بررسی تطبیقی تفسیر آیات ولایت (کتاب)

بررسی تطبیقی تفسیر آیات ولایت
زبان	فارسی
ترجمهٔ کتاب	[[در دیگاه فریقین (کتاب)|در دیگاه فریقین]]
نویسنده	فتح‌الله نجارزادگان
موضوع	تفسیر و تفسیر قرآن
مذهب	[[شیعه]][[رده:کتاب شیعه]]
ناشر	[[:رده:انتشارات انتشارات پژوهشگاه حوزه و دانشگاه|انتشارات انتشارات پژوهشگاه حوزه و دانشگاه]][[رده:انتشارات انتشارات پژوهشگاه حوزه و دانشگاه]]
محل نشر	قم، ایران
سال نشر	۱۳۸۸ ش
تعداد صفحه	۲۵۴
شابک	۹۷۸-۹۶۴-۷۷۸۸-۹۹-۱
شماره ملی	‎۱‎۶‎۳‎۷‎۰‎۶‎۱

بررسی تطبیقی تفسیر آیات ولایت در دیگاه فریقین، کتابی است که با زبان فارسی به بررسی آیات مربوط به ولایت اهل بیت(ع) با توجه به منابع تفسیری شیعه و اهل سنت می‌پردازد. پدیدآورندهٔ این اثر فتح‌الله نجارزادگان است و انتشارات پژوهشگاه حوزه و دانشگاه انتشار آن را به عهده داشته است.

دربارهٔ کتاب

در معرفی این کتاب آمده است: «کتاب حاضر رویکردی است تفسیری درباره آیات مربوط به ولایت اهل بیت(ع) با توجه به منابع تفسیری شیعه و اهل سنت. در این کتاب ضمن بررسی معناشناسی اصطلاح اهل بیت به طبقات آیات نازل شده پیرامون آنان پرداخته شده و حکمت عدم تصریح نام ائمه معصومین در قرآن بیان گردیده است.

در ادامه نگارنده به بررسی تطبیقی تفسیر آیات ولایت مانند آیه‌های ۵۵ و ۵۶ و ۶۷ و ۳ سوره مائده، آیه ۵۹ سوره نساء و آیه اکمال در منابع تفسیری شیعه و اهل سنت می‌پردازد و در فصولی جداگانه به تجزیه و تحلیل این آیات و اثبات ولایت و امامت ائمه اقدام می‌‌کند. وی وجوه مشترک و اختراق دیدگاه‌های تفسیری شیعه و اهل سنت را در این زمینه بیان کرده و دیدگاه‌های مفسران سنی را نقد می‌کند».

