تذکر

مقدمه

تذکر، یادآوری و توجه دادن مستمر افراد به امور مطلوب و بایسته و برحذر داشتن آنها از امور نامطلوب و نابایسته‌ها از مهم‌ترین شیوه‌های آگاهی‌بخشی غیررسمی برای حفظ هشیاری و فعال نگه داشتن حافظه جمعی در جامعه است که باید عموم افراد و دستگاه‌های فرهنگی به مثابه یک حق و تکلیف اجتماعی متقابل نسبت به آن اقدام کنند. قرآن کریم، از این شیوه و الگوی معرفتی و اطلاعاتی در قالب تذکارهای مستقیم و غیرمستقیم سود جسته و در برخی آیات نیز پیامبر a را به تذکردهی امر کرده است. وَذَكِّرْ فَإِنَّ الذِّكْرَى تَنْفَعُ الْمُؤْمِنِينَ. علامه طباطبایی در تفسیر آیه ۵۵ سوره ذاریات می‌نویسد: امر به تذکر بعد از نهی از جدال با آنان، معنایش این است که تو دست از تذکر دادن خود بر مدار، و همچنان که تاکنون ایشان را با مواعظت تذکر می‌دادی تذکر ده، چون تذکر، مفید به حال مؤمنین است، و ربطی به استدلال و جدال با آن طاغیان ندارد. تفسیر نمونه نیز در توضیح آیه وَذَكِّرْهُمْ بِأَيَّامِ اللَّهِ می‌نویسد: یادآوری روزهای بزرگ نقش مؤثری در بیداری و هشیاری ملت‌ها دارد و با الهام از همین پیام آسمانی است که ما خاطره روزهای بزرگی را که در تاریخ اسلام بوده همواره جاودان می‌داریم، و هر سال برای تجدید این خاطره‌ها روزهای معینی را اختصاص می‌دهیم که در آن به تاریخ گذشته باز می‌گردیم و درس‌های مهمی از آن می‌آموزیم، درس‌هایی که برای امروز ما فوق‌العاده مؤثر است.

آیات قرآنی مرتبط

1. تذکارهای سلبی: لَا تَكُونُوا كَالَّذِينَ كَفَرُوا.
2. تذکارهای ایجابی: كُونُوا قَوَّامِينَ لِلَّهِ شُهَدَاءَ بِالْقِسْطِ

منابع

1. شرف‌الدین، سید حسین، ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم