توسل در نهج البلاغه: تفاوت میان نسخه‌ها

افزودن پیوند
از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
دیداریویکی‌متن
خط ۱۶: خط ۱۶:
==[[نیاز انسان]] به [[توسل به معصومین]]==
==[[نیاز انسان]] به [[توسل به معصومین]]==
*[[خداوند سبحان]]، [[پیامبر اکرم]] {{صل}} را که واسطه رساندن [[فیض]] الهی به بندگانت است. به‌عنوان الگویی کامل برای [[انسان‌ها]] معرفی می‌کند و آنان با [[پیروی]] و [[الگو]] قرار دادن او به کمال می‌رسد<ref>{{متن قرآن|لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِي رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ لِّمَن كَانَ يَرْجُو اللَّهَ وَالْيَوْمَ الآخِرَ وَذَكَرَ اللَّهَ كَثِيرًا }}؛ سوره احزاب، آیه ۲۱</ref>.[[پیروی از پیامبر]] اکرم {{صل}} در [[رفتار]] و گفتار یکی از [[احکام]] [[رسالت]] [[رسول خدا]] {{صل}} و دلیلی بر [[ایمان آوردن]] [[آدمی]] به [[رسالت]] [[نبوی]] است. [[خداوند]] در [[قرآن کریم]] می‌فرماید: ... اگر هنگامی که آنان (گروه [[منافق]]) بر خود [[ستم]] کردند به تو [[رجوع]] و از کردار خود به [[خدا]] [[توبه]] می‌کردند و تو هم برای آن‌ها [[استغفار]] می‌کردی و از [[خدا]] [[آمرزش]] می‌خواستی، در این حال البته [[خدا]] را توبه‌پذیر و [[مهربان]] می‌یافتند<ref>{{متن قرآن| وَمَا أَرْسَلْنَا مِن رَّسُولٍ إِلاَّ لِيُطَاعَ بِإِذْنِ اللَّهِ وَلَوْ أَنَّهُمْ إِذ ظَّلَمُواْ أَنفُسَهُمْ جَاؤُوكَ فَاسْتَغْفَرُواْ اللَّهَ وَاسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُواْ اللَّهَ تَوَّابًا رَّحِيمًا }}؛ سوره نساء، آیه ۶۴.</ref>. [[آیه]] فوق به صراحت بر فیض‌رسانی [[پیامبر]] و واسطه‌گری ایشان به‌عنوان تنها راه برخورداری از [[مغفرت]] [[خداوند]] اشاره دارد. افزون بر این، آیاتی در [[قرآن کریم]] بر وعده [[پیامبران الهی]] برای طلب [[آمرزش]] (با شرایطی خاص) دلالت دارد، مانند وعده [[حضرت ابراهیم]] در طلب [[آمرزش]] برای عموی خویش<ref>{{متن قرآن|قَدْ كَانَتْ لَكُمْ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ فِي إِبْرَاهِيمَ وَالَّذِينَ مَعَهُ إِذْ قَالُوا لِقَوْمِهِمْ إِنَّا بُرَاء مِنكُمْ وَمِمَّا تَعْبُدُونَ مِن دُونِ اللَّهِ كَفَرْنَا بِكُمْ وَبَدَا بَيْنَنَا وَبَيْنَكُمُ الْعَدَاوَةُ وَالْبَغْضَاء أَبَدًا حَتَّى تُؤْمِنُوا بِاللَّهِ وَحْدَهُ إِلاَّ قَوْلَ إِبْرَاهِيمَ لِأَبِيهِ لَأَسْتَغْفِرَنَّ لَكَ وَمَا أَمْلِكُ لَكَ مِنَ اللَّهِ مِن شَيْءٍ رَّبَّنَا عَلَيْكَ تَوَكَّلْنَا وَإِلَيْكَ أَنَبْنَا وَإِلَيْكَ الْمَصِيرُ }}؛ سوره ممتحنه، آیه ۴.