جنگ احد در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
خط ۱۷: خط ۱۷:
==[[وعده]] [[یاری]] و [[پیروزی در جنگ]]==
==[[وعده]] [[یاری]] و [[پیروزی در جنگ]]==
از برخی [[آیات]] استفاده می‌شود که خداوند، پیش از اُحُد به مسلمانان وعده یاری و [[پیروزی]] در این جنگ را داده بود<ref>تفسیر ابن‌کثیر، ج‌۱، ص‌۴۲۰.</ref> و تا آن [[زمان]] که مؤمنان از دستورهای [[پیامبر]]{{صل}} [[پیروی]] می‌کردند، به وعده خویش [[وفا]] کرد؛<ref>جامع البیان، مج‌۳، ج‌۴، ص‌۱۶۹.</ref> امّا سستی و [[نافرمانی]] مسلمانان باعث [[تغییر]] [[سرنوشت]] [[جنگ]] شد: {{متن قرآن|وَلَقَدْ صَدَقَكُمُ اللَّهُ وَعْدَهُ إِذْ تَحُسُّونَهُمْ بِإِذْنِهِ حَتَّى إِذَا فَشِلْتُمْ وَتَنَازَعْتُمْ فِي الْأَمْرِ وَعَصَيْتُمْ مِنْ بَعْدِ مَا أَرَاكُمْ مَا تُحِبُّونَ مِنْكُمْ مَنْ يُرِيدُ الدُّنْيَا وَمِنْكُمْ مَنْ يُرِيدُ الْآخِرَةَ ثُمَّ صَرَفَكُمْ عَنْهُمْ لِيَبْتَلِيَكُمْ وَلَقَدْ عَفَا عَنْكُمْ وَاللَّهُ ذُو فَضْلٍ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ}}<ref>«و به راستی خداوند به وعده خود وفا کرد که (در جنگ احد) به اذن وی آنان را از میان برداشتید؛ تا اینکه سست شدید  و در کار (خود) به کشمکش افتادید و پس از آنکه آنچه را دوست می‌داشتید به شما نمایاند سرکشی کردید؛ برخی از شما این جهان را و برخی جهان واپسین را می‌خواستید؛ سپس شما را از (دنبال کردن) آنان روگردان کرد تا بیازمایدتان؛ و از شما در گذشت و خداوند به مؤمنان بخشش دارد» سوره آل عمران، آیه ۱۵۲.</ref> به گفته مشهور [[مفسّران]]، [[خداوند]] تا آن هنگام که پاسداران [[کوه]] عینین سنگرشان را رها نکردند، به وعده‌اش عمل کرد.<ref> جوامع‌الجامع، ج‌۱، ص‌۲۱۱؛ جامع‌البیان، مج‌۳، ج‌۴، ص‌۱۶۹ و ۱۷۱.</ref> درباره اینکه خداوند در کجا به [[مسلمانان]] چنین وعده‌ای داده چند نظر است:
از برخی [[آیات]] استفاده می‌شود که خداوند، پیش از اُحُد به مسلمانان وعده یاری و [[پیروزی]] در این جنگ را داده بود<ref>تفسیر ابن‌کثیر، ج‌۱، ص‌۴۲۰.</ref> و تا آن [[زمان]] که مؤمنان از دستورهای [[پیامبر]]{{صل}} [[پیروی]] می‌کردند، به وعده خویش [[وفا]] کرد؛<ref>جامع البیان، مج‌۳، ج‌۴، ص‌۱۶۹.</ref> امّا سستی و [[نافرمانی]] مسلمانان باعث [[تغییر]] [[سرنوشت]] [[جنگ]] شد: {{متن قرآن|وَلَقَدْ صَدَقَكُمُ اللَّهُ وَعْدَهُ إِذْ تَحُسُّونَهُمْ بِإِذْنِهِ حَتَّى إِذَا فَشِلْتُمْ وَتَنَازَعْتُمْ فِي الْأَمْرِ وَعَصَيْتُمْ مِنْ بَعْدِ مَا أَرَاكُمْ مَا تُحِبُّونَ مِنْكُمْ مَنْ يُرِيدُ الدُّنْيَا وَمِنْكُمْ مَنْ يُرِيدُ الْآخِرَةَ ثُمَّ صَرَفَكُمْ عَنْهُمْ لِيَبْتَلِيَكُمْ وَلَقَدْ عَفَا عَنْكُمْ وَاللَّهُ ذُو فَضْلٍ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ}}<ref>«و به راستی خداوند به وعده خود وفا کرد که (در جنگ احد) به اذن وی آنان را از میان برداشتید؛ تا اینکه سست شدید  و در کار (خود) به کشمکش افتادید و پس از آنکه آنچه را دوست می‌داشتید به شما نمایاند سرکشی کردید؛ برخی از شما این جهان را و برخی جهان واپسین را می‌خواستید؛ سپس شما را از (دنبال کردن) آنان روگردان کرد تا بیازمایدتان؛ و از شما در گذشت و خداوند به مؤمنان بخشش دارد» سوره آل عمران، آیه ۱۵۲.</ref> به گفته مشهور [[مفسّران]]، [[خداوند]] تا آن هنگام که پاسداران [[کوه]] عینین سنگرشان را رها نکردند، به وعده‌اش عمل کرد.<ref> جوامع‌الجامع، ج‌۱، ص‌۲۱۱؛ جامع‌البیان، مج‌۳، ج‌۴، ص‌۱۶۹ و ۱۷۱.</ref> درباره اینکه خداوند در کجا به [[مسلمانان]] چنین وعده‌ای داده چند نظر است:
#از [[آیات]] متعدّدی استفاده می‌شود که خداوند، [[مؤمنان]] و کسانی‌که او را [[یاری]] کنند، یاری می‌کند. {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنْ تَنْصُرُوا اللَّهَ يَنْصُرْكُمْ وَيُثَبِّتْ أَقْدَامَكُمْ}}<ref>«ای مؤمنان! اگر (دین) خداوند را یاری کنید او نیز شما را یاری می‌کند و گام‌هایتان را استوار می‌دارد» سوره محمد، آیه ۷.</ref>؛ {{متن قرآن|الَّذِينَ أُخْرِجُوا مِنْ دِيَارِهِمْ بِغَيْرِ حَقٍّ إِلَّا أَنْ يَقُولُوا رَبُّنَا اللَّهُ وَلَوْلَا دَفْعُ اللَّهِ النَّاسَ بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ لَهُدِّمَتْ صَوَامِعُ وَبِيَعٌ وَصَلَوَاتٌ وَمَسَاجِدُ يُذْكَرُ فِيهَا اسْمُ اللَّهِ كَثِيرًا وَلَيَنْصُرَنَّ اللَّهُ مَنْ يَنْصُرُهُ إِنَّ اللَّهَ لَقَوِيٌّ عَزِيزٌ}}<ref>«همان کسانی که ناحق از خانه‌های خود بیرون رانده شدند و جز این نبود که می‌گفتند: »پروردگار ما خداوند است و اگر خداوند برخی مردم را به دست برخی دیگر از میان برنمی‌داشت بی‌گمان دیرها (ی راهبان) و کلیساها (ی مسیحیان) و کنشت‌ها  (ی یهودیان) و مسجدهایی که نام خداوند را در آن بسیار می‌برند ویران می‌شد و بی‌گمان خداوند به کسی که وی را یاری کند یاری خواهد رساند که خداوند توانمندی پیروز است سوره حج، آیه ۴۰.</ref>.<ref>المنار، ج‌۴، ص‌۱۸۱.</ref>
