اسم الهی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (←پانویس) برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی |
HeydariBot (بحث | مشارکتها) جز (وظیفهٔ شمارهٔ ۲) |
||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
| پرسش مرتبط = | | پرسش مرتبط = | ||
}} | }} | ||
== اسماء حُسنی == | == اسماء حُسنی == اسماء حُسنی''' اصطلاحی است برای [[نام‌های خدا]]، اقتباس شده از [[قرآن کریم]]{{متن قرآن|وَلِلَّهِ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَى فَادْعُوهُ بِهَا وَذَرُوا الَّذِينَ يُلْحِدُونَ فِي أَسْمَائِهِ سَيُجْزَوْنَ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ}}<ref>«و خداوند را نام‌های نیکوتر است، او را بدان‌ها بخوانید! و آنان را که در نام‌های خداوند کژاندیشی می‌کنند وانهید، به زودی بدانچه می‌کرده‌اند کیفر می‌بینند» سوره اعراف، آیه ۱۸۰.</ref>، {{متن قرآن|قُلِ ادْعُوا اللَّهَ أَوِ ادْعُوا الرَّحْمَنَ أَيًّا مَا تَدْعُوا فَلَهُ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَى وَلَا تَجْهَرْ بِصَلَاتِكَ وَلَا تُخَافِتْ بِهَا وَابْتَغِ بَيْنَ ذَلِكَ سَبِيلًا}}<ref>«بگو: چه «الله» را بخوانید و چه «رحمان» را؛ هر چه بخوانید، نام‌های نیکوتر او راست و به نمازت نه بانگ بردار و نه آن را بی‌آوا بخوان و میان آن (دو)، راهی (میانه) بگزین!» سوره اسراء، آیه ۱۱۰.</ref>، {{متن قرآن|اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ لَهُ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَى}}<ref>«خداوند است که هیچ خدایی جز او نیست؛ نام‌های نیکوتر از آن اوست» سوره طه، آیه ۸.</ref>، {{متن قرآن|هُوَ اللَّهُ الْخَالِقُ الْبَارِئُ الْمُصَوِّرُ لَهُ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَى يُسَبِّحُ لَهُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَهُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ}}<ref>«اوست خداوند آفریننده پدیدآور نگارگر، نام‌های نکوتر او راست؛ هر چه در آسمان‌ها و زمین است او را به پاکی می‌ستایند و او پیروزمند فرزانه است» سوره حشر، آیه ۲۴.</ref>. از آن رو [[نیکوترین نام‌ها]] برای او است که او [[نیکوترین]] معانی و صفات را دارد. برخی از نام‌ها به صفت ذات بازمی‌گردند؛ مانند «عالِم» و برخی به صفت فعل؛ مانند «[[خالق]]» و برخی ذات او را [[تمجید]] و [[تقدیس]] می‌کنند؛ مانند «قُدوس»<ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۷۶.</ref>. | ||
پاره‌ای از نام‌های [[نیک]]، از [[کاستی]] و کژی حکایت می‌کنند و [[خداوند]] را نمی‌توان به آنها خواند؛ مانند «عارف» که هر چند نامی [[نیک]] است، فرعِ [[غفلت]] است<ref>علم الیقین، ج۱، ص ۹۹.</ref>. موضوع «الأسماء الحسنی» در [[علم تفسیر]]، [[کلام]] و عرفان آمده است<ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۷۶.</ref>. | پاره‌ای از نام‌های [[نیک]]، از [[کاستی]] و کژی حکایت می‌کنند و [[خداوند]] را نمی‌توان به آنها خواند؛ مانند «عارف» که هر چند نامی [[نیک]] است، فرعِ [[غفلت]] است<ref>علم الیقین، ج۱، ص ۹۹.</ref>. موضوع «الأسماء الحسنی» در [[علم تفسیر]]، [[کلام]] و عرفان آمده است<ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۷۶.</ref>. | ||