</ref>. [[اهل‌بیت]]{{عم}}، که تربیت‌یافتگان [[مکتب]] [[وحی]] هستند، به [[دلیل]] دریافت تمام و کمال [[فیض]] مبذول [[خداوند]] در راستای [[اراده]] خداوندی [[واسطه فیض]] قرار گرفته‌اند. آنان بنا بر مشیّت خداوندی کانون توجه مردمان در امر [[شناخت دین]] و مظهر اتمّ و اکمل [[خداوند]] بر [[بندگان]] هستند. از این‌رو آنان "[[وجه الله]]" به‌معنای وسیله توجه [[آدمی]] به [[خداوند]] هستند و [[توسل]] نیز مصداقی از این امر است. [[امام رضا]] {{ع}} در پاسخ به سؤالی درباره کیفیت وجه‌الله، [[پیامبران]] و [[حجت‌های الهی]] را مصداق وجه‌الله برمی‌شمرد. [[امام علی]] {{ع}} نیز در وایتی بیان می‌دارند که [[خداوند]] می‌توانست خود، بدون حضور واسطه، [[فیض]] خویش را به [[بندگان]] برساند، اما ما ([[اهل‌بیت]]) را به‌مثابه درب و راه [[شناخت]] قرار داد تا [[انسان‌ها]] از آن طریق وارد شوند. کسانی که از طریق ما ره می‌پویند، به‌سوی چشمه‌های زلالی می‌روند که همواره جاری است و هرگز خشک و نابود نمی‌شود<ref>کافی ۱ / ۱۸۴</ref>. [[امام علی]] {{ع}} در [[وصف]] [[اهل‌بیت]] می‌فرماید: کسی از این [[امّت]] را هم‌سنگ و هم‌تراز آل [[پیامبر]] ([[درود]] [[خدا]] بر او و خاندانش باد) نتوان دید و نیز خوشه‌چین خرمن [[اهل بیت]] با آنان برابر نیست. دودمان [[پاک]] [[پیامبر]] سنگ بنای [[دین]] و پشتوانه یقین‌اند. تندروان به [[میزان]] آنان بازگردند و کندروان سرانجام خود را بدان‌جا رسانند که راهی جز آن نیابند. ویژگی‌های [[رهبری]] از آنِ [[اهل‌بیت]] و وصیّت [[پیامبر]] درباره آنان و [[میراث]] آن [[حضرت]] مخصوص ایشان است. اینک [[حق]] به حق‌دار رسید و به [[جایگاه]] اصلی‌اش پر کشید<ref>نهج البلاغه، خطبه ۲</ref>.
*[[خداوند سبحان]]، [[پیامبر اکرم]] {{صل}} را که واسطه رساندن [[فیض]] الهی به بندگانت است. به‌عنوان الگویی کامل برای [[انسان‌ها]] معرفی می‌کند و آنان با [[پیروی]] و [[الگو]] قرار دادن او به کمال می‌رسد<ref>{{متن قرآن|لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِي رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ لِّمَن كَانَ يَرْجُو اللَّهَ وَالْيَوْمَ الآخِرَ وَذَكَرَ اللَّهَ كَثِيرًا }}؛ سوره احزاب، آیه ۲۱</ref>.[[پیروی از پیامبر]] اکرم {{صل}} در [[رفتار]] و گفتار یکی از [[احکام]] [[رسالت]] [[رسول خدا]] {{صل}} و دلیلی بر [[ایمان آوردن]] [[آدمی]] به [[رسالت]] [[نبوی]] است. [[خداوند]] در [[قرآن کریم]] می‌فرماید: ... اگر هنگامی که آنان (گروه [[منافق]]) بر خود [[ستم]] کردند به تو [[رجوع]] و از کردار خود به [[خدا]] [[توبه]] می‌کردند و تو هم برای آن‌ها [[استغفار]] می‌کردی و از [[خدا]] [[آمرزش]] می‌خواستی، در این حال البته [[خدا]] را توبه‌پذیر و [[مهربان]] می‌یافتند<ref>{{متن قرآن| وَمَا أَرْسَلْنَا مِن رَّسُولٍ إِلاَّ لِيُطَاعَ بِإِذْنِ اللَّهِ وَلَوْ أَنَّهُمْ إِذ ظَّلَمُواْ أَنفُسَهُمْ جَاؤُوكَ فَاسْتَغْفَرُواْ اللَّهَ وَاسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُواْ اللَّهَ تَوَّابًا رَّحِيمًا }}؛ سوره نساء، آیه ۶۴.