#از [[آیات]] متعدّدی استفاده می‌شود که خداوند، [[مؤمنان]] و کسانی‌که او را [[یاری]] کنند، یاری می‌کند. {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنْ تَنْصُرُوا اللَّهَ يَنْصُرْكُمْ وَيُثَبِّتْ أَقْدَامَكُمْ}}<ref>«ای مؤمنان! اگر (دین) خداوند را یاری کنید او نیز شما را یاری می‌کند و گام‌هایتان را استوار می‌دارد» سوره محمد، آیه ۷.</ref>؛ {{متن قرآن|الَّذِينَ أُخْرِجُوا مِنْ دِيَارِهِمْ بِغَيْرِ حَقٍّ إِلَّا أَنْ يَقُولُوا رَبُّنَا اللَّهُ وَلَوْلَا دَفْعُ اللَّهِ النَّاسَ بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ لَهُدِّمَتْ صَوَامِعُ وَبِيَعٌ وَصَلَوَاتٌ وَمَسَاجِدُ يُذْكَرُ فِيهَا اسْمُ اللَّهِ كَثِيرًا وَلَيَنْصُرَنَّ اللَّهُ مَنْ يَنْصُرُهُ إِنَّ اللَّهَ لَقَوِيٌّ عَزِيزٌ}}<ref>«همان کسانی که ناحق از خانه‌های خود بیرون رانده شدند و جز این نبود که می‌گفتند:»پروردگار ما خداوند است و اگر خداوند برخی مردم را به دست برخی دیگر از میان برنمی‌داشت بی‌گمان دیرها (ی راهبان) و کلیساها (ی مسیحیان) و کنشت‌ها  (ی یهودیان) و مسجدهایی که نام خداوند را در آن بسیار می‌برند ویران می‌شد و بی‌گمان خداوند به کسی که وی را یاری کند یاری خواهد رساند که خداوند توانمندی پیروز است سوره حج، آیه ۴۰.</ref>.<ref>المنار، ج‌۴، ص‌۱۸۱.</ref>
#[[رسول خدا]] پیش از [[جنگ]]، به مسلمانان [[وعده]] [[پیروزی]] داده بود و وعده رسول خدا، همان [[وعده الهی]] است.<ref>مجمع‌البیان، ج‌۲، ص‌۸۵۸؛ جامع‌البیان، مج‌۳، ج‌۴، ص‌۱۶۶؛ تاریخ طبری، ج‌۲، ص‌۶۰.</ref>
# [[رسول خدا]] پیش از [[جنگ]]، به مسلمانان [[وعده]] [[پیروزی]] داده بود و وعده رسول خدا، همان [[وعده الهی]] است.<ref>مجمع‌البیان، ج‌۲، ص‌۸۵۸؛ جامع‌البیان، مج‌۳، ج‌۴، ص‌۱۶۶؛ تاریخ طبری، ج‌۲، ص‌۶۰.</ref>
#خداوند پیش از جنگ با نازل کردن آیاتی بر پیامبرش، به مؤمنان در این جنگ وعده یاری داده بود. برحسب بعضی نقل‌ها، آن هنگام که مؤمنان [[مشرکان]] را [[مشاهده]] کردند، به [[پیامبر]] گفتند: آیا خداوند ما را در این جنگ یاری نمی‌کند آن‌طور که در [[غزوه بدر]] کمک کرد؟ [[حضرت]] فرمود: {{متن قرآن|إِذْ تَقُولُ لِلْمُؤْمِنِينَ أَلَنْ يَكْفِيَكُمْ أَنْ يُمِدَّكُمْ رَبُّكُمْ بِثَلَاثَةِ آلَافٍ مِنَ الْمَلَائِكَةِ مُنْزَلِينَ}}<ref>«(یاد کن) آنگاه را که به مؤمنان می‌گفتی: آیا بسنده‌تان نیست که خداوند با سه هزار فرشته فرو فرستاده (از سوی خود) شما را یاری رساند؟» سوره آل عمران، آیه ۱۲۴.</ref>.<ref>جامع‌البیان، مج‌۳، ج‌۴، ص‌۱۰۵.</ref>، و همچنین در آیه {{متن قرآن|بَلَى إِنْ تَصْبِرُوا وَتَتَّقُوا وَيَأْتُوكُمْ مِنْ فَوْرِهِمْ هَذَا يُمْدِدْكُمْ رَبُّكُمْ بِخَمْسَةِ آلَافٍ مِنَ الْمَلَائِكَةِ مُسَوِّمِينَ}}<ref>«چرا؛ (بی‌گمان بسنده است و) اگر شکیبایی کنید و پرهیزگاری ورزید و آنان چنین شتابان به سوی شما آیند خداوند شما را با پنج هزار فرشته نشانگذار  یاری خواهد رساند» سوره آل عمران، آیه ۱۲۵.</ref> خداوند به مؤمنان وعده یاری و کمک داده است به شرط آن‌که [[تقوا]] و [[صبر]] را پیشه کنند<ref> مجمع البیان، ج‌۲، ص‌۸۵۸.</ref> به گفته بعضی از مفسّران وعده یاری خداوند به‌وسیله [[ملائکه]] در این آیات به [[غزوه]] [[اُحُد]] مربوط است؛ امّا از آنجا که مسلمانان از جنگ گریختند، خداوند به آنها کمک‌ نکرد.<ref>جامع‌البیان، مج‌۳، ج‌۴، ص‌۱۰۵.</ref> برحسب [[نقلی]] دیگر فقط وعده یاری به‌وسیله‌ ۵۰۰۰ [[فرشته]] در آیه {{متن قرآن|بَلَى إِنْ تَصْبِرُوا وَتَتَّقُوا وَيَأْتُوكُمْ مِنْ فَوْرِهِمْ هَذَا يُمْدِدْكُمْ رَبُّكُمْ بِخَمْسَةِ آلَافٍ مِنَ الْمَلَائِكَةِ مُسَوِّمِينَ}}<ref>«چرا؛ (بی‌گمان بسنده است و) اگر شکیبایی کنید و پرهیزگاری ورزید و آنان چنین شتابان به سوی شما آیند خداوند شما را با پنج هزار فرشته نشانگذار  یاری خواهد رساند» سوره آل عمران، آیه ۱۲۵.</ref> به [[اُحد]] مربوط است و وعده یاری به‌وسیله ۳۰۰۰ فرشته به غزوه بدر [[ارتباط]] دارد.<ref>التبیان، ج‌۲، ص‌۵۷۹.</ref> گرچه وعده یاری مؤمنان به‌وسیله ملائکه در اُحد از آیات استفاده می‌شود، به گفته ابن‌عبّاس، ملائکه [[جنگ]] نکردند، مگر در غزوه بدر.<ref>مجمع البیان، ج‌۲، ص‌۸۲۸.</ref> از طرفی دیگر، عدم [[نزول]] ملائکه در اُحد مورد اتّفاق مفسّران نیست. به گفته [[مجاهد]]، ملائکه در اُحد نازل شدند؛ امّا نجنگیدند.<ref>المغازی، ج‌۱، ص‌۲۳۵؛ البحرالمحیط، ج‌۳، ص‌۳۳۱.</ref> در این خصوص، به روایاتی هم [[استشهاد]] شده است.
