علت تأخیر ظهور امام مهدی چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۵۷: | خط ۵۷: | ||
::::::براى نمونه، انقلابى که "لنین" در روسیه با موفقیت رهبرى کرد به عامل مهمى مانند [[جنگ]] جهانى اول و [[سست]] شدن پایه امپراطورى تزار وابسته بود که در ایجاد فضاى مناسب براى [[انقلاب]] سهم بسزایى داشت و عوامل جزئى و محدود دیگرى نیز در آن مؤثر بود مانند اینکه لنین توانست به [[سلامت]] وارد روسیه شود و [[انقلاب]] را رهبرى کند که اگر هر حادثهاى باعث تأخیر ورود او شده بود؛ احتمال داشت [[انقلاب]] نتواند به این سرعت [[حاکم]] شود. آرى، [[سنت]] تغییرناپذیر الهى بر این است که [[اجرا]] و ایجاد تغییرات اصلاحى بستگى به عوامل خارجى، فضاى مناسب و جو عمومى داشته باشد و به همین جهت بوده است که [[اسلام]] پس از یک دوره طولانى و پس از چندین قرن، [[ظهور]] کرد. | ::::::براى نمونه، انقلابى که "لنین" در روسیه با موفقیت رهبرى کرد به عامل مهمى مانند [[جنگ]] جهانى اول و [[سست]] شدن پایه امپراطورى تزار وابسته بود که در ایجاد فضاى مناسب براى [[انقلاب]] سهم بسزایى داشت و عوامل جزئى و محدود دیگرى نیز در آن مؤثر بود مانند اینکه لنین توانست به [[سلامت]] وارد روسیه شود و [[انقلاب]] را رهبرى کند که اگر هر حادثهاى باعث تأخیر ورود او شده بود؛ احتمال داشت [[انقلاب]] نتواند به این سرعت [[حاکم]] شود. آرى، [[سنت]] تغییرناپذیر الهى بر این است که [[اجرا]] و ایجاد تغییرات اصلاحى بستگى به عوامل خارجى، فضاى مناسب و جو عمومى داشته باشد و به همین جهت بوده است که [[اسلام]] پس از یک دوره طولانى و پس از چندین قرن، [[ظهور]] کرد. | ||
::::::پس با اینکه خداى بزرگ، توانایى دارد همه مشکلات و همه [[سختیها]] را براى پیامرسانیهاى آسمانى، هموار و بهوسیله [[اعجاز]] فضاى مناسب ایجاد کند، این روش را [[انتخاب]] نکرده است؛ زیرا [[امتحان]] و [[ابتلا]] و رنجى که مایه [[تکامل انسان]] میشود در صورتى تحقق مییابد که تحولات، طبیعى و مطابق با شرایط خارجى باشد. البته این [[مانع]] نیست که [[خداوند]] در برخى جزئیات دخالت کند، جزئیاتى که در اصل فضاى مناسب مؤثر نیست ولى گاهى براى ایجاد تحرک لازم است؛ مانند کمکها و توجهات غیبى که [[خداوند]] در لحظههاى حساس و بسیار دشوار به اولیاى خود میکند چنانکه: [[آتش]] [[نمرود]] براى [[ابراهیم]] گلستان میشود<ref>اشاره به کلام خداست که میفرماید: {{متن قرآن| قَالُوا حَرِّقُوهُ وَانصُرُوا آلِهَتَکُمْ إِن کُنتُمْ فَاعِلِینَ قُلْنَا یَا نَارُ کُونِی بَرْدًا وَسَلامًا عَلَى إِبْرَاهِیمَ وَأَرَادُوا بِهِ کَیْدًا فَجَعَلْنَاهُمُ الأَخْسَرِینَ }}؛ اگر میخواهید کارى بکنید، بسوزانیدش و خدایان خود را نصرت دهید گفتیم: اى آتش، بر ابراهیم خنک و سلامت باش.( سوره انبیا( ۲۱)، آیه ۶۸- ۷۰).</ref> و دست آن یهودى پیمانشکن که [[شمشیر]] بر روى [[پیامبر]] کشید از حرکت میافتد<ref>ر. ک: ابن کثیر الدمشقى، تفسیر القرآن العظیم، ج ۲، ص ۳۳؛ المجلسى، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۱۸، باب معجزات [[پیامبر خاتم|پیامبر]]{{صل}}، ص ۴۷، ۵۲، ۶۰ و ۷۵.</ref> و یا تندباد شدیدى که چادرهاى [[کافران]] و [[مشرکان]] را زمانى که در [[جنگ خندق]]، [[مدینه]] را در محاصره داشتند از ریشه درمیآورد و [[ترس]] و [[وحشت]] را در دلهاى آنان میافکند.<ref>ر. ک: الطبرى، ابو جعفر، محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک، ج ۲، ص ۲۴۴، حوادث سال پنجم هجرى.