ندای آسمانی

این مدخل مرتبط با مباحث پیرامون امام مهدی(ع) است. "ندای آسمانی" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

ندای آسمانی در قرآن | ندای آسمانی در حدیث | ندای آسمانی در کلام اسلامی

در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل ندای آسمانی (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

مقدمه

• ندا، بلند شدن صدا و ظاهر شدن آن است و گاهی فقط به صدا اطلاق می‌‏شود. این‏جا منظور از ندای آسمانی، صدایی است که در آستانه ظهور حضرت مهدی(ع)‏ همه مردم، آن را از آسمان می‌‏شنوند. روایاتی که درباره مورد این نشانه‌‏ها از طریق شیعه و سنی رسیده فراوان، بلکه‏ متواتر است. امام باقر(ع) فرمود: " نداکننده‏‌ای از آسمان، نام قائم را ندا می‏‌کند؛ پس هرکس در شرق و غرب است، آن را می‌‏شنود. از وحشت این صدا، خوابیده‌‏ها بیدار، ایستادگان نشسته و نشستگان بر دو پای خویش می‌‏ایستند. رحمت خدا بر کسی که از این صدا عبرت گیرد و آن را اجابت کند! زیرا صدای نخست، صدای جبرئیل روح الامین است".
• از مجموع روایات در این ‏باره می‏‌توان چند نکته را استفاده کرد:

1. ندای آسمانی، از نشانه‌‏های حتمی ظهور شمرده شده است و شیخ طوسی، نعمانی، شیخ مفید، شیخ صدوق، و ... به حتمی بودن آن اشاره کرده‌‏اند.
2. این صدا، از آسمان شنیده می‌‏شود؛ به گونه‏‌ای که همه مردم کره زمین- در شرق و غرب- آن را می‌‏شنوند و به خود می‌‏آیند. از برخی روایات استفاده می‏‌شود هر جمعیتی آن صدا را به زبان خود خواهد شنید.
3. محتوای این پیام آسمانی، دعوت به حق و حمایت از حضرت مهدی(ع)‏ و بیعت با آن حضرت است.
4. هم‏زمان با شنیده شدن این صدا از آسمان یا کمی پس از آن، روی زمین نیز صدایی شنیده می‏‌شود. ندا دهنده آن، شیطان است که مردم را به گمراهی فرا می‌‏خواند و می‌‏کوشد با ایجاد تردید در مردم، آنان را از حمایت مهدی(ع) و اجابت دعوت آسمانی، بازدارد.
5. جبرئیل، مردم را به حق فرا می‌‏خواند و شیطان و نیروهای شیطانی و پیروان سفیانی به باطل.

• از ظاهر روایات، با توجه به ویژگی‌‏هایی که برای آن بیان شده است، فهمیده می‏شود که تحقّق آن، طبیعی نخواهد بود. خداوند سبحانه و تعالی، برای آن‏که شروع این انقلاب جهانی را اعلان کند و به همگان برساند که‏ انقلابی بزرگ در حال شکل‌‏گیری است و حق بودن حضرت مهدی(ع) را بنمایاند و به یاران و دوستان و علاقه‏‌مندان به چنین رستاخیزی خبر بدهد، صیحه آسمانی را معجزه آسا به گوش همگان می‏‌رساند.
• این نشانه در روایات اهل سنت نیز مورد اشاره قرار گرفته است.

احادیث ندای آسمانی

• بنابر روایات شیعه، جبرئیل نخستین کسی است که با امام زمان (ع) بیعت و با صدایی بلند به گونه‌ای که به گوش همه جهانیان برسد، این آیه را تلاوت می‌کند: ﴿﴿أَتَى أَمْرُ اللَّهِ فَلاَ تَسْتَعْجِلُوهُ﴾﴾ آیه ﴿﴿وَاسْتَمِعْ يَوْمَ يُنَادِ الْمُنَادِ مِن مَّكَانٍ قَرِيبٍ يَوْمَ يَسْمَعُونَ الصَّيْحَةَ بِالْحَقِّ ذَلِكَ يَوْمُ الْخُرُوجِ﴾﴾ نیز درباره این حادثه، تأویل شده است.

