انجیل در کلام اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۳: خط ۳:
| موضوع مرتبط = انجیل
| موضوع مرتبط = انجیل
| عنوان مدخل  = [[انجیل]]
| عنوان مدخل  = [[انجیل]]
| مداخل مرتبط = [[انجیل در قرآن]] - [[انجیل در حدیث]] - [[انجیل در نهج البلاغه]] - [[انجیل در معارف دعا و زیارات]] - [[انجیل در کلام اسلامی]] - [[انجیل در عرفان اسلامی]]
| مداخل مرتبط = [[انجیل در کلام اسلامی]] - [[انجیل در معارف مهدوی]] - [[انجیل در معارف و سیره رضوی]]|
| پرسش مرتبط  = انجیل (پرسش)
| پرسش مرتبط  =  
}}
}}
== معناشناسی انجیل ==
کلمۀ انجیل از ریشۀ عبرانی یا [[سریانی]] است و همان کتابی است که بر [[حضرت عیسی]]{{ع}} نازل شده است. البته برخی [[صاحب نظران]] این کلمه را یونانی به معنی [[بشارت]] می‌‌دانند<ref>ر.ک: [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۱۳۸. </ref>.


==چیستی انجیل==
کتاب [[دینی]] [[مسیحیان]] [[انجیل]] نامیده می‌‌شود. واژه انجیل در لغت [[مغرب]] واژه یونانی "enangelion" به معنای مژده و [[بشارت]] است.<ref>قاموس کتاب مقدس، ۱۱۱</ref>. در [[قرآن کریم]] و [[احادیث اسلامی]]، انجیل نام کتاب [[حضرت مسیح]] است که از جانب [[خداوند]] به او [[وحی]] شده است اما در کتاب‌های [[تاریخ]] [[ادیان]] و به ویژه نزد مسیحیان، کتاب‌هایی که در سده‌های نخستین [[مسیحیت]] برای ثبت اقوال و [[اعمال]] [[نگارش]] یافتند، انجیل نامیده می‌‌شود. نویسندگان انجیل‌ها در نگارش شرح زندگانی [[حضرت عیسی]] [[مسیح]] از مطالبی استفاده کرده‌اند که از طریق [[شاگردان]] او و [[شاهدان]] عینی وقایع در دسترس آنها قرار گرفته بود.<ref>لوقا ،۱ـ۴</ref>.<ref>[[رسول رضوی|رضوی، رسول]]، [[انجیل - رضوی (مقاله)|مقاله «انجیل»]]، [[دانشنامه کلام اسلامی ج۱ (کتاب)|دانشنامه کلام اسلامی ج۱]] ص ۵۰۱.</ref>
*کلمۀ انجیل از ریشۀ عبرانی یا [[سریانی]] است و همان کتابی است که بر [[حضرت عیسی]]{{ع}} نازل شده است. البته برخی [[صاحب نظران]] این کلمه را یونانی به معنی [[بشارت]] می‌‌دانند<ref>ر.ک: [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۱۳۸. </ref>.


*کتاب [[دینی]] [[مسیحیان]] [[انجیل]] نامیده می‌‌شود. واژه انجیل در لغت [[مغرب]] واژه یونانی "enangelion" به معنای مژده و [[بشارت]] است.<ref>قاموس کتاب مقدس، ۱۱۱</ref>. در [[قرآن کریم]] و [[احادیث اسلامی]]، انجیل نام کتاب [[حضرت مسیح]] است که از جانب [[خداوند]] به او [[وحی]] شده است اما در کتاب‌های [[تاریخ]] [[ادیان]] و به ویژه نزد مسیحیان، کتاب‌هایی که در سده‌های نخستین [[مسیحیت]] برای ثبت اقوال و [[اعمال]] [[نگارش]] یافتند، انجیل نامیده می‌‌شود. نویسندگان انجیل‌ها در نگارش شرح زندگانی [[حضرت عیسی]] [[مسیح]] از مطالبی استفاده کرده‌اند که از طریق [[شاگردان]] او و [[شاهدان]] عینی وقایع در دسترس آنها قرار گرفته بود.<ref>لوقا ،۱ـ۴</ref>.<ref>[[رسول رضوی|رضوی، رسول]]، [[انجیل - رضوی (مقاله)|مقاله «انجیل»]]، [[دانشنامه کلام اسلامی ج۱ (کتاب)|دانشنامه کلام اسلامی ج۱]] ص ۵۰۱.</ref>
== تاریخچه کتاب [[انجیل]] ==
بعد از عروج [[حضرت عیسی]]{{ع}}، [[یهودیان]] نسخه‌های [[انجیل]] را از میان بردند و [[مسیحیان]]، سال‌های سال بدون کتاب بودند. سرانجام برخی بزرگان [[دینی]] آنان تصمیم گرفتند بنابر محفوظات و شنیده‌های خویش، کتابی برای [[مردم]] بسازند، به همین [[دلیل]] بسیاری از [[مسیحیان]] برای [[نوشتن]] سخنان و وقایع [[زندگی]] [[حضرت عیسی]]{{ع}} دست به قلم شدند و آثاری را ساختند و شمار این اناجیل به ۶۶  کتاب رسید؛ اما در فاصله میان سال ۴۹۲ تا ۴۹۶ میلادی، پاپ ژیلاسیوس همه آنها را جز چهار [[انجیل]] را مردود دانست<ref>دائرة المعارف کتاب مقدس‌، ۲۵۹؛ عهدین‌، قرآن و علم‌، ۱۰۷؛ قاموس کتاب مقدس‌، ۱۱۲ و ۱۱۳.</ref>.


==تاریخچه کتاب [[انجیل]]==
انجیلی که امروزه در دسترس است، در [[حقیقت]] چهار کتاب است و میان مجموعه‌ کتاب‌های مقدس‌ قرار گرفته است. [[کتاب مقدس]]، مجموعه‌ [[عهد]] عتیق‌ ([[تورات]]) و [[عهد جدید]] است. [[عهد عتیق]] را [[یهودیان]] و [[مسیحیان]] معتبر و [[مقدس]] می‌شمارند؛ اما [[یهودیان]] [[اعتقادی]] به [[عهد جدید]] ندارند. در [[عهد جدید]] [[احکام شرعی]] یافت نمی‌شود و [[مسیحیان]] ناچارند در این باره به [[عهد عتیق]] [[رجوع]] کنند. [[عهد جدید]]، شامل ۲۷ کتاب است که شورای کارتاژ در سال ۳۹۷ میلادی، به آنها رسمیت دادند، [[مسیحیان]] معتقدند [[چهل]] نویسنده در مدتی بیش از ۱۵۰۰ سال، مجموعه [[کتاب مقدس]] را نوشته‌اند همچنین معتقدند [[خداوند]] این متون را به اشخاصی [[الهام]] کرده و آنان به واسطۀ همین [[الهام]]، [[کتاب مقدس]] را نوشته‌اند. به این ترتیب [[مسیحیان]] [[کتاب مقدس]] را کتابی آسمانی می‌‌دانند، هر چند نوشتار آن توسط اهل [[زمین]] انجام پذیرفت<ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۱۳۸. </ref>.
*بعد از عروج [[حضرت عیسی]]{{ع}}، [[یهودیان]] نسخه‌های [[انجیل]] را از میان بردند و [[مسیحیان]]، سال‌های سال بدون کتاب بودند. سرانجام برخی بزرگان [[دینی]] آنان تصمیم گرفتند بنابر محفوظات و شنیده‌های خویش، کتابی برای [[مردم]] بسازند، به همین [[دلیل]] بسیاری از [[مسیحیان]] برای [[نوشتن]] سخنان و وقایع [[زندگی]] [[حضرت عیسی]]{{ع}} دست به قلم شدند و آثاری را ساختند و شمار این اناجیل به ۶۶  کتاب رسید؛ اما در فاصله میان سال ۴۹۲ تا ۴۹۶ میلادی، پاپ ژیلاسیوس همه آنها را جز چهار [[انجیل]] را مردود دانست<ref>دائرة المعارف کتاب مقدس‌، ۲۵۹؛ عهدین‌، قرآن و علم‌، ۱۰۷؛ قاموس کتاب مقدس‌، ۱۱۲ و ۱۱۳.  </ref>.
*انجیلی که امروزه در دسترس است، در [[حقیقت]] چهار کتاب است و میان مجموعه‌ کتاب‌های مقدس‌ قرار گرفته است. [[کتاب مقدس]]، مجموعه‌ [[عهد]] عتیق‌ ([[تورات]]) و [[عهد جدید]] است. [[عهد عتیق]] را [[یهودیان]] و [[مسیحیان]] معتبر و [[مقدس]] می‌شمارند؛ اما [[یهودیان]] [[اعتقادی]] به [[عهد جدید]] ندارند. در [[عهد جدید]] [[احکام شرعی]] یافت نمی‌شود و [[مسیحیان]] ناچارند در این باره به [[عهد عتیق]] [[رجوع]] کنند. [[عهد جدید]]، شامل ۲۷ کتاب است که شورای کارتاژ در سال ۳۹۷ میلادی، به آنها رسمیت دادند، [[مسیحیان]] معتقدند [[چهل]] نویسنده در مدتی بیش از ۱۵۰۰ سال، مجموعه [[کتاب مقدس]] را نوشته‌اند همچنین معتقدند [[خداوند]] این متون را به اشخاصی [[الهام]] کرده و آنان به واسطۀ همین [[الهام]]، [[کتاب مقدس]] را نوشته‌اند. به این ترتیب [[مسیحیان]] [[کتاب مقدس]] را کتابی آسمانی می‌‌دانند، هر چند نوشتار آن توسط اهل [[زمین]] انجام پذیرفت<ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۱۳۸. </ref>.
*براساس تحقیقات محققان [[مسلمان]]، نزدیک‌ترین [[انجیل]] به آموزه‌های [[قرآن]]، [[انجیل]] [[برنابا]] است که بر اثر [[تعصب]] آباء [[کلیسا]] کنار نهاده شد. در این [[انجیل]] اشاراتی به [[پیامبر آخرالزمان]] و [[جهانی بودن]] [[دین]] او آمده است. این [[انجیل]] را [[حیدر]] قلی خان سردار کابلی به [[فارسی]] ترجمه کرد. زمان تدوین اناجیل اربعه میان سال‌های ۷۰ تا ۱۱۰ میلادی است<ref>دائرة المعارف کتاب مقدس‌، ۲۵۹؛ عهدین‌، قرآن و علم‌، ۱۰۷؛ قاموس کتاب مقدس‌، ۱۱۲ و ۱۱۳. </ref>.
* [[هدف]] [[مسیحیان]] برای اناجیل ساخته شده این بود که اناجیل، توسط این چهارتن به نام [[متی]]، [[مرقس]]، [[لوقا]] و [[یوحنا]] نوشته شود و از زندگی‌نامه وحرف‌های [[حضرت مسیح]] سخن بگوید، ‌در این بین، سه [[انجیل]] [[متی]]، [[مرقس]] و [[لوقا]] بسیار به یکدیگر شبیه‌اند و از این رو، آنها را اناجیل همنظر می‌خوانند. بنابر تحقیقات انجام شده، ۹۱ درصد [[انجیل]] [[مرقس]] در [[انجیل]] [[متی]] و ۵۳ درصد آن در [[انجیل لوقا]] تکرار شده است<ref>دائرة المعارف کتاب مقدس‌، ۲۵۹؛ عهدین‌، قرآن و علم‌، ۱۰۷؛ قاموس کتاب مقدس‌، ۱۱۲ و ۱۱۳.</ref>.
*اناجیل همنظر شرح مختصری از [[زندگی]] و [[تعالیم]] [[مسیح]] را پیش می‌کشند؛ اما [[انجیل]] [[یوحنا]] مختصری از رویدادهای مهم [[زندگی]] [[مسیح]] و تعلیمات [[روحانی]] و [[اوامر]] او را آورده است همچنین این [[انجیل]] موضوع [[الوهیت]] [[حضرت مسیح]] را برجسته‌تر کرده است، اما به مسائلی از جمله میلاد [[حضرت]] و عروج آن نپرداخته است، محققین [[اختلاف]] در نوشتار [[انجیل]] [[یوحنا]] را به خاطر تأخر زمانی [[انجیل]] [[یوحنا]] می‌دانند؛ زیرا نویسنده از اناجیل دیگر [[آگاهی]] داشته و نخواسته است آنها را تکرار کند. در این میان، [[انجیل]] [[مرقس]] پیش از دیگر اناجیل نوشته شده است<ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۱۳۹. </ref>.
*اما [[قرآن کریم]]، هیچ گاه از کلمۀ اناجیل استفاده نکرده است؛ بلکه از [[انجیل]] یاد می‌کند و از [[آیات قرآنی]] به دست می‌‌آید [[کتاب آسمانی]] [[حضرت مسیح]] دچار [[تحریف]] شده است، [[شاهد]] اینکه اناجیل فعلی پس از زمان [[حضرت عیسی]]{{ع}} و حتی پس از [[حواریون]] پدید آمده‌اند، این است که نویسندگان اناجیل، برای تألیف کتابشان از آثار شفاهی [[جماعت]] نخستین [[مسیحی]] که با تخیلات و ذهنیات شخصیشان آمیخته شده استفاده کرده‌اند، به ویژه اندیشه‌های [[پولس]] که برخی [[صاحب نظران]] او را معمار [[مسیحیت]] کنونی می‌دانند<ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۱۴۰-۱۴۱. </ref>.


