ۸ نفر دیگر از فرزندان من از پیشوایان و امامان بر حقند[۲۶].
امام باقر (ع) و روایت جانشینی پیامبر (ص)
در سخنان امام باقر (ع) برای اثبات امامت اهل بیت (ع) و تعیین مصادیق جانشینان پیامبر (ص) به نصوص امامت استناد شده است به یک مورد اشاره می‌شود: جابر بن یزید الجعفی گوید: به امام باقر (ع) عرض شد: چرا مردم احتجاج به پیامبر و امام دارند؟ امام باقر (ع) فرمود: برای بقاء و نظم و اصلاح عالم، خداوند عذاب را از مردم (که به واسطه اعمال بدشان مستوجب شده‌اند) دفع و رفع می‌نماید تا زمانی که پیغمبر و امام در بین ایشان باشند. آنان که در قرآن می‌فرماید: ﴿وَمَا كَانَ اللَّهُ لِيُعَذِّبَهُمْ وَأَنْتَ فِيهِمْ﴾[۲۷]، خداوند عذاب نخواهد کرد مردم را در حالی که تو ای پیغمبر در بین ایشان هستی و رسول خدا (ع) فرموده: «النُّجُومُ أَمَانٌ لِأَهْلِ السَّمَاءِ فَإِذَا ذَهَبَتِ النُّجُومُ ذَهَبَ أَهْلُ السَّمَاءِ وَ أَهْلُ بَیْتِی أَمَانٌ لِأَهْلِ الْأَرْضِ فَإِذَا ذَهَبَ أَهْلُ بَیْتِی ذَهَبَ أَهْلُ الْأَرْضِ ما یکرهون»؛ ستارگان امانند برای اهل آسمان و اهل بیت من امانند برای اهل زمین، و اگر ستارگان از آسمان فرو ریزند می‌رسد به اهل آسمان آنچه را که دوست ندارند (شاید هلاکت و نابود شدن باشد) هم چنین اگر اهل بیت من از میان مردم بروند خواهد رسید به اهل زمین آنچه را که مکروه می‌دارند و آن مرگ است. آنگاه امام (ع) مصادیق امامان را مشخص نموده و می‌فرماید: «يَعْنِي بِأَهْلِ بَيْتِهِ الْأَئِمَّةَ الَّذِينَ قَرَنَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ طَاعَتَهُمْ بِطَاعَتِهِ فَقَالَ: ﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَأُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ﴾ وَ هُمُ الْمَعْصُومُونَ الْمُطَهَّرُونَ الَّذِينَ لَا يُذْنِبُونَ وَ لَا يَعْصُونَ وَ هُمُ الْمُؤَيَّدُونَ الْمُوَفَّقُونَ الْمُسَدَّدُونَ بِهِمْ يَرْزُقُ اللَّهُ عِبَادَهُ وَ بِهِمْ تُعْمَرُ بِلَادُهُ وَ بِهِمْ يُنْزِلُ الْقَطْرَ مِنَ السَّمَاءِ وَ بِهِمْ يُخْرِجُ بَرَكَاتِ الْأَرْضِ وَ بِهِمْ يُمْهِلُ أَهْلَ الْمَعَاصِي وَ لَا يُعَجِّلُ عَلَيْهِمْ بِالْعُقُوبَةِ وَ الْعَذَابِ لَا يُفَارِقُهُمْ رُوحُ الْقُدُسِ وَ لَا يُفَارِقُونَهُ وَ لَا يُفَارِقُونَ الْقُرْآنَ وَ لَا يُفَارِقُهُمْ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْهِمْ أَجْمَعِينَ»[۲۸][۲۹]
جملات دیگران در باب امامت امام باقر (ع)
- عُثَمان بن خَالِد از پدرش نقل می‌کند: "مَرِضَ عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ عَلَيْهِ السَّلَامُ مَرَضَهُ الَّذِي تُوُفِّيَ فِيهِ، فَجَمَعَ أَوْلَادَهُ: مُحَمَّداً وَ الْحَسَنَ، وَ عَبْدَ اللَّهِ، وَ عُمَرَ، وَ زَيْداً، وَ الْحُسَيْنَ، وَ أَوْصَى إِلَى ابْنِهِ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ وَ كَنَّاهُ بِالْبَاقِرِ، وَ جَعَلَ أَمْرَهُمْ إِلَيْهِ"[۳۰].