</ref> ولى همه اینها از جزئیات فراتر نمیرود و در زمانى که زمینه و شرایط براى [[اصلاحات]] عمومى کاملا آماده است کمکهاى فوریتى، صورت طبیعى به خود میگیرد و با واقعیتهاى خارجى مطابقت میکند. | ::::::پس با اینکه خداى بزرگ، توانایى دارد همه مشکلات و همه [[سختیها]] را براى پیامرسانیهاى آسمانى، هموار و بهوسیله [[اعجاز]] فضاى مناسب ایجاد کند، این روش را [[انتخاب]] نکرده است؛ زیرا [[امتحان]] و [[ابتلا]] و رنجى که مایه [[تکامل انسان]] میشود در صورتى تحقق مییابد که تحولات، طبیعى و مطابق با شرایط خارجى باشد. البته این [[مانع]] نیست که [[خداوند]] در برخى جزئیات دخالت کند، جزئیاتى که در اصل فضاى مناسب مؤثر نیست ولى گاهى براى ایجاد تحرک لازم است؛ مانند کمکها و توجهات غیبى که [[خداوند]] در لحظههاى حساس و بسیار دشوار به اولیاى خود میکند چنانکه: [[آتش]] [[نمرود]] براى [[ابراهیم]] گلستان میشود<ref>اشاره به کلام خداست که میفرماید: {{متن قرآن| قَالُوا حَرِّقُوهُ وَانصُرُوا آلِهَتَکُمْ إِن کُنتُمْ فَاعِلِینَ قُلْنَا یَا نَارُ کُونِی بَرْدًا وَسَلامًا عَلَى إِبْرَاهِیمَ وَأَرَادُوا بِهِ کَیْدًا فَجَعَلْنَاهُمُ الأَخْسَرِینَ }}؛ اگر میخواهید کارى بکنید، بسوزانیدش و خدایان خود را نصرت دهید گفتیم: اى آتش، بر ابراهیم خنک و سلامت باش.( سوره انبیا( ۲۱)، آیه ۶۸- ۷۰).</ref> و دست آن یهودى پیمانشکن که [[شمشیر]] بر روى [[پیامبر]] کشید از حرکت میافتد<ref>ر. ک: ابن کثیر الدمشقى، تفسیر القرآن العظیم، ج ۲، ص ۳۳؛ المجلسى، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۱۸، باب معجزات [[پیامبر خاتم|پیامبر]]{{صل}}، ص ۴۷، ۵۲، ۶۰ و ۷۵.</ref> و یا تندباد شدیدى که چادرهاى [[کافران]] و [[مشرکان]] را زمانى که در [[جنگ خندق]]، [[مدینه]] را در محاصره داشتند از ریشه درمیآورد و [[ترس]] و [[وحشت]] را در دلهاى آنان میافکند.<ref>ر. ک: الطبرى، ابو جعفر، محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک، ج ۲، ص ۲۴۴، حوادث سال پنجم هجرى.</ref> ولى همه اینها از جزئیات فراتر نمیرود و در زمانى که زمینه و شرایط براى [[اصلاحات]] عمومى کاملا آماده است کمکهاى فوریتى، صورت طبیعى به خود میگیرد و با واقعیتهاى خارجى مطابقت میکند. | ||
::::::ما [[موقعیت]] [[امام مهدی|امام زمان]]{{ع}}، را با این دید بررسى میکنیم تا دریابیم که [[انقلاب]] او از نظر [[اجرا]] همانند همه [[انقلابها]] به زمینههاى عینى و خارجى بستگى دارد و بایستى فضاى مناسب موجود باشد. از اینرو طبیعى است که [[منتظر]] آن شرایط باشیم و همه میدانند که [[امام مهدی|حضرت مهدى]]{{ع}} کارش محدود به یک منطقه و یک بخش از [[جهان]] نیست و رسالتى که از جانب [[خداوند]] بزرگ بر دوش او گذاشته شده، جهانى است و بایستى همه [[بشریت]] را از تاریکى [[ستم]] به روشنایى [[عدل]]، رهنمون گردد.<ref>چنانکه حدیث شریف نبوى تصریح میکند: {{ | ::::::ما [[موقعیت]] [[امام مهدی|امام زمان]]{{ع}}، را با این دید بررسى میکنیم تا دریابیم که [[انقلاب]] او از نظر [[اجرا]] همانند همه [[انقلابها]] به زمینههاى عینى و خارجى بستگى دارد و بایستى فضاى مناسب موجود باشد. از اینرو طبیعى است که [[منتظر]] آن شرایط باشیم و همه میدانند که [[امام مهدی|حضرت مهدى]]{{ع}} کارش محدود به یک منطقه و یک بخش از [[جهان]] نیست و رسالتى که از جانب [[خداوند]] بزرگ بر دوش او گذاشته شده، جهانى است و بایستى همه [[بشریت]] را از تاریکى [[ستم]] به روشنایى [[عدل]]، رهنمون گردد.<ref>چنانکه حدیث شریف نبوى تصریح میکند: {{متن حدیث|لَوْ لَمْ يَبْقَ مِنَ الدُّنْيَا إِلَّا يَوْمٌ وَاحِدٌ لَطَوَّلَ اللَّهُ ذَلِكَ الْيَوْمَ حَتَّى يَخْرُجَ فِيهِ فَيَمْلَأَ الْأَرْضَ قِسْطاً وَ عَدْلًا كَمَا مُلِئَتْ جَوْراً»}}؛ اگر از دنیا یک روز بیشتر باقى نمانده باشد خداوند آن روز را آنقدر طولانى میسازد تا مردى از من- را یا از اهل بیت من- مبعوث کند که زمین را پر از عدل و داد کند پس از آنکه پر از ظلم و ستم شده باشد.( ناصف، منصور على، همان، ج ۵، ص ۳۶۰.)</ref> براى اجراى چنین تحول بزرگى تنها وجود [[رهبر]] [[صالح]] کافى نیست وگرنه در همان زمان [[پیامبر]] این شرط وجود داشت. پس این تحول بزرگ، فضاى مناسب جهانى میطلبد که همه زمینههاى خارجى لازم براى [[انقلاب]] عمومى در آن وجود داشته باشد. | ||
