خزانه‌داری علم الهی: تفاوت میان نسخه‌ها

افزودن پیوند
از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
دیداریویکی‌متن
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۲: خط ۱۲:


==چیستی خزینه و خزانه دار بودن امامان==
==چیستی خزینه و خزانه دار بودن امامان==
*از برخی روایات چنین برداشت می شود، امامان(علیهم السلام) خزانه‌دار علم خدا و صندوق وحی او و حجت رسا بر همۀ کسانی هستند که زیر آسمان و روی زمین‌اند.<ref>ر.ک. مظفر، محمد حسین، پژوهشی در باب علم امام، ص 67؛ نمازی شاهرودی، علی، علم غیب، ص 130؛ طهرانی، عباس، دین و وجدان، ص 286 ـ 289؛ حسینی میلانی، سید علی، با پیشوایان هدایتگر، ج 2، ص 126 ـ 133؛ خاتمی، سید احمد، امامان گنجینه های علم خداوند، صفحه؟؟؟؛ صدیقی، کاظم، سیمای عرشیان در کلام ابن الرضا(علیه السلام)، ص 148؛ هاشمی، سید علی، علم امام تام یا محدود؟، صفحه؟؟؟؛ مهدی فر، حسن، علوم اهل بیت ویژگی‌ها ابعاد و مبادی آن، صفحه؟؟؟؛ محقق فرید، محمد مهدی، مفتاح‌ الأسرار فی علم‌ الأئمة الأطهار، ص 64، پاورقی شماره 29</ref>  
*از برخی روایات چنین برداشت می‌شود، [[امامان]] {{عم}} خزانه‌دار علم خدا و صندوق وحی او و حجت رسا بر همۀ کسانی هستند که زیر آسمان و روی زمین‌اند.<ref>ر.ک. [[محمد حسین مظفر|مظفر، محمد حسین]]، [[پژوهشی در باب علم امام (کتاب)|پژوهشی در باب علم امام]]، ص ۶۷؛ [[علی نمازی شاهرودی|نمازی شاهرودی، علی]]، [[علم غیب ۲ (کتاب)|علم غیب]]، ص ۱۳۰؛ [[عباس طهرانی|طهرانی، عباس]]، [[دین و وجدان (کتاب)|دین و وجدان]]، ص ۲۸۶ ـ ۲۸۹؛ [[سید علی حسینی میلانی|حسینی میلانی، سید علی]]، [[با پیشوایان هدایتگر (کتاب)|با پیشوایان هدایتگر]]، ج ۲، ص ۱۲۶ ـ ۱۳۳؛ [[سید احمد خاتمی|خاتمی، سید احمد]]، [[امامان گنجینه‌های علم خداوند (مقاله)|امامان گنجینه‌های علم خداوند]]، صفحه؟؟؟؛ [[کاظم صدیقی|صدیقی، کاظم]]، [[سیمای عرشیان در کلام ابن الرضا (کتاب)|سیمای عرشیان در کلام ابن الرضا]]، ص ۱۴۸؛ [[سید علی هاشمی|هاشمی، سید علی]]، [[علم امام تام یا محدود؟ (مقاله)|علم امام تام یا محدود؟]]، صفحه؟؟؟؛ [[حسن مهدی‌فر|مهدی‌فر، حسن]]، [[علوم اهل بیت ویژگی‌ها ابعاد و مبادی آن (پایان‌نامه)|علوم اهل بیت ویژگی‌ها ابعاد و مبادی آن]]، صفحه؟؟؟؛ [[محمد مهدی محقق فرید|محقق فرید، محمد مهدی]]، [[مفتاح‌ الأسرار فی علم‌ الأئمة الأطهار (کتاب)|مفتاح‌ الأسرار فی علم‌ الأئمة الأطهار]]، ص ۶۴، پاورقی شماره ۲۹</ref>  
*واژۀ "خُزّان" و "خزنة" جمع خازن است به معنای حافظ و نگهدارنده<ref>فراهیدی، العین، ج ۴، ص ۲۰۹؛ ابن‌ منظور، لسان العرب، ج ۱۳، ص ۱۳۹</ref>؛<ref>ر.ک. حسینی میلانی، سید علی، با پیشوایان هدایتگر، ج 2، ص 126 ـ 133؛ هاشمی، سید علی، علم امام تام یا محدود؟، صفحه؟؟؟</ref> و "مخزن" به معنای "محلّ حفظ چیزی" است. "خزانه، اسم مکانی است که در آن چیزی حفظ می‌گردد"<ref>معجم مقاییس اللغه، ص:۲۹۶.</ref><ref>[[سید احمد خاتمی|خاتمی، سید احمد]]، [[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص:۲۱۰.</ref>. خزینه و معدن یعنی چیزی که کم‌کم و به تناسب نیازهای گوناگون، از آن برداشته شود.<ref>ر.ک. طهرانی، عباس، دین و وجدان، ص 286 ـ 289</ref> آن بزرگواران مخزن علم و دانش هستند،<ref>ر.