==[[انجیل]] در [[قرآن]]==
براساس تحقیقات محققان [[مسلمان]]، نزدیک‌ترین [[انجیل]] به آموزه‌های [[قرآن]]، [[انجیل]] [[برنابا]] است که بر اثر [[تعصب]] آباء [[کلیسا]] کنار نهاده شد. در این [[انجیل]] اشاراتی به [[پیامبر آخرالزمان]] و [[جهانی بودن]] [[دین]] او آمده است. این [[انجیل]] را [[حیدر]] قلی خان سردار کابلی به [[فارسی]] ترجمه کرد. زمان تدوین اناجیل اربعه میان سال‌های ۷۰ تا ۱۱۰ میلادی است<ref>دائرة المعارف کتاب مقدس‌، ۲۵۹؛ عهدین‌، قرآن و علم‌، ۱۰۷؛ قاموس کتاب مقدس‌، ۱۱۲ و ۱۱۳. </ref>.
*در [[قرآن کریم]] دوازده بار کلمۀ [[انجیل]] استفاده شده و به برخی از ویژگی‌های این [[کتاب آسمانی]] اشاره شده است؛ از جمله اینکه‌ انجیل‌، دارای [[احکام]] است و [[احکام شرعی]] آن، آسان‌تر از [[احکام شرعی]] [[حضرت موسی]] {{ع}} بوده است<ref>ر.ک: [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۱۳۸. </ref>.
 
* [[قرآن کریم]]، از [[انجیل]] به بزرگی یاد می‌‌کند و آن را سراسر [[نور]]، [[هدایت]] و [[موعظه]] می‌‌داند، چراکه فرموده است: {{متن قرآن|وَلَوْ أَنَّهُمْ أَقَامُوا التَّوْرَاةَ وَالْإِنْجِيلَ وَمَا أُنْزِلَ إِلَيْهِمْ مِنْ رَبِّهِمْ لَأَكَلُوا مِنْ فَوْقِهِمْ وَمِنْ تَحْتِ أَرْجُلِهِمْ مِنْهُمْ أُمَّةٌ مُقْتَصِدَةٌ وَكَثِيرٌ مِنْهُمْ سَاءَ مَا يَعْمَلُونَ}}<ref>«و اگر آنان تورات و انجیل و آنچه را از پروردگارشان به سوی آنها فرو فرستاده شده است، بر پا می‌داشتند از نعمت‌های آسمانی و زمینی برخوردار می‌شدند ؛ برخی از ایشان امتی میانه‌رو هستند و بسیاری از آنان آنچه انجام می‌دهند زشت است» سوره مائده، آیه ۶۶.</ref>.
[[هدف]] [[مسیحیان]] برای اناجیل ساخته شده این بود که اناجیل، توسط این چهارتن به نام [[متی]]، [[مرقس]]، [[لوقا]] و [[یوحنا]] نوشته شود و از زندگی‌نامه وحرف‌های [[حضرت مسیح]] سخن بگوید، ‌در این بین، سه [[انجیل]] [[متی]]، [[مرقس]] و [[لوقا]] بسیار به یکدیگر شبیه‌اند و از این رو، آنها را اناجیل همنظر می‌خوانند. بنابر تحقیقات انجام شده، ۹۱ درصد [[انجیل]] [[مرقس]] در [[انجیل]] [[متی]] و ۵۳ درصد آن در [[انجیل لوقا]] تکرار شده است<ref>دائرة المعارف کتاب مقدس‌، ۲۵۹؛ عهدین‌، قرآن و علم‌، ۱۰۷؛ قاموس کتاب مقدس‌، ۱۱۲ و ۱۱۳.</ref>.
*تقدس [[انجیل]] ادعای بی مبنا نیست چراکه اولا رهبانیتی که [[راهبان]] [[نصارا]] خودشان را به آن ملتزم کرده‌اند روا نیست و ثانیا بنابر [[آیات قرآنی]]، در [[انجیل]] از [[پیامبر]] [[مسلمانان]]، [[حضرت محمد]] یاد شده و از نشانه‌های او مانند [[امی بودن]] و همچنین نام او، [[احمد]] و [[وصف]] پیروانش سخن گفته شده است<ref>ر.ک: [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۱۴۰. </ref>.
 
* [[قرآن]]، گاهی از [[مسیحیت]] با تعبیر [[اهل انجیل]] یاد کرده است. البته [[مسیحیان]] هرگز نمی‌گویند [[عیسی]]{{ع}} کتابی به نام [[انجیل]] آورد است؛ آنان [[اعتقاد]] دارند؛ آوردن [[وحی]] توسط [[عیسی]]{{ع}} به گونه‌ای که [[مسلمانان]] در مورد [[قرآن]] و [[پیامبر اسلام]] معتقدند، در [[مسیحیت]] جایی ندارد. با این همه [[انجیل]] را [[مقدس]] و کاتبان آن را مورد [[عنایت خداوند]] می‌‌دانند<ref>ر.ک: میشل، توماس، کلام مسیحی، انتشارات ادیان، ترجمه حسین توفیقی، ص ۲۶.</ref>.  
اناجیل همنظر شرح مختصری از [[زندگی]] و [[تعالیم]] [[مسیح]] را پیش می‌کشند؛ اما [[انجیل]] [[یوحنا]] مختصری از رویدادهای مهم [[زندگی]] [[مسیح]] و تعلیمات [[روحانی]] و [[اوامر]] او را آورده است همچنین این [[انجیل]] موضوع [[الوهیت]] [[حضرت مسیح]] را برجسته‌تر کرده است، اما به مسائلی از جمله میلاد [[حضرت]] و عروج آن نپرداخته است، محققین [[اختلاف]] در نوشتار [[انجیل]] [[یوحنا]] را به خاطر تأخر زمانی [[انجیل]] [[یوحنا]] می‌دانند؛ زیرا نویسنده از اناجیل دیگر [[آگاهی]] داشته و نخواسته است آنها را تکرار کند. در این میان، [[انجیل]] [[مرقس]] پیش از دیگر اناجیل نوشته شده است<ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۱۳۹. </ref>.
 
اما [[قرآن کریم]]، هیچ گاه از کلمۀ اناجیل استفاده نکرده است؛ بلکه از [[انجیل]] یاد می‌کند و از [[آیات قرآنی]] به دست می‌‌آید [[کتاب آسمانی]] [[حضرت مسیح]] دچار [[تحریف]] شده است، [[شاهد]] اینکه اناجیل فعلی پس از زمان [[حضرت عیسی]]{{ع}} و حتی پس از [[حواریون]] پدید آمده‌اند، این است که نویسندگان اناجیل، برای تألیف کتابشان از آثار شفاهی [[جماعت]] نخستین [[مسیحی]] که با تخیلات و ذهنیات شخصیشان آمیخته شده استفاده کرده‌اند، به ویژه اندیشه‌های [[پولس]] که برخی [[صاحب نظران]] او را معمار [[مسیحیت]] کنونی می‌دانند<ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۱۴۰-۱۴۱. </ref>.
 
== [[انجیل]] در [[قرآن]] ==
در [[قرآن کریم]] دوازده بار کلمۀ [[انجیل]] استفاده شده و به برخی از ویژگی‌های این [[کتاب آسمانی]] اشاره شده است؛ از جمله اینکه‌ انجیل‌، دارای [[احکام]] است و [[احکام شرعی]] آن، آسان‌تر از [[احکام شرعی]] [[حضرت موسی]] {{ع}} بوده است<ref>ر.ک: [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۱۳۸. </ref>.
 
[[قرآن کریم]]، از [[انجیل]] به بزرگی یاد می‌‌کند و آن را سراسر [[نور]]، [[هدایت]] و [[موعظه]] می‌‌داند، چراکه فرموده است: {{متن قرآن|وَلَوْ أَنَّهُمْ أَقَامُوا التَّوْرَاةَ وَالْإِنْجِيلَ وَمَا أُنْزِلَ إِلَيْهِمْ مِنْ رَبِّهِمْ لَأَكَلُوا مِنْ فَوْقِهِمْ وَمِنْ تَحْتِ أَرْجُلِهِمْ مِنْهُمْ أُمَّةٌ مُقْتَصِدَةٌ وَكَثِيرٌ مِنْهُمْ سَاءَ مَا يَعْمَلُونَ}}<ref>«و اگر آنان تورات و انجیل و آنچه را از پروردگارشان به سوی آنها فرو فرستاده شده است، بر پا می‌داشتند از نعمت‌های آسمانی و زمینی برخوردار می‌شدند ؛ برخی از ایشان امتی میانه‌رو هستند و بسیاری از آنان آنچه انجام می‌دهند زشت است» سوره مائده، آیه ۶۶.</ref>.
 
تقدس [[انجیل]] ادعای بی مبنا نیست چراکه اولا رهبانیتی که [[راهبان]] [[نصارا]] خودشان را به آن ملتزم کرده‌اند روا نیست و ثانیا بنابر [[آیات قرآنی]]، در [[انجیل]] از [[پیامبر]] [[مسلمانان]]، [[حضرت محمد]] یاد شده و از نشانه‌های او مانند [[امی بودن]] و همچنین نام او، [[احمد]] و [[وصف]] پیروانش سخن گفته شده است<ref>ر.ک: [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۱۴۰. </ref>.
 
[[قرآن]]، گاهی از [[مسیحیت]] با تعبیر [[اهل انجیل]] یاد کرده است. البته [[مسیحیان]] هرگز نمی‌گویند [[عیسی]]{{ع}} کتابی به نام [[انجیل]] آورد است؛ آنان [[اعتقاد]] دارند؛ آوردن [[وحی]] توسط [[عیسی]]{{ع}} به گونه‌ای که [[مسلمانان]] در مورد [[قرآن]] و [[پیامبر اسلام]] معتقدند، در [[مسیحیت]] جایی ندارد. با این همه [[انجیل]] را [[مقدس]] و کاتبان آن را مورد [[عنایت خداوند]] می‌‌دانند<ref>ر.ک: میشل، توماس، کلام مسیحی، انتشارات ادیان، ترجمه حسین توفیقی، ص ۲۶.</ref>.  
[[مسیحیان]]، [[عیسی]]{{ع}} را تجسم [[وحی الهی]] می‌دانند و به عقیدۀ آنان [[عیسی]]{{ع}} حامل [[پیام]] از طرف [[خداوند]] نیست؛ بلکه عین [[پیام]] [[خداوند]] است. به همین [[دلیل]] [[مسیحیان]] انجیلی را که [[عیسی]]{{ع}} آن را نوشته و یا به شاگردانش املاء کرده را قبول ندارند چراکه [[عیسی]]{{ع}} را حامل [[پیام]] [[خداوند]] که در قالب کتاب [[انجیل]] تدوین شده نمی‌دانند؛ البته آنان معتقدند [[خداوند]] [[کتاب مقدس]] را به وسیله [[الهامات]] [[روح القدس]] پدید آورده و برای این منظور مؤلفانی از [[بشر]] را برای [[نوشتن]] آنها قرار داده و در [[نوشتن]] به گونه‌ای آنان را [[یاری]] کرده است که فقط چیزهایی را که او موافقش بوده، نوشته‌ شود<ref>.ر.ک: میشل، توماس، کلام مسیحی، انتشارات ادیان، ترجمه حسین توفیقی، ص ۲۶.</ref>.
[[مسیحیان]]، [[عیسی]]{{ع}} را تجسم [[وحی الهی]] می‌دانند و به عقیدۀ آنان [[عیسی]]{{ع}} حامل [[پیام]] از طرف [[خداوند]] نیست؛ بلکه عین [[پیام]] [[خداوند]] است. به همین [[دلیل]] [[مسیحیان]] انجیلی را که [[عیسی]]{{ع}} آن را نوشته و یا به شاگردانش املاء کرده را قبول ندارند چراکه [[عیسی]]{{ع}} را حامل [[پیام]] [[خداوند]] که در قالب کتاب [[انجیل]] تدوین شده نمی‌دانند؛ البته آنان معتقدند [[خداوند]] [[کتاب مقدس]] را به وسیله [[الهامات]] [[روح القدس]] پدید آورده و برای این منظور مؤلفانی از [[بشر]] را برای [[نوشتن]] آنها قرار داده و در [[نوشتن]] به گونه‌ای آنان را [[یاری]] کرده است که فقط چیزهایی را که او موافقش بوده، نوشته‌ شود<ref>.ر.ک: میشل، توماس، کلام مسیحی، انتشارات ادیان، ترجمه حسین توفیقی، ص ۲۶.</ref>.
*آیاتی که کلمۀ [[انجیل]] در آنها استفاده شده به چند بخش تقسیم می‌‌شود:
 