| خط ۱۵: | خط ۱۴: | ||
[[قرآن کریم]] از صد و بیست و هفت [[نام خدا]] یاد کرده است؛ اما [[روایات معصومین]]{{ع}} نود و نُه نام را آورده‌اند. در دعای [[جوشن کبیر]] هزار نام آمده است و شارحان [[دعا]] گفته‌اند که این نام‌ها، در [[حقیقت]]، به همان نود و نه نام بازمی‌گردند<ref>المیزان، ج ۸، ص ۱۸۶- ۱۸۰.</ref>. | [[قرآن کریم]] از صد و بیست و هفت [[نام خدا]] یاد کرده است؛ اما [[روایات معصومین]]{{ع}} نود و نُه نام را آورده‌اند. در دعای [[جوشن کبیر]] هزار نام آمده است و شارحان [[دعا]] گفته‌اند که این نام‌ها، در [[حقیقت]]، به همان نود و نه نام بازمی‌گردند<ref>المیزان، ج ۸، ص ۱۸۶- ۱۸۰.</ref>. | ||
نام‌هایی که در [[قرآن]] آمده‌اند، عبارتند از: [[الله]]، [[احد]]، [[اول و آخر (اسم الهی)|اول و آخر]]، [[اعلی]]، [[اکرم]]، [[اعلم]]، [[ارحم‌الراحمین]]، [[احکم الحاکمین]]، [[احسن الخالقین]]، [[اهل‌التقوی (اسم الهی)|اهل‌التقوی]]، [[اهل‌المغفرة]]، [[اقرب]]، [[ابقی (اسم الهی)|ابقی]]، [[باری (اسم الهی)|باری]]، [[باطن (اسم الهی)|باطن]]، [[بدیع (اسم الهی)|بدیع]]، [[بَر (اسم الهی)|بَر]]، [[بصیر (اسم الهی)|بصیر]]، [[تواب (اسم الهی)|تواب]]، [[جبار (اسم الهی)|جبار]]، [[جامع (اسم الهی)|جامع]]، [[حکیم (اسم الهی)|حکیم]]، [[حلیم (اسم الهی)|حلیم]]، [[حی (اسم الهی)|حی]]، [[حق (اسم الهی)|حق]]، [[حسیب (اسم الهی)|حسیب]]، [[حفیظ (اسم الهی)|حفیظ]]، [[حفی (اسم الهی)|حفی]]، [[خبیر (اسم الهی)|خبیر]]، [[خالق]]، [[خلاق]]، [[خیر (اسم الهی)|خیر]]، [[خیرالماکرین (اسم الهی)|خیرالماکرین]]، [[خیرالرازقین]]، [[خیرالفاصلین]]، [[خیرالحاکمین]]، [[خیرالفاتحین]]، [[خیرالغافرین]]، [[خیرالوارثین]]، [[خیرالراحمین]]، [[خیرالمنزلین]]، [[ذوالعرش]]، [[ذوالطول (اسم الهی)|ذوالطول]]، [[ذوالانتقام]]، [[ذوالفضل العظیم (اسم الهی)|ذوالفضل العظیم]]، [[ذو الرحمة]]، [[ذو القوة]]، [[ذوالجلال و الاکرام (اسم الهی)|ذوالجلال و الاکرام]]، [[ذوالمعارج (اسم الهی)|ذوالمعارج]]، [[رحمن]]، [[رحیم]]، [[رؤوف (اسم الهی)|رؤوف]]، [[رب (اسم الهی)|رب]]، [[رفیع‌الدرجات (اسم الهی)|رفیع‌الدرجات]]، [[رزاق]]، [[رقیب (اسم الهی)|رقیب]]، [[سمیع (اسم الهی)|سمیع]]، [[سلام (اسم الهی)|سلام]]، [[سریع الحساب]]، [[سریع‌العقاب]]، [[شهید (اسم الهی)|شهید]]، [[شاکر (اسم الهی)|شاکر]]، [[شکور (اسم الهی)|شکور]]، [[شدیدالعقاب]]، [[شدیدالمحال]]، [[صمد (اسم الهی)|صمد]]، [[ظاهر (اسم الهی)|ظاهر]]، [[علیم (اسم الهی)|علیم]]، [[عزیز (اسم الهی)|عزیز]]، [[عَفُو]]، [[علی (اسم الهی)|علی]]، [[عظیم (اسم الهی)|عظیم]]، [[علام‌الغیوب]]، [[عالم الغیب و الشهادة]]، [[غنی]]، [[غفور]]، [[غالب]]، [[غافر الذنب]]، [[غفار]]، [[فالق‌الاصباح]]، [[فالق‌الحب و النوی]]، [[فاطر]]، [[فتاح]]، [[قوی]]، [[قدوس]]، [[قیوم]]، [[قاهر]]، [[قهار]]، [[قریب]]، [[قادر]]، [[قابل‌التوب]]، [[القائم علی کل نفس بما کسبت]]، [[کبیر]]، [[کریم]]، [[کافی]]، [[لطیف]]، [[ملک]]، [[مؤمن]]، [[مهیمن]]، [[متکبر]]، [[مصور]]، [[مجید]]، [[مجیب]]، [[مبین]]، [[مولی]]، [[محیط]]، [[مقیت]]، [[متعال]]، [[محیی]]، [[متین]]، [[مقتدر]]، [[مستعان]]، [[مبدی]]، [[مالک الملک]]، [[نصیر]]، [[نور]]، [[وهاب]]، [[واحد]]، [[ولی]]، [[واسع]]، [[وکیل]]، [[ودود]]، [[هادی]]<ref>المیزان، ج ۸، ص ۳۷۳.</ref> | نام‌هایی که در [[قرآن]] آمده‌اند، عبارتند از: [[الله]]، [[احد]]، [[اول و آخر (اسم الهی)|اول و آخر]]، [[اعلی]]، [[اکرم]]، [[اعلم]]، [[ارحم‌الراحمین]]، [[احکم الحاکمین]]، [[احسن الخالقین]]، [[اهل‌التقوی (اسم الهی)|اهل‌التقوی]]، [[اهل‌المغفرة]]، [[اقرب]]، [[ابقی (اسم الهی)|ابقی]]، [[باری (اسم الهی)|باری]]، [[باطن (اسم الهی)|باطن]]، [[بدیع (اسم الهی)|بدیع]]، [[بَر (اسم الهی)|بَر]]، [[بصیر (اسم الهی)|بصیر]]، [[تواب (اسم الهی)|تواب]]، [[جبار (اسم الهی)|جبار]]، [[جامع (اسم الهی)|جامع]]، [[حکیم (اسم الهی)|حکیم]]، [[حلیم (اسم الهی)|حلیم]]، [[حی (اسم الهی)|حی]]، [[حق (اسم الهی)|حق]]، [[حسیب (اسم الهی)|حسیب]]، [[حفیظ (اسم الهی)|حفیظ]]، [[حفی (اسم الهی)|حفی]]، [[خبیر (اسم الهی)|خبیر]]، [[خالق]]، [[خلاق]]، [[خیر (اسم الهی)|خیر]]، [[خیرالماکرین (اسم الهی)|خیرالماکرین]]، [[خیرالرازقین]]، [[خیرالفاصلین]]، [[خیرالحاکمین]]، [[خیرالفاتحین]]، [[خیرالغافرین]]، [[خیرالوارثین]]، [[خیرالراحمین]]، [[خیرالمنزلین]]، [[ذوالعرش]]، [[ذوالطول (اسم الهی)|ذوالطول]]، [[ذوالانتقام]]، [[ذوالفضل العظیم (اسم الهی)|ذوالفضل العظیم]]، [[ذو الرحمة]]، [[ذو القوة]]، [[ذوالجلال و الاکرام (اسم الهی)|ذوالجلال و الاکرام]]، [[ذوالمعارج (اسم الهی)|ذوالمعارج]]، [[رحمن]]، [[رحیم]]، [[رؤوف (اسم الهی)|رؤوف]]، [[رب (اسم الهی)|رب]]، [[رفیع‌الدرجات (اسم الهی)|رفیع‌الدرجات]]، [[رزاق]]، [[رقیب (اسم الهی)|رقیب]]، [[سمیع (اسم الهی)|سمیع]]، [[سلام (اسم الهی)|سلام]]، [[سریع الحساب]]، [[سریع‌العقاب]]، [[شهید (اسم الهی)|شهید]]، [[شاکر (اسم الهی)|شاکر]]، [[شکور (اسم الهی)|شکور]]، [[شدیدالعقاب]]، [[شدیدالمحال]]، [[صمد (اسم الهی)|صمد]]، [[ظاهر (اسم الهی)|ظاهر]]، [[علیم (اسم الهی)|علیم]]، [[عزیز (اسم الهی)|عزیز]]، [[عَفُو]]، [[علی (اسم الهی)|علی]]، [[عظیم (اسم الهی)|عظیم]]، [[علام‌الغیوب]]، [[عالم الغیب و الشهادة]]، [[غنی]]، [[غفور]]، [[غالب]]، [[غافر الذنب]]، [[غفار]]، [[فالق‌الاصباح]]، [[فالق‌الحب و