::::::عامل اساسى در ایجاد این فضاى مناسب و پذیرش [[پیام]] جدید [[عدالت]] از طرف [[مردم]] همانا احساس پوکى و پوچى است که [[انسان]] متمدن آن روز خواهد کرد و منشأ این احساس، تجربههاى مختلف بشرى از تمدن است؛ تمدنى که جنبههاى منفى آن پشت او را [[خم]] میکند و به آنجا میرسد که میفهمد شدیدا [[نیاز]] به [[کمک]] دارد و از عمق [[جان]]، توجه خود را به [[عالم غیب]] یا منبعى مجهول، معطوف میدارد. | ::::::عامل اساسى در ایجاد این فضاى مناسب و پذیرش [[پیام]] جدید [[عدالت]] از طرف [[مردم]] همانا احساس پوکى و پوچى است که [[انسان]] متمدن آن روز خواهد کرد و منشأ این احساس، تجربههاى مختلف بشرى از تمدن است؛ تمدنى که جنبههاى منفى آن پشت او را [[خم]] میکند و به آنجا میرسد که میفهمد شدیدا [[نیاز]] به [[کمک]] دارد و از عمق [[جان]]، توجه خود را به [[عالم غیب]] یا منبعى مجهول، معطوف میدارد. | ||
::::::اما از نظر پیشرفتهاى مادى میتوانیم بگوییم در [[آینده]] شرایط براى رساندن [[پیام]] به جهانیان بهتر از گذشته است؛ زیرا بخشهاى مختلف [[دنیا]] به هم نزدیک میشوند، [[مردم]] میتوانند با هم ارتباط برقرار کنند و وسایلى که یک سازمان مرکزى براى آگاهسازى [[ملتها]] از [[رسالت]] جدید بدان [[نیاز]] دارد، در دسترس میباشد. اما آنچه در سؤال به آن اشاره شده که هرچه بیشتر در [[ظهور]] آن [[حضرت]] تأخیر بیفتد، ابزار و آلات جنگى پیشرفتهتر خواهد شد، درست است ولى این ابزار و آلات مادى براى کسانى که [[روحیه]] خود را باختهاند و از درون پوسیدهاند به چه کار میآید؟ چهبسا در طول [[تاریخ]] که کاخ یک [[تمدن]] بزرگ با اولین تلنگر فرو ریخته است، چرا؟ براى اینکه چنین بنایى در واقع از قبل فرو ریخته بوده است و هیچگونه پشتوانه و تکیهگاهى نداشته است<ref>ما در ابتداى دهه نود مصداق این گفته شهید صدر را بهخوبى دیدیم و گفته ایشان مستند به درک عمیق ایشان از جامعه بشرى بود؛ دیدیم که اتحاد جماهیر شوروى که یکى از دو قطب حاکم بر جهان بود چگونه بهسرعت از هم پاشید بهگونهاى که چیزى از آن باقى نماند.</ref>»<ref>[[رهبری بر فراز قرون (کتاب)|رهبری بر فراز قرون]]، ص۱۰۵-۱۰۹.</ref>. | ::::::اما از نظر پیشرفتهاى مادى میتوانیم بگوییم در [[آینده]] شرایط براى رساندن [[پیام]] به جهانیان بهتر از گذشته است؛ زیرا بخشهاى مختلف [[دنیا]] به هم نزدیک میشوند، [[مردم]] میتوانند با هم ارتباط برقرار کنند و وسایلى که یک سازمان مرکزى براى آگاهسازى [[ملتها]] از [[رسالت]] جدید بدان [[نیاز]] دارد، در دسترس میباشد. اما آنچه در سؤال به آن اشاره شده که هرچه بیشتر در [[ظهور]] آن [[حضرت]] تأخیر بیفتد، ابزار و آلات جنگى پیشرفتهتر خواهد شد، درست است ولى این ابزار و آلات مادى براى کسانى که [[روحیه]] خود را باختهاند و از درون پوسیدهاند به چه کار میآید؟ چهبسا در طول [[تاریخ]] که کاخ یک [[تمدن]] بزرگ با اولین تلنگر فرو ریخته است، چرا؟ براى اینکه چنین بنایى در واقع از قبل فرو ریخته بوده است و هیچگونه پشتوانه و تکیهگاهى نداشته است<ref>ما در ابتداى دهه نود مصداق این گفته شهید صدر را بهخوبى دیدیم و گفته ایشان مستند به درک عمیق ایشان از جامعه بشرى بود؛ دیدیم که اتحاد جماهیر شوروى که یکى از دو قطب حاکم بر جهان بود چگونه بهسرعت از هم پاشید بهگونهاى که چیزى از آن باقى نماند.</ref>»<ref>[[رهبری بر فراز قرون (کتاب)|رهبری بر فراز قرون]]، ص۱۰۵-۱۰۹.</ref>. | ||
خط ۹۴: | خط ۹۴: | ||