</ref>. [[آیه]] فوق به صراحت بر فیض‌رسانی [[پیامبر]] و واسطه‌گری ایشان به‌عنوان تنها راه برخورداری از [[مغفرت]] [[خداوند]] اشاره دارد. افزون بر این، آیاتی در [[قرآن کریم]] بر وعده [[پیامبران الهی]] برای طلب [[آمرزش]] (با شرایطی خاص) دلالت دارد، مانند وعده [[حضرت ابراهیم]] در طلب [[آمرزش]] برای عموی خویش<ref>{{متن قرآن|قَدْ كَانَتْ لَكُمْ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ فِي إِبْرَاهِيمَ وَالَّذِينَ مَعَهُ إِذْ قَالُوا لِقَوْمِهِمْ إِنَّا بُرَاء مِنكُمْ وَمِمَّا تَعْبُدُونَ مِن دُونِ اللَّهِ كَفَرْنَا بِكُمْ وَبَدَا بَيْنَنَا وَبَيْنَكُمُ الْعَدَاوَةُ وَالْبَغْضَاء أَبَدًا حَتَّى تُؤْمِنُوا بِاللَّهِ وَحْدَهُ إِلاَّ قَوْلَ إِبْرَاهِيمَ لِأَبِيهِ لَأَسْتَغْفِرَنَّ لَكَ وَمَا أَمْلِكُ لَكَ مِنَ اللَّهِ مِن شَيْءٍ رَّبَّنَا عَلَيْكَ تَوَكَّلْنَا وَإِلَيْكَ أَنَبْنَا وَإِلَيْكَ الْمَصِيرُ }}؛ سوره ممتحنه، آیه ۴.</ref>. [[اهل‌بیت]]{{عم}}، که تربیت‌یافتگان [[مکتب]] [[وحی]] هستند، به [[دلیل]] دریافت تمام و کمال [[فیض]] مبذول [[خداوند]] در راستای [[اراده]] خداوندی [[واسطه فیض]] قرار گرفته‌اند. آنان بنا بر مشیّت خداوندی کانون توجه مردمان در امر [[شناخت دین]] و مظهر اتمّ و اکمل [[خداوند]] بر [[بندگان]] هستند. از این‌رو آنان "[[وجه الله]]" به‌معنای وسیله توجه [[آدمی]] به [[خداوند]] هستند و [[توسل]] نیز مصداقی از این امر است. [[امام رضا]] {{ع}} در پاسخ به سؤالی درباره کیفیت وجه‌الله، [[پیامبران]] و [[حجت‌های الهی]] را مصداق وجه‌الله برمی‌شمرد. [[امام علی]] {{ع}} نیز در وایتی بیان می‌دارند که [[خداوند]] می‌توانست خود، بدون حضور واسطه، [[فیض]] خویش را به [[بندگان]] برساند، اما ما ([[اهل‌بیت]]) را به‌مثابه درب و راه [[شناخت]] قرار داد تا [[انسان‌ها]] از آن طریق وارد شوند. کسانی که از طریق ما ره می‌پویند، به‌سوی چشمه‌های زلالی می‌روند که همواره جاری است و هرگز خشک و نابود نمی‌شود<ref>کافی ۱ / ۱۸۴</ref>. [[امام علی]] {{ع}} در [[وصف]] [[اهل‌بیت]] می‌فرماید: کسی از این [[امّت]] را هم‌سنگ و هم‌تراز آل [[پیامبر]] ([[درود]] [[خدا]] بر او و خاندانش باد) نتوان دید و نیز خوشه‌چین خرمن [[اهل بیت]] با آنان برابر نیست. دودمان [[پاک]] [[پیامبر]] سنگ بنای [[دین]] و پشتوانه یقین‌اند. تندروان به [[میزان]] آنان بازگردند و کندروان سرانجام خود را بدان‌جا رسانند که راهی جز آن نیابند. ویژگی‌های [[رهبری]] از آنِ [[اهل‌بیت]] و وصیّت [[پیامبر]] درباره آنان و [[میراث]] آن [[حضرت]] مخصوص ایشان است. اینک [[حق]] به حق‌دار رسید و به [[جایگاه]] اصلی‌اش پر کشید<ref>نهج البلاغه، خطبه ۲</ref>.
*سابقه [[توسل]] به [[اهل بیت]] {{عم}} به آغاز [[خلقت]] و به زمان [[حضرت آدم]] {{ع}} بازمی‌گردد. در [[تفاسیر]] و [[روایات]] در مورد قبول [[توبه]] [[حضرت آدم]] {{ع}} آمده است که [[جبرئیل]] [[توسل]] به [[پنج تن]] آل‌عبا را به او [[آموزش]] داد و این [[توسّل]] را شرط قبول [[توبه]] او دانست. از ابن‌عباس [[نقل]] است که از [[پیامبر اکرم]] {{صل}} پرسید کلماتی که [[آدم]] {{ع}} از پروردگارش دریافت کرد چه بود؟ [[پیامبر]] {{صل}} فرمود: از [[خداوند]] به [[حقّ]] این [[پنج تن]] [[مقدس]]، تقاضا کرد که [[توبه]] او را بپذیرد و [[خدا]] [[توبه]] او را پذیرفت. این معنا با تفاوتی اندک در [[تفسیر]] معروف الدّر المنثور که از [[تفاسیر]] روایی [[اهل‌سنت]] به‌شمار می‌رود نیز، [[نقل]] شده است. اما باید توجه داشت که فیض‌رسانی و وساطت [[اولیای الهی]]، خارج از گردونه مشیّت الهی نیست و [[معتقد]] نبودن به چنین امری [[شرک]] به [[خداوند متعال]] خواهد بود.  