فهرست کتاب

• پیشگفتار: اصطلاح‌شناسی تفسیر تطبیقی و نگاهی به جایگاه آن
• فصل اول: کلیات
• معناشناسی اصطلاح اهل‌بیت(ع)
• طبقه‌بندی آیات درباره اهل‌بیت(ع) و تنقیح موضوع
• سیری کوتاه در پیشینه پژوهش
• حکمت عدم تصریح نام ائمه در قرآن
• آزمون امت، حکمت عدم تصریح
• فصل دوم: بررسی تطبیقی تفسیر آیات ولایت
• درآمد
• واژگان
• گفتار اول: بررسی دیدگاه شیعه
• مبانی دیدگاه شیعه
• تحلیل درون‌متنی از آیات ولایت
• تحلیل برون‌متنی (استناد به روایات)
• گفتار دوم: بررسی دیدگاه‌های اهل سنت
• گروه اول: پذیرش شأن نزول بدون الغای خصوصیت
• مبانی دیدگاه اول
• بررسی و نقد دیدگاه اول
• گروه دوم: پذیرش شأن نزول با الغای خصوصیت
• مبانی دیدگاه گروه دوم
• بررسی و نقد دیدگاه گروه دوم
• گروه سوم: انکار شأن نزول
• مبانی دیدگاه سوم
• بررسی و نقد دیدگاه سوم
• بررسی ماجرای عبادة بن صامت
• نقد ادعاهای ابن تیمیه
• گفتار سوم: بررسی و نقد مناقشه‌ها و تردیدها پیرامون دیدگاه شیعه
• دسته اول مناقشه‌ها
• دسته دوم مناقشه‌ها
• بررسی و نقد مناقشه‌های دسته اول
• بررسی و نقد مناقشه‌های دسته دوم
• نتیجه
• پژوهش
• فصل سوم: بررسی تطبیقی تفسیر آیه اولی الامر
• درآمد
• واژگان
• گفتار اول: بررسی دیدگاه شیعه
• تحلیل درون‌متنی از آیه
• تحلیل برون‌متنی (استناد به روایات)
• ۱. انحصار معنای اولی‌الامر به معصومان
• ٢. اولی‌الامر و اوصاف ویژه
• ۳. اولی‌الامر در ردیف خدا و پیامبر
• ۴. پیوند «اولی‌الامر» با اوصاف عترت
• ۵. اولی‌الامر مرجع حل اختلاف‌ها
• گفتار دوم: بررسی دیدگاه‌های اهل سنت
• اولی‌الامر در روایات اهل سنت
• دسته اول: امام علی و اهل بیت
• دسته دوم: فرماندهان منصوب
• دسته سوم: عالمان و فقیهان
• دسته چهارم: اصحاب پیامبر خدا
• دسته پنجم: ابوبکر و عمر و
• دسته ششم: امانتداران
• بررسی و ارزیابی احادیث اهل سنت
• بررسی و نقد دیدگاه فخر رازی (اولی الامر، اهل حل و عقد)
• گفتار سوم: بررسی و نقد مناقشه‌ها و تردیدها پیرامون دیدگاه شیعه
• یک) شرط معرفت و دست یافتن به اولی‌الامر
• دو) عدم تطبیق اولی‌الامر بر یک فرد
• سه) عدم تطبیق اولی‌الامر بر مفاد آیه
• نتیجه
• پژوهش
• فصل چهارم: بررسی تطبیقی تفسیر آیه عصمت (تبلیغ)
• درآمد
• واژگان
• گفتار اول: نقاط مشترک فریقین در تفسیر آیه
• یک) سوره مائده در زمره آخرین سوره‌های نازل شده
• دو) عدم ارتباط آیه تبلیغ با آیات قبل و بعد آن
• سه) اتفاق اهل‌بیت و صحابه در تعیین مورد نزول آیه
• چهار) تحلیل یکسان از شرط و جزا در آیه
• پنج) دل‌نگرانی و بیم رسول خدا از تبلیغ پیام آیه
• گفتار دوم: بررسی دیدگاه شیعه
• تحلیل درون‌متنی از آیه
• عدم ارتباط مفاد آیه با اهل کتاب
• تهدید از ناحیه کفار و مشرکان
• تهدید و خطر منافقان
• نهراسیدن رسول خدا از قتل
• تحلیل برون‌متنی (استناد به روایات)
• روایات در مصادر شیعی
• روایات در مصادر اهل سنت
• گفتار سوم: بررسی دیدگاه‌های اهل سنت
• نزول آیه درباره امام علی(ع)
• نزول آیه در مورد حراست پیامبر خدا(ص)
• مورد نزول درباره حکم رجم و قصاص
• نزول آیه درباره عیب‌جویی یهود
• احتمال‌های دیگر درباره نزول آیه
• گفتار چهارم: بررسی و نقد مناقشه‌ها و تردیدها پیرامون دیدگاه شیعه
• عدم اعتبار احادیث نزول آیه درباره امام علی(ع)
• نزول آیه پیش از حجة الوداع
• تردید در اصل اعلان ولایت در غدیر
• انکار دعای «اللَّهُمَّ وَالِ مَنْ وَالاهُ...» در ادامه اعلان ولایت
• تردید و مناقشه در معنای پیشوا برای «مولی»
• ادله اثبات معنای پیشوا برای «مولی»
• الف) ارتباط نزول آیه با ابلاغ ولایت امام علی(ع)
• ب) دل‌نگرانی پیامبر(ص) و ترس از تکذیب
• ج) پیوند غدیر با جریان بریده أسلمی
• د) واژه «ولی» به جای «مولی» در حدیث غدیر
• ﻫ) تعبیر «أَ لَسْتُ أَوْلَى بِكُمْ مِنْ أَنْفُسِكُمْ» در صدر اعلان ولایت
• و) پیوند جریان غدیر با حدیث ثقلین
• ز) ارتباط آیه عصمت با آیات ولایت و اولی‌الامر
• ح) پیوند آیه عصمت با آیه اکمال
• ط) تبریک برخی صحابه به امام علی(ع)
• ی) احتجاج امام علی(ع) به حدیث غدیر
• نتیجه
• پژوهش
• فصل پنجم: بررسی تطبیقی تفسیر آیه اکمال
• درآمد
• واژگان
• گفتار اول: نقاط مشترک فریقین در تفسیر آیه
• یک) سوره مائده در زمره آخرین سوره‌ها نازل شده
• دو) نزول آیه اکمال در حجJ الوداع
• سه) عدم ارتباط فقره ﴿الْيَوْمَ... دِينًا﴾ با اجزای آیه
• چهار) دلالت دو تعبیر ﴿الْيَوْمَ﴾ به یک روز مشخص
• پنج) همسانی در ذکر علت نزول آیه در روایات فریقین
• گفتار دوم: بررسی دیدگاه شیعه
• تحلیل درون‌متنی از آیه
• تحلیل برون‌متنی (استناد به روایات)
• گفتار سوم: بررسی دیدگاه‌های اهل سنت
• تعیین ﴿الْيَوْمَ﴾ در آیه اکمال
• تعیین رخداد
• تحلیل یأس کافران
• تبیین اکمال دین
• تبیین اتمام نعمت
• ارزیابی و نقد دیدگاه‌های اهل سنت
• گفتار چهارم: بررسی و نقد مناقشه‌ها و تردیدها پیرامون دیدگاه شیعه
• یک) تعارض احادیث ولایت با احادیث مقطوع
• دو) ضعف سند در احادیث ولایت
• سه) رکاکت و وضع در احادیث ولایت
• چهار) گزاره‌های باطل در حدیث ولایت
• پنج) تناقض در دیدگاه شیعه
• نتیجه
• پژوهش
• منابع و مآخذ
• نمایه‌ها