آیاتی که کلمۀ [[انجیل]] در آنها استفاده شده به چند بخش تقسیم می‌‌شود:
#آیاتی که جنبه [[تربیتی]] دارد مانند:
#آیاتی که جنبه [[تربیتی]] دارد مانند:
##{{متن قرآن|قُلْ يَا أَهْلَ الْكِتَابِ لَسْتُمْ عَلَى شَيْءٍ حَتَّى تُقِيمُوا التَّوْرَاةَ وَالْإِنْجِيلَ وَمَا أُنْزِلَ إِلَيْكُمْ مِنْ رَبِّكُمْ وَلَيَزِيدَنَّ كَثِيرًا مِنْهُمْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ طُغْيَانًا وَكُفْرًا فَلَا تَأْسَ عَلَى الْقَوْمِ الْكَافِرِينَ}}<ref>«بگو: ای اهل کتاب! تا تورات و انجیل و آنچه را از پروردگارتان به سوی شما فرو فرستاده شده است بر پا ندارید بر حق نیستید ؛ و بی‌گمان آنچه از پروردگارت به سوی تو فرو فرستاده شده است بر سرکشی و کفر بسیاری از آنان می‌افزاید پس بر گروه کافران اندوه مخور» سوره مائده، آیه ۶۸.</ref>.
##{{متن قرآن|قُلْ يَا أَهْلَ الْكِتَابِ لَسْتُمْ عَلَى شَيْءٍ حَتَّى تُقِيمُوا التَّوْرَاةَ وَالْإِنْجِيلَ وَمَا أُنْزِلَ إِلَيْكُمْ مِنْ رَبِّكُمْ وَلَيَزِيدَنَّ كَثِيرًا مِنْهُمْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ طُغْيَانًا وَكُفْرًا فَلَا تَأْسَ عَلَى الْقَوْمِ الْكَافِرِينَ}}<ref>«بگو: ای اهل کتاب! تا تورات و انجیل و آنچه را از پروردگارتان به سوی شما فرو فرستاده شده است بر پا ندارید بر حق نیستید ؛ و بی‌گمان آنچه از پروردگارت به سوی تو فرو فرستاده شده است بر سرکشی و کفر بسیاری از آنان می‌افزاید پس بر گروه کافران اندوه مخور» سوره مائده، آیه ۶۸.</ref>.
خط ۴۰: خط ۴۸:
#وعدهای مشترک [[انجیل]] و [[قرآن]]: {{متن قرآن|إِنَّ اللَّهَ اشْتَرَى مِنَ الْمُؤْمِنِينَ أَنْفُسَهُمْ وَأَمْوَالَهُمْ بِأَنَّ لَهُمُ الْجَنَّةَ يُقَاتِلُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَيَقْتُلُونَ وَيُقْتَلُونَ وَعْدًا عَلَيْهِ حَقًّا فِي التَّوْرَاةِ وَالْإِنْجِيلِ وَالْقُرْآنِ}}<ref>«همانا خداوند از مؤمنان، خودشان و دارایی‌هاشان را خریده است در برابر اینکه بهشت از آن آنها باشد؛ در راه خداوند کارزار می‌کنند، می‌کشند و کشته می‌شوند بنا به وعده‌ای راستین  که بر عهده او در تورات و انجیل و قرآن است و وفادارتر از خداوند به پیمان خویش کیست» سوره توبه، آیه ۱۱۱.</ref><ref>ر.ک: [[محمد جعفر سعیدیان‌فر|سعیدیان‌فر، محمد جعفر]]، [[سید محمد علی ایازی|ایازی، سید محمد علی]]، [[فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم]]، ص ۱۸۴-۱۸۸.</ref>
#وعدهای مشترک [[انجیل]] و [[قرآن]]: {{متن قرآن|إِنَّ اللَّهَ اشْتَرَى مِنَ الْمُؤْمِنِينَ أَنْفُسَهُمْ وَأَمْوَالَهُمْ بِأَنَّ لَهُمُ الْجَنَّةَ يُقَاتِلُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَيَقْتُلُونَ وَيُقْتَلُونَ وَعْدًا عَلَيْهِ حَقًّا فِي التَّوْرَاةِ وَالْإِنْجِيلِ وَالْقُرْآنِ}}<ref>«همانا خداوند از مؤمنان، خودشان و دارایی‌هاشان را خریده است در برابر اینکه بهشت از آن آنها باشد؛ در راه خداوند کارزار می‌کنند، می‌کشند و کشته می‌شوند بنا به وعده‌ای راستین  که بر عهده او در تورات و انجیل و قرآن است و وفادارتر از خداوند به پیمان خویش کیست» سوره توبه، آیه ۱۱۱.</ref><ref>ر.ک: [[محمد جعفر سعیدیان‌فر|سعیدیان‌فر، محمد جعفر]]، [[سید محمد علی ایازی|ایازی، سید محمد علی]]، [[فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم]]، ص ۱۸۴-۱۸۸.</ref>


==[[تحریف شدن انجیل]]==
== تحریف شدن انجیل ==
*در انجیل کنونی تحریف‌هایی صورت گرفته است که برخی از آنها عبارتند از:
در انجیل کنونی تحریف‌هایی صورت گرفته است که برخی از آنها عبارتند از:
#به [[صلیب]] کشیده شدن [[حضرت عیسی]]{{ع}}: در حالی که [[قرآن]] چنین رویدادی را نمی‌پذیرد و تصریح دارد [[خداوند]]، [[حضرت عیسی]]{{ع}} را به سوی خود برده است: {{متن قرآن|وَقَوْلِهِمْ إِنَّا قَتَلْنَا الْمَسِيحَ عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ رَسُولَ اللَّهِ وَمَا قَتَلُوهُ وَمَا صَلَبُوهُ وَلَكِنْ شُبِّهَ لَهُمْ وَإِنَّ الَّذِينَ اخْتَلَفُوا فِيهِ لَفِي شَكٍّ مِنْهُ مَا لَهُمْ بِهِ مِنْ عِلْمٍ إِلَّا اتِّبَاعَ الظَّنِّ وَمَا قَتَلُوهُ يَقِينًا بَلْ رَفَعَهُ اللَّهُ إِلَيْهِ وَكَانَ اللَّهُ عَزِيزًا حَكِيمًا}}<ref>«و (این) گفتارشان که «ما مسیح عیسی فرزند مریم، پیامبر خداوند را کشتیم» در حالی که او را نکشتند و به صلیب نکشیدند، بلکه بر آنان مشتبه شد و آنان که در این (کار) اختلاف کردند نسبت بدان در تردیدند، هیچ دانشی بدان ندارند، جز پیروی از گمان و به یقین او را نکشت بلکه خداوند او را نزد خویش فرا برد و خداوند پیروزمندی فرزانه است» سوره نساء، آیه ۱۵۷ ـ ۱۵۸</ref>.
#به [[صلیب]] کشیده شدن [[حضرت عیسی]]{{ع}}: در حالی که [[قرآن]] چنین رویدادی را نمی‌پذیرد و تصریح دارد [[خداوند]]، [[حضرت عیسی]]{{ع}} را به سوی خود برده است: {{متن قرآن|وَقَوْلِهِمْ إِنَّا قَتَلْنَا الْمَسِيحَ عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ رَسُولَ اللَّهِ وَمَا قَتَلُوهُ وَمَا صَلَبُوهُ وَلَكِنْ شُبِّهَ لَهُمْ وَإِنَّ الَّذِينَ اخْتَلَفُوا فِيهِ لَفِي شَكٍّ مِنْهُ مَا لَهُمْ بِهِ مِنْ عِلْمٍ إِلَّا اتِّبَاعَ الظَّنِّ وَمَا قَتَلُوهُ يَقِينًا بَلْ رَفَعَهُ اللَّهُ إِلَيْهِ وَكَانَ اللَّهُ عَزِيزًا حَكِيمًا}}<ref>«و (این) گفتارشان که «ما مسیح عیسی فرزند مریم، پیامبر خداوند را کشتیم» در حالی که او را نکشتند و به صلیب نکشیدند، بلکه بر آنان مشتبه شد و آنان که در این (کار) اختلاف کردند نسبت بدان در تردیدند، هیچ دانشی بدان ندارند، جز پیروی از گمان و به یقین او را نکشت بلکه خداوند او را نزد خویش فرا برد و خداوند پیروزمندی فرزانه است» سوره نساء، آیه ۱۵۷ ـ ۱۵۸</ref>.
# [[صاحب]] کتاب نبودن [[حضرت عیسی]]{{ع}}: بنابر [[باور]] [[مسیحیان]] که برگرفته از اناجیل است [[حضرت عیسی]]{{ع}} کتابی به نام انجیل نداشته است؛ اما [[قرآن]] بیان می‌‌کند [[خداوند]]، انجیل را بر [[عیسی]]{{ع}}، نازل کرده است: {{متن قرآن|قَالَ إِنِّي عَبْدُ اللَّهِ آتَانِيَ الْكِتَابَ وَجَعَلَنِي نَبِيًّا}}<ref>«(نوزاد) گفت: بی‌گمان من بنده خداوندم، به من کتاب (آسمانی) داده و مرا پیامبر کرده است» سوره مریم، آیه ۳۰.</ref><ref>ر.ک: [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۱۴۰. </ref>
# [[صاحب]] کتاب نبودن [[حضرت عیسی]]{{ع}}: بنابر [[باور]] [[مسیحیان]] که برگرفته از اناجیل است [[حضرت عیسی]]{{ع}} کتابی به نام انجیل نداشته است؛ اما [[قرآن]] بیان می‌‌کند [[خداوند]]، انجیل را بر [[عیسی]]{{ع}}، نازل کرده است: {{متن قرآن|قَالَ إِنِّي عَبْدُ اللَّهِ آتَانِيَ الْكِتَابَ وَجَعَلَنِي نَبِيًّا}}<ref>«(نوزاد) گفت: بی‌گمان من بنده خداوندم، به من کتاب (آسمانی) داده و مرا پیامبر کرده است» سوره مریم، آیه ۳۰.</ref><ref>ر.ک: [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۱۴۰. </ref>
# [[تثلیث]]: یعنی [[الوهیت]] [[حضرت مسیح]] و [[روح القدس]] خواندن آن در کنار [[خداوند]]. [[قرآن کریم]] از این [[اعتقاد]] به عنوان [[اعتقاد]] [[نصارا]] یاد کرده و آن را مورد [[مذمت]] قرار داده است: {{متن قرآن|يَا أَهْلَ الْكِتَابِ لَا تَغْلُوا فِي دِينِكُمْ وَلَا تَقُولُوا عَلَى اللَّهِ إِلَّا الْحَقَّ إِنَّمَا الْمَسِيحُ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ رَسُولُ اللَّهِ وَكَلِمَتُهُ أَلْقَاهَا إِلَى مَرْيَمَ وَرُوحٌ مِنْهُ فَآمِنُوا بِاللَّهِ وَرُسُلِهِ وَلَا تَقُولُوا ثَلَاثَةٌ}}<ref>«ای اهل کتاب! در دینتان غلوّ نورزید و درباره خداوند جز راستی سخنی بر زبان نیاورید؛ جز این نیست که مسیح عیسی پسر مریم، پیامبر خداوند و «کلمه اوست» که آن را به (دامان) مریم افکند و روحی از اوست پس به خداوند و پیامبرانش ایمان آورید و سخن از (خدای) سه‌گانه مگویید» سوره نساء، آیه ۱۷۱.</ref>؛ {{متن قرآن|لَقَدْ كَفَرَ الَّذِينَ قَالُوا إِنَّ اللَّهَ ثَالِثُ ثَلَاثَةٍ وَمَا مِنْ إِلَهٍ إِلَّا إِلَهٌ وَاحِدٌ وَإِنْ لَمْ يَنْتَهُوا عَمَّا يَقُولُونَ لَيَمَسَّنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ}}<ref>«به راستی آنان که گفتند خداوند یکی از سه (اقنوم) است  کافر شدند و هیچ خدایی جز خدای یگانه نیست و اگر از آنچه می‌گویند دست نکشند به یقین به کافران ایشان عذابی دردناک خواهد رسید» سوره مائده، آیه ۷۳.</ref><ref>ر.ک: [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۱۴۰. </ref>
# [[تثلیث]]: یعنی [[الوهیت]] [[حضرت مسیح]] و [[روح القدس]] خواندن آن در کنار [[خداوند]]. [[قرآن کریم]] از این [[اعتقاد]] به عنوان [[اعتقاد]] [[نصارا]] یاد کرده و آن را مورد [[مذمت]] قرار داده است: {{متن قرآن|يَا أَهْلَ الْكِتَابِ لَا تَغْلُوا فِي دِينِكُمْ وَلَا تَقُولُوا عَلَى اللَّهِ إِلَّا الْحَقَّ إِنَّمَا الْمَسِيحُ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ رَسُولُ اللَّهِ وَكَلِمَتُهُ أَلْقَاهَا إِلَى مَرْيَمَ وَرُوحٌ مِنْهُ فَآمِنُوا بِاللَّهِ وَرُسُلِهِ وَلَا تَقُولُوا ثَلَاثَةٌ}}<ref>«ای اهل کتاب! در دینتان غلوّ نورزید و درباره خداوند جز راستی سخنی بر زبان نیاورید؛ جز این نیست که مسیح عیسی پسر مریم، پیامبر خداوند و «کلمه اوست» که آن را به (دامان) مریم افکند و روحی از اوست پس به خداوند و پیامبرانش ایمان آورید و سخن از (خدای) سه‌گانه مگویید» سوره نساء، آیه ۱۷۱.</ref>؛ {{متن قرآن|لَقَدْ كَفَرَ الَّذِينَ قَالُوا إِنَّ اللَّهَ ثَالِثُ ثَلَاثَةٍ وَمَا مِنْ إِلَهٍ إِلَّا إِلَهٌ وَاحِدٌ وَإِنْ لَمْ يَنْتَهُوا عَمَّا يَقُولُونَ لَيَمَسَّنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ}}<ref>«به راستی آنان که گفتند خداوند یکی از سه (اقنوم) است  کافر شدند و هیچ خدایی جز خدای یگانه نیست و اگر از آنچه می‌گویند دست نکشند به یقین به کافران ایشان عذابی دردناک خواهد رسید» سوره مائده، آیه ۷۳.</ref><ref>ر.ک: [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۱۴۰. </ref>