*سابقه [[توسل]] به [[اهل بیت]] {{عم}} به آغاز [[خلقت]] و به زمان [[حضرت آدم]] {{ع}} بازمی‌گردد. در [[تفاسیر]] و [[روایات]] در مورد قبول [[توبه]] [[حضرت آدم]] {{ع}} آمده است که [[جبرئیل]] [[توسل]] به [[پنج تن]] آل‌عبا را به او [[آموزش]] داد و این [[توسّل]] را شرط قبول [[توبه]] او دانست. از ابن‌عباس [[نقل]] است که از [[پیامبر اکرم]] {{صل}} پرسید کلماتی که [[آدم]] {{ع}} از پروردگارش دریافت کرد چه بود؟ [[پیامبر]] {{صل}} فرمود: از [[خداوند]] به [[حقّ]] این [[پنج تن]] [[مقدس]]، تقاضا کرد که [[توبه]] او را بپذیرد و [[خدا]] [[توبه]] او را پذیرفت. این معنا با تفاوتی اندک در [[تفسیر]] معروف الدّر المنثور که از [[تفاسیر]] روایی [[اهل‌سنت]] به‌شمار می‌رود نیز، [[نقل]] شده است. اما باید توجه داشت که فیض‌رسانی و وساطت [[اولیای الهی]]، خارج از گردونه مشیّت الهی نیست و [[معتقد]] نبودن به چنین امری [[شرک]] به [[خداوند متعال]] خواهد بود. طلب [[فیض]] از [[اولیا]] تنها واسطه قرار دادن آن بزگواران در درگاه خداوندی است.
طلب [[فیض]] از [[اولیا]] تنها واسطه قرار دادن آن بزگواران در درگاه خداوندی است.
*تا [[خداوند متعال]] به‌ مقتضای [[مقام]] و [[جایگاه]] آنان نزد خویش، اراده خود را بر [[اجابت]] درخواست [[بندگان]] [[امضا]] کند، لکن هرگز [[توسل]] [[آدمی]] قضای حتمی الهی را تغییر نمی‌دهد مگر این که [[اذن]] و [[اراده الهی]] بر این امر تعلق گیرد. [[توسل]] به کسانی که [[بنده]] حقیقی [[خداوند]] هستند، در [[حقیقت]] توجه به [[خداوند]] و در راستای [[ایمان]] به [[توحید]] است. [[امام]] {{ع}} در سفارش خود به فرزندش [[امام حسن مجتبی]] {{ع}} فرمود: به هوش باش! آن‌که گنجینه‌های [[زمین]] در [[اختیار]] اوست تو را رخصت [[نیایش]] داده و [[اجابت]] آن را ضمانت کرده است. بلکه تو را فراخوانده که دست نیاز به آن بی‌نیاز برآری تا وجودش بر تو فرو ریزد و [[مهربانی]] خواهی تا بر تو مهر ورزد<ref>نهج البلاغه، نامه ۳۱</ref>. در فرازی دیگر فرمود: [[خداوند]] بر آستان مقدسش دربانی نگماشته تا بین تو و مهر او حجابی شود و تو را ناگزیر به آوردن میانجی نکرده است و به [[جرم]] زشت‌کاری راه توبه‌ات را نبسته و در کیفرت شتاب نکرده و بازگشت تو را بی هیچ سرزنشی پذیرا شده است<ref>نهج البلاغه، نامه ۳۱</ref>.