:::::#با عمل به دستورات شرع به حدّ بالای شعور فکری و فرهنگی برسند، گر چه در محدوده بخشی از مردم باشد. و لذا مرحوم خواجه نصیرالدین طوسی در شرح تجرید غیبت حضرت را از ناحیه خود مردم میداند. | :::::#با عمل به دستورات شرع به حدّ بالای شعور فکری و فرهنگی برسند، گر چه در محدوده بخشی از مردم باشد. و لذا مرحوم خواجه نصیرالدین طوسی در شرح تجرید غیبت حضرت را از ناحیه خود مردم میداند. | ||
:::::#پیشرفت بشر از ناحیه صنعت و تکنیک. | :::::#پیشرفت بشر از ناحیه صنعت و تکنیک. | ||
::::::و در مجموع فراهم نشدن مجموع شرایط لازم برای ظهور، علت تأخیر ظهور حضرت است. [[امام مهدی|امام زمان]] {{ع}} در توقیعی که به [[شیخ مفید]] میفرستد میفرماید: اگر شیعیان ما -که خداوند توفیق طاعتشان دهد- در راه ایفای پیمانی که بر دوش دارند، همدل میشدند، میمنت ملاقات ما از ایشان به تأخیر نمیافتاد، و سعادت دیدار ما زودتر نصیب آنها میگشت، دیداری بر مبنای شناختی راستین و صداقتی از آنان نسبت به ما. علت مخفی شدن ما از آنها چیزی نیست جز آنچه که از کردار آنها به ما میرسد و ما توقّع انجام این کارها را از آنها نداریم<ref>{{ | ::::::و در مجموع فراهم نشدن مجموع شرایط لازم برای ظهور، علت تأخیر ظهور حضرت است. [[امام مهدی|امام زمان]] {{ع}} در توقیعی که به [[شیخ مفید]] میفرستد میفرماید: اگر شیعیان ما -که خداوند توفیق طاعتشان دهد- در راه ایفای پیمانی که بر دوش دارند، همدل میشدند، میمنت ملاقات ما از ایشان به تأخیر نمیافتاد، و سعادت دیدار ما زودتر نصیب آنها میگشت، دیداری بر مبنای شناختی راستین و صداقتی از آنان نسبت به ما. علت مخفی شدن ما از آنها چیزی نیست جز آنچه که از کردار آنها به ما میرسد و ما توقّع انجام این کارها را از آنها نداریم<ref>{{متن حدیث| لَوْ أَنَّ أَشْیاعَنَا وَفَّقَهُمْ اللَّهُ لِطَاعَتِهِ عَلَی اجْتِمَاعٍ مِنَ الْقُلُوبِ فِی الْوَفَاءِ بِالْعَهْدِ عَلَیهِمْ لَمَا تَأَخَّرَ عَنْهُمُ الْیمْنُ بِلِقَائِنَا وَ لَتَعَجَّلَتْ لَهُمُ السَّعَادَةُ بِمُشَاهَدَتِنَا عَلَی حَقِّ الْمَعْرِفَةِ وَ صِدْقِهَا مِنْهُمْ بِنَا فَمَا یحْبِسُنَا عَنْهُمْ إِلَّا مَا یتَّصِلُ بِنَا مِمَّا نَکرَهُهُ وَ لَا نُؤْثِرُهُ مِنْهُمْ}}؛ احتجاج، ج ۲، ص ۳۱۵</ref>»<ref>[[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[موعودشناسی و پاسخ به شبهات (کتاب)|موعودشناسی و پاسخ به شبهات]]، ص ۴۱۶.</ref>. | ||
{{پایان جمع شدن}} | {{پایان جمع شدن}} | ||
خط ۱۱۲: | خط ۱۱۲: | ||
::::::'''[[پژوهشگران مؤسسه آینده روشن]]'''، در کتاب ''«[[مهدویت پرسشها و پاسخها (کتاب)|مهدویت پرسشها و پاسخها]]»'' در اینباره گفتهاند: | ::::::'''[[پژوهشگران مؤسسه آینده روشن]]'''، در کتاب ''«[[مهدویت پرسشها و پاسخها (کتاب)|مهدویت پرسشها و پاسخها]]»'' در اینباره گفتهاند: | ||
::::::«مهمترین عامل تأخیر [[ظهور]] حضرت، آماده نبودن جهان برای پذیرش حکومت الهی [[امام زمان]] {{ع}} است، زیرا [[سنت]] الهی بر این است که در صورت آمادگی بندگان، لطف و عنایت خود را از آنان دریغ نکند. ضمن اینکه هیچگاه این امر اجباری نیز نخواهد بود؛ بلکه وعدههای الهی در صورت انتخاب و اختیار مردم تحقق خواهد یافت. در منابع دینی به منظور ایجاد چنین آمادگی و گسترش آن، [[ائمه]] {{عم}} به جامعه شیعی توصیه کردهاند که در عصر [[غیبت]]، همواره حالت [[انتظار]] و آمادگی برای [[ظهور]] و یاری آن حضرت را داشته باشند و زمینههای دعوت و استقبال از ایشان را در جامعه پدید آورند. به همین جهت در فرهنگ شیعی، عصر [[غیبت]] را عصر [[انتظار]] به حساب میآورند. | ::::::«مهمترین عامل تأخیر [[ظهور]] حضرت، آماده نبودن جهان برای پذیرش حکومت الهی [[امام زمان]] {{ع}} است، زیرا [[سنت]] الهی بر این است که در صورت آمادگی بندگان، لطف