==[[انجیل]] و [[مهدویت]]==
== [[انجیل]] و [[مهدویت]] ==
* [[انجیل]]، [[میراث]] انبیاست و دست به دست بین [[پیامبران]] سپرده شده و بعد از [[پیامبر اسلام]]{{صل}} به اوصیای ایشان رسیده و اکنون نیز اصل آن [[کتاب مقدس]]، عاری از هر گونه [[تحریف]]، نزد [[حضرت مهدی]]{{ع}} قرار دارد. ایشان [[بعد از ظهور]] آن کتاب را به همراه سایر [[کتب آسمانی]] از غاری در [[انطاکیه]] خارج می‌‌کند و در میان هر ملتی با [[احکام]] کتاب خودشان [[قضاوت]] می‌‌کند<ref>ر.ک: [[عباس حیدرزاده|حیدرزاده، عباس]]، [[فرهنگنامه آخرالزمان (کتاب)|فرهنگنامه آخرالزمان]]، ص۱۲۵. </ref>. [[انجیل]]، پس از عروج [[حضرت عیسی]]{{ع}} به [[آسمان]]، دچار دگرگونی‌های فراوان شد، به طوری که هم‌اکنون ما [[شاهد]] تناقضات بسیاری در بخش‌های مختلف [[انجیل]] هستیم. کتاب [[انجیل]] کنونی دارای چندین بخش است که هر بخشی را یکی از [[حواریون]] جمع‌آوری کرده است و همان بخش به نام خودش مشهور شد. در همین کتاب [[انجیل]] که دچار تحریف‌های بسیار شده، [[شاهد]] آیاتی هستیم که به آمدن [[منجی آخرالزمان]] [[بشارت]] می‌دهد. در این کتاب آمده است: پس از [[حضرت عیسی]]{{ع}} فتنه‌هایی چون [[جنگ]] و [[قحطی]] و مریضی و [[زلزله]] و... پدیدار می‌‌شود و در افلاک دگرگونی ایجاد خواهد شد. در آن زمان است که باید برای [[ظهور]] [[حضرت]] [[دعا]] کنید چراکه هیچ کس غیر [[خداوند]] از این امر([[ظهور]]) مطلع نیست، در آن زمان همۀ [[مردم]] به سوی او خواهند رفت و او در زمانی نامشخص که اصلاً [[گمان]] نمی‌کنید، سوار بر ابرهای [[آسمان]]، با شکوه و جلال زائدالوصفی می‌آید و به [[داوری]] در میان خلق می‌پردازد، در این هنگام مردگان [[رجعت]] خواهند کرد. گروهی نیک‌سرشت و گروهی بدطینت، هر کدام برای دیدن جزای کار خود، در صحنه حاضر می‌‌شوند و او در میان تمام [[امت‌ها]] با عصای آهنین ([[شمشیر]]) به [[حکم‌رانی]] می‌نشیند و این درحالی است که [[امید]] تمام ملت‌های [[جهان]] به [[گسترش عدالت]] او خواهد بود<ref>ر.ک: [[عباس حیدرزاده|حیدرزاده، عباس]]، [[فرهنگنامه آخرالزمان (کتاب)|فرهنگنامه آخرالزمان]]، ص۱۲۵. </ref>.
[[انجیل]]، [[میراث]] انبیاست و دست به دست بین [[پیامبران]] سپرده شده و بعد از [[پیامبر اسلام]]{{صل}} به اوصیای ایشان رسیده و اکنون نیز اصل آن [[کتاب مقدس]]، عاری از هر گونه [[تحریف]]، نزد [[حضرت مهدی]]{{ع}} قرار دارد. ایشان [[بعد از ظهور]] آن کتاب را به همراه سایر [[کتب آسمانی]] از غاری در [[انطاکیه]] خارج می‌‌کند و در میان هر ملتی با [[احکام]] کتاب خودشان [[قضاوت]] می‌‌کند<ref>ر.ک: [[عباس حیدرزاده|حیدرزاده، عباس]]، [[فرهنگنامه آخرالزمان (کتاب)|فرهنگنامه آخرالزمان]]، ص۱۲۵. </ref>. [[انجیل]]، پس از عروج [[حضرت عیسی]]{{ع}} به [[آسمان]]، دچار دگرگونی‌های فراوان شد، به طوری که هم‌اکنون ما [[شاهد]] تناقضات بسیاری در بخش‌های مختلف [[انجیل]] هستیم. کتاب [[انجیل]] کنونی دارای چندین بخش است که هر بخشی را یکی از [[حواریون]] جمع‌آوری کرده است و همان بخش به نام خودش مشهور شد. در همین کتاب [[انجیل]] که دچار تحریف‌های بسیار شده، [[شاهد]] آیاتی هستیم که به آمدن [[منجی آخرالزمان]] [[بشارت]] می‌دهد. در این کتاب آمده است: پس از [[حضرت عیسی]]{{ع}} فتنه‌هایی چون [[جنگ]] و [[قحطی]] و مریضی و [[زلزله]] و... پدیدار می‌‌شود و در افلاک دگرگونی ایجاد خواهد شد. در آن زمان است که باید برای [[ظهور]] [[حضرت]] [[دعا]] کنید چراکه هیچ کس غیر [[خداوند]] از این امر([[ظهور]]) مطلع نیست، در آن زمان همۀ [[مردم]] به سوی او خواهند رفت و او در زمانی نامشخص که اصلاً [[گمان]] نمی‌کنید، سوار بر ابرهای [[آسمان]]، با شکوه و جلال زائدالوصفی می‌آید و به [[داوری]] در میان خلق می‌پردازد، در این هنگام مردگان [[رجعت]] خواهند کرد. گروهی نیک‌سرشت و گروهی بدطینت، هر کدام برای دیدن جزای کار خود، در صحنه حاضر می‌‌شوند و او در میان تمام [[امت‌ها]] با عصای آهنین ([[شمشیر]]) به [[حکم‌رانی]] می‌نشیند و این درحالی است که [[امید]] تمام ملت‌های [[جهان]] به [[گسترش عدالت]] او خواهد بود<ref>ر.ک: [[عباس حیدرزاده|حیدرزاده، عباس]]، [[فرهنگنامه آخرالزمان (کتاب)|فرهنگنامه آخرالزمان]]، ص۱۲۵. </ref>.


==[[انجیل]] از دیدگاه [[مسیحیت]]==
== [[انجیل]] از دیدگاه [[مسیحیت]] ==
[[مسیحیان]] [[عقیده]] ندارند که [[عیسی]] کتابوبه نام انجیل آورد<ref>کلام مسیحی،ص۴۹ـ ۵۰</ref> آنان معتقدند، بعد از [[عروج عیسی]]{{ع}} [[پیروان]] وی، اقوال، [[اعمال]] و حوادثی که برای آن [[حضرت]] اتفاق افتاده بود را به صورت روایت‌هایی شفاهی، نقل می‌‌کردند و یک [[سنت]] شفاهی در بین آنها، رایج بود.<ref>تکوین الاناجیل، ص۲۴ و کلام مسیحی، ص۴۳</ref> تنها در نیمه دوم [[قرن اول]] میلادی بود که [[فکر]] [[کتابت]] این سنت شفاهی در میان پیروان مسیحیت، قوت گرفت و عده ای به [[نوشتن]] اقوال و اعمال عیسی{{ع}}، که در آن [[زمان]]، رایج بود و از سوی حواریان و [[شاگردان]] آنها نقل می‌‌شد، پرداختند.<ref>تکوین الاناجیل، ص۳۰</ref> و این نوشته‌ها را انجیل نامیدند.
[[مسیحیان]] [[عقیده]] ندارند که [[عیسی]] کتابوبه نام انجیل آورد<ref>کلام مسیحی،ص۴۹ـ ۵۰</ref> آنان معتقدند، بعد از [[عروج عیسی]]{{ع}} [[پیروان]] وی، اقوال، [[اعمال]] و حوادثی که برای آن [[حضرت]] اتفاق افتاده بود را به صورت روایت‌هایی شفاهی، نقل می‌‌کردند و یک [[سنت]] شفاهی در بین آنها، رایج بود.<ref>تکوین الاناجیل، ص۲۴ و کلام مسیحی، ص۴۳</ref> تنها در نیمه دوم [[قرن اول]] میلادی بود که [[فکر]] [[کتابت]] این سنت شفاهی در میان پیروان مسیحیت، قوت گرفت و عده ای به [[نوشتن]] اقوال و اعمال عیسی{{ع}}، که در آن [[زمان]]، رایج بود و از سوی حواریان و [[شاگردان]] آنها نقل می‌‌شد، پرداختند.<ref>تکوین الاناجیل، ص۳۰</ref> و این نوشته‌ها را انجیل نامیدند.



نسخهٔ ‏۱۱ ژوئیهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۰:۱۳

معناشناسی انجیل

کلمۀ انجیل از ریشۀ عبرانی یا سریانی است و همان کتابی است که بر حضرت عیسی(ع) نازل شده است. البته برخی صاحب نظران این کلمه را یونانی به معنی بشارت می‌‌دانند[۱].

کتاب دینی مسیحیان انجیل نامیده می‌‌شود. واژه انجیل در لغت مغرب واژه یونانی "enangelion" به معنای مژده و بشارت است.[۲]. در قرآن کریم و احادیث اسلامی، انجیل نام کتاب حضرت مسیح است که از جانب خداوند به او وحی شده است اما در کتاب‌های تاریخ ادیان و به ویژه نزد مسیحیان، کتاب‌هایی که در سده‌های نخستین مسیحیت برای ثبت اقوال و اعمال نگارش یافتند، انجیل نامیده می‌‌شود. نویسندگان انجیل‌ها در نگارش شرح زندگانی حضرت عیسی مسیح از مطالبی استفاده کرده‌اند که از طریق شاگردان او و شاهدان عینی وقایع در دسترس آنها قرار گرفته بود.[۳].[۴]

تاریخچه کتاب انجیل

بعد از عروج حضرت عیسی(ع)، یهودیان نسخه‌های انجیل را از میان بردند و مسیحیان، سال‌های سال بدون کتاب بودند. سرانجام برخی بزرگان دینی آنان تصمیم گرفتند بنابر محفوظات و شنیده‌های خویش، کتابی برای مردم بسازند، به همین دلیل بسیاری از مسیحیان برای نوشتن سخنان و وقایع زندگی حضرت عیسی(ع) دست به قلم شدند و آثاری را ساختند و شمار این اناجیل به ۶۶ کتاب رسید؛ اما در فاصله میان سال ۴۹۲ تا ۴۹۶ میلادی، پاپ ژیلاسیوس همه آنها را جز چهار انجیل را مردود دانست[۵].

انجیلی که امروزه در دسترس است، در حقیقت چهار کتاب است و میان مجموعه‌ کتاب‌های مقدس‌ قرار گرفته است. کتاب مقدس، مجموعه‌ عهد عتیق‌ (تورات) و عهد جدید است. عهد عتیق را یهودیان و مسیحیان معتبر و مقدس می‌شمارند؛ اما یهودیان اعتقادی به عهد جدید ندارند. در عهد جدید احکام شرعی یافت نمی‌شود و مسیحیان ناچارند در این باره به عهد عتیق رجوع کنند. عهد جدید، شامل ۲۷ کتاب است که شورای کارتاژ در سال ۳۹۷ میلادی، به آنها رسمیت دادند، مسیحیان معتقدند چهل نویسنده در مدتی بیش از ۱۵۰۰ سال، مجموعه کتاب مقدس را نوشته‌اند همچنین معتقدند خداوند این متون را به اشخاصی الهام کرده و آنان به واسطۀ همین الهام، کتاب مقدس را نوشته‌اند. به این ترتیب مسیحیان کتاب مقدس را کتابی آسمانی می‌‌دانند، هر چند نوشتار آن توسط اهل زمین انجام پذیرفت[۶].

براساس تحقیقات محققان مسلمان، نزدیک‌ترین انجیل به آموزه‌های قرآن، انجیل برنابا است که بر اثر تعصب آباء کلیسا کنار نهاده شد. در این انجیل اشاراتی به پیامبر آخرالزمان و جهانی بودن دین او آمده است. این انجیل را حیدر قلی خان سردار کابلی به فارسی ترجمه کرد. زمان تدوین اناجیل اربعه میان سال‌های ۷۰ تا ۱۱۰ میلادی است[۷].