النوی]]، [[فاطر]]، [[فتاح]]، [[قوی]]، [[قدوس]]، [[قیوم]]، [[قاهر]]، [[قهار]]، [[قریب]]، [[قادر]]، [[قابل‌التوب]]، [[القائم علی کل نفس بما کسبت]]، [[کبیر]]، [[کریم]]، [[کافی]]، [[لطیف]]، [[ملک]]، [[مؤمن]]، [[مهیمن]]، [[متکبر]]، [[مصور]]، [[مجید]]، [[مجیب]]، [[مبین]]، [[مولی]]، [[محیط]]، [[مقیت]]، [[متعال]]، [[محیی]]، [[متین]]، [[مقتدر]]، [[مستعان]]، [[مبدی]]، [[مالک الملک]]، [[نصیر]]، [[نور]]، [[وهاب]]، [[واحد]]، [[ولی]]، [[واسع]]، [[وکیل]]، [[ودود]]، [[هادی]]<ref>المیزان، ج ۸، ص ۳۷۳.</ref><ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص۷۷.</ref> | ||
==[[اسم اعظم الهی]]== | ==[[اسم اعظم الهی]]== | ||
نسخهٔ ۱۱ ژوئیهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۰۱:۳۵
این مدخل زیرشاخهٔ بحث خداشناسی است. اسم الهی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: اسم الهی در کلام اسلامی - پرسش مرتبط ندارد== اسماء حُسنی == اسماء حُسنی اصطلاحی است برای نام‌های خدا، اقتباس شده از قرآن کریم﴿وَلِلَّهِ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَى فَادْعُوهُ بِهَا وَذَرُوا الَّذِينَ يُلْحِدُونَ فِي أَسْمَائِهِ سَيُجْزَوْنَ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ﴾[۱]، ﴿قُلِ ادْعُوا اللَّهَ أَوِ ادْعُوا الرَّحْمَنَ أَيًّا مَا تَدْعُوا فَلَهُ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَى وَلَا تَجْهَرْ بِصَلَاتِكَ وَلَا تُخَافِتْ بِهَا وَابْتَغِ بَيْنَ ذَلِكَ سَبِيلًا﴾[۲]، ﴿اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ لَهُ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَى﴾[۳]، ﴿هُوَ اللَّهُ الْخَالِقُ الْبَارِئُ الْمُصَوِّرُ لَهُ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَى يُسَبِّحُ لَهُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَهُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ﴾[۴]. از آن رو نیکوترین نام‌ها برای او است که او نیکوترین معانی و صفات را دارد. برخی از نام‌ها به صفت ذات بازمی‌گردند؛ مانند «عالِم» و برخی به صفت فعل؛ مانند «خالق» و برخی ذات او را تمجید و تقدیس می‌کنند؛ مانند «قُدوس»[۵].
پاره‌ای از نام‌های نیک، از کاستی و کژی حکایت می‌کنند و خداوند را نمی‌توان به آنها خواند؛ مانند «عارف» که هر چند نامی نیک است، فرعِ غفلت است[۶]. موضوع «الأسماء الحسنی» در علم تفسیر، کلام و عرفان آمده است[۷].
میان نام‌ها و صفات خداوند تفاوت است: نام‌های خداوند، واژگانی هستند با ساخت اسم فاعل، صفت مشبهه یا صیغه مبالغه که به اعتبار بازگشت آنها به یکی از صفات، بر ذات خدا دلالت می‌کنند؛ مانند: «قادر»، قدیر و قهار. صفات خداوند با ساخت مصدری‌اند و بر یکی از صفات بدون ملاحظه ذات دلالت می‌کنند؛ مانند قدرت[۸]. به اعتقاد بیشتر دانشمندان شیعه نام‌های خدا توقیفی‌اند. «توقیفی» بدین معنا است که نمی‌توان بی اذن خداوند بر آنها افزود یا از آنها کاست[۹][۱۰].