ک. حسینی میلانی، سید علی، با پیشوایان هدایتگر، ج 2، ص 126 ـ 133</ref> حقیقت و ملکوت همۀ موجودات نزد امامان(علیهم السلام) حاضر است<ref>ر.ک. صدیقی، کاظم، سیمای عرشیان در کلام ابن الرضا(علیه السلام)، ص 148</ref> و این یعنی دسترسی به علم غیب.<ref>ر.ک. خاتمی، سید احمد، امامان گنجینه های علم خداوند، صفحه؟؟؟</ref> در یک تقسیم علم بر دو قسم است: علوم دینی که ارتباط مستقیم با دین دارند و علوم دنیوی که ارتباط مستقیم با دین ندارد، به مقتضای "خُزَّانُ‏ الْعِلْمِ" هر دو قسم از علوم در نزد امامان(علیهم السلام) است.<ref>ر.ک. حسینی میلانی، سید علی، با پیشوایان هدایتگر، ج 2، ص 126 ـ 133</ref> امامان(علیهم السلام) در هر عصری که زندگی می کردند از همۀ مردم آگاه تر بودند و لذا تطبیق "خُزَّانَ‏ الْعِلْمِ‏" از نظر عقلی، نقلی و واقع خارجی بر ایشان روشن است.<ref>ر.ک. حسینی میلانی، سید علی، با پیشوایان هدایتگر، ج 2، ص 126 ـ 133</ref>
*واژۀ "خُزّان" و "خزنة" جمع خازن است به معنای حافظ و نگهدارنده<ref>فراهیدی، العین، ج ۴، ص ۲۰۹؛ ابن‌ منظور، لسان العرب، ج ۱۳، ص ۱۳۹</ref>؛<ref>ر.ک. [[سید علی حسینی میلانی|حسینی میلانی، سید علی]]، [[با پیشوایان هدایتگر (کتاب)|با پیشوایان هدایتگر]]، ج ۲، ص ۱۲۶ ـ ۱۳۳؛ [[سید علی هاشمی|هاشمی، سید علی]]، [[علم امام تام یا محدود؟ (مقاله)|علم امام تام یا محدود؟]]، صفحه؟؟؟</ref> و "مخزن" به معنای "محلّ حفظ چیزی" است. "خزانه، اسم مکانی است که در آن چیزی حفظ می‌گردد"<ref>معجم مقاییس اللغه، ص:۲۹۶.</ref><ref>[[سید احمد خاتمی|خاتمی، سید احمد]]، [[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص:۲۱۰.</ref>. خزینه و معدن یعنی چیزی که کم‌کم و به تناسب نیازهای گوناگون، از آن برداشته شود.<ref>ر.ک. [[عباس طهرانی|طهرانی، عباس]]، [[دین و وجدان (کتاب)|دین و وجدان]]، ص ۲۸۶ ـ ۲۸۹</ref> آن بزرگواران مخزن علم و دانش هستند،<ref>ر.ک. [[سید علی حسینی میلانی|حسینی میلانی، سید علی]]، [[با پیشوایان هدایتگر (کتاب)|با پیشوایان هدایتگر]]، ج ۲، ص ۱۲۶ ـ ۱۳۳</ref> حقیقت و ملکوت همۀ موجودات نزد امامان{{عم}} حاضر است<ref>ر.ک. [[کاظم صدیقی|صدیقی، کاظم]]، [[سیمای عرشیان در کلام ابن الرضا (کتاب)|سیمای عرشیان در کلام ابن الرضا]]، ص ۱۴۸</ref> و این یعنی دسترسی به علم غیب.<ref>ر.ک. [[سید احمد خاتمی|خاتمی، سید احمد]]، [[امامان گنجینه‌های علم خداوند (مقاله)|امامان گنجینه‌های علم خداوند]]، صفحه؟؟؟</ref> در یک تقسیم علم بر دو قسم است: علوم دینی که ارتباط مستقیم با دین دارند و علوم دنیوی که ارتباط مستقیم با دین ندارد، به مقتضای "خُزَّانُ‏ الْعِلْمِ" هر دو قسم از علوم در نزد امامان{{عم}} است.<ref>ر.ک. [[سید علی حسینی میلانی|حسینی میلانی، سید علی]]، [[با پیشوایان هدایتگر (کتاب)|با پیشوایان هدایتگر]]، ج ۲، ص ۱۲۶ ـ ۱۳۳</ref> امامان{{عم}} در هر عصری که زندگی می‌کردند از همۀ مردم آگاه تر بودند و لذا تطبیق "خُزَّانَ‏ الْعِلْمِ‏" از نظر عقلی، نقلی و واقع خارجی بر ایشان روشن است.<ref>ر.ک. [[سید علی حسینی میلانی|حسینی میلانی، سید علی]]، [[با پیشوایان هدایتگر (کتاب)|با پیشوایان هدایتگر]]، ج ۲، ص ۱۲۶ ـ ۱۳۳</ref>