- مالک بن أعین جهنی می‌گوید: "أَوْصَى عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ (ع) ابْنَهُ مُحَمَّدَ بْنَ عَلِيٍّ (ع) فَقَالَ يَا بُنَيَّ إِنِّي جَعَلْتُكَ خَلِيفَتِي مِنْ بَعْدِي لَا يَدَّعِي فِيمَا بَيْنِي وَ بَيْنَكَ أَحَدٌ إِلَّا قَلَّدَهُ اللَّهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ طَوْقاً مِنْ نَارٍ"[۳۱].
- امام سجاد (ع) در بیان مصادیق اولی الامر و کسانی که خداوند عزوجل پیروی و تبعیت از آنان را بعد از رسول خدا (ص) بر امت واجب و لازم نموده اسامی امامان را از امیرالمومنین تا خودشان را ذکر کرده مدتی سکوت می‌کنند راوی می‌گوید پرسیدم: "فَقُلْتُ لَهُ يَا سَيِّدِي رُوِيَ لَنَا عَنْ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ أَنَّ الْأَرْضَ لَا تَخْلُو عَنْ حُجَّةِ اللَّهِ عَلَى عِبَادِهِ فَمَنِ الْحُجَّةُ وَ الْإِمَامُ بَعْدَكَ فَقَالَ ابْنِي مُحَمَّدٌ وَ اسْمُهُ فِي التَّوْرَاةِ بَاقِرٌ يَبْقُرُ الْعِلْمَ بَقْراً هُوَ الْحُجَّةُ وَ الْإِمَامُ بَعْدِي"[۳۲].[۳۳]
منابع
پانویس
- ↑ طبری، محمد بن جریر، دلائل الامامة، ص۲۱۵؛ مفید، محمد بن نعمان، الارشاد، ص۱۵۸؛ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۴۶، ص۲۱۲.
- ↑ ابن‌شهرآشوب، محمد بن علی، مناقب آل ابی طالب، ج۲، ص۲۲۷.
- ↑ مفید، محمد بن نعمان، الارشاد، ص۱۵۸؛ طبرسی، فضل بن حسن، اعلام الوری، ص۴۹۸.
- ↑ اربلی، ابن ابوالفتح، کشف الغمة، ج۲، ص۲۳۶؛ فتال نیشابوری، محمد بن فتال، روضة الواعظین، ص۲۰۲.
- ↑ طبری، محمد بن جریر، دلائل الامامة، ص۲۱۵؛ ابن‌شهرآشوب، محمد بن علی، مناقب آل ابوطالب، ج۲، ص۲۲۷.
- ↑ صمدی، قنبر علی، مقاله «امامت امام محمد باقر»، دانشنامه کلام اسلامی ج۱، ص۴۶۳-۴۶۶.
- ↑ طوسی، محمد بن حسن، الاقتصاد، ص۲۳۵ ۲۳۶؛ ابن‌شهرآشوب، محمد بن علی، مناقب آل ابوطالب، ج۳، ص۳۱۵.
- ↑ ابن‌شهرآشوب، محمد بن علی، مناقب آل ابوطالب، ج۱، ص۲۵۴؛ ابن بابویه، محمد بن علی، عیون اخبارالرضا، ج۲، ص۶۲.
- ↑ نیشابوری، مسلم بن حجاج، صحیح مسلم، ج۶، ص۳ -۴؛ احمد بن حنبل، مسند احمد، ج۵، ص۹۰، ۹۳ و ۱۰۰؛ سجستانی، سلیمان بن اشعث، سنن ابوداوود، ج۲، ص۳۰۹.
- ↑ بخاری، محمد بن اسماعیل، صحیح بخاری، ج۸، ص۱۲۷؛ احمد بن حنبل، مسند احمد، ج۵، ص۹۲.
- ↑ صمدی، قنبر علی، مقاله «امامت امام محمد باقر»، دانشنامه کلام اسلامی ج۱، ص۴۶۳-۴۶۶.