و عنایت خود را از آنان دریغ نکند. ضمن اینکه هیچگاه این امر اجباری نیز نخواهد بود؛ بلکه وعدههای الهی در صورت انتخاب و اختیار مردم تحقق خواهد یافت. در منابع دینی به منظور ایجاد چنین آمادگی و گسترش آن، [[ائمه]] {{عم}} به جامعه شیعی توصیه کردهاند که در عصر [[غیبت]]، همواره حالت [[انتظار]] و آمادگی برای [[ظهور]] و یاری آن حضرت را داشته باشند و زمینههای دعوت و استقبال از ایشان را در جامعه پدید آورند. به همین جهت در فرهنگ شیعی، عصر [[غیبت]] را عصر [[انتظار]] به حساب میآورند. | ||
::::::[[امام سجاد]] {{ع}} میفرماید: {{ | ::::::[[امام سجاد]] {{ع}} میفرماید: {{متن حدیث|إِنَّ أَهْلَ زَمَانِ غَیْبَتِهِ الْقَائِلُونَ بِإِمَامَتِهِ الْمُنْتَظِرُونَ لِظُهُورِهِ أَفْضَلُ أَهْلِ کُلِّ زَمَانٍ}}<ref>[[بحار الانوار (کتاب)|بحار الانوار]]، ج ۵۲ باب فضل انتظار الفرج و فضل الشیعه فی زمان الغیبه، ص ۱۲۲</ref> مردمی که در [[زمان غیبت]] مهدی {{ع}} به سر میبرند و معتقد به [[امامت]] وی هستند و خود را آماده [[ظهور]] او کردهاند، بهتر و شایستهتر از مردم هر زمان دیگرند. | ||
::::::این برتری و فضیلت با توجه به شرایط خاص زمانی عصر [[غیبت]] است که وظایف ویژهای را بر عهده [[شیعیان]] میگذارد، زیرا در چنین موقعیتی، ثبات قدم در راه آن حضرت و دفاع از مکتب تشیع کاری دشوار است. [[رسالت]] مهم [[شیعه]] در این دوران اولاً: معرفت صحیح به آن حضرت و ترویج آن و ثانیاً: عمل به وظایف و تکالیف فردی و اجتماعی و دوری از گناه و آلودگی به فساد است، زیرا همچنانکه عمل به احکام دینی و اجرای امر به معروف و نهی از منکر در اصلاح جامعه و زمینهسازی برای [[ظهور]] حضرت مؤثر است، گناه و آلودگی به فسادهای اخلاقی، سیاسی و اجتماعی نیز [[ظهور]] حضرت را به تأخیر انداخته، محرومیت جامعه از ایشان را بیشتر میکند»<ref>[[مهدویت پرسشها و پاسخها (کتاب)|مهدویت پرسشها و پاسخها]]، ص ۱۷۶.</ref>. | ::::::این برتری و فضیلت با توجه به شرایط خاص زمانی عصر [[غیبت]] است که وظایف ویژهای را بر عهده [[شیعیان]] میگذارد، زیرا در چنین موقعیتی، ثبات قدم در راه آن حضرت و دفاع از مکتب تشیع کاری دشوار است. [[رسالت]] مهم [[شیعه]] در این دوران اولاً: معرفت صحیح به آن حضرت و ترویج آن و ثانیاً: عمل به وظایف و تکالیف فردی و اجتماعی و دوری از گناه و آلودگی به فساد است، زیرا همچنانکه عمل به احکام دینی و اجرای امر به معروف و نهی از منکر در اصلاح جامعه و زمینهسازی برای [[ظهور]] حضرت مؤثر است، گناه و آلودگی به فسادهای اخلاقی، سیاسی و اجتماعی نیز [[ظهور]] حضرت را به تأخیر انداخته، محرومیت جامعه از ایشان را بیشتر میکند»<ref>[[مهدویت پرسشها و پاسخها (کتاب)|مهدویت پرسشها و پاسخها]]، ص ۱۷۶.</ref>. | ||
{{پایان جمع شدن}} | {{پایان جمع شدن}} |
نسخهٔ ۱۰ نوامبر ۲۰۱۹، ساعت ۱۲:۰۵
علت تأخیر ظهور امام مهدی چیست؟ | |
---|---|
موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت |
مدخل بالاتر | مهدویت / مقدمات ظهور امام مهدی / شرایط ظهور امام مهدی |
مدخل اصلی | علت تأخیر ظهور امام مهدی |
قیام و انقلاب جهانی حضرت مهدی(ع) چون در مقیاس جهانی است باید شرائط آن هم در این مقیاس باشد. بنابراین: اولاً: وجود یاران وفادار و توانا و قابل توجه که قادر به ایفای مسئولیت در این سطح باشند و ثانیاً: زمینهسازی و آمادگی محیط جهانی بر پذیرش این امر است که هرچه دیرتر اتفاق بیفتد، باعث تأخیر ظهور میشود. آنچه که این امور را محقق میکند آشنایی این محیط با شخصیت حضرت و انقلاب او و ایجاد روحیه عدالتطلبی و ظلمستیزی در آنان است.
در ذیل، پاسخ جامع اجمالی به اين پرسش و دیدگاههای متفرقه برخی از نویسندگان و دانشمندان، در این باره، به طور مفصلتری قابل بررسی است.