==روایات خزانه دار بودن اهل بیت(علیهم السلام)==
==روایات خزانه دار بودن اهل بیت{{عم}}==
*روایاتی<ref>ر.ک. نمازی شاهرودی، علی، علم غیب، ص 130؛ بخارایی زاده، سید حبیب، علم غیب امامان از نگاه عقل كتاب و سنت، ص 177؛ هاشمی، سید علی، علم امام تام یا محدود؟، صفحه؟؟؟؛ مهدی فر، حسن، علوم اهل بیت ویژگی‌ها ابعاد و مبادی آن، صفحه؟؟؟؛ حسینی، سید مجتبی، مقامات اولیاء، ص 45؛ داداش زاده، داوود، علم امام در کتاب کافی و شروح آن، ص 61</ref> در این زمینه وارد شده است مانند: امام صادق(علیه السلام) به عبدالله بن ابی یعفور می فرماید:<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج 1، ص 193: «إِنَّ اللَّهَ وَاحِدٌ مُتَوَحِّدٌ بِالْوَحْدَانِيَّةِ مُتَفَرِّدٌ بِأَمْرِهِ فَخَلَقَ خَلْقاً فَقَدَّرَهُمْ لِذَلِكَ الْأَمْرِ فَنَحْنُ هُمْ يَا ابْنَ أَبِي يَعْفُورٍ فَنَحْنُ حُجَجُ اللَّهِ فِي عِبَادِهِ وَ خُزَّانُهُ عَلَى عِلْمِهِ وَ الْقَائِمُونَ بِذَلِك‏‏»</ref> «به راستی خدا یگانه است، یگانگی پیرایه او است، در کار خود یکتا است، آفریدگانی را آفرید و آن‌ها را برای این کار سنجیده و اندازه گرفت، ای پسر یعفور ما آنانیم، ما در میان بندگانش حجت های خدائیم و خزانه‌دار علم او هستیم و قائم بر این کاریم.»<ref>ر.ک. نمازی شاهرودی، علی، علم غیب، ص 130</ref> و امام باقر(علیه السلام) فرمودند:<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج 1، ص 192: «نَحْنُ خُزَّانُ عِلْمِ اللَّهِ وَ نَحْنُ تَرَاجِمَةُ وَحْيِ اللَّهِ»</ref> «ماییم خزانه‌های علم خداوند و ماییم مفسران حقیقی وحی الهی.»<ref>ر.ک. زرین جویی، عین الله، مسئله علم امام در آثار دانشمندان معاصر شیعی، ص 51 ـ 54</ref>
*روایاتی<ref>ر.ک. [[علی نمازی شاهرودی|نمازی شاهرودی، علی]]، [[علم غیب ۲ (کتاب)|علم غیب]]، ص ۱۳۰؛ [[سید حبیب بخارایی‌زاده|بخارایی‌زاده، سید حبیب]]، [[علم غیب امامان از نگاه عقل کتاب و سنت (پایان‌نامه)|علم غیب امامان از نگاه عقل کتاب و سنت]]، ص ۱۷۷؛ [[سید علی هاشمی|هاشمی، سید علی]]، [[علم امام تام یا محدود؟ (مقاله)|علم امام تام یا محدود؟]]، صفحه؟؟؟؛ [[حسن مهدی‌فر|مهدی‌فر، حسن]]، [[علوم اهل بیت ویژگی‌ها ابعاد و مبادی آن (پایان‌نامه)|علوم اهل بیت ویژگی‌ها ابعاد و مبادی آن]]، صفحه؟؟؟