#خداوند پیش از جنگ با نازل کردن آیاتی بر پیامبرش، به مؤمنان در این جنگ وعده یاری داده بود. برحسب بعضی نقل‌ها، آن هنگام که مؤمنان [[مشرکان]] را [[مشاهده]] کردند، به [[پیامبر]] گفتند: آیا خداوند ما را در این جنگ یاری نمی‌کند آن‌طور که در [[غزوه بدر]] کمک کرد؟ [[حضرت]] فرمود: {{متن قرآن|إِذْ تَقُولُ لِلْمُؤْمِنِينَ أَلَنْ يَكْفِيَكُمْ أَنْ يُمِدَّكُمْ رَبُّكُمْ بِثَلَاثَةِ آلَافٍ مِنَ الْمَلَائِكَةِ مُنْزَلِينَ}}<ref>«(یاد کن) آنگاه را که به مؤمنان می‌گفتی: آیا بسنده‌تان نیست که خداوند با سه هزار فرشته فرو فرستاده (از سوی خود) شما را یاری رساند؟» سوره آل عمران، آیه ۱۲۴.</ref>.<ref>جامع‌البیان، مج‌۳، ج‌۴، ص‌۱۰۵.</ref>، و همچنین در آیه {{متن قرآن|بَلَى إِنْ تَصْبِرُوا وَتَتَّقُوا وَيَأْتُوكُمْ مِنْ فَوْرِهِمْ هَذَا يُمْدِدْكُمْ رَبُّكُمْ بِخَمْسَةِ آلَافٍ مِنَ الْمَلَائِكَةِ مُسَوِّمِينَ}}<ref>«چرا؛ (بی‌گمان بسنده است و) اگر شکیبایی کنید و پرهیزگاری ورزید و آنان چنین شتابان به سوی شما آیند خداوند شما را با پنج هزار فرشته نشانگذار  یاری خواهد رساند» سوره آل عمران، آیه ۱۲۵.</ref> خداوند به مؤمنان وعده یاری و کمک داده است به شرط آن‌که [[تقوا]] و [[صبر]] را پیشه کنند<ref> مجمع البیان، ج‌۲، ص‌۸۵۸.</ref> به گفته بعضی از مفسّران وعده یاری خداوند به‌وسیله [[ملائکه]] در این آیات به [[غزوه]] [[اُحُد]] مربوط است؛ امّا از آنجا که مسلمانان از جنگ گریختند، خداوند به آنها کمک‌ نکرد.<ref>جامع‌البیان، مج‌۳، ج‌۴، ص‌۱۰۵.</ref> برحسب [[نقلی]] دیگر فقط وعده یاری به‌وسیله‌ ۵۰۰۰ [[فرشته]] در آیه {{متن قرآن|بَلَى إِنْ تَصْبِرُوا وَتَتَّقُوا وَيَأْتُوكُمْ مِنْ فَوْرِهِمْ هَذَا يُمْدِدْكُمْ رَبُّكُمْ بِخَمْسَةِ آلَافٍ مِنَ الْمَلَائِكَةِ مُسَوِّمِينَ}}<ref>«چرا؛ (بی‌گمان بسنده است و) اگر شکیبایی کنید و پرهیزگاری ورزید و آنان چنین شتابان به سوی شما آیند خداوند شما را با پنج هزار فرشته نشانگذار  یاری خواهد رساند» سوره آل عمران، آیه ۱۲۵.</ref> به [[اُحد]] مربوط است و وعده یاری به‌وسیله ۳۰۰۰ فرشته به غزوه بدر [[ارتباط]] دارد.<ref>التبیان، ج‌۲، ص‌۵۷۹.</ref> گرچه وعده یاری مؤمنان به‌وسیله ملائکه در اُحد از آیات استفاده می‌شود، به گفته ابن‌عبّاس، ملائکه [[جنگ]] نکردند، مگر در غزوه بدر.<ref>مجمع البیان، ج‌۲، ص‌۸۲۸.</ref> از طرفی دیگر، عدم [[نزول]] ملائکه در اُحد مورد اتّفاق مفسّران نیست. به گفته [[مجاهد]]، ملائکه در اُحد نازل شدند؛ امّا نجنگیدند.<ref>المغازی، ج‌۱، ص‌۲۳۵؛ البحرالمحیط، ج‌۳، ص‌۳۳۱.</ref> در این خصوص، به روایاتی هم [[استشهاد]] شده است.


==عوامل [[شکست]] در [[جنگ]]==
==عوامل [[شکست]] در [[جنگ]]==
[[غزوه]] [[اُحد]] که نمادی از [[رویارویی]] [[جبهه حق]] با [[باطل]] بود، در یک طرف [[مسلمانان]] به همراه [[رسول خدا]]، و در طرف مقابل، [[مشرکان]] بودند. پس از [[اُحُد]] این [[پرسش]] در بین آنان بود که چرا ما شکست خوردیم: {{متن قرآن|أَوَلَمَّا أَصَابَتْكُمْ مُصِيبَةٌ قَدْ أَصَبْتُمْ مِثْلَيْهَا قُلْتُمْ أَنَّى هَذَا قُلْ هُوَ مِنْ عِنْدِ أَنْفُسِكُمْ إِنَّ اللَّهَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ}}<ref>«آیا چون گزندی  به شما رسید که دو چندان آن را (به دشمنان خود) رسانده بودید (باز) می‌گویید این (گزند) از کجا (آمد)؟ بگو: این از سوی خود شماست؛ بی‌گمان خداوند بر هر کاری تواناست» سوره آل عمران، آیه ۱۶۵.</ref>.<ref>التفسیرالکبیر، ج‌۹، ص‌۸۱‌؛ مجمع‌البیان، ج‌۲، ص‌۸۷۶‌.</ref>. [[خداوند]] در پاسخ به آنان، خود مسلمانان را عامل شکست در جنگ بیان می‌کند؛ سپس در [[آیات]] دیگر، کیفیّت عامل شکست بودن مسلمانان را بیان می‌کند.
[[غزوه]] [[اُحد]] که نمادی از [[رویارویی]] [[جبهه حق]] با [[باطل]] بود، در یک طرف [[مسلمانان]] به همراه [[رسول خدا]]، و در طرف مقابل، [[مشرکان]] بودند. پس از [[اُحُد]] این [[پرسش]] در بین آنان بود که چرا ما شکست خوردیم: {{متن قرآن|أَوَلَمَّا أَصَابَتْكُمْ مُصِيبَةٌ قَدْ أَصَبْتُمْ مِثْلَيْهَا قُلْتُمْ أَنَّى هَذَا قُلْ هُوَ مِنْ عِنْدِ أَنْفُسِكُمْ إِنَّ اللَّهَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ}}<ref>«آیا چون گزندی  به شما رسید که دو چندان آن را (به دشمنان خود) رسانده بودید (باز) می‌گویید این (گزند) از کجا (آمد)؟ بگو: این از سوی خود شماست؛ بی‌گمان خداوند بر هر کاری تواناست» سوره آل عمران، آیه ۱۶۵.</ref>.<ref>التفسیرالکبیر، ج‌۹، ص‌۸۱‌؛ مجمع‌البیان، ج‌۲، ص‌۸۷۶‌.</ref>. [[خداوند]] در پاسخ به آنان، خود مسلمانان را عامل شکست در جنگ بیان می‌کند؛ سپس در [[آیات]] دیگر، کیفیّت عامل شکست بودن مسلمانان را بیان می‌کند.