*تا [[خداوند متعال]] به‌ مقتضای [[مقام]] و [[جایگاه]] آنان نزد خویش، اراده خود را بر [[اجابت]] درخواست [[بندگان]] [[امضا]] کند، لکن هرگز [[توسل]] [[آدمی]] قضای حتمی الهی را تغییر نمی‌دهد مگر این که [[اذن]] و [[اراده الهی]] بر این امر تعلق گیرد. [[توسل]] به کسانی که [[بنده]] حقیقی [[خداوند]] هستند، در [[حقیقت]] توجه به [[خداوند]] و در راستای [[ایمان]] به [[توحید]] است. [[امام]] {{ع}} در سفارش خود به فرزندش [[امام حسن مجتبی]] {{ع}} فرمود: به هوش باش! آن‌که گنجینه‌های [[زمین]] در [[اختیار]] اوست تو را رخصت [[نیایش]] داده و [[اجابت]] آن را ضمانت کرده است. بلکه تو را فراخوانده که دست نیاز به آن بی‌نیاز برآری تا وجودش بر تو فرو ریزد و [[مهربانی]] خواهی تا بر تو مهر ورزد<ref>نهج البلاغه، نامه ۳۱</ref>. در فرازی دیگر فرمود: [[خداوند]] بر آستان مقدسش دربانی نگماشته تا بین تو و مهر او حجابی شود و تو را ناگزیر به آوردن میانجی نکرده است و به [[جرم]] زشت‌کاری راه توبه‌ات را نبسته و در کیفرت شتاب نکرده و بازگشت تو را بی هیچ سرزنشی پذیرا شده است<ref>نهج البلاغه، نامه ۳۱</ref>.
==[[توسل به اولیای خدا]] پس از [[مرگ]]==
==[[توسل به اولیای خدا]] پس از [[مرگ]]==
#[[انسان‌ها]] به‌طور کلی با [[مرگ]]، حکایتشان پایان نمی‌پذیرد، بلکه در [[فرهنگ اسلامی]] [[مرگ]] پایانی برای بعد دنیایی حضور حضور [[انسان]] در پهنه [[آفرینش]] است؛ ولی بعد [[روحانی]] وجود [[انسان]] باقی خواهد بود. [[قرآن کریم]] در فرازهایی چند به این موضوع اشاره کرده است<ref>{{متن قرآن|وَلاَ تَقُولُواْ لِمَنْ يُقْتَلُ فِي سَبِيلِ اللَّهِ أَمْوَاتٌ بَلْ أَحْيَاء وَلَكِن لاَّ تَشْعُرُونَ }}؛ سوره بقره، آیه ۱۵۴.</ref>. [[امام علی]] {{ع}} نیز در فرازهایی از [[نهج البلاغه]] به حیات پس از [[مرگ]] اشاره دارد و از جمله می‌فرماید: میان شما تا [[بهشت]] یا [[دوزخ]] (فاصله اندکی است) که جز رسیدن [[مرگ]] نیست. مدّت زمانی که چشم برهم‌زدنی کوتاهش سازد و آمدن ساعت ([[مرگ]]) بیخ و بن آن را براندازد؛ چه کوتاه مدّتی است<ref>نهج البلاغه، خطبه ۶۳</ref>. افزون بر این، امکان ارتباط [[روح]] اموات با عالم ماده نیز از نظر علمی و قرآنی امری اثبات شده است.<ref>برای مطالعه بیشتر نک: اصالت روح، جعفری سبحانی.</ref>
#[[انسان‌ها]] به‌طور کلی با [[مرگ]]، حکایتشان پایان نمی‌پذیرد، بلکه در [[فرهنگ اسلامی]] [[مرگ]] پایانی برای بعد دنیایی حضور حضور [[انسان]] در پهنه [[آفرینش]] است؛ ولی بعد [[روحانی]] وجود [[انسان]] باقی خواهد بود. [[قرآن کریم]] در فرازهایی چند به این موضوع اشاره کرده است<ref>{{متن قرآن|وَلاَ تَقُولُواْ لِمَنْ يُقْتَلُ فِي سَبِيلِ اللَّهِ أَمْوَاتٌ بَلْ أَحْيَاء وَلَكِن لاَّ تَشْعُرُونَ }}؛ سوره بقره، آیه ۱۵۴.</ref>. [[امام علی]] {{ع}} نیز در فرازهایی از [[نهج البلاغه]] به حیات پس از [[مرگ]] اشاره دارد و از جمله می‌فرماید: میان شما تا [[بهشت]] یا [[دوزخ]] (فاصله اندکی است) که جز رسیدن [[مرگ]] نیست. مدّت زمانی که چشم برهم‌زدنی کوتاهش سازد و آمدن ساعت ([[مرگ]]) بیخ و بن آن را براندازد؛ چه کوتاه مدّتی است<ref>نهج البلاغه، خطبه ۶۳</ref>. افزون بر این، امکان ارتباط [[روح]] اموات با عالم ماده نیز از نظر علمی و قرآنی امری اثبات شده است.<ref>برای مطالعه بیشتر نک: اصالت روح، جعفری سبحانی.</ref>