؛ [[سید مجتبی حسینی|حسینی، سید مجتبی]]، [[مقامات اولیاء (کتاب)|مقامات اولیاء]]، ص ۴۵؛ [[داوود داداش‌زاده|داداش‌زاده، داوود]]، [[علم امام در کتاب کافی و شروح آن (پایان‌نامه)|علم امام در کتاب کافی و شروح آن]]، ص ۶۱</ref> در این زمینه وارد شده است مانند: [[امام صادق]] {{ع}} به عبدالله بن ابی یعفور می‌فرماید:<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج ۱، ص ۱۹۳: «إِنَّ اللَّهَ وَاحِدٌ مُتَوَحِّدٌ بِالْوَحْدَانِيَّةِ مُتَفَرِّدٌ بِأَمْرِهِ فَخَلَقَ خَلْقاً فَقَدَّرَهُمْ لِذَلِكَ الْأَمْرِ فَنَحْنُ هُمْ يَا ابْنَ أَبِي يَعْفُورٍ فَنَحْنُ حُجَجُ اللَّهِ فِي عِبَادِهِ وَ خُزَّانُهُ عَلَى عِلْمِهِ وَ الْقَائِمُونَ بِذَلِك‏‏»</ref> «به راستی خدا یگانه است، یگانگی پیرایه او است، در کار خود یکتا است، آفریدگانی را آفرید و آن‌ها را برای این کار سنجیده و اندازه گرفت، ای پسر یعفور ما آنانیم، ما در میان بندگانش حجت‌های خدائیم و خزانه‌دار علم او هستیم و قائم بر این کاریم.»<ref>ر.ک. [[علی نمازی شاهرودی|نمازی شاهرودی، علی]]، [[علم غیب ۲ (کتاب)|علم غیب]]، ص ۱۳۰</ref> و [[امام باقر]] {{ع}} فرمودند:<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج ۱، ص ۱۹۲: {{عربی|اندازه=155%|«نَحْنُ خُزَّانُ عِلْمِ اللَّهِ وَ نَحْنُ تَرَاجِمَةُ وَحْيِ اللَّهِ»}}</ref> «ماییم خزانه‌های علم خداوند و ماییم مفسران حقیقی وحی الهی.»<ref>ر.ک. [[عین الله زرین جویی|زرین جویی، عین الله]]، [[مسئله علم امام در آثار دانشمندان معاصر شیعی (پایان‌نامه)|مسئله علم امام در آثار دانشمندان معاصر شیعی]]، ص ۵۱ ـ ۵۴</ref>
==برداشت هایی از روایات==
==برداشت‌هایی از روایات==
*نکاتی از این روایات برداشت می شود مانند:  
*نکاتی از این روایات برداشت می‌شود مانند:  
#چیزی که در خزینه، حفظ و نگهداری می‌شود ممکن است به دیگران برسد و آنان نیز بهره‌مند گردند، لیکن چون در اختیار خازن و کلیددار است حساب و برنامه‌ای دارد، یعنی اولاً در اختیار خود خازن و نگهبان است که هرگاه بخواهد، از آن استفاده می‌کند، ثانیاً هر مقدار که خود خزانه‌دار بخواهد، به دیگران می‌دهد بدون این که از اختیار و کنترل او خارج شود.<ref>ر.ک. جوادی آملی، عبدالله، ادب فنای مقربان، ص 176 ـ 179</ref>
#چیزی که در خزینه، حفظ و نگهداری می‌شود ممکن است به دیگران برسد و آنان نیز بهره‌مند گردند، لیکن چون در اختیار خازن و کلیددار است حساب و برنامه‌ای دارد، یعنی اولاً در اختیار خود خازن و نگهبان است که هرگاه بخواهد، از آن استفاده می‌کند، ثانیاً هر مقدار که خود خزانه‌دار بخواهد، به دیگران می‌دهد بدون این که از اختیار و کنترل او خارج شود.<ref>ر.ک. [[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[ادب فنای مقربان (کتاب)|ادب فنای مقربان]]، ص ۱۷۶ ـ ۱۷۹</ref>