#[[قرآن]] مهم‌ترین عامل شکست را [[مخالفت]] با [[دستور پیامبر]] و [[سستی]] و [[اختلاف]] در امور جنگ بیان می‌کند: {{متن قرآن|وَلَقَدْ صَدَقَكُمُ اللَّهُ وَعْدَهُ إِذْ تَحُسُّونَهُمْ بِإِذْنِهِ حَتَّى إِذَا فَشِلْتُمْ وَتَنَازَعْتُمْ فِي الْأَمْرِ وَعَصَيْتُمْ مِنْ بَعْدِ مَا أَرَاكُمْ مَا تُحِبُّونَ مِنْكُمْ مَنْ يُرِيدُ الدُّنْيَا وَمِنْكُمْ مَنْ يُرِيدُ الْآخِرَةَ ثُمَّ صَرَفَكُمْ عَنْهُمْ لِيَبْتَلِيَكُمْ وَلَقَدْ عَفَا عَنْكُمْ وَاللَّهُ ذُو فَضْلٍ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ}}<ref>«و به راستی خداوند به وعده خود وفا کرد که (در جنگ احد) به اذن وی آنان را از میان برداشتید؛ تا اینکه سست شدید  و در کار (خود) به کشمکش افتادید و پس از آنکه آنچه را دوست می‌داشتید به شما نمایاند سرکشی کردید؛ برخی از شما این جهان را و برخی جهان واپسین را می‌خواستید؛ سپس شما را از (دنبال کردن) آنان روگردان کرد تا بیازمایدتان؛ و از شما در گذشت و خداوند به مؤمنان بخشش دارد» سوره آل عمران، آیه ۱۵۲.</ref>.<ref>جامع البیان، مج ۳، ج ۴، ص‌۱۷۱.</ref>. بسیاری از تیراندازان [[کوه]] عینین که درباره ترک سنگرشان با یک‌دیگر اختلاف کردند، از آن [[بیم]] داشتند که [[پیامبر]]{{صل}} [[غنایم]] را تقسیم نکند و هرکس هرچه به‌دست آورده، از آنِ خودش باشد؛ بدین جهت سنگر خویش را رها کردند که خداوند در پاسخ به آنان [[پیامبران]] را از هر گونه خیانتی مبرّا می‌سازد: {{متن قرآن|وَمَا كَانَ لِنَبِيٍّ أَنْ يَغُلَّ وَمَنْ يَغْلُلْ يَأْتِ بِمَا غَلَّ يَوْمَ الْقِيَامَةِ ثُمَّ تُوَفَّى كُلُّ نَفْسٍ مَا كَسَبَتْ وَهُمْ لَا يُظْلَمُونَ}}<ref>«هیچ پیامبری را نسزد که خیانت ورزد؛ و هر کس خیانت کند در رستخیز آنچه را خیانت ورزیده است، (با خود) خواهد آورد؛ آنگاه به هر کس (پاداش) هر چه کرده است تمام داده خواهد شد و بر آنان ستم نخواهد رفت» سوره آل عمران، آیه ۱۶۱.</ref>.<ref>مجمع‌البیان، ج‌۲، ص‌۸۷۲‌؛ تفسیر ثعالبی، ج‌۱، ص‌۳۰۹.</ref> به گفته ابن‌عبّاس، مقصود از «مَن یُریدُ الدُّنیا»، همین گروه‌اند که برای جمع‌آوری [[غنیمت]] سنگرشان را ترک کردند و مقصود از {{متن قرآن|مَنْ يُرِيدُ الْآخِرَةَ}}، [[عبدالله بن جبیر]] و دیگر تیراندازانی بودند که سنگرشان را رها نکردند.<ref>التبیان، ج‌۳، ص‌۱۹؛ تفسیر ثعالبی، ج‌۱، ص‌۳۰۳.</ref>
# [[قرآن]] مهم‌ترین عامل شکست را [[مخالفت]] با [[دستور پیامبر]] و [[سستی]] و [[اختلاف]] در امور جنگ بیان می‌کند: {{متن قرآن|وَلَقَدْ صَدَقَكُمُ اللَّهُ وَعْدَهُ إِذْ تَحُسُّونَهُمْ بِإِذْنِهِ حَتَّى إِذَا فَشِلْتُمْ وَتَنَازَعْتُمْ فِي الْأَمْرِ وَعَصَيْتُمْ مِنْ بَعْدِ مَا أَرَاكُمْ مَا تُحِبُّونَ مِنْكُمْ مَنْ يُرِيدُ الدُّنْيَا وَمِنْكُمْ مَنْ يُرِيدُ الْآخِرَةَ ثُمَّ صَرَفَكُمْ عَنْهُمْ لِيَبْتَلِيَكُمْ وَلَقَدْ عَفَا عَنْكُمْ وَاللَّهُ ذُو فَضْلٍ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ}}<ref>«و به راستی خداوند به وعده خود وفا کرد که (در جنگ احد) به اذن وی آنان را از میان برداشتید؛ تا اینکه سست شدید  و در کار (خود) به کشمکش افتادید و پس از آنکه آنچه را دوست می‌داشتید به شما نمایاند سرکشی کردید؛ برخی از شما این جهان را و برخی جهان واپسین را می‌خواستید؛ سپس شما را از (دنبال کردن) آنان روگردان کرد تا بیازمایدتان؛ و از شما در گذشت و خداوند به مؤمنان بخشش دارد» سوره آل عمران، آیه ۱۵۲.</ref>.<ref>جامع البیان، مج ۳، ج ۴، ص‌۱۷۱.</ref>. بسیاری از تیراندازان [[کوه]] عینین که درباره ترک سنگرشان با یک‌دیگر اختلاف کردند، از آن [[بیم]] داشتند که [[پیامبر]]{{صل}} [[غنایم]] را تقسیم نکند و هرکس هرچه به‌دست آورده، از آنِ خودش باشد؛ بدین جهت سنگر خویش را رها کردند که خداوند در پاسخ به آنان [[پیامبران]] را از هر گونه خیانتی مبرّا می‌سازد: {{متن قرآن|وَمَا كَانَ لِنَبِيٍّ أَنْ يَغُلَّ وَمَنْ يَغْلُلْ يَأْتِ بِمَا غَلَّ يَوْمَ الْقِيَامَةِ ثُمَّ تُوَفَّى كُلُّ نَفْسٍ مَا كَسَبَتْ وَهُمْ لَا يُظْلَمُونَ}}<ref>«هیچ پیامبری را نسزد که خیانت ورزد؛ و هر کس خیانت کند در رستخیز آنچه را خیانت ورزیده است، (با خود) خواهد آورد؛ آنگاه به هر کس (پاداش) هر چه کرده است تمام داده خواهد شد و بر آنان ستم نخواهد رفت» سوره آل عمران، آیه ۱۶۱.