قرآن کریم از صد و بیست و هفت نام خدا یاد کرده است؛ اما روایات معصومین(ع) نود و نُه نام را آورده‌اند. در دعای جوشن کبیر هزار نام آمده است و شارحان دعا گفته‌اند که این نام‌ها، در حقیقت، به همان نود و نه نام بازمی‌گردند[۱۱].
نام‌هایی که در قرآن آمده‌اند، عبارتند از: الله، احد، اول و آخر، اعلی، اکرم، اعلم، ارحم‌الراحمین، احکم الحاکمین، احسن الخالقین، اهل‌التقوی، اهل‌المغفرة، اقرب، ابقی، باری، باطن، بدیع، بَر، بصیر، تواب، جبار، جامع، حکیم، حلیم، حی، حق، حسیب، حفیظ، حفی، خبیر، خالق، خلاق، خیر، خیرالماکرین، خیرالرازقین، خیرالفاصلین، خیرالحاکمین، خیرالفاتحین، خیرالغافرین، خیرالوارثین، خیرالراحمین، خیرالمنزلین، ذوالعرش، ذوالطول، ذوالانتقام، ذوالفضل العظیم، ذو الرحمة، ذو القوة، ذوالجلال و الاکرام، ذوالمعارج، رحمن، رحیم، رؤوف، رب، رفیع‌الدرجات، رزاق، رقیب، سمیع، سلام، سریع الحساب، سریع‌العقاب، شهید، شاکر، شکور، شدیدالعقاب، شدیدالمحال، صمد، ظاهر، علیم، عزیز، عَفُو، علی، عظیم، علام‌الغیوب، عالم الغیب و الشهادة، غنی، غفور، غالب، غافر الذنب، غفار، فالق‌الاصباح، فالق‌الحب و النوی، فاطر، فتاح، قوی، قدوس، قیوم، قاهر، قهار، قریب، قادر، قابل‌التوب، القائم علی کل نفس بما کسبت، کبیر، کریم، کافی، لطیف، ملک، مؤمن، مهیمن، متکبر، مصور، مجید، مجیب، مبین، مولی، محیط، مقیت، متعال، محیی، متین، مقتدر، مستعان، مبدی، مالک الملک، نصیر، نور، وهاب، واحد، ولی، واسع، وکیل، ودود، هادی[۱۲][۱۳]
اسم اعظم الهی
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
- ↑ «و خداوند را نام‌های نیکوتر است، او را بدان‌ها بخوانید! و آنان را که در نام‌های خداوند کژاندیشی می‌کنند وانهید، به زودی بدانچه می‌کرده‌اند کیفر می‌بینند» سوره اعراف، آیه ۱۸۰.
- ↑ «بگو: چه «الله» را بخوانید و چه «رحمان» را؛ هر چه بخوانید، نام‌های نیکوتر او راست و به نمازت نه بانگ بردار و نه آن را بی‌آوا بخوان و میان آن (دو)، راهی (میانه) بگزین!» سوره اسراء، آیه ۱۱۰.
- ↑ «خداوند است که هیچ خدایی جز او نیست؛ نام‌های نیکوتر از آن اوست» سوره طه، آیه ۸.
- ↑ «اوست خداوند آفریننده پدیدآور نگارگر، نام‌های نکوتر او راست؛ هر چه در آسمان‌ها و زمین است او را به پاکی می‌ستایند و او پیروزمند فرزانه است» سوره حشر، آیه ۲۴.
- ↑ فرهنگ شیعه، ص ۷۶.
- ↑ علم الیقین، ج۱، ص ۹۹.
- ↑ فرهنگ شیعه، ص ۷۶.
- ↑ گوهر مراد، ۱۷۰.
- ↑ المیزان، ج ۸، ص ۱۸۶- ۱۸۰.
- ↑ فرهنگ شیعه، ص ۷۶.
- ↑ المیزان، ج ۸، ص ۱۸۶- ۱۸۰.
- ↑ المیزان، ج ۸، ص ۳۷۳.
- ↑ فرهنگ شیعه، ص۷۷.