- ↑ «و آنان را پیشوایانی کردیم که به فرمان ما راهبری می‌کردند و به آنها انجام کارهای نیک و برپا داشتن نماز و دادن زکات را وحی کردیم و آنان پرستندگان ما بودند» سوره انبیاء، آیه ۷۳.
- ↑ کفایة الأثر، ص ۳۰۲.
- ↑ زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵، ج۲، ص۴۳-۴۶.
- ↑ خزاز رازی، کفایة الأثر، ص۲۴۵.
- ↑ مقاله «ائمه و ادعای امامت»، موسوعه رد شبهات ج۱۷، ص۹۷.
- ↑ کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج۲، ص۲۱.
- ↑ خزاز قمی، علی بن محمد بن علی، کفایة الأثر، ص۵۸.
- ↑ «يُخْرِجُ اللَّهُ مِنْ صُلْبِ عَلِيٍّ وَلَداً سَمِيِّي وَ أَشْبَهُ النَّاسِ بِي عِلْمُهُ عِلْمِي وَ حُكْمُهُ حُكْمِي وَ هُوَ الْإِمَامُ وَ الْحُجَّةُ بَعْدَ أَبِيهِ»؛ الصراط المستقیم، ج۲، ص۱۲۰؛ غایة المرام، ج۲، ص۲۲۵.
- ↑ ابن بابویه، محمد بن علی، امالی، ص۴۳۵.
- ↑ خزاز قمی، علی بن محمد بن علی، کفایة الاثر، ص۲۴۳.
- ↑ خزاز قمی، علی بن محمد بن علی، کفایة الاثر، ص۲۴۱؛ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۴۶، ص۲۳۱.
- ↑ صمدی، قنبر علی، مقاله «امامت امام محمد باقر»، دانشنامه کلام اسلامی ج۱، ص۴۶۳-۴۶۶.
- ↑ کفایة الأثر، ص ۲۴۲.
- ↑ کفایة الأثر، ص ۲۳۶.
- ↑ زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵، ج۲، ص۴۳-۴۶.
- ↑ «و خداوند بر آن نیست تا تو در میان آنان هستی آنان را عذاب کند» سوره انفال، آیه ۳۳.
- ↑ علل الشرائع، باب ۱۰۳، العلة التی من أجلها یحتاج إلی النبی و الإمام ع، ج ۱، ص ۱۲۳. و اهل بیت آن حضرت (دوازده نفر) ائمه می‌باشند که خداوند اطاعت آنهان را با اطاعت خود و رسول خود برابر و مقرون فرموده چنان که می‌فرماید: ﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَأُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ﴾ سوره نساء، آیه ۵۹، ای کسانی که ایمان (بخدا و رسول و قیامت) آورده‌اید فرمان خدا و رسول و فرمانداران (از طرف خدا و رسول) را اطاعت کنید، و ایشان معصوم و پاک هستند (از هر رجس و پلیدی و اعمال زشت) و مرتکب هیچ گونه گناهی نشده و نمی‌شوند و نافرمانی خدا را نمی‌کنند بلکه مؤید من عند الله و براه و طریق صواب و صلاح می‌باشند، و بسبب ایشان خداوند بندگان خود را روزی می‌دهد و شهرهایشان را آباد می‌گرداند، و بواسطه آنها باران از آسمان می‌بارد و (گیاه و محصولات که توأمست با) برکات از زمین خارج می‌شود، و بواسطه وجود ایشان است که به گناهکاران مهلت داده شده و تعجیل در عذاب و عقوبت ایشان نمی‌شود (تا شاید بیدار و هوشیار شوند و توبه نمایند). و روح قدسی از ایشان دقیقه و آنی جدا نمی‌گردد و ایشان از قرآن جدا نیستند و قرآن هم از ایشان جدا نیست، صلوات الله علیهم اجمعین.
- ↑ زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵، ج۲، ص۴۳-۴۶.
- ↑ کفایة الأثر، ص ۲۴۰.
- ↑ کفایة الأثر، ص ۲۳۹.
- ↑ کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۳۱۹.
- ↑ زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵، ج۲، ص۴۳-۴۶.