</ref>.<ref>مجمع‌البیان، ج‌۲، ص‌۸۷۲‌؛ تفسیر ثعالبی، ج‌۱، ص‌۳۰۹.</ref> به گفته ابن‌عبّاس، مقصود از «مَن یُریدُ الدُّنیا»، همین گروه‌اند که برای جمع‌آوری [[غنیمت]] سنگرشان را ترک کردند و مقصود از {{متن قرآن|مَنْ يُرِيدُ الْآخِرَةَ}}، [[عبدالله بن جبیر]] و دیگر تیراندازانی بودند که سنگرشان را رها نکردند.<ref>التبیان، ج‌۳، ص‌۱۹؛ تفسیر ثعالبی، ج‌۱، ص‌۳۰۳.</ref>
#برخی از [[گناهان مسلمانان]] در گذشته سبب فرارشان از [[جنگ]] شد: {{متن قرآن|إِنَّ الَّذِينَ تَوَلَّوْا مِنْكُمْ يَوْمَ الْتَقَى الْجَمْعَانِ إِنَّمَا اسْتَزَلَّهُمُ الشَّيْطَانُ بِبَعْضِ مَا كَسَبُوا وَلَقَدْ عَفَا اللَّهُ عَنْهُمْ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ حَلِيمٌ}}<ref>«بی‌گمان شیطان آنان را که در روز برخورد آن دو گروه  (به دشمن) پشت کردند با برخی کارها که کرده بودند از راه به در برد و البته خداوند از آنان در گذشت؛ به راستی خداوند آمرزنده‌ای بردبار است» سوره آل عمران، آیه ۱۵۵.</ref> به گفته بیش‌تر [[مفسّران]]، [[گناهان]] گذشته [[مسلمانان]] که از آنها [[توبه]] نکرده بودند، سبب شد تا [[شیطان]] هنگام جنگ آنها را بلغزاند و آنها از جنگ بگریزند.<ref> مجمع‌البیان، ج‌۲، ص‌۸۶۴‌؛ روح‌المعانی، مج‌۳، ج‌۴، ص۱۵۴.</ref>
#برخی از [[گناهان مسلمانان]] در گذشته سبب فرارشان از [[جنگ]] شد: {{متن قرآن|إِنَّ الَّذِينَ تَوَلَّوْا مِنْكُمْ يَوْمَ الْتَقَى الْجَمْعَانِ إِنَّمَا اسْتَزَلَّهُمُ الشَّيْطَانُ بِبَعْضِ مَا كَسَبُوا وَلَقَدْ عَفَا اللَّهُ عَنْهُمْ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ حَلِيمٌ}}<ref>«بی‌گمان شیطان آنان را که در روز برخورد آن دو گروه  (به دشمن) پشت کردند با برخی کارها که کرده بودند از راه به در برد و البته خداوند از آنان در گذشت؛ به راستی خداوند آمرزنده‌ای بردبار است» سوره آل عمران، آیه ۱۵۵.</ref> به گفته بیش‌تر [[مفسّران]]، [[گناهان]] گذشته [[مسلمانان]] که از آنها [[توبه]] نکرده بودند، سبب شد تا [[شیطان]] هنگام جنگ آنها را بلغزاند و آنها از جنگ بگریزند.<ref> مجمع‌البیان، ج‌۲، ص‌۸۶۴‌؛ روح‌المعانی، مج‌۳، ج‌۴، ص۱۵۴.</ref>


خط ۵۳: خط ۵۳:
در این [[آیات]] این محورها درباره [[جنگ احد]] مطرح گردیده است  
در این [[آیات]] این محورها درباره [[جنگ احد]] مطرح گردیده است  
#خروج صبحگاهی پیامبربرای تعیین موضع وآرایش [[جنگی]] ومدیریت [[آگاه]] ایشان پس ازمشورت بامردم {{متن قرآن|وَإِذْ غَدَوْتَ مِنْ أَهْلِكَ تُبَوِّئُ الْمُؤْمِنِينَ مَقَاعِدَ لِلْقِتَالِ وَاللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ}}<ref>«و به یادآور که پگاهان از خانواده‌ات جدا شدی در حالی که مؤمنان را در سنگرها برای پیکار (احد) جای می‌دادی و خداوند شنوای داناست» سوره آل عمران، آیه ۱۲۱.</ref>  
#خروج صبحگاهی پیامبربرای تعیین موضع وآرایش [[جنگی]] ومدیریت [[آگاه]] ایشان پس ازمشورت بامردم {{متن قرآن|وَإِذْ غَدَوْتَ مِنْ أَهْلِكَ تُبَوِّئُ الْمُؤْمِنِينَ مَقَاعِدَ لِلْقِتَالِ وَاللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ}}<ref>«و به یادآور که پگاهان از خانواده‌ات جدا شدی در حالی که مؤمنان را در سنگرها برای پیکار (احد) جای می‌دادی و خداوند شنوای داناست» سوره آل عمران، آیه ۱۲۱.</ref>  
#[[اختلاف]]، تردید، فشل و [[شکست]] بعضی از [[مسلمانان]] و این که عده‌ای که تصمیم گرفتند برگردند ولی برنگشتند، و [[خدای تعالی]] دستگیریشان کرد. {{متن قرآن|إِذْ هَمَّتْ طَائِفَتَانِ مِنْكُمْ أَنْ تَفْشَلَا وَاللَّهُ وَلِيُّهُمَا وَعَلَى اللَّهِ فَلْيَتَوَكَّلِ الْمُؤْمِنُونَ}}<ref>«(یاد کنید) آنگاه را  که دو دسته از شما می‌خواستند (در رفتن به جنگ) سستی کنند حال آنکه خداوند یاور آنان بود و مؤمنان باید بر خداوند توکّل کنند» سوره آل عمران، آیه ۱۲۲.</ref>  