#امامان(علیهم السلام) به خازنین تشبیه شده اند و خازن باید کاملا امین باشد و چون امامان(علیهم السلام) خازن علم پروردگار هستند پس مورد اطمینان و وثوق او می‌باشند و این فضیلت بزرگی است.<ref>ر.ک. نقوی، سید محمد تقی، شرح زیارت جامعه کبیره، ص 45 ـ 50</ref>
#[[امامان]] {{عم}} به خازنین تشبیه شده‌اند و خازن باید کاملا امین باشد و چون امامان{{عم}} خازن علم پروردگار هستند پس مورد اطمینان و وثوق او می‌باشند و این فضیلت بزرگی است.<ref>ر.ک. [[سید محمد تقی نقوی|نقوی، سید محمد تقی]]، [[شرح زیارت جامعه کبیره ۵ (کتاب)|شرح زیارت جامعه کبیره]]، ص ۴۵ ـ ۵۰</ref>
#علم در رأس تمام فضائل انسان است و انسان عالم از دیگران افضل است لذا کسانی که خازن علمند افضل از دیگرانند و پس امامان(علیهم السلام) افضل از تمام افراد و بلکه از تمام ملائکه‌اند چون هیچ مخلوقی غیر از ایشان خازن تمام علوم نیستند. و ... .<ref>ر.ک. طهرانی، عباس، دین و وجدان، ص 286 ـ 289؛ نقوی، سید محمد تقی، شرح زیارت جامعه کبیره، ص 45 ـ 50؛ بخارایی زاده، سید حبیب، علم غیب امامان از نگاه عقل كتاب و سنت، ص 177؛ هاشمی، سید علی، علم امام تام یا محدود؟، صفحه؟؟؟؛ حسینی، سید مجتبی، مقامات اولیاء، ص 45</ref>  
#علم در رأس تمام فضائل انسان است و انسان عالم از دیگران افضل است لذا کسانی که خازن علمند افضل از دیگرانند و پس امامان{{عم}} افضل از تمام افراد و بلکه از تمام ملائکه‌اند چون هیچ مخلوقی غیر از ایشان خازن تمام علوم نیستند. و ... .<ref>ر.ک. [[عباس طهرانی|طهرانی، عباس]]، [[دین و وجدان (کتاب)|دین و وجدان]]، ص ۲۸۶ ـ ۲۸۹؛ [[سید محمد تقی نقوی|نقوی، سید محمد تقی]]، [[شرح زیارت جامعه کبیره ۵ (کتاب)|شرح زیارت جامعه کبیره]]، ص ۴۵ ـ ۵۰؛ [[سید حبیب بخارایی‌زاده|بخارایی‌زاده، سید حبیب]]، [[علم غیب امامان از نگاه عقل کتاب و سنت (پایان‌نامه)|علم غیب امامان از نگاه عقل کتاب و سنت]]، ص ۱۷۷؛ [[سید علی هاشمی|هاشمی، سید علی]]، [[علم امام تام یا محدود؟ (مقاله)|علم امام تام یا محدود؟]]، صفحه؟؟؟؛ [[سید مجتبی حسینی|حسینی، سید مجتبی]]، [[مقامات اولیاء (کتاب)|مقامات اولیاء]]، ص ۴۵</ref>  
*بنابراین بر اساس روایات امامان(علیهم السلام) به عنوان خزانه داران علم الهی محسوب می شوند.
*بنابراین بر اساس روایات امامان{{عم}} به عنوان خزانه داران علم الهی محسوب می‌شوند.