دربارهٔ پدیدآورنده

فتح‌الله نجارزادگان

حجت الاسلام و المسلمین دکتر فتح‌الله نجارزادگان (متولد ۱۳۳۷ش، اصفهان)، تحصیلات حوزوی را نزد اساتیدی همچون حضرات آیات: محمد هادی معرفت، عبدالله جوادی آملی، سید محمود هاشمی شاهرودی و محمد تقی مصباح یزدی پیگیری کرد. وی رشته‌ علوم‌ قرآن‌ و حدیث‌ را در مقطع دکتری به اتمام رساند. عضویت در هیئت‌ علمی دانشگاه‌ تهران‌ و ریاست دانشکده الهیات پردیس فارابی دانشگاه تهران از جمله فعالیت‌های وی است. او علاوه بر تدریس دروس حوزوی به تدریس دروس دانشگاهی نیز مشغول است و تاکنون چندین جلد کتاب و مقاله در رشته تخصصی خود به رشته تحریر درآورده است. «معناشناسی امام و مقام امامت»، «بررسی تطبیقی تفسیر آیات ولایت در دیدگاه فریقین»، «تحلیل مقام خلیفه اللهی امام مهدی»، «ویژگی‌های امیرمؤمنان علی بن ابی طالب (ع)»، «آیه ولایت»، «بررسی و نقد اسناد مصحف امام علی در منابع فریقین»، «تحریف‌ناپذیری قرآن» و «بررسی دیدگاه علامه طباطبایی در باب امامت به معنای هدایت به امر»، «بازخوانی مدارک و اسناد شأن نزول آیه ولایت» و «آیه ولایت» برخی از این آثار است.