# [[اختلاف]]، تردید، فشل و [[شکست]] بعضی از [[مسلمانان]] و این که عده‌ای که تصمیم گرفتند برگردند ولی برنگشتند، و [[خدای تعالی]] دستگیریشان کرد. {{متن قرآن|إِذْ هَمَّتْ طَائِفَتَانِ مِنْكُمْ أَنْ تَفْشَلَا وَاللَّهُ وَلِيُّهُمَا وَعَلَى اللَّهِ فَلْيَتَوَكَّلِ الْمُؤْمِنُونَ}}<ref>«(یاد کنید) آنگاه را  که دو دسته از شما می‌خواستند (در رفتن به جنگ) سستی کنند حال آنکه خداوند یاور آنان بود و مؤمنان باید بر خداوند توکّل کنند» سوره آل عمران، آیه ۱۲۲.</ref>  
#[[سرزنش]] کسانی که دچار [[سستی]]، تردید و [[اختلاف]] نظر شدند ولزوم [[توکل]] برخداوند [[مؤمنان]] درچنین وضعیتی {{متن قرآن|إِذْ هَمَّتْ طَائِفَتَانِ مِنْكُمْ أَنْ تَفْشَلَا وَاللَّهُ وَلِيُّهُمَا وَعَلَى اللَّهِ فَلْيَتَوَكَّلِ الْمُؤْمِنُونَ}}<ref>«(یاد کنید) آنگاه را  که دو دسته از شما می‌خواستند (در رفتن به جنگ) سستی کنند حال آنکه خداوند یاور آنان بود و مؤمنان باید بر خداوند توکّل کنند» سوره آل عمران، آیه ۱۲۲.</ref>  
# [[سرزنش]] کسانی که دچار [[سستی]]، تردید و [[اختلاف]] نظر شدند ولزوم [[توکل]] برخداوند [[مؤمنان]] درچنین وضعیتی {{متن قرآن|إِذْ هَمَّتْ طَائِفَتَانِ مِنْكُمْ أَنْ تَفْشَلَا وَاللَّهُ وَلِيُّهُمَا وَعَلَى اللَّهِ فَلْيَتَوَكَّلِ الْمُؤْمِنُونَ}}<ref>«(یاد کنید) آنگاه را  که دو دسته از شما می‌خواستند (در رفتن به جنگ) سستی کنند حال آنکه خداوند یاور آنان بود و مؤمنان باید بر خداوند توکّل کنند» سوره آل عمران، آیه ۱۲۲.</ref>  
#غافلگیری وپراکنده کردن [[دشمن]] به [[اذن خداوند]] به هنگام به [[دلیل]] آرایش [[جنگی]] خوب وحفظ [[وحدت]] {{متن قرآن|لَقَدْ صَدَقَكُمُ اللَّهُ وَعْدَهُ إِذْ تَحُسُّونَهُمْ بِإِذْنِهِ}}<ref>«و به راستی خداوند به وعده خود وفا کرد که (در جنگ احد) به اذن وی آنان را از میان برداشتید؛ تا اینکه سست شدید  و در کار (خود) به کشمکش افتادید و پس از آنکه آنچه را دوست می‌داشتید به شما نمایاند سرکشی کردید؛ برخی از شما این جهان را و برخی جهان واپسین را می» سوره آل عمران، آیه ۱۵۲.</ref>  
#غافلگیری وپراکنده کردن [[دشمن]] به [[اذن خداوند]] به هنگام به [[دلیل]] آرایش [[جنگی]] خوب وحفظ [[وحدت]] {{متن قرآن|لَقَدْ صَدَقَكُمُ اللَّهُ وَعْدَهُ إِذْ تَحُسُّونَهُمْ بِإِذْنِهِ}}<ref>«و به راستی خداوند به وعده خود وفا کرد که (در جنگ احد) به اذن وی آنان را از میان برداشتید؛ تا اینکه سست شدید  و در کار (خود) به کشمکش افتادید و پس از آنکه آنچه را دوست می‌داشتید به شما نمایاند سرکشی کردید؛ برخی از شما این جهان را و برخی جهان واپسین را می» سوره آل عمران، آیه ۱۵۲.</ref>  
#[[سستی]]، [[غرور]]، [[اختلاف]] و [[نافرمانی]] عده ای دراحد که باعث شد [[سپاهیان]] [[رسول خدا]]{{صل}} را تنها گذاشته و از میدان [[جنگ]] گریختند، با اینکه [[خدای تعالی]] فرار از [[جنگ]] را قبلا بر آنان [[حرام]] کرده بود. «... {{متن قرآن|حَتَّى إِذَا فَشِلْتُمْ وَتَنَازَعْتُمْ فِي الْأَمْرِ وَعَصَيْتُمْ مِنْ بَعْدِ مَا أَرَاكُمْ مَا تُحِبُّونَ مِنْكُمْ مَنْ يُرِيدُ الدُّنْيَا وَمِنْكُمْ مَنْ يُرِيدُ الْآخِرَةَ ثُمَّ}}<ref>«و به راستی خداوند به وعده خود وفا کرد که (در جنگ احد) به اذن وی آنان را از میان برداشتید؛ تا اینکه سست شدید  و در کار (خود) به کشمکش افتادید و پس از آنکه آنچه را دوست می‌داشتید به شما نمایاند سرکشی کردید؛ برخی از شما این جهان را و برخی جهان واپسین را می» سوره آل عمران، آیه ۱۵۲.</ref>..»..  
# [[سستی]]، [[غرور]]، [[اختلاف]] و [[نافرمانی]] عده ای دراحد که باعث شد [[سپاهیان]] [[رسول خدا]]{{صل}} را تنها گذاشته و از میدان [[جنگ]] گریختند، با اینکه [[خدای تعالی]] فرار از [[جنگ]] را قبلا بر آنان [[حرام]] کرده بود. «... {{متن قرآن|حَتَّى إِذَا فَشِلْتُمْ وَتَنَازَعْتُمْ فِي الْأَمْرِ وَعَصَيْتُمْ مِنْ بَعْدِ مَا أَرَاكُمْ مَا تُحِبُّونَ مِنْكُمْ مَنْ يُرِيدُ الدُّنْيَا وَمِنْكُمْ مَنْ يُرِيدُ الْآخِرَةَ ثُمَّ}}<ref>«و به راستی خداوند به وعده خود وفا کرد که (در جنگ احد) به اذن وی آنان را از میان برداشتید؛ تا اینکه سست شدید  و در کار (خود) به کشمکش افتادید و پس از آنکه آنچه را دوست می‌داشتید به شما نمایاند سرکشی کردید؛ برخی از شما این جهان را و برخی جهان واپسین را می» سوره آل عمران، آیه ۱۵۲.</ref>..»..  