== پرسش‌های وابسته ==
== پرسش‌های وابسته ==
خط ۳۸: خط ۳۸:
{{پایان}}
{{پایان}}
==منابع==
==منابع==
{{ستون-شروع|1}}  
{{پرسش‌های وابسته}}
{{ستون-شروع|3}}
* [[پرونده:10115976.jpg|22px]] [[سید احمد خاتمی|خاتمی، سید احمد]]، [[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|'''در آستان امامان معصوم ج۲''']].
* [[پرونده:10115976.jpg|22px]] [[سید احمد خاتمی|خاتمی، سید احمد]]، [[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|'''در آستان امامان معصوم ج۲''']].
* [[پرونده:10038797.jpg|22px]] [[محمد حسین مظفر|مظفر، محمد حسین]]، '''[[پژوهشی در باب علم امام (کتاب)|پژوهشی در باب علم امام]]'''.
* [[پرونده:11119.jpg|22px]] [[سید احمد خاتمی|خاتمی، سید احمد]]، '''[[امامان گنجینه‌های علم خداوند (مقاله)|امامان گنجینه‌های علم خداوند]]'''.
* [[پرونده:9030760879.jpg|22px]] [[حسن مهدی‌فر|مهدی‌فر، حسن]]، '''[[علوم اهل بیت ویژگی‌ها ابعاد و مبادی آن (پایان‌نامه)|علوم اهل بیت ویژگی‌ها ابعاد و مبادی آن]]'''.
* [[پرونده:مفتاح الاسرار.jpg|22px]] [[محمد مهدی محقق فرید|محقق فرید، محمد مهدی]]، '''[[مفتاح‌ الأسرار فی علم‌ الأئمة الأطهار (کتاب)|مفتاح‌ الأسرار فی علم‌ الأئمة الأطهار]]'''.
* [[پرونده:5604.jpg|22px]] [[سید علی حسینی میلانی|حسینی میلانی، سید علی]]، '''[[با پیشوایان هدایتگر (کتاب)|با پیشوایان هدایتگر]]'''.
* [[پرونده:100200.jpg|22px]] [[عباس طهرانی|طهرانی، عباس]]، '''[[دین و وجدان (کتاب)|دین و وجدان]]'''.
* [[پرونده:93C19166.jpg|22px]] [[علی نمازی شاهرودی|نمازی شاهرودی، علی]]، '''[[علم غیب ۲ (کتاب)|علم غیب]]'''.
* [[پرونده:Daneshgaheqom.jpg|22px]] [[سید حبیب بخارایی‌زاده|بخارایی‌زاده، سید حبیب]]، '''[[علم غیب امامان از نگاه عقل کتاب و سنت (پایان‌نامه)|علم غیب امامان از نگاه عقل کتاب و سنت]]'''.
* [[پرونده:مشرق موعود.jpg|22px]] [[سید علی هاشمی|هاشمی، سید علی]]، '''[[علم امام تام یا محدود؟ (مقاله)|علم امام تام یا محدود]]'''.
* [[پرونده:Daneshgaheqom.jpg|22px]] [[عین الله زرین جویی|زرین جویی، عین الله]]، '''[[مسئله علم امام در آثار دانشمندان معاصر شیعی (پایان‌نامه)|مسئله علم امام در آثار دانشمندان معاصر شیعی]]'''.
* [[پرونده:Adab-1.jpg|22px]] [[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، '''[[ادب فنای مقربان (کتاب)|ادب فنای مقربان]]'''.
* [[پرونده:10014169.jpg|22px]] [[سید محمد تقی نقوی|نقوی، سید محمد تقی]]، '''[[شرح زیارت جامعه کبیره ۵ (کتاب)|شرح زیارت جامعه کبیره]]'''.
* [[پرونده:11460.jpg|22px]] [[سید مجتبی حسینی|حسینی، سید مجتبی]]، '''[[مقامات اولیاء (کتاب)|مقامات اولیاء]]'''.
* [[پرونده:Daneshgaheqom.jpg|22px]] [[داوود داداش‌زاده|داداش‌زاده، داوود]]، '''[[علم امام در کتاب کافی و شروح آن (پایان‌نامه)|علم امام در کتاب کافی و شروح آن]]'''.
{{پایان}}
{{پایان}}
{{پایان}}