هدف مسیحیان برای اناجیل ساخته شده این بود که اناجیل، توسط این چهارتن به نام متی، مرقس، لوقا و یوحنا نوشته شود و از زندگی‌نامه وحرف‌های حضرت مسیح سخن بگوید، ‌در این بین، سه انجیل متی، مرقس و لوقا بسیار به یکدیگر شبیه‌اند و از این رو، آنها را اناجیل همنظر می‌خوانند. بنابر تحقیقات انجام شده، ۹۱ درصد انجیل مرقس در انجیل متی و ۵۳ درصد آن در انجیل لوقا تکرار شده است[۸].

اناجیل همنظر شرح مختصری از زندگی و تعالیم مسیح را پیش می‌کشند؛ اما انجیل یوحنا مختصری از رویدادهای مهم زندگی مسیح و تعلیمات روحانی و اوامر او را آورده است همچنین این انجیل موضوع الوهیت حضرت مسیح را برجسته‌تر کرده است، اما به مسائلی از جمله میلاد حضرت و عروج آن نپرداخته است، محققین اختلاف در نوشتار انجیل یوحنا را به خاطر تأخر زمانی انجیل یوحنا می‌دانند؛ زیرا نویسنده از اناجیل دیگر آگاهی داشته و نخواسته است آنها را تکرار کند. در این میان، انجیل مرقس پیش از دیگر اناجیل نوشته شده است[۹].

اما قرآن کریم، هیچ گاه از کلمۀ اناجیل استفاده نکرده است؛ بلکه از انجیل یاد می‌کند و از آیات قرآنی به دست می‌‌آید کتاب آسمانی حضرت مسیح دچار تحریف شده است، شاهد اینکه اناجیل فعلی پس از زمان حضرت عیسی(ع) و حتی پس از حواریون پدید آمده‌اند، این است که نویسندگان اناجیل، برای تألیف کتابشان از آثار شفاهی جماعت نخستین مسیحی که با تخیلات و ذهنیات شخصیشان آمیخته شده استفاده کرده‌اند، به ویژه اندیشه‌های پولس که برخی صاحب نظران او را معمار مسیحیت کنونی می‌دانند[۱۰].

انجیل در قرآن

در قرآن کریم دوازده بار کلمۀ انجیل استفاده شده و به برخی از ویژگی‌های این کتاب آسمانی اشاره شده است؛ از جمله اینکه‌ انجیل‌، دارای احکام است و احکام شرعی آن، آسان‌تر از احکام شرعی حضرت موسی (ع) بوده است[۱۱].

قرآن کریم، از انجیل به بزرگی یاد می‌‌کند و آن را سراسر نور، هدایت و موعظه می‌‌داند، چراکه فرموده است: ﴿وَلَوْ أَنَّهُمْ أَقَامُوا التَّوْرَاةَ وَالْإِنْجِيلَ وَمَا أُنْزِلَ إِلَيْهِمْ مِنْ رَبِّهِمْ لَأَكَلُوا مِنْ فَوْقِهِمْ وَمِنْ تَحْتِ أَرْجُلِهِمْ مِنْهُمْ أُمَّةٌ مُقْتَصِدَةٌ وَكَثِيرٌ مِنْهُمْ سَاءَ مَا يَعْمَلُونَ[۱۲].

تقدس انجیل ادعای بی مبنا نیست چراکه اولا رهبانیتی که راهبان نصارا خودشان را به آن ملتزم کرده‌اند روا نیست و ثانیا بنابر آیات قرآنی، در انجیل از پیامبر مسلمانان، حضرت محمد یاد شده و از نشانه‌های او مانند امی بودن و همچنین نام او، احمد و وصف پیروانش سخن گفته شده است[۱۳].

قرآن، گاهی از مسیحیت با تعبیر اهل انجیل یاد کرده است. البته مسیحیان هرگز نمی‌گویند عیسی(ع) کتابی به نام انجیل آورد است؛ آنان اعتقاد دارند؛ آوردن وحی توسط عیسی(ع) به گونه‌ای که مسلمانان در مورد قرآن و پیامبر اسلام معتقدند، در مسیحیت جایی ندارد. با این همه انجیل را مقدس و کاتبان آن را مورد عنایت خداوند می‌‌دانند[۱۴]. مسیحیان، عیسی(ع) را تجسم وحی الهی می‌دانند و به عقیدۀ آنان عیسی(ع) حامل پیام از طرف خداوند نیست؛ بلکه عین پیام خداوند است. به همین دلیل مسیحیان انجیلی را که عیسی(ع) آن را نوشته و یا به شاگردانش املاء کرده را قبول ندارند چراکه عیسی(ع) را حامل پیام خداوند که در قالب کتاب انجیل تدوین شده نمی‌دانند؛ البته آنان معتقدند خداوند کتاب مقدس را به وسیله الهامات روح القدس پدید آورده و برای این منظور مؤلفانی از بشر را برای نوشتن آنها قرار داده و در نوشتن به گونه‌ای آنان را یاری کرده است که فقط چیزهایی را که او موافقش بوده، نوشته‌ شود[۱۵].

آیاتی که کلمۀ انجیل در آنها استفاده شده به چند بخش تقسیم می‌‌شود:

  1. آیاتی که جنبه تربیتی دارد مانند:
    1. ﴿قُلْ يَا أَهْلَ الْكِتَابِ لَسْتُمْ عَلَى شَيْءٍ حَتَّى تُقِيمُوا التَّوْرَاةَ وَالْإِنْجِيلَ وَمَا أُنْزِلَ إِلَيْكُمْ مِنْ رَبِّكُمْ وَلَيَزِيدَنَّ كَثِيرًا مِنْهُمْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ طُغْيَانًا وَكُفْرًا فَلَا تَأْسَ عَلَى الْقَوْمِ الْكَافِرِينَ[۱۶].
    2. ﴿وَلَوْ أَنَّهُمْ أَقَامُوا التَّوْرَاةَ وَالْإِنْجِيلَ وَمَا أُنْزِلَ إِلَيْهِمْ مِنْ رَبِّهِمْ لَأَكَلُوا مِنْ فَوْقِهِمْ وَمِنْ تَحْتِ أَرْجُلِهِمْ مِنْهُمْ أُمَّةٌ مُقْتَصِدَةٌ وَكَثِيرٌ مِنْهُمْ سَاءَ مَا يَعْمَلُونَ[۱۷]. از آیه استفاده می‌شود در قضاوت دیگران باید رعایت عدل انصاف را به کاربرد. بنابراین این نوع نگاه قرآن به این کتب چیزی غیر از نگاه تربیتی قرآن به این کتب نیست[۱۸].
    3. ﴿نَزَّلَ عَلَيْكَ الْكِتَابَ بِالْحَقِّ مُصَدِّقًا لِمَا بَيْنَ يَدَيْهِ وَأَنْزَلَ التَّوْرَاةَ وَالْإِنْجِيلَ[۱۹]. در این آیه خداوند صدق و راستی تورات و انجیل را هم ردیف قرآن می‌‌داند.
  2. آیاتی که درباره شخصیت پیامبر (ص) در انجیل سخن گفته شده است:
    1. ﴿مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ وَالَّذِينَ مَعَهُ أَشِدَّاءُ عَلَى الْكُفَّارِ رُحَمَاءُ بَيْنَهُمْ تَرَاهُمْ رُكَّعًا سُجَّدًا يَبْتَغُونَ فَضْلًا مِنَ اللَّهِ وَرِضْوَانًا سِيمَاهُمْ فِي وُجُوهِهِمْ مِنْ أَثَرِ السُّجُودِ ذَلِكَ مَثَلُهُمْ فِي التَّوْرَاةِ وَمَثَلُهُمْ فِي الْإِنْجِيلِ[۲۰].
    2. ﴿الَّذِينَ يَتَّبِعُونَ الرَّسُولَ النَّبِيَّ الْأُمِّيَّ الَّذِي يَجِدُونَهُ مَكْتُوبًا عِنْدَهُمْ فِي التَّوْرَاةِ وَالْإِنْجِيلِ[۲۱].
    3. ﴿يَا أَهْلَ الْكِتَابِ قَدْ جَاءَكُمْ رَسُولُنَا يُبَيِّنُ لَكُمْ كَثِيرًا مِمَّا كُنْتُمْ تُخْفُونَ مِنَ الْكِتَابِ وَيَعْفُو عَنْ كَثِيرٍ[۲۲]. نکات مهم در این آیات:
      1. تشبیه اصحاب پیامبر (ص) در انجیل، به پیدایش و قوت گرفتن زراعت و مراحل گوناگون رشد آن: ﴿وَمَثَلُهُمْ فِي الْإِنْجِيلِ كَزَرْعٍ أَخْرَجَ شَطْأَهُ فَآزَرَهُ فَاسْتَغْلَظَ فَاسْتَوَى عَلَى سُوقِهِ يُعْجِبُ الزُّرَّاعَ لِيَغِيظَ بِهِمُ الْكُفَّارَ[۲۳].
      2. ظهور آثار سجده و عبادت در سیمای اصحاب پیامبر (ص) از ویژگی‌های بیان شده در انجیل است: ﴿سِيمَاهُمْ فِي وُجُوهِهِمْ مِنْ أَثَرِ السُّجُودِ[۲۴] ﴿وَمَثَلُهُمْ فِي الْإِنْجِيلِ[۲۵]
      3. رسالت پیامبر اسلام و وظیفه امر به معروف و نهی از منکر ثبت شده در انجیل: ﴿الَّذِينَ يَتَّبِعُونَ الرَّسُولَ النَّبِيَّ الْأُمِّيَّ الَّذِي يَجِدُونَهُ مَكْتُوبًا عِنْدَهُمْ فِي التَّوْرَاةِ وَالْإِنْجِيلِ يَأْمُرُهُمْ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَاهُمْ عَنِ الْمُنْكَرِ[۲۶][۲۷].
  3. وعدهای مشترک انجیل و قرآن: ﴿إِنَّ اللَّهَ اشْتَرَى مِنَ الْمُؤْمِنِينَ أَنْفُسَهُمْ وَأَمْوَالَهُمْ بِأَنَّ لَهُمُ الْجَنَّةَ يُقَاتِلُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَيَقْتُلُونَ وَيُقْتَلُونَ وَعْدًا عَلَيْهِ حَقًّا فِي التَّوْرَاةِ وَالْإِنْجِيلِ وَالْقُرْآنِ[۲۸][۲۹]

تحریف شدن انجیل

در انجیل کنونی تحریف‌هایی صورت گرفته است که برخی از آنها عبارتند از:

  1. به صلیب کشیده شدن حضرت عیسی(ع): در حالی که قرآن چنین رویدادی را نمی‌پذیرد و تصریح دارد خداوند، حضرت عیسی(ع) را به سوی خود برده است: ﴿وَقَوْلِهِمْ إِنَّا قَتَلْنَا الْمَسِيحَ عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ رَسُولَ اللَّهِ وَمَا قَتَلُوهُ وَمَا صَلَبُوهُ وَلَكِنْ شُبِّهَ لَهُمْ وَإِنَّ الَّذِينَ اخْتَلَفُوا فِيهِ لَفِي شَكٍّ مِنْهُ مَا لَهُمْ بِهِ مِنْ عِلْمٍ إِلَّا اتِّبَاعَ الظَّنِّ وَمَا قَتَلُوهُ يَقِينًا بَلْ رَفَعَهُ اللَّهُ إِلَيْهِ وَكَانَ اللَّهُ عَزِيزًا حَكِيمًا[۳۰].
  2. صاحب کتاب نبودن حضرت عیسی(ع): بنابر باور مسیحیان که برگرفته از اناجیل است حضرت عیسی(ع) کتابی به نام انجیل نداشته است؛ اما قرآن بیان می‌‌کند خداوند، انجیل را بر عیسی(ع)، نازل کرده است: ﴿قَالَ إِنِّي عَبْدُ اللَّهِ آتَانِيَ الْكِتَابَ وَجَعَلَنِي نَبِيًّا[۳۱][۳۲]
  3. تثلیث: یعنی الوهیت حضرت مسیح و روح القدس خواندن آن در کنار خداوند. قرآن کریم از این اعتقاد به عنوان اعتقاد نصارا یاد کرده و آن را مورد مذمت قرار داده است: ﴿يَا أَهْلَ الْكِتَابِ لَا تَغْلُوا فِي دِينِكُمْ وَلَا تَقُولُوا عَلَى اللَّهِ إِلَّا الْحَقَّ إِنَّمَا الْمَسِيحُ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ رَسُولُ اللَّهِ وَكَلِمَتُهُ أَلْقَاهَا إِلَى مَرْيَمَ وَرُوحٌ مِنْهُ فَآمِنُوا بِاللَّهِ وَرُسُلِهِ وَلَا تَقُولُوا ثَلَاثَةٌ[۳۳]؛ ﴿لَقَدْ كَفَرَ الَّذِينَ قَالُوا إِنَّ اللَّهَ ثَالِثُ ثَلَاثَةٍ وَمَا مِنْ إِلَهٍ إِلَّا إِلَهٌ وَاحِدٌ وَإِنْ لَمْ يَنْتَهُوا عَمَّا يَقُولُونَ لَيَمَسَّنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ[۳۴][۳۵]