عبارتهای دیگری از این پرسش
- با اینکه برخی از علائم ظهور به وقوع پیوسته است، چرا امام مهدی ظهور نمیکند؟
پاسخ جامع اجمالی
* پاسخ جامع به این پرسش، برگرفته از تمامی پاسخها ودیدگاههای متفرقه اندیشمندان و نویسندگانی است که تصویر و متن سخنان آنان در ذیل دیده میشود:
صدر | مروجی طبسی | رجالی تهرانی | رضوانی | باقریزاده اشعری | پژوهشگران آینده روشن | نویسندگان کتاب آفتاب مهر |
انقلاب و فراهم شدن شرایط
- پیروزی هر انقلاب و هر فعالیت اجتماعی به یک سلسله شرایط و موقعیتهای عینی و خارجی بستگی دارد که بدون فراهم شدن آن شرایط نمیتواند به هدفش برسد.[۱] در مورد ظهور امام زمان(ع) اگر چه قسمتی از شرایط و موقعیتهای آن آسمانی و خدایی است، امّا اجرای کلّی مأموریت وی، بستگی به فراهم آمدن شرایط عینی و خارجی دارد. سنت تغییرناپذیر خداوند بر این است که اجرای انقلاب اسلامی حضرت مهدی(ع) نیز به موقعیتهای خارجی و پذیرندهای که محیط مساعد و فضای عمومی را برای درک و پذیرش انقلاب آماده میسازد، وابسته باشد. البته این ویژگی، مانع نیست که گاهی، در پارهای از جزئیات، دخالت خداوندی از راههای غیر عادی انجام پذیرد، زیرا جزئیات در ساختن محیط مساعد نقش اساسی ندارد و بیشتر زمینه و فضایی مساعد برای دگرگونی عمومی باید موجود باشد.[۲]
قیام امام زمان و محیط مناسب
- برای قیام و انقلابی که حضرت مهدی(ع) ایجاد خواهند کرد تنها وجود رهبر شایسته، کافی نیست، بلکه علاوه بر آن، نیازمند محیط جهانی مساعد و فضای عمومی مناسب نیز هست تا موقعیتهای خارجی مطلوب را برای انجام انقلاب جهانی آماده سازد.[۳] از دیدگاه انسانی که بنگریم، باید احساس نابودی مداوم در انسان متمدّن ایجاد شود و یک انگیزه اساسی در درونش پدیدار گردد و رسالت دادگرانه مهدی(ع) را بپذیرد و تنها با تجربههای اجتماعی، مدنی و سیاسی گوناگون امکان دارد چنین احساسی در درون انسانها جای گیرد.[۴] به عبارتی دیگر فراهم آمدن شرایط عمومی برای اصلاح جهان امری ضروری است که جایگزین ندارد و با وجود رهبری آماده برای اصلاح و وجود رسالتی کامل، تمام شرایط لازم برای موفقیت فراهم نمیشود، بلکه باید شرایط اجتماعی و سیاسی جهانی نیز زمینه را برای موفقیت و پیروزی حق بر باطل آماده سازد.[۵] از دیدگاه مادی نیز، شرایط موجود در زمان ظهور، برای انجام رسالت مهدی(ع)، بر تمامی جهان، باید آمادگی و توانایی بیشتری داشته باشند، زیرا بخشهای جهان به یکدیگر نزدیک شده، ارتباط و پیوند میان انسانها بهتر انجام میگیرد. ارتباط و پیوندی که دستگاه رهبری مرکزی، برای پرورش مردم، بر بنیاد رسالت؛ به آن نیاز دارد.[۶]
یاوران باوفا شرط اصلی ظهور
- یکی از شرایط عمده برای ظهور، وجود یاورانی است که همراه امام، بار قیام را بر دوش بکشند و تا آخر، از همراهی و یاری رهبر خود دست برندارند[۷]. اگر علت تاخیر در ظهور این مسأله باشد در این صورت چارهای جز اقدام و تجهیز و آمادگی و امر به معروف و نهی از منکر به منظور برپایی اقتدار حق بر روی زمین و حصول فرج به سبب ظهور امام زمان(ع) نیست[۸]. امام زمان(ع) در توقیعی که به شیخ مفید میفرستد میفرماید:[۹] «اگر شیعیان ما ـ که خداوند توفیق طاعتشان دهد ـ در راه ایفای پیمانی که بر دوش دارند، همدل میشدند، میمنت ملاقات ما از ایشان به تأخیر نمیافتاد و سعادت دیدار ما زودتر نصیب آنها میگشت، دیداری بر مبنای شناختی راستین و صداقتی از آنان نسبت به ما. علت مخفی شدن ما از آنها چیزی نیست جز آنچه که از کردار آنها به ما میرسد و ما توقّع انجام این کارها را از آنها نداریم».[۱۰]
عوامل دیگر
- در توضیحی دیگر باید گفت: علت تأخیر ظهور امام زمان(ع) به خود انسانها باز میگردد، زیرا تشکیل حکومت عدل و توحیدی در سطح جهان، عمدتاً احتیاج به شرایط و آمادگیهای لازم از طرف خود مردم دارد، مانند:
- فهم مفهوم عدل توسط مردم و خواهان آن بودن،[۱۱]
- پیشرفت از جنبههای مادی و معنوی و... [۱۲].
- آمادگی فکری و وحدت نگرش همۀ اقوام و ملل انسانی درباره مدیریت جهان به وسیله انسان کامل[۱۳].
- معرفت صحیح به آن حضرت و ترویج آن و عمل به وظایف فردی و اجتماعی[۱۴].
نتیجه گیری
- خلاصه آنکه مردم، خود باید ظهور عدالت را بخواهند و جهانیان را با زیباییهای دوران ظهور آشنا کنند و روحیۀ عدالتطلبی و ظلم ستیزی را همه جا گسترش دهند[۱۵] و باید توجه داشت علت غیبت امام کوتاهی مردم است چرا که اعمال مردم باعث غیبت امام شده است و تا از آن راه برنگردند ظهور صورت نمیگیرد.