نسخهٔ ‏۹ مارس ۲۰۱۹، ساعت ۱۲:۰۰

آیکون خرد

این یک مقالهٔ خرد است. می‌توانید با گسترش آن به امامت‌پدیا کمک کنید.

اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث صفت معصوم و مرتبط با مدخل علم معصوم است. مدخل‌های وابسته به این بحث:
در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل علم معصوم (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

از جمله صفات امامان معصوم(ع) صفت خزانه‌داری علم الهی است.

چیستی خزینه و خزانه دار بودن امامان

  • از برخی روایات چنین برداشت می‌شود، امامان (ع) خزانه‌دار علم خدا و صندوق وحی او و حجت رسا بر همۀ کسانی هستند که زیر آسمان و روی زمین‌اند.[۱]
  • واژۀ "خُزّان" و "خزنة" جمع خازن است به معنای حافظ و نگهدارنده[۲]؛[۳] و "مخزن" به معنای "محلّ حفظ چیزی" است. "خزانه، اسم مکانی است که در آن چیزی حفظ می‌گردد"[۴][۵]. خزینه و معدن یعنی چیزی که کم‌کم و به تناسب نیازهای گوناگون، از آن برداشته شود.[۶] آن بزرگواران مخزن علم و دانش هستند،[۷] حقیقت و ملکوت همۀ موجودات نزد امامان(ع) حاضر است[۸] و این یعنی دسترسی به علم غیب.[۹] در یک تقسیم علم بر دو قسم است: علوم دینی که ارتباط مستقیم با دین دارند و علوم دنیوی که ارتباط مستقیم با دین ندارد، به مقتضای "خُزَّانُ‏ الْعِلْمِ" هر دو قسم از علوم در نزد امامان(ع) است.[۱۰] امامان(ع) در هر عصری که زندگی می‌کردند از همۀ مردم آگاه تر بودند و لذا تطبیق "خُزَّانَ‏ الْعِلْمِ‏" از نظر عقلی، نقلی و واقع خارجی بر ایشان روشن است.[۱۱]

روایات خزانه دار بودن اهل بیت(ع)

  • روایاتی[۱۲] در این زمینه وارد شده است مانند: امام صادق (ع) به عبدالله بن ابی یعفور می‌فرماید:[۱۳] «به راستی خدا یگانه است، یگانگی پیرایه او است، در کار خود یکتا است، آفریدگانی را آفرید و آن‌ها را برای این کار سنجیده و اندازه گرفت، ای پسر یعفور ما آنانیم، ما در میان بندگانش حجت‌های خدائیم و خزانه‌دار علم او هستیم و قائم بر این کاریم.»[۱۴] و امام باقر (ع) فرمودند:[۱۵] «ماییم خزانه‌های علم خداوند و ماییم مفسران حقیقی وحی الهی.»[۱۶]

برداشت‌هایی از روایات

  • نکاتی از این روایات برداشت می‌شود مانند:
  1. چیزی که در خزینه، حفظ و نگهداری می‌شود ممکن است به دیگران برسد و آنان نیز بهره‌مند گردند، لیکن چون در اختیار خازن و کلیددار است حساب و برنامه‌ای دارد، یعنی اولاً در اختیار خود خازن و نگهبان است که هرگاه بخواهد، از آن استفاده می‌کند، ثانیاً هر مقدار که خود خزانه‌دار بخواهد، به دیگران می‌دهد بدون این که از اختیار و کنترل او خارج شود.[۱۷]
  2. امامان (ع) به خازنین تشبیه شده‌اند و خازن باید کاملا امین باشد و چون امامان(ع) خازن علم پروردگار هستند پس مورد اطمینان و وثوق او می‌باشند و این فضیلت بزرگی است.[۱۸]
  3. علم در رأس تمام فضائل انسان است و انسان عالم از دیگران افضل است لذا کسانی که خازن علمند افضل از دیگرانند و پس امامان(ع) افضل از تمام افراد و بلکه از تمام ملائکه‌اند چون هیچ مخلوقی غیر از ایشان خازن تمام علوم نیستند. و ... .[۱۹]
  • بنابراین بر اساس روایات امامان(ع) به عنوان خزانه داران علم الهی محسوب می‌شوند.