انجیل و مهدویت

انجیل، میراث انبیاست و دست به دست بین پیامبران سپرده شده و بعد از پیامبر اسلام(ص) به اوصیای ایشان رسیده و اکنون نیز اصل آن کتاب مقدس، عاری از هر گونه تحریف، نزد حضرت مهدی(ع) قرار دارد. ایشان بعد از ظهور آن کتاب را به همراه سایر کتب آسمانی از غاری در انطاکیه خارج می‌‌کند و در میان هر ملتی با احکام کتاب خودشان قضاوت می‌‌کند[۳۶]. انجیل، پس از عروج حضرت عیسی(ع) به آسمان، دچار دگرگونی‌های فراوان شد، به طوری که هم‌اکنون ما شاهد تناقضات بسیاری در بخش‌های مختلف انجیل هستیم. کتاب انجیل کنونی دارای چندین بخش است که هر بخشی را یکی از حواریون جمع‌آوری کرده است و همان بخش به نام خودش مشهور شد. در همین کتاب انجیل که دچار تحریف‌های بسیار شده، شاهد آیاتی هستیم که به آمدن منجی آخرالزمان بشارت می‌دهد. در این کتاب آمده است: پس از حضرت عیسی(ع) فتنه‌هایی چون جنگ و قحطی و مریضی و زلزله و... پدیدار می‌‌شود و در افلاک دگرگونی ایجاد خواهد شد. در آن زمان است که باید برای ظهور حضرت دعا کنید چراکه هیچ کس غیر خداوند از این امر(ظهور) مطلع نیست، در آن زمان همۀ مردم به سوی او خواهند رفت و او در زمانی نامشخص که اصلاً گمان نمی‌کنید، سوار بر ابرهای آسمان، با شکوه و جلال زائدالوصفی می‌آید و به داوری در میان خلق می‌پردازد، در این هنگام مردگان رجعت خواهند کرد. گروهی نیک‌سرشت و گروهی بدطینت، هر کدام برای دیدن جزای کار خود، در صحنه حاضر می‌‌شوند و او در میان تمام امت‌ها با عصای آهنین (شمشیر) به حکم‌رانی می‌نشیند و این درحالی است که امید تمام ملت‌های جهان به گسترش عدالت او خواهد بود[۳۷].

انجیل از دیدگاه مسیحیت

مسیحیان عقیده ندارند که عیسی کتابوبه نام انجیل آورد[۳۸] آنان معتقدند، بعد از عروج عیسی(ع) پیروان وی، اقوال، اعمال و حوادثی که برای آن حضرت اتفاق افتاده بود را به صورت روایت‌هایی شفاهی، نقل می‌‌کردند و یک سنت شفاهی در بین آنها، رایج بود.[۳۹] تنها در نیمه دوم قرن اول میلادی بود که فکر کتابت این سنت شفاهی در میان پیروان مسیحیت، قوت گرفت و عده ای به نوشتن اقوال و اعمال عیسی(ع)، که در آن زمان، رایج بود و از سوی حواریان و شاگردان آنها نقل می‌‌شد، پرداختند.[۴۰] و این نوشته‌ها را انجیل نامیدند.

نوشته شدن این انجیل‌ها زمانی شروع شد که مسیحیت توسط پُولس "polus" که سال‌ها بعد از حضرت عیسی به این دین ایمان آورد[۴۱] در مناطق مختلفی از اروپا و آسیای صغیر پراکنده شده بود و عده زیادی از غیر یهودیان ساکن در مناطق نامبرده بدون این که شریعت موسی(ع) که مورد تأیید عیسی(ع)[۴۲] و حواریان ساکن در فلسطین بود را قبول کنند به آیین مسیحیت گرویده بودند و کلیساهای متعددی در انطاکیه، ایکونیوم، لیسترا، پرگا، کورنت و... تشکیل شده بود[۴۳] به همین دلیل هنگامی که نهضت کتابتِ سنت شفاهی مسیحیت، آغاز شد، هر کس، به تشخیص خود و سبک خاصی که داشت به تدوین اعمال، اقوال و حوادث مربوط به حضرت عیسی(ع) پرداخت.[۴۴] و بدین ترتیب نوشته‌های متعددی به نام انجیل، به وجود آمد.[۴۵] که با محیط‌های مختلف، قابل انطباق بوده و نیازهای کلیساها را رفع می‌‌کردند.[۴۶]. تعدد متون فوق، باعث شد تا کلیسا معین کند که کدام یک از نوشته‌های مسیحی را معتبر و معیار می‌‌داند و البته این کار آسانی نبود؛ زیرا همه، نوشته‌های خود را اصیل و معتبر می‌‌دانستند. افزون بر انجیل‌های چهارگانه، کتاب اعمال رسولان، نامه‌های رسولان و همچنین کتاب مکاشفه که امروزه عهد جدید را تشکیل می‌‌دهند، متن‌های دیگری نیز تداول عام داشتند. انجیل توما، انجیل حقیقت، انجیل دوم متی، اعمال پطرس، اعمال یوحنا[۴۷] و همچنین انجیل برنابا، انجیل ناصریان، انجیل عبرانیان، انجیل مصریان و... از جمله این انجیل‌ها بودند.[۴۸].

با این حال در اواسط قرن دوم میلادی مارسیون مقامات کلیسا را سخت تحت فشار قرار داد که موضع خود را تعیین کنند. وی، مخالف سرسخت یهودیان بود و در آن موقع تمام عهد عتیق و آن چه از نوشته‌های پس از عیسی(ع) که خیلی مرتبط با عهد عتیق بود یا از اخبار و احادیث یهودی، نشئت می‌‌گرفت را طرد می‌‌کرد. مارسیون، فقط انجیل لوقا و نوشته‌های پولس را معتبر می‌‌دانست؛ زیرا فکر می‌‌کرد که لوقا سخن گوی پولس بوده است.[۴۹] کلیسا در واکنش به رفتار مارسیون، وی را کافر اعلام کرد و رساله‌های پولس را کنار گذاشت؛ اما بار دیگر انجیل‌های متی، مرقس، لوقا و یوحنّا را معتبر شناخته و چند اثر دیگر مانند اعمال رسولان را بر آنها افزود؛ با این همه در قرن‌های نخستین میلادی، فهرست کتاب‌های عهد جدید، نهایی نشد و لیست رسمی این کتاب‌ها با زمان تغییر می‌‌کرد و کم و زیاد می‌‌شد. به عنوان مثال، نوشته‌هایی که بعداً غیر معتبر، شناخته شدند، در مجموعه قبلی درج شده بود و حال آنکه نوشته‌های دیگری که در عهد جدید کنونی، قرار گرفته‌اند، در آن زمان، حذف شده بودند. شک و تردید در این موضوع تا مجمع روحانی هیپون در سال "۳۹۳میلادی" و مجمع روحانی کارتاژ در سال "۳۹۷میلادی" طول کشید.[۵۰] و در مجمع اخیر بود که حذف‌های نهایی به عمل آمد و بیش از صد انجیل از بین برده شد و تنها چهار انجیل نگهداری شد تا در لیست نوشته‌های عهد جدید که کانن نامیده می‌‌شود، وارد شوند[۵۱] بدین ترتیب در اوایل قرن پنجم میلادی تنها چهار انجیل توانستند به عنوان انجیل‌های رسمی جایگاه ثابتی را در عهد جدید، پیدا کنند.[۵۲].

  1. انجل مَرْقس: این ا نجیل در حوالی سال ۷۰ میلادی توسط شخصی به نام مَرْقُس "Marcus"، تألیف شده است[۵۳]. مرقس جنبه‌های بشری عیسی را به گونه ای برجسته، نشان می‌‌دهد و بدین وسیله بر انسان بودن او تأکید میورزد. انجیل مرقس مژده عیسی را به شکل اساسی و نزدیک به صورت ابتدایی آن می‌‌آورد و اصول آن چنین است: از گناه دور شوید و به درگاه الهی توبه کنید؛ زندگی خود را با شریعت خدا هماهنگ سازید و ملکوت همین است[۵۴] رنج‌های عیسی(ع) جایگاه بسیار مهمی در این انجیل به خود اختصاص داده است.
  2. انجیل متی: این انجیل توسط شخصی به نام مَتّی "Matthew" نوشته شده است. عده ای معتقدند که متّای حواری در اواخر سده اول میلادی مجموعه ای از سخنان عیسی(ع) که احتمال دارد خودش گردآوری کرده و به زبان آرامی نوشته بود را منبع اطلاعات خویش قرار داده و سپس آن را با انجیل مَرْقُس درهم آمیخته و انجیلی دیگر خطاب به یهودیان و برای ردِّ انتقادهای آنان نگاشت[۵۵]. برخی زمان تألیف این انجیل را سال "۸۰ و ۹۰ م" و مکان تألیف آن را سوریه و فلسطین می‌‌دانند. این کتاب، چون برای یهودیان نوشته شده از شواهد عهد عتیق، بسیار استفاده کرده است[۵۶]. این انجیل، عیسی(ع) را به عنوان متمم دین یهود، معلم اعظم، موسای جدید و صاحب شریعت عهد جدید، معرفی می‌‌کند. شیوه ادبی نویسنده این انجیل بر گردآوری گفتارها و کارهای عیسی بر اساس ترتیب اهمیت موضوعی، استوار است و نه ترتیب تاریخی آنها[۵۷].
  3. انجیل لُوقا: این انجیل در سال‌های "۸۰ و ۹۰میلادی" توسط شخصی به نام لوقا "Luke" در انطاکیه و خطاب به مشرکین تألیف شده است.[۵۸] لُوقا را به عنوان یار غیر یهودی الاصل پولس رسول معرفی می‌‌کنند، پس وی یکی از دوازده شاگرد عیسی(ع) نبوده است. وی، با آنکه بسیار به انجیل مَرْقُس تکیه می‌‌کند، در نوشته خود برخی از اندیشه‌های کلامی را وارد کرده که در دو انجیل قبل وجود ندارد. یعنی حوادث زندگی عیسی(ع) و تعالیم وی در این انجیل در پرتو مرگ و رستاخیز وی تفسیر می‌‌شود[۵۹]. مهم‌ترین اندیشه‌های انجیل لوقا را می‌‌توان چنین خلاصه کرد: عمومیت رسالت عیسی و این که وی نه تنها به سوی یهود، بلکه به سوی همه امت‌ها فرستاده شده است. عیسی دوست گناه کاران و غم خوار رنج دیدگان... و مرد دعاست.[۶۰].
  4. انجیل یُوحنّا: این انجیل در بین سال‌های "۹۵تا ۱۰۰م" توسط شخصی به نام یُوحنّا "yuhanna" و در آسیای صغیر، تألیف شده است.[۶۱] یک دقت کامل در انجیل مذکور روشن می‌‌کند که خوانندگان انجیل یوحنا از وقایعی که در انجیل‌های سه گانه[۶۲]، نقل شده، اطلاع داشته‌اند. از این جهت معلوم است که انجیل یُوحنّا قدری عقب‌تر از انجیل‌های دیگر، نوشته شده است.[۶۳] این انجیل مدعی شرح حال نویسی حضرت عیسی(ع) نیست و مسیح را از لحاظ خداشناسی به عنوان لوگوس "کلمه" خداوند، آفریدگار جهان و رهاننده بشر، معرفی می‌‌کند و با انجیل‌های همنوا در بسیاری از جزئیات و همچنین در توصیف کلی مسیح مغایرت دارد.[۶۴] از دیدگاه انجیل یوحنا، حوادث زندگی عیسی مسیح از تأثیر زندگی و کارهایش بر جامعه مسیحی حکایت می‌‌کند... انجیل یوحنا می‌‌گوید: عیسی نور، حقیقت، حیات و کسی است که راه رسیدن به خدا را به ما نشان می‌‌دهد.[۶۵] همه این تعالیم در سخنان طولانی عیسی(ع) در شام آخری که با شاگردان صرف کرد، یافت می‌شود.[۶۶]. با آنکه انجیل‌های مَرْقس، متی و لوقا به دلیل ساختار و نحوه نقل کارها و سخنان عیسی(ع)، اناجیل همنوا و نظیر، نامیده می‌‌شوند.[۶۷] و اصل همه آنها به زبان یونانی نوشته شده است.[۶۸] با این همه میان یک انجیل با انجیل دیگر تناقض‌های فراوان، وجود دارد و در آنها اطلاعات تاریخی مبهم، شباهت با افسانه‌های خدایان مشرکان، حوادث ساختگی برای اثبات تحقق یافتن پیش گویی‌های عهد قدیم و... موجود است[۶۹].
  5. انجیل برنابا: نام اصلی نویسنده این انجیل یوسف می‌‌باشد. وی از پدر و مادری یهودی در جزیره قبرس به دنیا آمد. نژاد او به سبط لاوی از اسباط خاندان اسرائیل می‌‌رسد و لقب برنابا "Barnaba" که مرکب از بر و نابا یعنی فرزند اندرز یا فرزند تسلیت، می‌‌باشد،توسط حواریان عیسی(ع) به وی عطا شده است.[۷۰] نسخه اصلی انجیل بِرنابا که به زبان ایتالیایی در ۲۲۲ فصل کوچک و بزرگ و ۲۲۵ صفحه ضخیم در کتاب خانه دربار وین، نگهداری می‌‌شود برای اولین بار توسط راهب ایتالیایی فِرامارینو در اواخر قرن شانزدهم میلادی از کتاب خانه پاپ بیرون آورده شد و در معرض استفاده همگان قرار گرفت[۷۱] یکی از اهداف اصلی برنابا در نوشتن انجیل به گونه ای که خودش در اوّل کتاب گفته است، برافروختن چراغ توحید، می‌‌باشد و عیسی(ع) نیز مانند پیامبران دیگر، همان را ترویج می‌‌کرده است. جالب است که برنابا می‌‌نویسد: چون آدم و حوا از بهشت بیرون شدند، مشاهده کردند که بالای دروازه بهشت نوشته اند:لااله إلاّ اللّه محمّد رسول اللّه[۷۲] در این انجیل بارها به نماز خواندن مسیح، اشاره شده است[۷۳]. برنابا، اظهار می‌‌دارد که عیسی(ع) چندین بار مردم را جمع کرد و به آنان فرمود که او را پسر خدا نخوانند و حتی نیروی اعجاز خود را به دیگران داده که مردم از این خیال زشت، برگردند.[۷۴] وی، به صلیب کشیده شدن عیسی(ع) را انکار می‌‌کند[۷۵] در این انجیل بیش از ده مرتبه نام پیامبر اسلام به لفظ محمد(ص) آمده است[۷۶].