پاسخهای دیگر
۱. آیت الله صدر؛ |
---|
|
۲. آیتالله آصفی؛ |
---|
|
۳. حجت الاسلام والمسلمین رجالی تهرانی؛ |
---|
|
۴. آقای رضوانی (پژوهشگر حوزه علمیه قم)؛ |
---|
|
۵. آقای باقریزاده اشعری؛ |
---|
|
۶. پژوهشگران مؤسسه آینده روشن؛ |
---|
|
۷. نویسندگان کتاب «آفتاب مهر»؛ |
---|
|
پرسشهای وابسته
منبعشناسی جامع مهدویت
پانویس
- ↑ ر.ک. صدر، سید محمد باقر، رهبری بر فراز قرون؛ ص ۱۰۵ـ ۱۰۹؛ رجالی تهرانی، علی رضا، یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص ۱۶۳ـ ۱۶۵
- ↑ ر.ک. صدر، سید محمد باقر، رهبری بر فراز قرون؛ ص ۱۰۵ـ ۱۰۹؛ رجالی تهرانی، علی رضا، یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص ۱۶۳ـ ۱۶۵
- ↑ ر.ک. رجالی تهرانی، علی رضا، یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص ۱۶۳ـ ۱۶۵
- ↑ ر.ک. صدر، سید محمد باقر، رهبری بر فراز قرون؛ ص ۱۰۵ـ ۱۰۹؛ رجالی تهرانی، علی رضا، یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص ۱۶۳ـ ۱۶۵
- ↑ حکیم، سید منذر؛ مهدویت و امام مهدی از نگاه شهید صدر، ص ۳۸۷ تا ۴۱۲.
- ↑ ر.ک. صدر، سید محمد باقر، رهبری بر فراز قرون؛ ص ۱۰۵ـ ۱۰۹؛ رجالی تهرانی، علی رضا، یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص ۱۶۳ـ ۱۶۵
- ↑ ر.ک. آصفی، محمد مهدی، انتظار پویا، ص ۲۶ ـ ۳۰؛ نویسندگان کتاب آفتاب مهر، ص ۲۰۰ و ۲۰۱.
- ↑ ر.ک. آصفی، محمد مهدی، انتظار پویا، ص ۲۶ ـ ۳۰.
- ↑ احتجاج، ج ۲، ص ۳۱۵.
- ↑ ر.ک. رضوانی، علی اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات، ص ۴۱۶.
- ↑ ر.ک. رضوانی، علی اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات، ص ۴۱۶.
- ↑ ر.ک. رضوانی، علی اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات، ص ۴۱۶.
- ↑ ر.ک. باقریزاده اشعری، محمد، از امام مهدی بیشتر بدانیم، ص ۱۲۹ ـ ۱۳۰.
- ↑ ر.ک. پژوهشگران مؤسسۀ آیندۀ روشن، مهدویت پرسشها و پاسخ ها، ص ۱۷۶.
- ↑ ر.ک. نویسندگان کتاب آفتاب مهر، ص ۲۰۰ و ۲۰۱
- ↑ علىرغم اینکه شهید صدر، در اینجا به عوامل خارجى و نقش آن در پیروزى انقلابها، اهمیت میدهد- که درکى عمیق از عوامل اجتماعى و روانى است- ولى ایشان نظریه جدیدى درباره فهم تغییرات اجتماعى که از ناحیه رسالتهاى آسمانى پدیدار میگردد، عرضه داشته است که از جهت رسالت و پیام، قانون خاص خود را دارد و از جهت موفقیت در اجرا وابسته به عوامل خارجى است. مقصود از عوامل خارجى، حالت سیاسى و اجتماعى مردم، واقعیتهاى بینالمللى و توانایىهاى مردم در بهرهورى از امکانات ذاتى و استعدادهاى روحى است.
- ↑ اشاره به کلام خداست که میفرماید: ﴿ قَالُوا حَرِّقُوهُ وَانصُرُوا آلِهَتَکُمْ إِن کُنتُمْ فَاعِلِینَ قُلْنَا یَا نَارُ کُونِی بَرْدًا وَسَلامًا عَلَى إِبْرَاهِیمَ وَأَرَادُوا بِهِ کَیْدًا فَجَعَلْنَاهُمُ الأَخْسَرِینَ ﴾؛ اگر میخواهید کارى بکنید، بسوزانیدش و خدایان خود را نصرت دهید گفتیم: اى آتش، بر ابراهیم خنک و سلامت باش.( سوره انبیا( ۲۱)، آیه ۶۸- ۷۰).
- ↑ ر. ک: ابن کثیر الدمشقى، تفسیر القرآن العظیم، ج ۲، ص ۳۳؛ المجلسى، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۱۸، باب معجزات پیامبر(ص)، ص ۴۷، ۵۲، ۶۰ و ۷۵.
- ↑ ر. ک: الطبرى، ابو جعفر، محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک، ج ۲، ص ۲۴۴، حوادث سال پنجم هجرى.