پرسش‌های وابسته

جستارهای وابسته

منبع‌شناسی جامع علم معصوم

منابع

منبع‌شناسی جامع خزانه‌داری علم الهی

پانویس

  1. ↑ ر.ک. مظفر، محمد حسین، پژوهشی در باب علم امام، ص ۶۷؛ نمازی شاهرودی، علی، علم غیب، ص ۱۳۰؛ طهرانی، عباس، دین و وجدان، ص ۲۸۶ ـ ۲۸۹؛ حسینی میلانی، سید علی، با پیشوایان هدایتگر، ج ۲، ص ۱۲۶ ـ ۱۳۳؛ خاتمی، سید احمد، امامان گنجینه‌های علم خداوند، صفحه؟؟؟؛ صدیقی، کاظم، سیمای عرشیان در کلام ابن الرضا، ص ۱۴۸؛ هاشمی، سید علی، علم امام تام یا محدود؟، صفحه؟؟؟؛ مهدی‌فر، حسن، علوم اهل بیت ویژگی‌ها ابعاد و مبادی آن، صفحه؟؟؟؛ محقق فرید، محمد مهدی، مفتاح‌ الأسرار فی علم‌ الأئمة الأطهار، ص ۶۴، پاورقی شماره ۲۹
  2. ↑ فراهیدی، العین، ج ۴، ص ۲۰۹؛ ابن‌ منظور، لسان العرب، ج ۱۳، ص ۱۳۹
  3. ↑ ر.ک. حسینی میلانی، سید علی، با پیشوایان هدایتگر، ج ۲، ص ۱۲۶ ـ ۱۳۳؛ هاشمی، سید علی، علم امام تام یا محدود؟، صفحه؟؟؟
  4. ↑ معجم مقاییس اللغه، ص:۲۹۶.
  5. ↑ خاتمی، سید احمد، در آستان امامان معصوم؛ ج۲، ص:۲۱۰.
  6. ↑ ر.ک. طهرانی، عباس، دین و وجدان، ص ۲۸۶ ـ ۲۸۹
  7. ↑ ر.ک. حسینی میلانی، سید علی، با پیشوایان هدایتگر، ج ۲، ص ۱۲۶ ـ ۱۳۳
  8. ↑ ر.ک. صدیقی، کاظم، سیمای عرشیان در کلام ابن الرضا، ص ۱۴۸
  9. ↑ ر.ک. خاتمی، سید احمد، امامان گنجینه‌های علم خداوند، صفحه؟؟؟
  10. ↑ ر.ک. حسینی میلانی، سید علی، با پیشوایان هدایتگر، ج ۲، ص ۱۲۶ ـ ۱۳۳
  11. ↑ ر.ک. حسینی میلانی، سید علی، با پیشوایان هدایتگر، ج ۲، ص ۱۲۶ ـ ۱۳۳
  12. ↑ ر.ک. نمازی شاهرودی، علی، علم غیب، ص ۱۳۰؛ بخارایی‌زاده، سید حبیب، علم غیب امامان از نگاه عقل کتاب و سنت، ص ۱۷۷؛ هاشمی، سید علی، علم امام تام یا محدود؟، صفحه؟؟؟؛ مهدی‌فر، حسن، علوم اهل بیت ویژگی‌ها ابعاد و مبادی آن، صفحه؟؟؟؛ حسینی، سید مجتبی، مقامات اولیاء، ص ۴۵؛ داداش‌زاده، داوود، علم امام در کتاب کافی و شروح آن، ص ۶۱
  13. ↑ کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج ۱، ص ۱۹۳: «إِنَّ اللَّهَ وَاحِدٌ مُتَوَحِّدٌ بِالْوَحْدَانِيَّةِ مُتَفَرِّدٌ بِأَمْرِهِ فَخَلَقَ خَلْقاً فَقَدَّرَهُمْ لِذَلِكَ الْأَمْرِ فَنَحْنُ هُمْ يَا ابْنَ أَبِي يَعْفُورٍ فَنَحْنُ حُجَجُ اللَّهِ فِي عِبَادِهِ وَ خُزَّانُهُ عَلَى عِلْمِهِ وَ الْقَائِمُونَ بِذَلِك‏‏»
  14. ↑ ر.ک. نمازی شاهرودی، علی، علم غیب، ص ۱۳۰
  15. ↑ کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج ۱، ص ۱۹۲: «نَحْنُ خُزَّانُ عِلْمِ اللَّهِ وَ نَحْنُ تَرَاجِمَةُ وَحْيِ اللَّهِ»
  16. ↑ ر.ک. زرین جویی، عین الله، مسئله علم امام در آثار دانشمندان معاصر شیعی، ص ۵۱ ـ ۵۴
  17. ↑ ر.ک. جوادی آملی، عبدالله، ادب فنای مقربان، ص ۱۷۶ ـ ۱۷۹
  18. ↑ ر.ک. نقوی، سید محمد تقی، شرح زیارت جامعه کبیره، ص ۴۵ ـ ۵۰
  19. ↑ ر.ک. طهرانی، عباس، دین و وجدان، ص ۲۸۶ ـ ۲۸۹؛ نقوی، سید محمد تقی، شرح زیارت جامعه کبیره، ص ۴۵ ـ ۵۰؛ بخارایی‌زاده، سید حبیب، علم غیب امامان از نگاه عقل کتاب و سنت، ص ۱۷۷؛ هاشمی، سید علی، علم امام تام یا محدود؟، صفحه؟؟؟؛ حسینی، سید مجتبی، مقامات اولیاء، ص ۴۵
برگرفته از «https://fa.imamatpedia.com/w/index.php?title=خزانه‌داری_علم_الهی&oldid=139650»