هر چند دانشمندان مسلمان، انجیل برنابا را انجیل نازل شده بر حضرت عیسی نمی‌دانند؛ ولی از دیدگاه آنان این انجیل بیشتر از سایر انجیل‌ها با واقعیت‌های تاریخی، تطابق دارد. البته برخی از دانشمندان مسیحی به دلیل این که فرامارینو معرفی کننده انجیل برنابا به عالم مسیحیت، بعد از خواندن این انجیل مسلمان شد، ارزش تاریخی این انجیل را زیر سؤال برده‌اند و آن را جعل شده از سوی وی، معرفی کرده‌اند.[۷۷] ولی دلیلی بر گفتار خود ارائه نداده‌اند.

انجیل در منابع اسلامی: قرآن کریم که نخستین منبع معارف اسلامی است عیسی(ع) را یکی از پیامبران الهی می‌‌شمارد. انجیل به عنوان کتاب آسمانی بر آن حضرت نازل شده است. ﴿وَقَفَّيْنَا عَلَى آثَارِهِمْ بِعِيسَى ابْنِ مَرْيَمَ مُصَدِّقًا لِمَا بَيْنَ يَدَيْهِ مِنَ التَّوْرَاةِ وَآتَيْنَاهُ الْإِنْجِيلَ فِيهِ هُدًى وَنُورٌ وَمُصَدِّقًا لِمَا بَيْنَ يَدَيْهِ مِنَ التَّوْرَاةِ وَهُدًى وَمَوْعِظَةً لِلْمُتَّقِينَ[۷۸]؛ ﴿ثُمَّ قَفَّيْنَا عَلَى آثَارِهِمْ بِرُسُلِنَا وَقَفَّيْنَا بِعِيسَى ابْنِ مَرْيَمَ وَآتَيْنَاهُ الْإِنْجِيلَ وَجَعَلْنَا فِي قُلُوبِ الَّذِينَ اتَّبَعُوهُ رَأْفَةً وَرَحْمَةً وَرَهْبَانِيَّةً ابْتَدَعُوهَا مَا كَتَبْنَاهَا عَلَيْهِمْ إِلَّا ابْتِغَاءَ رِضْوَانِ اللَّهِ فَمَا رَعَوْهَا حَقَّ رِعَايَتِهَا فَآتَيْنَا الَّذِينَ آمَنُوا مِنْهُمْ أَجْرَهُمْ وَكَثِيرٌ مِنْهُمْ فَاسِقُونَ[۷۹] کلمه انجیل دوازده بار در قرآن، تکرار شده، ولی هیچ گاه به صورت جمع "اناجیل"، وارد نشده است و این یکی از ادلّه ای است که نشان می‌‌دهد، انجیل مورد نظر قرآن غیر از انجیل‌هایی است که مسیحیان آنها را از جمله کتاب‌های مقدس خود می‌‌دانند. از دیدگاه قرآن، انجیل کتابواست آسمانی که از سوی خداوند نازل شده و هم چون قرآن و تورات اصلی، نور، هدایت و موعظه برای تقوا پیشه گان بود. نه تنها شریعت تورات اصلی را نفی نمی‌کند، بلکه آن چه در تورات ذکر شده بود را تصدیق و تأیید می‌‌کند ﴿وَقَفَّيْنَا عَلَى آثَارِهِمْ بِعِيسَى ابْنِ مَرْيَمَ مُصَدِّقًا لِمَا بَيْنَ يَدَيْهِ مِنَ التَّوْرَاةِ وَآتَيْنَاهُ الْإِنْجِيلَ فِيهِ هُدًى وَنُورٌ وَمُصَدِّقًا لِمَا بَيْنَ يَدَيْهِ مِنَ التَّوْرَاةِ وَهُدًى وَمَوْعِظَةً لِلْمُتَّقِينَ[۸۰] و تنها برخی از احکام آن را نسخ می‌‌کند ﴿وَمُصَدِّقًا لِمَا بَيْنَ يَدَيَّ مِنَ التَّوْرَاةِ وَلِأُحِلَّ لَكُمْ بَعْضَ الَّذِي حُرِّمَ عَلَيْكُمْ وَجِئْتُكُمْ بِآيَةٍ مِنْ رَبِّكُمْ فَاتَّقُوا اللَّهَ وَأَطِيعُونِ[۸۱] و به صراحت آمدن پیامبر اسلام(ص) را بشارت می‌‌دهد.﴿الَّذِينَ يَتَّبِعُونَ الرَّسُولَ النَّبِيَّ الْأُمِّيَّ الَّذِي يَجِدُونَهُ مَكْتُوبًا عِنْدَهُمْ فِي التَّوْرَاةِ وَالْإِنْجِيلِ يَأْمُرُهُمْ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَاهُمْ عَنِ الْمُنْكَرِ وَيُحِلُّ لَهُمُ الطَّيِّبَاتِ وَيُحَرِّمُ عَلَيْهِمُ الْخَبَائِثَ وَيَضَعُ عَنْهُمْ إِصْرَهُمْ وَالْأَغْلَالَ الَّتِي كَانَتْ عَلَيْهِمْ فَالَّذِينَ آمَنُوا بِهِ وَعَزَّرُوهُ وَنَصَرُوهُ وَاتَّبَعُوا النُّورَ الَّذِي أُنْزِلَ مَعَهُ أُولَئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ[۸۲]

در احادیث ائمه معصوم(ع) انجیل به عنوان کتابوکه در ماه رمضان بر عیسی(ع) نازل گردیده معرفی شده است.[۸۳] و بر خلاف قرآن که آیات آن به صورت تدریجی و در غیر الواح و صحف نازل شده و به همین دلیل فرقان نامیده می‌‌شود، انجیل یک باره و در ورق نازل شده است[۸۴] از دیدگاه احادیث در کتاب انجیل به مسائلی چون اقامه نماز، امر به معروف، نهی از منکر، تحریم حرام و تحلیل حلال، امر شده و موعظه‌ها و امثال متعددی آمده است؛ با این همه به حکم قصاص، حدود وارث، اشاره ای نشده است.[۸۵] و در عوض به پیروان عیسی(ع) امر شده که به شریعت تورات عمل کنند. مگر قسمت‌هایی که توسط آن حضرت، نسخ شده است. ﴿نَزَّلَ عَلَيْكَ الْكِتَابَ بِالْحَقِّ مُصَدِّقًا لِمَا بَيْنَ يَدَيْهِ وَأَنْزَلَ التَّوْرَاةَ وَالْإِنْجِيلَ[۸۶] این احکام نسخ شده،عبارتند از: حرمت کار کردن در روز شنبه، خوردن پیه حیوانات و پرندگان که در دین عیسی(ع) حلال شده‌اند.[۸۷]. بر اساس احادیث اسلامی، انجیل در اختیار پیامبر اکرم(ص) بود و پس از او در اختیار ائمه معصوم(ع) قرار گرفت[۸۸] و به هنگام ظهور امام مهدی ظاهر خواهد شد.[۸۹] با این که از دیدگاه احادیث، انجیلی که بر عیسی(ع)، نازل شده، غیر از انجیل‌های موجود در عهد جدید و مورد استناد مسیحیان می‌‌باشد[۹۰]؛ ولی در برخی اوقات ائمه معصوم(ع) در مناظرات شان با مسیحیان به همین انجیل‌های موجود، استناد کرده و آنان را محکوم کرده‌اند.[۹۱].

دانشمندان اسلامی ضمن تأکید بر این که انجیل اصلی یکی بوده و آن همان است که از جانب خداوند بر حضرت عیسی(ع) نازل شده است[۹۲] در مورد انجیل‌های موجود دو احتمال داده‌اند؛ احتمال اوّل این است که بسیاری از قسمت‌های انجیل اصلی توسط نویسندگان بعدی اناجیل حذف شده و خرافات زیادی بر آن افزوده شده و همین امر سبب شده تا ارزش خود را از دست بدهد[۹۳] و اوصافی چون نور، موعظه و هدایت بودن را نداشته باشد. احتمال دوم این است که انجیل اصلی به کلّی به فراموشی سپرده شده و به جای آن کتاب‌های دیگری توسط پیروان کلیسا نوشته شده است[۹۴] از میان دو احتمال بالا، احتمال دوم به دلیل مطابقت با وقایع تاریخی بیشتر مورد قبول واقع شده است[۹۵]، با این همه، در استناد این انجیل‌ها به حواری‌ها و یا شاگردان آنها، شک و تردید، وجود دارد؛ زیرا اوّلاً، این اناجیل در اواخر قرن چهارم و اوایل قرن پنجم رسمیت یافته اند[۹۶] و آثار خطی باقی مانده از آنها مربوط به قرن سوم میلادی است و قبل از این دوره اثری از این انجیل‌ها به دست ما نرسیده است.

بنابراین مدت دو قرن در معرض اشتباهات استنساخ و تغییرات احتمالی برای وفق دادن متن با نظریات بانیان و اصول خداشناسی فرقه و... بوده است[۹۷] و نمی‌توانند سند صحیحی داشته باشند ثانیاً: نام بیشتر کتاب‌های یونانی صریحاً به نویسنده آنها اضافه می‌‌شود؛ مثلاً می‌‌گویند: ایلیاد هومر وجمهوری افلاطون؛ این در حالی است که برای انجیل‌ها از این شیوه استفاده نمی‌کنند، بلکه از حرف اضافه "Kata" (در زبان یونانی به معنای به روایت متی یا به روایت لوقا و یا... معنی می‌‌دهد) به کار می‌‌برند و گویا بدین شیوه از نسبت دادن این کتاب‌ها به نویسندگان سنتی آنها می‌‌پرهیزند[۹۸].

ثالثاً: انجیل‌های دیگری مانند انجیل برنابا وجود دارد که با انجیل‌های چهارگانه، تعارض دارند و ترجیح این انجیل‌ها بر انجیل‌های غیر رسمی هیچ مرجّحی ندارد[۹۹].[۱۰۰]