ندای آسمانی در ۲۳ رمضان

نشانه های پیش از اين ندا

واکنش مردم درباره این ندا

مفاد این ندا

صیحه آسمانی در موعودنامه

• منظور از صیحه آسمانی، ظاهرا صدایی است که در آستانه ظهور حضرت مهدی (ع) از آسمان شنیده می‌شود و همه مردم آن را می‌شنوند. در روایات، تعبیرهای "نداء" و "فزعة" و "صوت" نیز به کار رفته که ظاهر آن‌ها نشان می‌دهد که هریک از آن‌ها نشانه جداگانه‌ای است که پیش از ظهور واقع می‌شود، لکن به نظر می‌رسد که این‌ها تعبیرهایی گوناگون از یک حادثه و یا دست‌کم، اَشکال گوناگون یک حادثه باشند. مراد از همه آن‌ها، بلند شدن صدایی در آسمان است. ولی به اعتبار این‌که صدای عظیم، بیدارباشی است که همه را متوجه خود می‌کند و نیز موجب وحشت عمومی و ایجاد دلهره و اضطراب می‌گردد، به آن صیحه، فزعة، صوت و نداء که هریک بیانگر ویژگی از آن حادثه‌اند، اطلاق شده است. این احتمال هم وجود دارد که آن‌ها سه حادثه جدای از هم باشند که در یک زمان رخ نمی‌دهند، بلکه ابتدا صدایی عظیم همه را متوجه خود می‌کند (صیحه)، به دنبال آن صدایی هولناک، مردم را به وحشت می‌اندازد (فزعه) و آن‌گاه صدایی از آسمان شنیده می‌شود که مردم را به سوی مهدی (ع) فرا می‌خواند (نداء).
• امام باقر (ع) می‌فرماید: "نداکننده‌ای از آسمان نام قائم را ندا می‌کند، پس هرکس در شرق و غرب است، آن را می‌شنود. از وحشت این صدا، خوابیده‌ها بیدار، ایستادگان نشسته و نشستگان بر دو پای خویش می‌ایستند. رحمت خدا بر کسی که از این صدا عبرت بگیرد و ندای وی را اجابت کند؛ زیرا صدای نخست، صدای جبرئیل روح الامین است. آن‌گاه می‌فرماید: این صدا در شب جمعه ۲۳ ماه رمضان خواهد بود. در این هیچ شک نکنید و بشنوید و فرمان برید. در آخر روز، شیطان فریاد می‌زند که "فلانی مظلومانه کشته شد" تا مردم را بفریبد و به شک اندازد".
• البته روایات دیگری نیز به همین مضمون وجود دارد. از مجموع روایات می‌توان استفاده کرد:

1. "صیحه" از نشانه‌های حتمی ظهور است،
2. این صدا از آسمان شنیده می‌شود، به گونه‌ای که همه مردم زمین از شرق و غرب آن را می‌شنوند،
3. محتوای این پیام آسمانی، دعوت به حق و حمایت و بیعت با مهدی (ع) است،
4. هم‌زمان با آن یا کمی پس از آن، در روی زمین نیز صدایی شنیده می‌شود. ندا دهنده شیطان است که مردم را به گمراهی فرا می‌خواند،
5. جبرئیل، مردم را به حق فرا می‌خواند.

• مطلب دیگر این‌که در برخی روایات، سخن از "نداء" در کنار کعبه به میان آمده است. امام صادق (ع) می‌فرماید: "گویا می‌بینیم که حضرت قائم (ع) در روز شنبه، عاشورا، هنگام ظهر، بین رکن و مقام، در کنار کعبه ایستاده است و در پیش او، جبرئیل صدا می‌زند: بیعت برای خداست...".
• گویا این ندا غیر از ندای آسمانی و صیحه است که به‌عنوان نشانه ظهور بیان شده، زیرا این ندا در زمین و پس از ظهور است و ندا در آسمان و در آغاز روز صورت می‌گیرد. ولی احتمال هم دارد که همان صدای آسمانی، توسط‍‌ سخن‌گوی حق، جبرئیل، از کنار کعبه بلند شود و در تمام جهان شنیده شود. از امام صادق (ع) درباره ندای آسمانی پرسیدند، فرمود: "هرجامعه و مردمی به زبان و فرهنگ خود، آن ندای آسمانی را می‌شنود".

پرسش‌های وابسته

• صیحه آسمانی چیست؟ (پرسش)

جستارهای وابسته

• امام مهدی (ع)
• موعودباوری
• فارقلیط
• پارکلیت
• ماشیح
• سوشیانس
• سوشینت
• هوشیدر
• هوشیدرماه
• میتریا
• آرماگدون
• ظهور امام مهدی (ع)
• خروج منبعث سوم
• جیش الغضب
• دیدگاه کلی قرآن درباره پایان تاریخ
• نشانه‌ها و رخدادهای مهم آخر الزمان
• بحران معنویت
• وقوع اختلاف‌ها و درگیری‌های بسیار
• وقوع مصائب
• سفیانی
• دجال
• ظهور منجی بزرگ بشر
• نزول عیسی (ع)
• خروج جنبنده‌ای از زمین
• هجوم یأجوج و مأجوج
• صلح و آرامش پایدار در سرتاسر جهان
• حکومت امام زمان (ع)
• فتنه‌های شیطان در زمان ظهور امام مهدی (ع)
• بی ارزش شدن خون مردم
• تدریجی بودن نشانه‌های ظهور امام مهدی (ع)
• گسسته شدن پیوند خویشاوندی
• شکسته شدن حرمت انسان
• جدا شدن مردم بر اثر بلا و گرفتاری
• رویارویی امام مهدی (ع) با جاهلان
• ترس و اضطراب همگانی
• سختی پیش از ظهور امام مهدی (ع)

منابع

• دائرة المعارف قرآن کریم، ص ۱۱۴-۱۲۴
• سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت.
• مجتبی تونه‌ای، موعودنامه.

پانویس

پیوند به بیرون