#[[دنیا‌طلبی]] ومنفعت جوئی سبب [[شکست]] درجنگ [[احد]] وتوجه به [[آخرت]] وهدف والای [[دعوت]] باعث [[پیروزی]] وموفقیت درامتحان [[الهی]] {{متن قرآن|مِنْكُمْ مَنْ يُرِيدُ الدُّنْيَا وَمِنْكُمْ مَنْ يُرِيدُ الْآخِرَةَ ثُمَّ صَرَفَكُمْ عَنْهُمْ لِيَبْتَلِيَكُمْ}}<ref>«و به راستی خداوند به وعده خود وفا کرد که (در جنگ احد) به اذن وی آنان را از میان برداشتید؛ تا اینکه سست شدید  و در کار (خود) به کشمکش افتادید و پس از آنکه آنچه را دوست می‌داشتید به شما نمایاند سرکشی کردید؛ برخی از شما این جهان را و برخی جهان واپسین را می» سوره آل عمران، آیه ۱۵۲.</ref>  
# [[دنیا‌طلبی]] ومنفعت جوئی سبب [[شکست]] درجنگ [[احد]] وتوجه به [[آخرت]] وهدف والای [[دعوت]] باعث [[پیروزی]] وموفقیت درامتحان [[الهی]] {{متن قرآن|مِنْكُمْ مَنْ يُرِيدُ الدُّنْيَا وَمِنْكُمْ مَنْ يُرِيدُ الْآخِرَةَ ثُمَّ صَرَفَكُمْ عَنْهُمْ لِيَبْتَلِيَكُمْ}}<ref>«و به راستی خداوند به وعده خود وفا کرد که (در جنگ احد) به اذن وی آنان را از میان برداشتید؛ تا اینکه سست شدید  و در کار (خود) به کشمکش افتادید و پس از آنکه آنچه را دوست می‌داشتید به شما نمایاند سرکشی کردید؛ برخی از شما این جهان را و برخی جهان واپسین را می» سوره آل عمران، آیه ۱۵۲.</ref>  
#شتاب زدگی [[مسلمانان]] وفرارآنان وبالارفتن ازکوه وپایداری وثبات فرمانده‌رسول [[الله]] - {{متن قرآن|إِذْ تُصْعِدُونَ وَلَا تَلْوُونَ عَلَى أَحَدٍ وَالرَّسُولُ يَدْعُوكُمْ فِي أُخْرَاكُمْ}}<ref>«یاد کنید هنگامی را که (در احد) به بالا می‌گریختید  و به کسی (جز خود) توجهی نمی‌کردید و پیامبر شما را از پی فرا می‌خواند آنگاه (خداوند) شما را با اندوهی از پی اندوهی کیفر داد تا بر آنچه از دست دادید یا بر سرتان آمد اندوه مخورید و خداوند از آنچه انجام می‌» سوره آل عمران، آیه ۱۵۳.</ref>  
#شتاب زدگی [[مسلمانان]] وفرارآنان وبالارفتن ازکوه وپایداری وثبات فرمانده‌رسول [[الله]] - {{متن قرآن|إِذْ تُصْعِدُونَ وَلَا تَلْوُونَ عَلَى أَحَدٍ وَالرَّسُولُ يَدْعُوكُمْ فِي أُخْرَاكُمْ}}<ref>«یاد کنید هنگامی را که (در احد) به بالا می‌گریختید  و به کسی (جز خود) توجهی نمی‌کردید و پیامبر شما را از پی فرا می‌خواند آنگاه (خداوند) شما را با اندوهی از پی اندوهی کیفر داد تا بر آنچه از دست دادید یا بر سرتان آمد اندوه مخورید و خداوند از آنچه انجام می‌» سوره آل عمران، آیه ۱۵۳.</ref>  
#[[مدیریت]] [[اخلاقی]] وقاطع [[پیامبر]] که ا ساس آن برمدارا، [[مشورت]]، [[عفو]]، گذشت وقا طعیت درتصمیم وفرماندهی وتوکل برخدا است {{متن قرآن|فَبِمَا رَحْمَةٍ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ وَلَوْ كُنْتَ فَظًّا غَلِيظَ الْقَلْبِ لَانْفَضُّوا مِنْ حَوْلِكَ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَاسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَشَاوِرْهُمْ فِي الْأَمْرِ فَإِذَا عَزَمْتَ فَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَوَكِّلِينَ}}<ref>«پس با بخشایشی از (سوی) خداوند با آنان نرمخویی ورزیدی و اگر درشتخویی سنگدل می‌بودی از دورت می‌پراکندند؛ پس آنان را ببخشای و برای ایشان آمرزش بخواه و با آنها در کار، رایزنی کن و چون آهنگ (کاری) کردی به خداوند توکل کن که خداوند توکل کنندگان (به خویش) را دو» سوره آل عمران، آیه ۱۵۹.</ref>  
# [[مدیریت]] [[اخلاقی]] وقاطع [[پیامبر]] که ا ساس آن برمدارا، [[مشورت]]، [[عفو]]، گذشت وقا طعیت درتصمیم وفرماندهی وتوکل برخدا است {{متن قرآن|فَبِمَا رَحْمَةٍ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ وَلَوْ كُنْتَ فَظًّا غَلِيظَ الْقَلْبِ لَانْفَضُّوا مِنْ حَوْلِكَ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَاسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَشَاوِرْهُمْ فِي الْأَمْرِ فَإِذَا عَزَمْتَ فَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَوَكِّلِينَ}}<ref>«پس با بخشایشی از (سوی) خداوند با آنان نرمخویی ورزیدی و اگر درشتخویی سنگدل می‌بودی از دورت می‌پراکندند؛ پس آنان را ببخشای و برای ایشان آمرزش بخواه و با آنها در کار، رایزنی کن و چون آهنگ (کاری) کردی به خداوند توکل کن که خداوند توکل کنندگان (به خویش) را دو» سوره آل عمران، آیه ۱۵۹.</ref>  
#ثنای جمیل [[خداوند]] بر کسانی که [[دعوت پیامبر]] راپاسخ دادند وباتوکل مستحکم برخداوند تا آخر [[جنگ]] [[استقامت]] به خرج دادند، مجروح شدند، قتال کردند ولی کشته نشدند. « {{متن قرآن|الَّذِينَ اسْتَجَابُوا لِلَّهِ وَالرَّسُولِ مِنْ بَعْدِ مَا أَصَابَهُمُ الْقَرْحُ لِلَّذِينَ أَحْسَنُوا مِنْهُمْ وَاتَّقَوْا أَجْرٌ عَظِيمٌ}}<ref>«کسانی که به (فراخوان) خداوند و پیامبر پس از آسیب دیدن پاسخ گفتند ، برای کسانی از آنان که نیکی و پرهیزگاری ورزیده‌اند پاداشی سترگ خواهد بود» سوره آل عمران، آیه ۱۷۲.</ref>... {{متن قرآن|الَّذِينَ قَالَ لَهُمُ النَّاسُ إِنَّ النَّاسَ قَدْ جَمَعُوا}}<ref>«کسانی که مردم به آنان گفتند: مردم در برابر شما هم‌داستان شده‌اند، از آنها پروا کنید! اما بر ایمانشان افزود و گفتند: خداوند ما را بس و او کارسازی نیکوست» سوره آل عمران، آیه ۱۷۳.</ref> {{متن قرآن|لَكُمْ فَاخْشَوْهُمْ فَزَادَهُمْ إِيمَانًا وَقَالُوا حَسْبُنَا اللَّهُ وَنِعْمَ الْوَكِيلُ}}<ref>«کسانی که مردم به آنان گفتند: مردم در برابر شما هم‌داستان شده‌اند، از آنها پروا کنید! اما بر ایمانشان افزود و گفتند: خداوند ما را بس و او کارسازی نیکوست» سوره آل عمران، آیه ۱۷۳.</ref>  