منابع

پانویس

  1. ر.ک: فرهنگ شیعه، ص ۱۳۸.
  2. قاموس کتاب مقدس، ۱۱۱
  3. لوقا ،۱ـ۴
  4. رضوی، رسول، مقاله «انجیل»، دانشنامه کلام اسلامی ج۱ ص ۵۰۱.
  5. دائرة المعارف کتاب مقدس‌، ۲۵۹؛ عهدین‌، قرآن و علم‌، ۱۰۷؛ قاموس کتاب مقدس‌، ۱۱۲ و ۱۱۳.
  6. فرهنگ شیعه، ص ۱۳۸.
  7. دائرة المعارف کتاب مقدس‌، ۲۵۹؛ عهدین‌، قرآن و علم‌، ۱۰۷؛ قاموس کتاب مقدس‌، ۱۱۲ و ۱۱۳.
  8. دائرة المعارف کتاب مقدس‌، ۲۵۹؛ عهدین‌، قرآن و علم‌، ۱۰۷؛ قاموس کتاب مقدس‌، ۱۱۲ و ۱۱۳.
  9. فرهنگ شیعه، ص ۱۳۹.
  10. فرهنگ شیعه، ص ۱۴۰-۱۴۱.
  11. ر.ک: فرهنگ شیعه، ص ۱۳۸.
  12. «و اگر آنان تورات و انجیل و آنچه را از پروردگارشان به سوی آنها فرو فرستاده شده است، بر پا می‌داشتند از نعمت‌های آسمانی و زمینی برخوردار می‌شدند ؛ برخی از ایشان امتی میانه‌رو هستند و بسیاری از آنان آنچه انجام می‌دهند زشت است» سوره مائده، آیه ۶۶.
  13. ر.ک: فرهنگ شیعه، ص ۱۴۰.
  14. ر.ک: میشل، توماس، کلام مسیحی، انتشارات ادیان، ترجمه حسین توفیقی، ص ۲۶.
  15. .ر.ک: میشل، توماس، کلام مسیحی، انتشارات ادیان، ترجمه حسین توفیقی، ص ۲۶.
  16. «بگو: ای اهل کتاب! تا تورات و انجیل و آنچه را از پروردگارتان به سوی شما فرو فرستاده شده است بر پا ندارید بر حق نیستید ؛ و بی‌گمان آنچه از پروردگارت به سوی تو فرو فرستاده شده است بر سرکشی و کفر بسیاری از آنان می‌افزاید پس بر گروه کافران اندوه مخور» سوره مائده، آیه ۶۸.
  17. «و اگر آنان تورات و انجیل و آنچه را از پروردگارشان به سوی آنها فرو فرستاده شده است، بر پا می‌داشتند از نعمت‌های آسمانی و زمینی برخوردار می‌شدند ؛ برخی از ایشان امتی میانه‌رو هستند و بسیاری از آنان آنچه انجام می‌دهند زشت است» سوره مائده، آیه ۶۶.
  18. ر.ک: سعیدیان‌فر، محمد جعفر، ایازی، سید محمد علی، فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم، ص ۱۸۴-۱۸۸.
  19. «(این) کتاب را که کتاب‌های آسمانی پیش از خود را راست می‌شمارد، به حق بر تو (به تدریج) فرو فرستاد و تورات و انجیل را (یکجا) فرو فرستاد» سوره آل عمران، آیه ۳.
  20. «محمد، پیامبر خداوند است و آنان که با وی‌اند، بر کافران سختگیر، میان خویش مهربانند؛ آنان را در حال رکوع و سجود می‌بینی که بخشش و خشنودی‌یی از خداوند را خواستارند؛ نشان (ایمان) آنان در چهره‌هایشان از اثر سجود، نمایان است، داستان آنان در تورات همین است و در انجیل» سوره فتح، آیه ۲۹.
  21. «همان کسان که از فرستاده پیام‌آور درس ناخوانده پیروی می‌کنند، همان که (نام) او را نزد خویش در تورات و انجیل نوشته می‌یابند» سوره اعراف، آیه ۱۵۷.
  22. «ای اهل کتاب! فرستاده ما نزد شما آمده است که بسیاری از آنچه را که از کتاب (آسمانی خود) پنهان می‌داشتید برای شما بیان می‌کند و بسیاری (از لغزش‌های شما) را می‌بخشاید» سوره مائده، آیه ۱۵.
  23. «وصفشان در تورات و در انجيل، كه چون كشته‏ اى هستند كه جوانه بزند و آن جوانه محكم شود و بر پاهاى خود بايستد و كشاورزان را به شگفتى وادارد، تا آنجا كه كافران را به خشم آورد.» سوره فتح، آیه ۲۹.
  24. «نشان (ایمان) آنان در چهره‌هایشان از اثر سجود، نمایان است» سوره فتح، آیه ۲۹.
  25. «وصفشان در انجيل» سوره فتح، آیه ۲۹.
  26. «همان کسان که از فرستاده پیام‌آور درس ناخوانده پیروی می‌کنند، همان که (نام) او را نزد خویش در تورات و انجیل نوشته می‌یابند؛ آنان را به نیکی فرمان می‌دهد و از بدی باز می‌دارد» سوره اعراف، آیه ۱۵۷.
  27. ر.ک: سعیدیان‌فر، محمد جعفر، ایازی، سید محمد علی، فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم، ص ۱۸۴-۱۸۸.
  28. «همانا خداوند از مؤمنان، خودشان و دارایی‌هاشان را خریده است در برابر اینکه بهشت از آن آنها باشد؛ در راه خداوند کارزار می‌کنند، می‌کشند و کشته می‌شوند بنا به وعده‌ای راستین که بر عهده او در تورات و انجیل و قرآن است و وفادارتر از خداوند به پیمان خویش کیست» سوره توبه، آیه ۱۱۱.
  29. ر.ک: سعیدیان‌فر، محمد جعفر، ایازی، سید محمد علی، فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم، ص ۱۸۴-۱۸۸.
  30. «و (این) گفتارشان که «ما مسیح عیسی فرزند مریم، پیامبر خداوند را کشتیم» در حالی که او را نکشتند و به صلیب نکشیدند، بلکه بر آنان مشتبه شد و آنان که در این (کار) اختلاف کردند نسبت بدان در تردیدند، هیچ دانشی بدان ندارند، جز پیروی از گمان و به یقین او را نکشت بلکه خداوند او را نزد خویش فرا برد و خداوند پیروزمندی فرزانه است» سوره نساء، آیه ۱۵۷ ـ ۱۵۸
  31. «(نوزاد) گفت: بی‌گمان من بنده خداوندم، به من کتاب (آسمانی) داده و مرا پیامبر کرده است» سوره مریم، آیه ۳۰.
  32. ر.ک: فرهنگ شیعه، ص ۱۴۰.
  33. «ای اهل کتاب! در دینتان غلوّ نورزید و درباره خداوند جز راستی سخنی بر زبان نیاورید؛ جز این نیست که مسیح عیسی پسر مریم، پیامبر خداوند و «کلمه اوست» که آن را به (دامان) مریم افکند و روحی از اوست پس به خداوند و پیامبرانش ایمان آورید و سخن از (خدای) سه‌گانه مگویید» سوره نساء، آیه ۱۷۱.
  34. «به راستی آنان که گفتند خداوند یکی از سه (اقنوم) است کافر شدند و هیچ خدایی جز خدای یگانه نیست و اگر از آنچه می‌گویند دست نکشند به یقین به کافران ایشان عذابی دردناک خواهد رسید» سوره مائده، آیه ۷۳.
  35. ر.ک: فرهنگ شیعه، ص ۱۴۰.
  36. ر.ک: حیدرزاده، عباس، فرهنگنامه آخرالزمان، ص۱۲۵.
  37. ر.ک: حیدرزاده، عباس، فرهنگنامه آخرالزمان، ص۱۲۵.
  38. کلام مسیحی،ص۴۹ـ ۵۰
  39. تکوین الاناجیل، ص۲۴ و کلام مسیحی، ص۴۳
  40. تکوین الاناجیل، ص۳۰
  41. تاریخ جامع ادیان، ص۶۱۴
  42. لوقا، ۱۶و ۱۷
  43. تاریخ جامع ادیان، ص۶۱۳ـ ۶۱۶
  44. لوقا، باب اول۱ـ۴ و تکوین الاناجیل، ص۲۴
  45. کلام مسیحی، ص۵۱ـ ۵۲ دین مسیح، ص۴۷ و تکوین الاناجیل، ص۳۰
  46. مقایسه ای میان تورات، انجیل، قرآن و علم، ص۸۵
  47. دین مسیح، ص۴۷و ۴۸ تکوین الاناجیل، ص۳۰
  48. مقایسه ای میان تورات، انجیل، قرآن و علم، ص۱۱۰و ۱۱۱
  49. مسیحیت و بدعتها، ص۴۹
  50. مقایسه ای میان تورات، انجیل، قرآن و علم، ص۱۱۱و ۱۱۲؛ دین مسیح، ص۴۷و ۴۸ و عیسی اسطوره یا تاریخ، ص۳۰ـ ۳۱
  51. دین مسیح، ص۴۸
  52. تاریخ تفکر مسیحی، ص۵
  53. تاریخ جامع ادیان، ص۵۷۶، تکوین الاناجیل،ص۳۱
  54. کلام مسیحی، ص۴۶
  55. قاموس کتاب مقدس، ص۱۱۲
  56. تکوین الاناجیل، ص۳۱
  57. کلام مسیحی، ص۴۴
  58. تاریخ تمدن، ج۳، ص۶۵۵، تکوین الأناجیل، ص۳۱
  59. کلام مسیحی، ص۴۶
  60. همان، ص۴۷
  61. تکوین الاناجیل، ص۳۱
  62. همنوا
  63. قاموس کتاب مقدس، ص۱۱۲
  64. تاریخ تمدن، ج۳، ص۶۵۵
  65. کلام مسیحی، ص۴۹
  66. انجیل یوحنا۱۳/۱۷
  67. کلام مسیحی، ص۴۲
  68. تاریخ تمدن، ج۳، ص۶۵۴
  69. همان، ص۶۵۵
  70. سیر تاریخی انجیل برنابا، ص۹ـ ۱۱
  71. سیر تاریخی انجیل برنابا، ص۷و۹ و الرحلة المدرسیة، ج۱، ص۲۱۲ ـ۲۱۴
  72. انجیل برنابا۴۱، ۳۳
  73. همان، باب ۱۱۹
  74. انجیل برنابا باب ۱۲۶
  75. همان، باب ۲۱۵
  76. همان،۹۷، ۱۹
  77. کلام مسیحی، ص۵۳
  78. «و از پی آنان عیسی بن مریم را فرستادیم در حالی که تورات پیش از خود را راست می‌شمرد و به او انجیل دادیم که در آن رهنمود و روشنایی بود و تورات پیش از خود را راست می‌شمرد و رهنمود و پند برای پرهیزگاران بود» سوره مائده، آیه ۴۶.
  79. «سپس پیامبران خود را در پی آنان آوردیم و (نیز) عیسی پسر مریم را و به او انجیل دادیم و در دل پیروان او مهر و بخشایشی نهادیم و ما رها کردن این جهان را که از خود درآوردند بر آنان مقرّر نداشتیم جز آنکه برای رسیدن به خشنودی خداوند چنین کردند امّا آن را چنان که سزاوار نگاهداشت آن است نگاه نداشتند آنگاه ما پاداش مؤمنانشان را ارزانی داشتیم و بسیاری از آنان بزهکارند» سوره حدید، آیه ۲۷.
  80. «و از پی آنان عیسی بن مریم را فرستادیم در حالی که تورات پیش از خود را راست می‌شمرد و به او انجیل دادیم که در آن رهنمود و روشنایی بود و تورات پیش از خود را راست می‌شمرد و رهنمود و پند برای پرهیزگاران بود» سوره مائده، آیه ۴۶.
  81. «و تورات پیش از خود را راست می‌شمارم، و (آمده‌ام) تا برخی از چیزهایی را که بر شما حرام شده است حلال گردانم و نشانه‌ای از پروردگارتان برای شما آورده‌ام پس، از خداوند پروا و از من فرمانبرداری کنید!» سوره آل عمران، آیه ۵۰.
  82. «همان کسان که از فرستاده پیام‌آور درس ناخوانده پیروی می‌کنند، همان که (نام) او را نزد خویش در تورات و انجیل نوشته می‌یابند؛ آنان را به نیکی فرمان می‌دهد و از بدی باز می‌دارد و چیزهای پاکیزه را بر آنان حلال و چیزهای ناپاک را بر آنان حرام می‌گرداند و بار (تکلیف)‌های گران و بندهایی را که بر آنها (بسته) بود از آنان برمی‌دارد، پس کسانی که به او ایمان آورده و او را بزرگ داشته و بدو یاری رسانده‌اند و از نوری که همراه وی فرو فرستاده شده است پیروی کرده‌اند رستگارند» سوره اعراف، آیه ۱۵۷.
  83. کافی، ج۴،ص۱۵۷؛ من لا یحضره الفقیه، ج۴، ص۱۹۳
  84. بحارالأنوار، ج۱۴، ص۲۸۴
  85. همان، ص۲۳۴
  86. «(این) کتاب را که کتاب‌های آسمانی پیش از خود را راست می‌شمارد، به حق بر تو (به تدریج) فرو فرستاد و تورات و انجیل را (یکجا) فرو فرستاد» سوره آل عمران، آیه ۳.
  87. بحارالأنوار، ج۱۴، ص۲۴۶
  88. کافی، ج۱، ص۲۲۴
  89. علل الشرائع، ج۱، ص۱۶۱
  90. الاحتجاج، ج۲، ص۴۱۲و ۴۱۳
  91. همان، ص۴۱۱
  92. الجامع لأحکام القرآن، ج۴،ص۶؛ المیزان، ج۳، ص۲۱۵
  93. الجامع لاحکام القرآن، ج۴، ص۶؛ جامع البیان عن تأویل آی القرآن، ج۴، ص۲۶۳
  94. تاریخ یعقوبی، ج۱، ص۶۸و ۶۹؛ مروج الذهب، ج۱،ص۳۲۰؛ ملل و نحل، ج۱، ص۲۲۱؛ کشف الظنون، ج۱، ص۱۷۶؛ اظهار الحق، ج۱، ص۱۲۶ـ ۱۳۹
  95. المیزان فی تفسیر القرآن، ج۳، ص۲۱۵؛ الهدی إلی دین المصطفی، ج۱،ص۶۷ـ۷۱و ۲۶۷
  96. دین مسیح، ص۴۷و ۴۸
  97. تاریخ تمدن، ج۳، ص۶۵۴
  98. عیسی اسطوره یا تاریخ، ص۱۹و ۲۰
  99. المنار، ج۶، ص۳۵
  100. رضوی، رسول، مقاله «انجیل»، دانشنامه کلام اسلامی ج۱ ص ۵۰۱.