- ↑ چنانکه حدیث شریف نبوى تصریح میکند: «لَوْ لَمْ يَبْقَ مِنَ الدُّنْيَا إِلَّا يَوْمٌ وَاحِدٌ لَطَوَّلَ اللَّهُ ذَلِكَ الْيَوْمَ حَتَّى يَخْرُجَ فِيهِ فَيَمْلَأَ الْأَرْضَ قِسْطاً وَ عَدْلًا كَمَا مُلِئَتْ جَوْراً»»؛ اگر از دنیا یک روز بیشتر باقى نمانده باشد خداوند آن روز را آنقدر طولانى میسازد تا مردى از من- را یا از اهل بیت من- مبعوث کند که زمین را پر از عدل و داد کند پس از آنکه پر از ظلم و ستم شده باشد.( ناصف، منصور على، همان، ج ۵، ص ۳۶۰.)
- ↑ ما در ابتداى دهه نود مصداق این گفته شهید صدر را بهخوبى دیدیم و گفته ایشان مستند به درک عمیق ایشان از جامعه بشرى بود؛ دیدیم که اتحاد جماهیر شوروى که یکى از دو قطب حاکم بر جهان بود چگونه بهسرعت از هم پاشید بهگونهاى که چیزى از آن باقى نماند.
- ↑ رهبری بر فراز قرون، ص۱۰۵-۱۰۹.
- ↑ انفجارهای ۱۱ سپتامبر سال (۲۰۰۱ م) در برجهای ۱۱۰ طبقه سازمان تجارت جهانی و وزارت دفاع امریکا (پنتاگون) در نیویورک، نمونه آشکار این زلزلههای سخت است. (مترجم)
- ↑ «يَمْلَأُ الْأَرْضَ عَدْلًا كَمَا مُلِئَتْ ظُلْماً وَ جَوْراً».
- ↑ بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۱۲۰.
- ↑ «و برآنیم که بر آنان که در زمین ناتوان شمرده شدهاند منّت گذاریم و آنان را پیشوا گردانیم و آنان را وارثان (روی زمین) کنیم» سوره قصص، آیه ۵.
- ↑ «و در زبور پس از تورات نگاشتهایم که بیگمان زمین را بندگان شایسته من به ارث خواهند برد» سوره انبیاء، آیه ۱۰۵.
- ↑ «و به آنان در این (سر) زمین توانایی بخشیم» سوره قصص، آیه ۶.
- ↑ آصفی، محمد مهدی، انتظار پویا، ص ۲۶-۳۰.
- ↑ بحث حول المهدی، شهید آیة اللّه صدر، ص ۷۵.
- ↑ یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص ۱۶۳ تا ۱۶۵.
- ↑ « لَوْ أَنَّ أَشْیاعَنَا وَفَّقَهُمْ اللَّهُ لِطَاعَتِهِ عَلَی اجْتِمَاعٍ مِنَ الْقُلُوبِ فِی الْوَفَاءِ بِالْعَهْدِ عَلَیهِمْ لَمَا تَأَخَّرَ عَنْهُمُ الْیمْنُ بِلِقَائِنَا وَ لَتَعَجَّلَتْ لَهُمُ السَّعَادَةُ بِمُشَاهَدَتِنَا عَلَی حَقِّ الْمَعْرِفَةِ وَ صِدْقِهَا مِنْهُمْ بِنَا فَمَا یحْبِسُنَا عَنْهُمْ إِلَّا مَا یتَّصِلُ بِنَا مِمَّا نَکرَهُهُ وَ لَا نُؤْثِرُهُ مِنْهُمْ»؛ احتجاج، ج ۲، ص ۳۱۵
- ↑ رضوانی، علی اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات، ص ۴۱۶.
- ↑ ﴿إِنَّ اللَّهَ لاَ يُغَيِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّى يُغَيِّرُواْ مَا بِأَنفُسِهِمْ﴾؛ در حقیقت، خدا حال قومی را تغییر نمیدهد تا این که آنان حال خود را تغییر دهند. (رعد، آیه ۱۱).
- ↑ ر.ک: محمدی ریشهری، محمد، دانشنامهٔ امام مهدی، ج ۹، ص ۹۳–۹۵.
- ↑ باقریزاده اشعری، محمد، از امام مهدی بیشتر بدانیم، ص۱۲۹، ۱۳۰.
- ↑ بحار الانوار، ج ۵۲ باب فضل انتظار الفرج و فضل الشیعه فی زمان الغیبه، ص ۱۲۲
- ↑ مهدویت پرسشها و پاسخها، ص ۱۷۶.
- ↑ کافی، ج ۲، ص۲۴۲، ح ۴.
- ↑ از همین رو، شیخ صدوق در مقدمه کتاب کمال الدین میگوید: "ظهور حجتهای الهی در مقام پیشوایی خود، بر سبیل امکان و تدبیر، نسبت به مردم زمان خودشان است. اگر حال مردم طوری باشد که امام بتواند تدبیر و رهبری اولیایش را بر عهده بگیرد _ یعنی مردم حاضر باشند حرف او را بپذیرند، و او بتواند اراده خدا را پیاده کند _ ظهور آن حجت، لازم خواهد بود و اگر وضع به گونهای باشد که امام نتواند تدبیر در رهبری اولیایش را بر عهده بگیرد و حکمت الهی، موجب پنهانی او گردد و تدبیر نیز آن را اقتضا کند، خداوند او را در پشت پرده غیبت، نهان میسازد، تا زمانی که وقت مناسب فرا رسد.
- ↑ آفتاب مهر، ج۱، ص ۲۰۰-۲۰۱.