نسخهٔ ‏۴ ژوئیهٔ ۲۰۱۹، ساعت ۰۸:۴۸

آیکون خرد

این یک مقالهٔ خرد است. می‌توانید با گسترش آن به امامت‌پدیا کمک کنید.

شیعه
اصول
فروع
عقاید برجسته
اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث توسل است. "توسل" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل توسل (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

مقدمه

حضور واسطه در نظام تکوین و تشریع

نیاز انسان به توسل به معصومین

توسل به اولیای خدا پس از مرگ

  1. انسان‌ها به‌طور کلی با مرگ، حکایتشان پایان نمی‌پذیرد، بلکه در فرهنگ اسلامی مرگ پایانی برای بعد دنیایی حضور حضور انسان در پهنه آفرینش است؛ ولی بعد روحانی وجود انسان باقی خواهد بود. قرآن کریم در فرازهایی چند به این موضوع اشاره کرده است[۱۴]. امام علی (ع) نیز در فرازهایی از نهج البلاغه به حیات پس از مرگ اشاره دارد و از جمله می‌فرماید: میان شما تا بهشت یا دوزخ (فاصله اندکی است) که جز رسیدن مرگ نیست. مدّت زمانی که چشم برهم‌زدنی کوتاهش سازد و آمدن ساعت (مرگ) بیخ و بن آن را براندازد؛ چه کوتاه مدّتی است[۱۵]. افزون بر این، امکان ارتباط روح اموات با عالم ماده نیز از نظر علمی و قرآنی امری اثبات شده است.[۱۶]
  2. پیامبران و اولیای الهی دارای کمالات و امتیازات روحی ویژه‌ای هستند که در قرآن کریم به آن‌ها اشاره شده است. برخی از کمالات ویژه پیامبر اکرم (ص) در قرآن کریم عبارت است از: وضع حکم شرعی در حفظ احترام پیامبر (ص) و رعایت آداب در حضور ایشان[۱۷]، اعطای خیر کثیر به پیامبر اکرم[۱۸]، دستور به مؤمنان درباره درود فرستادن پیوسته بر پیامبر اکرم[۱۹]، فضل و لطف عظیم خداوند به ایشان[۲۰]، تبرّی ایشان از هرگونه ناپاکی و آلودگی[۲۱].
  3. روح آدمی مرکز شکل‌گیری و تداوم کمالات در وجود اوست، از این‌رو با توجه به واقعیت‌ حقیقی روح انسان، خداوند در قرآن کریم از گرفته شدن روح و بازگشت انسان به‌سوی خود یاد می‌کند. پذیرش این امر دلالت بر اثبات روح به‌معنای حقیقت وجودی انسان است[۲۲].
  • از آنچه گفته شد نتیجه‌گیری می‌شود که به‌طور کلی امکان ارتباط ارواح مردگان با آدمیان وجود دارد. در دانش روان‌شناسی ادله‌ای با استناد به دیدن مردگان برای اثبات این امر اقامه شده است. هم‌چنین دانشمندان فلسفه اسلامی بر اثبات وجود روح و امکان ارتباط آن با انسان‌ها و عوارض ناشی از این موضوع بحث کرده‌اند.
  • در فرهنگ تشیع بر حضور معصومین (ع) پس از مرگ، همانند حضور آنان در زمان حیات یاد شده است. از این‌رو امام علی (ع) هنگام به خاک‌سپاری پیامبر اکرم (ص) با ایشان لب به سخن می‌گشاید[۲۳]. در فرازی دیگر امام (ع) در روزهای واپسین حیات خود، پیامبر (ص) را در خواب می‌بیند و از امّت پیامبر (ص) شکایت می‌کند پیامبر (ص) نیز به او وعده دیدار می‌دهد[۲۴]. هم‌چنین هنگام به‌ خاک‌سپاری، حضرت صدیقه (س) نیز با رسول خدا سخن می‌گوید و از او درخواست می‌کند تا از فاطمه (س) در مورد آنچه بر او گذشته است سؤال کند: سلام بر تو ای رسول خدا، از من و دختر نازنینت که در کنارت فرود آید، و چه زود به جوارت پیوست. ای رسول خدا، شکیبایی‌ام در فراق دُردانه‌ات از دست شده و طاقتم طاق گشته. تجربه تحمّل فراق جانکاه و مصیبت سنگین تو مرا شکیبایی بخشیده است، که من با دست خود تو را در آرامگاهت به خاک سپردم و جان پاکت در حالی که سر بر سینه‌ام داشتی، به ملکوت پرواز کرد ﴿الَّذِينَ إِذَا أَصَابَتْهُم مُّصِيبَةٌ قَالُواْ إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ﴾[۲۵]. دیگر امانت بازگردید و گروگان وارهید، امّا اندوه من جاودانه و شبم بیداری تا سپیده، تا آن روز که خداوند آرام‌جای تو را برای من برگزیده. آری، به‌زودی دختر گرامی‌ات تو را از دست به یکی کردن امّتان تو بر شکستن حریم او و ستم‌کاری ناجوانمردانه بر او خبر دهد. اینک از او با اصرار بپرس و از اوضاع و احوال جویا شو؛ و این در شرایطی است که هنوز از زمان تو دیری نپاییده و یادت کهنه نشده است. سلام بر شمایان، سلام خداحافظی، ولی نه از روی ناراحتی و خستگی، که اگر بازگردم نه به خاطر ملامت و دل‌کندگی است و اگر بمانم نه برای بدگمانی به وعده‌های الهی به شکیبایان[۲۶]. افزون بر این در روایاتی به نقل از صحابه و به روایت اهل سنت، با طلب شفاعت برخی از صحابه از پیامبر اکرم (ص) و اجابت پیامبر اکرم (ص) مواجه می‌شویم. از جمله از انس بن مالک روایت است که به این امر مبادرت کرد. از آنچه گفته شد، این مطلب اثبات می‌شود که توسل به اولیای خاص خداوند و درخواست استمداد از آن‌ها موضوعی اثبات شده و مطابق با آیات الهی و روایات و در راستای اراده و مشیت الهی است و منافاتی با توحید افعالی ندارد»[۲۷].