#ثنای جمیل [[خداوند]] بر کسانی که [[دعوت پیامبر]] راپاسخ دادند وباتوکل مستحکم برخداوند تا آخر [[جنگ]] [[استقامت]] به خرج دادند، مجروح شدند، قتال کردند ولی کشته نشدند. «{{متن قرآن|الَّذِينَ اسْتَجَابُوا لِلَّهِ وَالرَّسُولِ مِنْ بَعْدِ مَا أَصَابَهُمُ الْقَرْحُ لِلَّذِينَ أَحْسَنُوا مِنْهُمْ وَاتَّقَوْا أَجْرٌ عَظِيمٌ}}<ref>«کسانی که به (فراخوان) خداوند و پیامبر پس از آسیب دیدن پاسخ گفتند ، برای کسانی از آنان که نیکی و پرهیزگاری ورزیده‌اند پاداشی سترگ خواهد بود» سوره آل عمران، آیه ۱۷۲.</ref>... {{متن قرآن|الَّذِينَ قَالَ لَهُمُ النَّاسُ إِنَّ النَّاسَ قَدْ جَمَعُوا}}<ref>«کسانی که مردم به آنان گفتند: مردم در برابر شما هم‌داستان شده‌اند، از آنها پروا کنید! اما بر ایمانشان افزود و گفتند: خداوند ما را بس و او کارسازی نیکوست» سوره آل عمران، آیه ۱۷۳.</ref> {{متن قرآن|لَكُمْ فَاخْشَوْهُمْ فَزَادَهُمْ إِيمَانًا وَقَالُوا حَسْبُنَا اللَّهُ وَنِعْمَ الْوَكِيلُ}}<ref>«کسانی که مردم به آنان گفتند: مردم در برابر شما هم‌داستان شده‌اند، از آنها پروا کنید! اما بر ایمانشان افزود و گفتند: خداوند ما را بس و او کارسازی نیکوست» سوره آل عمران، آیه ۱۷۳.</ref>  
#[[ستایش]] [[خداوند]] از کسانی که در واقعه [[احد]] قبل از [[شکست]] به [[شهادت]] رسیدند، و قدمی به سوی فرار ننهاده، آن [[قدر]] پایمردی کردند تا کشته شدند. وتاکید [[خداوند]] برزنده بودن [[شهدا]] که درمقام [[قرب]] [[خداوند]] مشغول خوردن روزی هستند {{متن قرآن|وَلَا تَحْسَبَنَّ الَّذِينَ قُتِلُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ أَمْوَاتًا بَلْ أَحْيَاءٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ يُرْزَقُونَ * فَرِحِينَ بِمَا آتَاهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ}}<ref>«و کسانی را که در راه خداوند کشته شده‌اند مرده مپندار که زنده‌اند، نزد پروردگارشان روزی می‌برند * به آنچه خداوند با بخشش خویش به آنان داده است شادمانند و برای کسانی که از پس آنها هنوز به آنان نپیوسته‌اند شاد می‌شوند  که آنها نه بیمی خواهند داشت و نه اندوهگین می‌گردند» سوره آل عمران، آیه ۱۶۹-۱۷۰.</ref>
# [[ستایش]] [[خداوند]] از کسانی که در واقعه [[احد]] قبل از [[شکست]] به [[شهادت]] رسیدند، و قدمی به سوی فرار ننهاده، آن [[قدر]] پایمردی کردند تا کشته شدند. وتاکید [[خداوند]] برزنده بودن [[شهدا]] که درمقام [[قرب]] [[خداوند]] مشغول خوردن روزی هستند {{متن قرآن|وَلَا تَحْسَبَنَّ الَّذِينَ قُتِلُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ أَمْوَاتًا بَلْ أَحْيَاءٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ يُرْزَقُونَ * فَرِحِينَ بِمَا آتَاهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ}}<ref>«و کسانی را که در راه خداوند کشته شده‌اند مرده مپندار که زنده‌اند، نزد پروردگارشان روزی می‌برند * به آنچه خداوند با بخشش خویش به آنان داده است شادمانند و برای کسانی که از پس آنها هنوز به آنان نپیوسته‌اند شاد می‌شوند  که آنها نه بیمی خواهند داشت و نه اندوهگین می‌گردند» سوره آل عمران، آیه ۱۶۹-۱۷۰.</ref>
#اندوهای‌های برآمده از [[شکست]] ویاشایعه کشته شدن [[پیامبر]] سبب ایستادن ازحرکت درمسییردعوت وکمال [[الهی]] نباید باشد {{متن قرآن|فَأَثَابَكُمْ غَمًّا بِغَمٍّ لِكَيْلَا تَحْزَنُوا عَلَى مَا فَاتَكُمْ وَلَا مَا أَصَابَكُمْ وَاللَّهُ خَبِيرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ}}<ref>«یاد کنید هنگامی را که (در احد) به بالا می‌گریختید  و به کسی (جز خود) توجهی نمی‌کردید و پیامبر شما را از پی فرا می‌خواند آنگاه (خداوند) شما را با اندوهی از پی اندوهی کیفر داد تا بر آنچه از دست دادید یا بر سرتان آمد اندوه مخورید و خداوند از آنچه انجام می‌» سوره آل عمران، آیه ۱۵۳</ref>.
#اندوهای‌های برآمده از [[شکست]] ویاشایعه کشته شدن [[پیامبر]] سبب ایستادن ازحرکت درمسییردعوت وکمال [[الهی]] نباید باشد {{متن قرآن|فَأَثَابَكُمْ غَمًّا بِغَمٍّ لِكَيْلَا تَحْزَنُوا عَلَى مَا فَاتَكُمْ وَلَا مَا أَصَابَكُمْ وَاللَّهُ خَبِيرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ}}<ref>«یاد کنید هنگامی را که (در احد) به بالا می‌گریختید  و به کسی (جز خود) توجهی نمی‌کردید و پیامبر شما را از پی فرا می‌خواند آنگاه (خداوند) شما را با اندوهی از پی اندوهی کیفر داد تا بر آنچه از دست دادید یا بر سرتان آمد اندوه مخورید و خداوند از آنچه انجام می‌» سوره آل عمران، آیه ۱۵۳</ref>.
#گروهی ازمسلمانان پس ازشکست ومجروح شدن بااعتقاد به خدااطراف [[پیامبر]] جمع شده وبه [[امنیت]] وآرامش درونی رسیدند {{متن قرآن|ثُمَّ أَنْزَلَ عَلَيْكُمْ مِنْ بَعْدِ الْغَمِّ أَمَنَةً نُعَاسًا يَغْشَى طَائِفَةً مِنْكُمْ}}<ref>«آنگاه، (خداوند) پس از آن اندوه با خوابی سبک آرامشی بر شما فرو فرستاد که گروهی از شما را فرا گرفت و گروهی (دیگر) که در اندیشه جان خود بودند با پنداری جاهلی به خداوند گمان نادرست بردند؛ می‌گفتند: آیا ما در این کار (از خود) اختیاری داریم؟ بگو:» سوره آل عمران، آیه ۱۵۴.</ref>  
#گروهی ازمسلمانان پس ازشکست ومجروح شدن بااعتقاد به خدااطراف [[پیامبر]] جمع شده وبه [[امنیت]] وآرامش درونی رسیدند {{متن قرآن|ثُمَّ أَنْزَلَ عَلَيْكُمْ مِنْ بَعْدِ الْغَمِّ أَمَنَةً نُعَاسًا يَغْشَى طَائِفَةً مِنْكُمْ}}<ref>«آنگاه، (خداوند) پس از آن اندوه با خوابی سبک آرامشی بر شما فرو فرستاد که گروهی از شما را فرا گرفت و گروهی (دیگر) که در اندیشه جان خود بودند با پنداری جاهلی به خداوند گمان نادرست بردند؛ می‌گفتند: آیا ما در این کار (از خود) اختیاری داریم؟ بگو:» سوره آل عمران، آیه ۱۵۴.</ref>  
خط ۸۲: خط ۸۲:
{{غزوه‌ها}}
{{غزوه‌ها}}


[[رده:مدخل]]
[[رده:غزوه‌ها]]
[[رده:غزوه‌ها]]
[[رده:جنگ احد]]
[[رده:جنگ احد]]
۱۱۸٬۲۸۱

ویرایش