پرسش‌های وابسته

جستارهای وابسته

منابع

پانویس

 با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:  

  1. ↑ ﴿أَنَّا صَبَبْنَا الْمَاء صَبًّا ثُمَّ شَقَقْنَا الأَرْضَ شَقًّا فَأَنبَتْنَا فِيهَا حَبًّا وَعِنَبًا وَقَضْبًا ﴾؛ سوره عبس، آیه ۲۵ – ۲۸
  2. ↑ نهج البلاغه، خطبه ۹۰
  3. ↑ ﴿وَمَا كَانَ لِبَشَرٍ أَن يُكَلِّمَهُ اللَّهُ إِلاَّ وَحْيًا أَوْ مِن وَرَاء حِجَابٍ أَوْ يُرْسِلَ رَسُولا فَيُوحِيَ بِإِذْنِهِ مَا يَشَاء إِنَّهُ عَلِيٌّ حَكِيمٌ ﴾؛ سوره شوری، آیه ۵۱
  4. ↑ نهج البلاغه، خطبه ۷۱
  5. ↑ ﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ اتَّقُواْ اللَّهَ وَابْتَغُواْ إِلَيْهِ الْوَسِيلَةَ وَجَاهِدُواْ فِي سَبِيلِهِ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ﴾؛ سوره مائده، آیه ۳۵
  6. ↑ نهج البلاغه، خطبه ۱۰۹
  7. ↑ ﴿لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِي رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ لِّمَن كَانَ يَرْجُو اللَّهَ وَالْيَوْمَ الآخِرَ وَذَكَرَ اللَّهَ كَثِيرًا ﴾؛ سوره احزاب، آیه ۲۱
  8. ↑ ﴿ وَمَا أَرْسَلْنَا مِن رَّسُولٍ إِلاَّ لِيُطَاعَ بِإِذْنِ اللَّهِ وَلَوْ أَنَّهُمْ إِذ ظَّلَمُواْ أَنفُسَهُمْ جَاؤُوكَ فَاسْتَغْفَرُواْ اللَّهَ وَاسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُواْ اللَّهَ تَوَّابًا رَّحِيمًا ﴾؛ سوره نساء، آیه ۶۴.
  9. ↑ ﴿قَدْ كَانَتْ لَكُمْ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ فِي إِبْرَاهِيمَ وَالَّذِينَ مَعَهُ إِذْ قَالُوا لِقَوْمِهِمْ إِنَّا بُرَاء مِنكُمْ وَمِمَّا تَعْبُدُونَ مِن دُونِ اللَّهِ كَفَرْنَا بِكُمْ وَبَدَا بَيْنَنَا وَبَيْنَكُمُ الْعَدَاوَةُ وَالْبَغْضَاء أَبَدًا حَتَّى تُؤْمِنُوا بِاللَّهِ وَحْدَهُ إِلاَّ قَوْلَ إِبْرَاهِيمَ لِأَبِيهِ لَأَسْتَغْفِرَنَّ لَكَ وَمَا أَمْلِكُ لَكَ مِنَ اللَّهِ مِن شَيْءٍ رَّبَّنَا عَلَيْكَ تَوَكَّلْنَا وَإِلَيْكَ أَنَبْنَا وَإِلَيْكَ الْمَصِيرُ ﴾؛ سوره ممتحنه، آیه ۴.
  10. ↑ کافی ۱ / ۱۸۴
  11. ↑ نهج البلاغه، خطبه ۲
  12. ↑ نهج البلاغه، نامه ۳۱
  13. ↑ نهج البلاغه، نامه ۳۱
  14. ↑ ﴿وَلاَ تَقُولُواْ لِمَنْ يُقْتَلُ فِي سَبِيلِ اللَّهِ أَمْوَاتٌ بَلْ أَحْيَاء وَلَكِن لاَّ تَشْعُرُونَ ﴾؛ سوره بقره، آیه ۱۵۴.
  15. ↑ نهج البلاغه، خطبه ۶۳
  16. ↑ برای مطالعه بیشتر نک: اصالت روح، جعفری سبحانی.
  17. ↑ ﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تَرْفَعُوا أَصْوَاتَكُمْ فَوْقَ صَوْتِ النَّبِيِّ وَلا تَجْهَرُوا لَهُ بِالْقَوْلِ كَجَهْرِ بَعْضِكُمْ لِبَعْضٍ أَن تَحْبَطَ أَعْمَالُكُمْ وَأَنتُمْ لا تَشْعُرُونَ﴾؛ سوره حجرات، آیه ۲.
  18. ↑ ﴿إِنَّا أَعْطَيْنَاكَ الْكَوْثَرَ فَصَلِّ لِرَبِّكَ وَانْحَرْ﴾؛ سوره کوثر، آیه ۱ – ۲
  19. ↑ ﴿ إِنَّ اللَّهَ وَمَلائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَى النَّبِيِّ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَيْهِ وَسَلِّمُوا تَسْلِيمًا ﴾؛ سوره احزاب، آیه ۵۶
  20. ↑ ﴿تِلْكَ حُدُودُ اللَّهِ وَمَن يُطِعِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ يُدْخِلْهُ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا وَذَلِكَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ ﴾؛ سوره نساء، آیه ۱۳
  21. ↑ ﴿وَقَرْنَ فِي بُيُوتِكُنَّ وَلا تَبَرَّجْنَ تَبَرُّجَ الْجَاهِلِيَّةِ الأُولَى وَأَقِمْنَ الصَّلاةَ وَآتِينَ الزَّكَاةَ وَأَطِعْنَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا ﴾؛ سوره احزاب، آیه ۳۳.
  22. ↑ ﴿قُلْ يَتَوَفَّاكُم مَّلَكُ الْمَوْتِ الَّذِي وُكِّلَ بِكُمْ ثُمَّ إِلَى رَبِّكُمْ تُرْجَعُونَ﴾؛ سوره سجده، آیه ۱۱
  23. ↑ نهج البلاغه، خطبه ۲۸۴
  24. ↑ نهج البلاغه، خطبه ۶۹
  25. ↑ سوره بقره، آیه ۱۵۶
  26. ↑ نهج البلاغه، خطبه ۱۹۳
  27. ↑ دانشنامه نهج البلاغه؛ ج۱، ص 220- 225.
برگرفته از «https://fa.imamatpedia.com/w/index.php?title=توسل_در_نهج_البلاغه&oldid=191729»